�ݺ�ߣ

© ดร.ปรีย านุช พิบ ูล สราวุธ

การพัฒ นาคนและองค์ก ร
ตาม
หลัก ปรัช ญาของ
เศรษฐกิจ พอเพีย ง

หัว ข้อ บรรยายและกิจ กรรม
2

โครงการวิจ ัย เศรษฐกิจเศรษฐกิจ พอเพีา ไปพร้อ มกับ ความสมดุล บ ความสมดุล
โครงการวิจ ัย พอเพีย ง ก้า วหน้ ย ง ก้า วหน้า ไปพร้อ มกั

ความรู้เ บื้อ งต้น เกี่ย วกับ ปรัช ญาของ
3


พระปฐมบรมราชโองการ
4

“ เราจะครองแผ่น ดิน โดยธรรม
เพื่อ ประโยชน์ส ุข แห่ง มหาชน
ชาวสยาม ”
ณ พระทีน ง ไพศาลทัก ษิณ
่ ั่
วัน ศุก ร์ท ี่ ๕ พฤษภาคม ๒๔๙๓
เนื่อ งในพิธ ีบ รมราชาภิเ ษก

พื้น ฐานของการพัฒ นาประเทศ
5

“...ในการพัฒ นาประเทศนัน จำา เป็น ต้อ งทำา ตาม
้
ลำา ดับ ขั้น ตอน เริ่ม ด้ว ยการ สร้า งพืน ฐาน คือ
้
ความ มีก ิน มีใ ช้ข องประชาชนก่อ น ด้ว ยวิธ ก ารที่
ี
ประหยัด ระมัด ระวัง แต่ถ ูก ต้อ งตามหลัก วิช า เมือ ่
พืน ฐานเกิด ขึ้น มัน คงพอควรแล้ว จึง ค่อ ยสร้า ง
้ ่
เสริม ความเจริญ ให้ค ่อ ยเป็น ค่อ ยไปตามลำา ดับ
ด้ว ยความรอบคอบ ระมัด ระวัง และประหยัด นัน ้
ก็เ พือ ป้อ งกัน ความผิด พลาดล้ม เหลว และเพือ ให้
่ ่
บรรลุผ ลสำา เร็จ ได้แ น่น อนบริบ ูร ณ์...”

พระบรมราโชวาทในพิธีพระราชทานปริญญาบัตร

ความพออยู่พ อกิน และความ
6
สงบ

“...ขอให้ท ุก คนมีค วามปรารถนาที่จ ะให้
เมือ งไทยพออยู่พ อกิน ไม่ใ ช่ว ่า จะรุ่ง เรือ ง
อย่า งยอด แต่ว ่า มีความพออยู่พ อกิน มี
ความสงบ เปรีย บเทีย บกับ ประเทศอื่น ๆ ถ้า
เรารัก ษาความพออยู่พ อกิน นี้ไ ด้ เราก็จ ะ
ยอดยิ่ง ยวดได้...”

พระราชดำารัสพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเนื่องในวโรกาส
วันเฉลิมพระชนพรรษา
ณ ศาลาดุสิดาลัย พระราชวังดุสิต วันที่ ๔ ธันวาคม ๒๕๑๗

โลภน้อ ย ไม่เ บีย ดเบีย น คือ พอ
7
เพีย ง
“คนเราถ้า พอในความต้อ งการก็ม ค วามโลภน้อ ย
ี
เมือ มีค วามโลภน้อ ย ก็เ บีย ดเบีย นคนอื่น น้อ ย .
่
ถ้า ทุก ประเทศมีค วามคิด – อัน นีไ ม่ใ ช่เ ศรษฐกิจ -
้
มีค วามคิด ว่า ทำา อะไรต้อ งพอเพีย ง
หมายความว่า พอประมาณ ไม่ส ุด โต่ง ไม่โ ลภ
อย่า งมาก
คนเราก็อ ยูเ ป็น สุข . ความพอเพีย งนี้ อาจจะมีข อง
่
หรูห ราก็ไ ด้
แต่ว า ต้อ งไม่เ บีย ดเบีย นคนอื่น ต้อ งให้พ อ
่
ประมาณตามอัต ภาพ
พูด จาก็พ อเพีย ง ทำา อะไรก็พ อเพีย ง ปฏิบ ัต ต นก็พ อ
ิ

