Ppoint latinismos (3)
Download as PPT, PDF
1 like501 views
latinismos, explicacion en euskera
Ppoint latinismos (3)
- 1. LATINISMOAK Latin hizkuntzako hitzak, beste hizkuntzetan bere latindar forman erabiltzen direnak.
- 2. ACCESIT Gerturatu zen Lehiaketa edo sariketa batean 1. postua lortzen ez duenari baina oso puntuaketa altua izanik, ematen zaion ezohiko saria. Gehienbat sariketa literario edo artistikoetan.
- 3. AD HOC Horretarako Zerbait (azalpen bat edo lan egiteko eskema, adb.)helburu konkretu baterako egokia denean erabili behar da. Zentzu zabalean, ad hoc urletu daiteke espezifikoki
- 4. AD KALENDAS GRAECAS Kalenda greziarretaraino Inioiz ez, hilabete greziarrek ez zuten kalendarik eta. Gauza bat aurreikusitako epean bukatzeko ezintasuna adierazten du. Sekula santan ez cuando las ranas cr鱈en pelo o cuando los burros vuelen.
- 5. Ad ovo usque mala Arrautzatik sagarretaraino zentzua: bazkariaren hasieratik bukaera arte. Bazkari erromatar batean horrela zen ordena. Hasieratik buaktu arte esan nahi du.
- 6. ALEA IACTA EST Apostua eginda dago Literalki, dadoak botata daude. Ez dagoela atzera egiterik adierazten du. Zesarrek esan omen zuen Rubikoi ibaia gurutzatu eta Italia, Erroma estaduaren gunean sartzeko momentuan. Horrela, senaduaren aginteak desobeditu eta guda zibila hasi egin zuen.Erabaki garrantzitsua edo arriskutsua hartu beharretan erabiltzen da.
- 7. ALIAS Bestela ( bestea) Alia nomine cognitu, esaeratik dator beste izenez ezaguna . Ezizenez, izen faltsuez. Izena faltsuari erreferentzia egiten duen hitza, persona baten identitatea babesteko. Bestela izen hipokoristiko edo goitizena.
- 8. ALMA MATER Ama elikatzailea Universitatea Edo zerbait erabat garatzeko laguntzen duen pertsona
- 9. ALTER EGO Beste nia Beste persona aspektu guztietan ordezkatzen duena . Fikziozko personajea, zeinean autoreak bere pertsonalitatea adierazten duen.
- 10. ANTE MERIDIEM (AM) Eguerdia baino lehenago meridies=eguerdia
- 11. A PRIORI Aurrekoetatik abiatuz Elizako latineko mailegua. Egoera konkretu batetik, beste azterketarik gabe, egindako enfokea edo iritzia. a priori-ak aurreiritziak dira, gai batzuei buruzkoak ditugunak.
- 12. A POSTERIORI bigarren arrazonamenduaren bidez ratione hitza ulertu behar da, aurreko latinismoan bezala. Fenomeno bat aztertu eta gero, beste era batez ulertu behar da.
- 13. Ars longa vita brevis artea luzea, baina bizitza labur Hipokratesek esanda: Artea (zientzia) iraunkorra da baina bizitza laburra. Edozein gauza inportanteak lana eta ardura eskatzen du, baina egiten duenaren bizitza laburra da.
- 14. Audaces Fortuna iuvat fortunak ausartak laguntzen ditu. (Virgilio)
- 15. AUDITORIUM Entzuteko lekua Irakurketa eta musika emanaldiak egiteko lekua; ikuslegoak hartzen duen lekua, antzokiaren barna
- 16. Aurea mediocritas erdi mailakoen egoera urreztatua (Horazio). Erdi mailakoen bizimodu lasaia aberatsen egoera baino hobe dela azaltzeko. Urrezko karraskeria Dorada mediocidad, erdiko egoera. Esanahia hau da: egia ez dagoela muturretan, jarrera erdikoetan baino.
- 17. AVE CAESAR, MORITURI TE SALUTANT Ave Zesar, hil behar direnek agurtzen zaituzte! Inperioaren Garaiko gladiadoreek erabilitako formula borrokan hasi baino lehen. Erabil daiteke ekintza arriskutsua hasi behar denean.