8

สำา เนาหนัง สือ
พระราชทาน
พระบรมราชานุญ าต
ให้เ ผยแพร่ป รัช ญา
ของเศรษฐกิจ พอ
เพีย ง
(๒๙ พฤศจิก ายน
๒๕๔๒ )

ปรัช ญาของเศรษฐกิจ พอ
กรอบแนวคิด เพีย ง
เป็น ปรัช ญาที่ช ี้ถ ึง แนวการ ดำา รงอยู่แ ละปฏิบ ัต ิต นของประชาชนในทุก
ระดับ ตั้ง แต่ร ะดับ ครอบครัว ระดับ ชุม ชน จนถึง ระดับ รัฐ ทั้ง ในการ
พัฒ นาและบริห ารประเทศให้ด ำา เนิน ไป ในทางสายกลาง โดยเฉพาะ
การพัฒ นาเศรษฐกิจ เพื่อ ให้ก ้า วทัน ต่อ โลกยุค โลกาภิว ัต น์
เป้า หมาย
มุง ให้เ กิด ความสมดุล และพร้อ มต่อ การ
่
รองรับ การเปลี่ย นแปลงอย่า งรวดเร็ว และ
กว้า งขวาง ทั้ง ทางวัต ถุ สัง คม สิ่ง แวดล้อ ม ส ม ด ล แ ล ะ พ ร ้อ ม ร ับ ต ่อ ก า ร
ุ
และวัฒ นธรรม จากโลกภายนอกได้เ ป็น เป ล ย น แ ป ล ง ใ น ด ้า
ี่
หลัก การ น ว ัต ถ ุ
อย่า งดี ส ัง ค ม ส ิ่ง แ ว ด ล ้อ ม
ความพอเพีย ง หมายถึง ความพอ น ำา และ
ประมาณ ความมีเ หตุผ ล การสร้า ง ว ัฒ นส ร ร ม
ธู่
ภูม ค ม กัน ในตัว ทีด พ อสมควร ต่อ การ
ิ ุ้ ่ ี ทางสายกลาง  พอเพีย ง
มีผ ลกระทบใดๆ อัน เกิด จากการ
เงื่อ นไขพื้น ฐาน ้ง ภายนอกและภายใน
เปลี่ย นแปลงทั (คุณ ธรรมนำา ความรู้)
พอ
จะต้อ ง อาศัย ความรอบรู้ ความ ประมาณ
รอบคอบ และความระมัด ระวัง อย่า ง
ยิ่ง ในการนำา วิช าการต่า งๆ มาใช้ มีเ หตุผ ล มีภ ม ิค ุ้ม กัน
ู
ในการวางแผน และการดำา เนิน ในตัว ทีด ี ่
การทุก ขัน ตอน
้
การเสริม สร้า งจิต ใจ ของคนในชาติ เงื่อ นไขความรู้ เงื่อ นไขคุณ ธรรม
รอบรู้ รอบคอบ
9
โดยเฉพาะเจ้า หน้า ที่ข องรัฐ นัก ระมัดระวัง
ซื่อสัตย์สจริต อดทน เพียร มี
ุ
ทฤษฎีแ ละนัก ธุร กิจ ในทุก ระดับ ให้ สติ ปัญญา
www.sufficiencyeconomy.org

รัฐ ธรรมนูญ แห่ง ราชอาณาจัก ร
10
ไทย พ .ศ . ๒๕๕๐


UNDP NHDR 2007 ( รายงานการพัฒ นา
คน ๒๕๕๐ )
11

การพัฒ นาตามแนวพระ
ราชดำา ริ
• สาธิต แนวทางการ
พัฒ นาที่แ ตกต่า ง /เน้น
ความยั่ง ยืน
• แสดงผลของการดำา เนิน
งานเพื่อ เป็น ทางเลือ กที่
เหมาะสมกับ ระดับ ขั้น
ของการพัฒ นาของ
ประเทศ

ข้อ เสนอจากรายงานการพัฒ นาคน
๒๕๕๐ ของ UNDP
12

๑ เศรษฐกิจ พอเพีย งเป็น ปรัช ญาที่ม ีค วามสำา คัญ อย่า งยิ่ง สำา หรับ
การขจัด ความยากจนและการลดความเสี่ย งทางเศรษฐกิจ
ของคนจน
๒ ปรัช ญาเศรษฐกิจ พอเพีย งเป็น พื้น ฐานของการ สร้า งพลัง
อำา นาจของชุม ชนและการพัฒ นาศัก ยภาพชุม ชนให้เ ข้ม แข็ง
เพื่อ เป็น ฐานรากของการพัฒ นาประเทศ
๓ เศรษฐกิจ พอเพีย งช่ว ยยกระดับ ความ รับ ผิด ชอบต่อ สัง คมของ
บริษ ัท ด้ว ยการสร้า งข้อ ปฏิบ ัต ิใ นการทำา ธุร กิจ ที่เ น้น ผลกำา ไร
ระยะยาวในบริบ ทที่ม ีก ารแข่ง ขัน
๔ หลัก การเศรษฐกิจ พอเพีย งมีค วามสำา คัญ ยิ่ง ต่อ การ ปรับ ปรุง
มาตรฐานของธรรมาภิบ าลในการบริห ารงานภาครัฐ
๕ ปรัช ญาของเศรษฐกิจ พอเพีย งสามารถใช้เ ป็น แนวทางใน
การกำา หนดนโยบายของชาติ เพื่อ สร้า งภูม ิค ุ้ม กัน ต่อ
โครงการวิจ ัย เศรษฐกิจเศรษฐกิจ พอเพีา ไปพร้พลันความสมดุลบ ปรุง
สถานการณ์ท ี่เ จ ัย พอเพีย ง ก้า วหน้ ย ง ก้า อ มกับ ไปพร้อ มกับ ความสมดุล
โครงการวิข้า มากระทบโดยฉับ วหน้า เพื่อ ปรั

พระมหากษัต ริย ์น ัก พัฒ นา
13

พระบาทสมเด็จ ตัว อย่า งโครงการอัน เนือ ง ่
พระเจ้าอยูหัวฯ
่ มาจากพระราชดำา ริ
ทรงงานด้ว ยพระวิร ิ โครงการปลานิลจิตรลดา
โครงการจัดการปัญหานำ้า
ยอุต สาหะ
อย่า งต่อ เนือ ง เป็น ท่วมกรุงเทพ
่ โครงการหญ้าแฝก
เวลายาวนาน กว่า โครงการฝายชะลอนำ้า
๖๐ ปี โครงการหลวง
สร้า งคุณ ูป การต่อ โครงการแกล้งดิน
คนไทย และสัง คม (หนังสือ “ เพิ่มสมดุลฯ” )
ไทย

การเรีย นรู้ต ามรอยพระ
14
ยุค ลบาท


หลัก การทรง
ระเบิด จากข้า งใน
งาน
คนเป็น ศูน ย์ก ลางของการพัฒ นา

 ปลูก จิต สำา นึก
 ศึก ษาข้อ มูล อย่า งเป็น ระบบ
 แก้ป ัญ หาจากจุด เล็ก
 ทำา ตามลำา ดับ ขั้น คำา นึง ถึง ภูม ิส ัง คม
 คิด อย่า งเป็น องค์ร วม มองอย่า งครบวงจร
 บริก ารรวมที่จ ุด เดีย ว ปฏิบ ัต ิอ ย่า งพอเพีย ง
 ไม่ต ิด ตำา รา ประหยัด เรีย บง่า ย ได้ป ระโยชน์ส ูง สุด
 ใช้ธ รรมชาติช ่ว ยธรรมชาติ ใช้อ ธรรมปราบอธรรม
 การมีส ่ว นร่ว ม
 ขาดทุน คือ กำา ไร รู้ รัก สามัค คี รู้เ สีย สละ
 ซื่อ สัต ย์ส ุจ ริต จริง ใจ ขยัน เพีย ร อดทน
เน้น ให้พ ึ่ง ตนเองได้ เริ่ม จากพออยู่พ อกิน
เป้า หมายคือ สัง คมพอเ