- 18. BIS bitan Zerbait errepikatu behar denean erabiltzen da .Se Era berean, erabiltzen da lege baten, epigrafea, edo araua edo testua errepikatzen denean. Bis esaten da ere emanaldi baten bukaeran ematen den pieza, eskupeko moduan.
- 19. Bis dat qui cito dat arin ematen duenak birritan ematen du Mesede bat berehala egiten duenak, bikoitza egiten duela adierazteko.
- 20. CAMPUS zelai Unibertsitatearen eremua eta eraikinak
- 21. CARPE DIEMoraina disfrutatu Expresi坦n del poeta Horazio olerkariaren aipua, mendebaldeko literaturaren topiko bilakatua, zeinekin bizitzaren laburraren aurrean mementuaren gozamenera bultzatzen den.
- 22. CASUS BELLI gudaren pizgarria Elkar arteko liskarra edo guda bat probokatu duen gertaera .
- 23. Cave canem Kontuz txakurrarekin Pompeiako etxe baten sarreran dagoen ohartarazpena. Mosaiko batean dago.
- 24. CITIUS, ALTIUS, FORTIUS azkarrago, altuago, indartsuago Olinpiar mugimenduare leloa.
- 25. Cogito ergo sum Pentsatzen dut, beraz banaiz (Descartes)
- 26. Conditio sine qua non nahitaezkoa, ezinbesteko baldintza
- 27. Contra naturam naturaren kontra (duina ez dena)
- 28. CORPORE INSEPULTO gorputza (gorpua) lurperatu babe Hileta ospakizuna, hildakoa zerraldoan gagoela, oraindik lurperatu gabea.
- 29. Corpus gorputz Autore baten lana edo gai bati buruzko bilduma.
- 30. Cui prodest? Nor da onuraduna? Senekaren esaldia. Osoa hau da: Cui prodest scelus, is fecit (Zigorgarria den ekintza batetik onura atera direnak egin dutenak dira).
- 31. CUM LAUDE Laudorioarekin Kalifikazio handienarekin titulua edo agiria lortzen denean.
- 32. CURRICULUM VITAE Bitzaren ibilbidea Norbaiten meritu, titulu edo lan eskarmentu ziurtagarrien zerrenda.
- 33. DE FACTO Izatez Errealitatearen egoera arauen edo legeen arabera espero dezakegunarekin bat etortzen ez denean
- 34. DE IURE Legez, legearen arabera Esamoldea erabiltzen da de factoaren oposizioan.
- 35. DEFICIT falta izan zen superavit-en kontrakoa; Aurreikusitakoan galpenak edo edozer falta mota.
- 36. DE INCOGNITO ezagutua izan gabe, nabarmendu gabe Duintasun edo tiutlu bat duenak bere burua nabarmendu gabe pasatu nahi duela, bhar diren zeremoniarik gabe.
- 37. Deo volente Jainkoa lagun Jainkoak hala nahi badu
- 38. Desiderata nahi duguna (desideratum hitzaren plurala), faltan botatzen diren gauzak. Liburutegietan zerbait berri eskuratzeko, iradokizunak egin ahal izateko, erabiltzen den orrialdea.
- 39. DEUS EX MACHINA jainkoa makinetatik Jainkoa, ikuskizun batean , tramankulu baten bidez jeisten dela eta egoera konpontzen du, akzio damatikoak erakusten zuenaren kontra.
- 40. DO UT DES ematen dizut, zuk emateko Elkarrekikortasun hastapena, erromatar zuzenbidean transakzioetan dagoena,jainkoekin egiten direnetan ere .
- 41. DURA LEX SED LEX legea gogora da, baina legea Justinianoren aipua, zeinarekin legea trinkoa dela eta beti bete behar dela edierazten zen
- 42. ETCETERA eta abar Enumerazio batean, beste hitzak edu kontzeptuak ez aipatzeko erabiltzen da: (a)Beste gauzak ulertzen dira testuinguraren (b)Beste gauzak azaltzea ez da intrsgarria (c)Edo ahaztu dira.