 ประโยชน์ส ่ว นรวม มุ่ง ประโยชน์ส ุข คนส่ว นใหญ่

ปรัช ญาของเศรษฐกิจ พอเพีย ง กับ
ทฤษฎีใ หม่
16 เศรษฐกิจ พอเพีย ง เป็น กรอบแนวคิด ทีช บ อกหลัก การและ
่ ี้
แนวทางปฏิบ ต ิข องทฤษฎีใ หม่
ั
ทฤษฎีใ หม่ห รือ เกษตรทฤษฎีใ หม่ เป็น ตัว อย่า งการใช้ห ลัก
เศรษฐกิจ พอเพียย ง
ความพอเพี งในทางปฏิบ ต ิ จ พอ
เศรษฐกิ
ั
ระดับ ประเทศ เพีย ง

ความพอเพีย ง แบบ
ก้า วหน้า
เศรษฐกิจ พอ
เพีย ง
แบบพืน ฐาน
้


ลัก ษณะของกิจ กรรมตามหลัก
17
เศรษฐกิจ พอเพีย ง ”

สมดุล รอบรู้ สติป ัญ ญา ไม่ป ระมาท


ลัก ษณะพิเ ศษของปรัช ญาของ
18

“ตามรอยพ่อ ชีว ิต พอเพีย ง สูก ารพัฒ นาที่ย ง ยืน (๒
่ ั่


ขั้น ตอนการวิเ คราะห์ เพื่อ
19
วางแผน /ทำา โครงการ


ตัว อย่า งการนำา หลัก เศรษฐกิจ พอ
20
เพีย งไปปรับ ใช้


ตัว อย่า งการใช้จ ่า ยอย่า งพอเพีย ง
21

พอประมาณ รายจ่า ยสมดุล กับ รายรับ
มีเ หตุม ีผ ล ใช้จ ่า ยอย่า งมีเ หตุผ ล /มีค วาม
จำา เป็น /ไม่ใ ช้ส ง ของเกิน
ิ่
ฐานะ /ใช้ข องอย่า งคุม ค่า ้
ประหยัด
มีภ ูม ค ม กัน มีเ งิน ออม /แบ่ง ปัน ผูอ น
ิ ุ้ ้ ื่
/ทำา บุญ
ความรู้ค ค ณ ธรรม ประกอบอาชีพ ที่ส ุจ ริต
ู่ ุ
ด้ว ยความขยัน หมัน เพีย ร ใช้ส ติ
่
ปัญ ญาในการตัด สิน ใจและ

ตัว อย่า งการใช้เ ศรษฐกิจ พอเพีย งในระดับ
บุค คล /ครอบครัว


การปรับ พฤติก รรมสู่ส ุข ภาวะ
พอเพีย ง
23
( สาธารณสุข )


การจัด การทรัพ ยากรธรรมชาติแ ละสิ่ง
แวดล้อ ม
24 ตามหลัก เศรษฐกิจ พอเพีย ง


การขับ เคลื่อ นปรัช ญาของ
25


ปรัช ญาของเศรษฐกิจ พอเพีย ง
กับ
แผนพัฒ นาเศรษฐกิจ และสัง คม
26 แห่ง ชาติ


พระบรมราโชวาทพระราชทาน
แก่
ผู้ส ำา เร็จ การศึก ษาจาก มศว
27 ( ๑๙ มิย . ๒๒ )
...การให้ก ารศึก ษา นั้น กล่า วสั้น ๆ โดยความหมายรวบ
ยอด คือ การช่ว ยให้บ ุค คลค้น พบวิธ ก ารดำา เนิน ชีว ิต
ี
อย่า งถูก ต้อ ง เหมาะสม ไปสู่ค วามเจริญ และความสุข
ตามอัต ภาพ...
...ผู้ส อน มีห น้า ที่ต อ งหาความรู้ และวิธ ก ารดำา เนิน ชีว ิต มา
้ ี
ให้ศ ิษ ย์ไ ด้ร ู้ไ ด้ท ราบ เพื่อ ให้ส ามารถเรีย นรู้ต ่อ ไป และ
ดำา เนิน ชีว ิต ต่อ ไปได้ด ว ยดี จนบรรลุจ ุด หมาย หาก ผู้
้
สอนมีอ ุบ ายอัน แยบคาย ซึ่ง เป็น ปัจ จัย สำา คัญ ที่ส ุด ทั้ง
ในการแสวงหาความรู้ ทัง ในการถ่า ยทอดความรู้ เกิด
้
จากความระลึก ได้ถ ง ในความรู้ท ี่ผ า นพบมาแล้ว
ึ ่
ประกอบกับ ความรู้ต ัว และความคิด อ่า นที่ว ่อ งไว
เฉลีย วฉลาด จซึ่ง ปกติช า วหน้ ย ง ก้าจะต้า ไปพร้อ มกั เ กิด
นทุก คน วหน้ อ งฝึก ฝนให้
โครงการวิ ัย พอเพีย ง ก้

ปศพ . กับ การจัด การศึก ษาของ
ชาติ
28


แผนการศึก ษาแห่ง ชาติฉ บับ
ปรับ ปรุง ( ๕๒ -๕๙ )
29

วัต ถุป ระสงค์ข องแผนฯ
มุ่ง พัฒ นาคนอย่า งรอบด้า นและสมดุล เพื่อ เป็น
ฐานหลัก ของการพัฒ นา
“คนไทยเป็น คนดี เก่ง มีค วามสุข มีค วามรู้เ ชิง
วิช าการ และสมรรถนะทางวิช าชีพ ใฝ่เ รีย น
รู้ แสวงหาความรู้อ ย่า งต่อ เนื่อ งตลอดชีว ิต มี
สุข ภาพทั้ง กายและใจที่ส มบูร ณ์ สามารถ
ประกอบอาชีพ และอยู่ร ่ว มกับ ผู้อ น ได้อ ย่า งมี ื่
ความสุข ตามหลัก ปรัช ญาของเศรษฐกิจ พอ
เพีย ง เพื่อ เป็น เป้า หมายและฐานหลัก ของ
การพัฒ นาประเทศ ” ย ง ก้า วหน้า ไปพร้อ มกั
โครงการวิจ ัย พอเพีย ง ก้า วหน้

หลัก สูต รแกนกลางการศึก ษา
ขั้น พื้น ฐาน ๒๕๕๑
30
จุด หมาย เพื่อ ให้เ กิด กับ ผู้เ รีย น เมื่อ จบการศึก ษาขั้น
พืน ฐาน ๕ ข้อ
้
๑. มีค ุณ ธรรม จริย ธรรม และค่า นิย มที่พ ึง ประสงค์ เห็น
คุณ ค่า ของตนเอง
มีว ิน ัย และปฏิบ ัต ิต ามหลัก ธรรมของพระพุท ธศาสนา
หรือ ศาสนาที่ต นนับ ถือ
ยึด หลัก ปรัช ญาของเศรษฐกิจ พอเพีย ง
มุ่ง พัฒ นาผู้เ รีย นให้ม ีค ุณ ลัก ษณะอัน พึง ประสงค์ เพื่อ ให้
สามารถอยู่ร ่ว มกับ ผู้อ น ในสัง คม ได้อ ย่า งมีค วามสุข ใน
ื่
ฐานะเป็น พลเมือ งไทยและพลเมือ งโลก
รัก ชาติ ศาสน์ กษัต ริย ์ / ซื่อ สัต ย์ส ุจ ริต / มีว ิน ัย / ใฝ่
เรีย นรู้ /
อยู่อ ย่า งพอเพีย ง / มุ่ง มั่น ในการทำา งาน / รัก ความ
เป็น ไทย / มีจ ิต สาธารณะ
โครงการวิจ ัย เศรษฐกิจเศรษฐกิง คมฯ า ไปพร้อ มกับ ความสมดุล บ ความสมดุล
มาตรฐานเรีย นรู้ สาระสั จ พอเพีย ง ก้า วหน้า ไปพร้ส .๓.๑
โครงการวิจ ัย พอเพีย ง ก้า วหน้ เศรษฐศาสตร์ อ มกั

แนวทางการนำา หลัก ปศพ .ไปปรับ
31
ใช้ใ นสถานศึก ษา


เป้า หมาย นัก เรีย นอยูอ ย่า งพอเพีย ง
่
สมดุล และพร้อ มรับ การเปลี่ย นแปลงใน
32 ด้า นต่า งๆ