- 43. EX ABRUPTO Bat-batean, Bi hitz elkartuek eman dute beste izen bat lekuz kanpoko hitza edo gordinkeria baten parekoa den hitza zentzuarekin
- 44. EX AEQUO meritu berdinarkin Lehiaketetan sari bat bi partehartzaileentzat denean
- 45. Ex cathedra katedratik irakaslearen eserlekutik. Modu autoritarioz zerbait esatea
- 47. EX LIBRIS luburuetatik ex libris-a es jabetasun marka bat da. Normalean sigilu edo irudi bat da liburuaren barruko azalean eta normalean pertsonaren edo liburutegi jabearen izena darama.
- 49. Excusatio non petita, accusatio manifesta eskatu gabeko aitzakia, akusazio nabaria Inork akusatu gabe, bere burua zuritzen ari dena, erruduna da.
- 50. Extra muros harresien kanpoko aldean. Hiri baten kanpoko esparruan
- 51. FAC SIMILE egin ezazu berdina faksimila ere esaten da. Dokumentu baten erreprodukzio zehatza. Gehienetan dokumentu hori zaharrra eta oso baliotsua da, eskuz egindako liburua, mapa edo marrazkia.
- 52. FAC TOTUM egin ezazu dena Denetarako balio duen mutila (zerbitzaria) baina asuntu guztienan sudurra sartzen duena ere. Gaur egun ez de zentsu gutxietsitzailean erabiltzen.
- 53. Finis coronat opus Amaierak lana koroatzen du -Esfortzu intelektual edo egileak egindako ikerketaren balioa aldarrikatzen du. -Gauza baten iraupen luzea adierazten du, ere -Elizan Jainkoaren betikotasuna adierazteko otoitz askoren bukaeran erabiltzen da.
- 54. GROSSO MODO abardurarik gabe ( eta ez agrosso modo)
- 55. Habeas corpus atxilotua edo presodagoen hiritarraren eskubidea; honen arabera Eskatzen ahal du epailaren aurrean eramana izatea, epaile honek atxiloketa legala izan den ala ez erabakitzeko.
- 56. HABITAT bizi da ingurugiroaren baldintzak, non animalia bat bere bizitza egiten duen.
- 57. Hoc loco Leku honetan (H.L. laburdura kritika literarioan)
- 58. Hominum est errare Gizakiena oker egitea da.
- 59. Homo homini lupus "Gizona gizonarentzat otso" Gizonaren etsairik gaiztoena gizona bera dela adierazten du. Hobbesek "Leviathan liburuan ospetsu egin zuen esaldia
- 60. HONORIS CAUSA Ohorearengatik Ohore titulua, normalean unibertsitate batek doktoraduarena pertsona bati ematen diona, pertsona horren, bere arloan dituen merituengatik.
- 61. IBIDEM leku berean textu baten aipamenetan erabiltzen da adierazteko iturri bat aurreko aipuan azaldua iza dela . Biografietan ere erabiltzen da, lehenengo oinarrizko datuak ematen direnean, azaltzeko heriotzaren lekua, jaiotzarena ere izan dela. 4. E. Vijh, Lat鱈n para principiantes (Aca d辿mico, Nueva York, 1997), p. 23. 5. Ib鱈d., p. 100. 4. E. Vijh, Lat鱈n para principiantes (Aca d辿mico, Nueva York, 1997), p. 23. 5. Ib鱈d., p. 100.
- 62. ICTUS infartoa Burmuin infartoa adierazteko erabiltzen da
- 63. IDEM Gauza bera Arrean esandako zerbait osotasunean edo parte batean errepikatzen dela adierazteko.
- 64. Id est hau da Laburbildura erabiltzen da (i. e.) zientzia testuetan arrazoinamendu bat ematerakoan hau da hainbeste ez errepikatzeko.
- 65. IN ALBIS txurietan Norbaitek esan behar duena edo nahi duena esateko ezintasuna adierazten du latinismo honek. Gauza bera norbaitek ulertzen ez duenean.
- 66. IN DUBIO PRO REO Zalantzan, akusatuaren alde. Zuzenbideko oinarria non, injustizia ekiditeko nahian, azaltzen da frogak nahikoak ez direnean, akusatua askatu behar dela. Pertsona guztiak inozenteak dira, erruduntasuna demostratu arte.
- 67. IN EXTREMIS Azken monetuan, muturretan
- 68. In illo tempore aldi, garai hartan Aspalditik gertatutako zerbaiti erreferentzia egiteko.
- 69. IN MEDIAS RES Gertakizunen erdian (kontaketa hasten da )
- 70. In memoriam oroipenean Hilarrietan eta oroitgarrizko izkribuen hasieran idazten diren hitzak.
- 71. IN MENTE penstamenduan, buruan 束Revis辿 in mente cada una de mis danzas y todas me parec鱈an muy pobres損
- 72. INCIPIT hasten da Eskuiskribu edo inprimatu zahar baten lehenengo hitzak.
- 74. In vitro beiran Laborategietan frogeta eta bereiziko tutuetan egiten diren ariketengatik esaten da.
- 75. Intelligenti pauca Adimendu onekoari hitz gutxi" Euskarazko ulertzaile onari hitz gutxi.
- 78. IPSO FACTO gertatua bukatuta, beraz bat-batean
- 79. IUNIOR gazteagoa Erroman 30 eta 46 urte tareko gizonezkoei egiten zion erreferentzia ( iuvenes, iuniores) zaharretatik ( seniores) banatzeko Gaur egun , kiroletan erabiltzen da gazteen kategoriak desberdintzeko. Lan munduan profesional gaztea, eskarmentu murritzarekin adierazteko rabiltzen da. Familia barruan ( batez ere anglosaxoi eremuan)sema ezendatzeko, honek eta aita izen berekoak direnean(JR.)
- 80. Labor omnia vincit "Lanak dena gainditzen du"
- 81. LAPSUS CALAMI idazteko akatsa (kalamuaren irristada) Erromatarrek , tinta erabiltzean, ka単aberatxoarekin(calamus) idazten zuten, beraz, akatsa zen ka単aberaz egindakoa, nahiz eta idazlearen buruaren errua izan
- 82. LAPSUS LINGUAE mingainaren irristada Hitz agiteko akatsak.
- 83. LAPSUS MEMORIAE oroimenaren irristada Ahaztura (berehala pasatzen ) edo okerra gogoratze ekintzan
- 84. LOCUS AMOENUS leku atsegingarria Literatur topikoa non leku erosoa eta babestua, toki eder batean, itsalpetua, basokoa eta iturriekin, paradisuaren konnotazioekin adierazten den
- 85. Magnis itineribus jo eta ke, ezinean a marchas forzadas
- 87. MARE MAGNUM itsaso handia Era familiar batean, handitasuna, oparotasuna edo anabasa eta jendearen nahasmena adierazten den latinismoa
- 88. Materia prima lehengai Produkzio-prozesu baten abiapuntua den gai landu gabea, naturan den eran
- 89. MEA CULPA errua enea Erligo katolikotik hartutako expresioa, barkamena eskatzeko erabiltzen dena.
- 90. MEMORANDUM gogoan hartzekoa Informea non gai konkretu bati buruzko bilera bateko edo foro bateko esanguratsua azaltzen den
- 91. Mens sana in corpore sano Adimendu sendoa gorputz sendoan. Burua eta gorputza batera hazi eta hezi behar direla esateko. Juvenal.
- 92. MIRABILE VISU ikusteko miresgarria Zerbait ezohikoa handitasunagatik edo edertasunatik gertatu dela.
- 93. MODUS OPERANDI egiteko era Esamoldea polizi edo forentse ikerketetan erabiltzen da, egilearen pausuak adierazteko. Zentzu zabalean, prozedura, edo protokoloa
- 94. MODUS VIVENDI Bizitzeko modua Edo bizimodua. Bizitzeko filosofia. Zehazki , pertsona batek biziko zer bitartekoak dituenei erreferentzia egiten duen latinismoa
- 95. MOTU PROPRIO berezko ekimenarengatik Inork bere borondatez eta beste norbaitek erabakian parte hartu gabe zerbait egitea.
- 96. MUTATIS MUTANDIS aldatu beharrekoa aldatu eta gero Bi gauza edo ideia edo egoeren arteko analogia egiten dugunean, bakarrik atenzioa zehaztasun berdinetan jarri behar eta besteak ahaztu behar ditugula adeirazteko. Diferenziaz diferentzi , gazteleraz: salvando las distancias
- 97. Non plus ultra harantzago ezin Zerbait perfekzioa lortu duela adierazten du.