เป้า หมายของการขับ เคลือ นฯ ด้า น
่
33
การศึก ษา


ข้อ สัง เกตเกี่ย วกับ การนำา หลัก เศรษฐกิจ
พอเพีย งไปใช้
34

 การนำา หลัก ปรัช ญาของเศรษฐกิจ พอ
เพีย งไปใช้ สามารถทำา ได้ห ลายด้า น
และหลายรูป แบบ โดย ไม่ม ีส ูต รสำา เร็จ
แต่ล ะคนจะต้อ งพิจ ารณานำา ไป ปรับ
ใช้อ ย่า งเหมาะสม สอดคล้อ งกับ
เงื่อ นไข บริบ ท สภาวะและภูม ส ัง คม
ิ
ในแต่ล ะสถานการณ์ท ี่ต นเผชิญ อยู่
 ปรัช ญาของเศรษฐกิจ พอเพีย ง จะ
ช่ว ยให้เ รา “ฉุก คิด ” ว่า มีท างเลือ กอีก

...อยู่อ ย่า งพอเพีย ง ...
35

“ คนทีนำาหลักเศรษฐกิจ พอเพีย ง ไปใช้ได้ผล
่
มักจะมีค ณ สมบัต ิท ี่เ หมือ นกัน หลายอย่าง
ุ
ได้แก่ ชอบทีจะทำางานหนัก มีความซื่อสัตย์
่
สนุกสนานกับการเรียนรู้ และการสร้างปัญญาให้
เกิดกับตนเอง เห็นคุณค่าของการอยูร่วมกันใน
่
สังคม และการอยูร่วมกับระบบนิเวศวิทยาอย่าง
่
สมดุล คนเหล่า นีไ ม่ใ ช่พ วกวัต ถุน ย ม
้ ิ
แต่มกจะคำานึงถึงหลักการบริโภคแบบยั่งยืน มี
ั
ความเคารพธรรมชาติและความเมตตาต่อเพือน ่
มนุษย์ดวยกัน โดยสรุป พวกเขามี
้
จิต สำา นึก และวิธ ค ิด ในแบบฉบับ เฉพาะ ”
ี

ติด ต่อ ขอข้อ มูล เพิ่ม เติม ได้ท ี่
โครงการวิจ ัย เศรษฐกิจ พอเพีย ง
สำา นัก งานทรัพ ย์ส ิน ส่ว นพระมหากษัต ริย ์
๑๗๓ ถนนนครราชสีม า เขตดุส ต กทม .ิ
๑๐๓๐๐
โทรศัพ ท์ ๐๒ ๖๘๗ ๓๖๖๒
โทรสาร ๐๒ ๒๘๒ ๘๒๒๖
porpor@sufficiencyeconomy.org

สื่อ สนับ สนุน จาก
โครงการวิจ ัย เศรษฐกิจ พอ
เพีย ง

สารคดีเฉลิมพระเกียรติพระบาท สถานศึกษาพอเพียงและ สารคดีเชื่อมโยงเครือข่าย
สมเด็จ ประสบการณ์จริง รวมใจขับเคลื่อนเศรษฐกิจ
พระเจ้าอยู่หว ชุดพระเจ้าอยูหว
ั ่ ั พอเพียง
ของปวงชน

พอเพียงตามแนวคิดของพ่อ รายการ Teacher Talk
สารคดีโทรทัศน์ขบเคลื่อน
ั ตอนเศรษฐกิจพอเพียงและ
41
เศรษฐกิจพอเพียง ตอน ห้องเรียนแห่งความพอ
เพียง

สื่อ สนับ สนุน จาก
โครงการวิจ ัย เศรษฐกิจ พอ
เพีย ง

พพ.๘๐๙ พพ.๘๑๙ พพ.๘๑๙ พพ.๘๒๙ พพ.๘๒๙ พพ.๘๓๙ พพ.๘๓๙
เล่ม ๑ เล่ม ๒ เล่ม ๑ เล่ม ๒ เล่ม ๑ เล่ม ๒

พระบาทสมเด็จ แนวทางการนำาปรัชญา ศีล สมาธิ ปัญญาฯ นี่คือ...ประเทศไทย สร้างหลักคิด
พระเจ้าอยู่หัวกับ ของเศรษฐกิจพอเพียง ฯ พิชิตโลกร้อนฯ
การเพิ่มความสมดุลฯ

42

�ݺ�ߣ

Pp1

More Related Content

Pp1

Editor's Notes