- 98. Nosce te ipsum Ezagut ezak heure burua
- 99. Nota bene Ohar hadi ongi halere bere esanahiaren benetako zentzua "kontu izan", "arreta izan", "erne egon" edo "adi egon" litzateke. Liburuetan topatzea ohikoa izaten da, batez ere irakurlearen arreta bereganatzeko asmoz. Normalean N.B. hizkiekin laburbildurik.
- 100. Numerus clausus kopuru itxia Erakunde batek kopuru itxi bat onartzen duela adierazteko erabiltzen da.
- 101. O tempora! o mores! "Oi denborak, oi ohiturak!" Hauek denborak, hauek ohiturak. Zizeronek bere garaiko gizonen gaiztakeriagatik esandako hitzak.
- 102. Opera prima Egile baten lehenengo lanei dagokie. Zinemaren hizkuntzan zuzendari baten lehenengo pelikula.
- 103. Ora et labora Otoiz egin eta lan egin ezazu San Benito Erregelaren goiburua, fraide beneditarrek erabilia.
- 104. Panem et circenses ogia eta zirku-ikuskariak Juvenalek erromatarrei mesprezuz esandako hitzak, Foruan garia eta zirku- ikuskariak ez beste eskatzen zutelako.
- 105. PASSIM handik eta hemendik, leku guztietatik Idazki batean, aipamenak egitean, titulu baten atzean jarrita, esan nahi du , aipamen hori, leku ugarietan azalduko dela .
- 106. PATER FAMILIAS familiako aita(burua) Erromatar zuzenbideko formula familaburutza edo aitaren agintearenpean ez dagoen hiritar bati erreferentzia egiteko.
- 107. Peccata minuta akats txikiak Larritasun gabeko akats dela adierazteko
- 108. PER CAPITA buru bakoitzeko Ekonomia arloko konzeptua, personako bataz bestekoa estadistika zehatz batean adierazten duena, bereziki diru sarrerak.
- 109. Per saecula saeculorum menderen mendeetan Gauza baten luzapen handia adierazteko. betirako
- 110. Per se berez
- 111. PERSONA NON GRATA pertsona ez atsegina Norbait ongi etorria ez dena. Gehienetan Erakunde batek pertsona honi izendapen baztertzaile hori ematen dio.
- 112. PLACEBO gustagarria izango naiz Ustezko sendagaia ( askotan medikuek erabiltzen zuten gaixoaren antsietatea apaltzeko). Oinarri aktiborik gabeko botika.
- 114. PLUS gehiago Konplementoa soldatan edo eskupekoa. Zerbait egiterakoan intentsitatean punttu bat gehiago jartzen denean.
- 115. PLUS MINUSVE gutxi gora behera
- 116. PLUS ULTRA haratago Plus Ultra Espainiaren nazio goiburua da, latinez idatzia, eta 束harago損 esan nahi du. Karlos I.a Espainiakoa (Karlos V.a Alemaniakoa ere bazena) izan zen goiburu pertsonaltzat erabili zuena, bere inperio kosmopolita berriaren dinamismoaren adierazle
- 117. Post data data ondoren Bukatuta dagoen eskutitz batetan gehitzen den testua, erromatarrek eskutitzaren ondoren jartzen baitzuten data.
- 118. NON PLUS ULTRA ez haratago Columnas Plus Ultra損 de Ignacio Gavira - Kondairaren arabera Herkulesek hau idatzi zuen Gibraltarreko itsastartean adirezteko harago ezer ez zegoela. Izena bezala adierazten du perfekzioa, zerbait hobeto ezin dena
- 119. PODIUM oholtza Arkitekturan, pedestala non tenpluak reraikitzen zituzten. Kirol lehiaketetan oholtza non txapeldunek saria jasotzen duten.
- 120. POST DATA eman eta gero (gutuna) Sinatutako gutun baten ostean esaten dena.
- 123. Primum vivere, deinde philosophari lehenengo eta behin, bizi, gero filosofatu. Aintzineko jatorria duen araua; iseka egiten zien bizitzeko adina lortzeko kapazak ez zirenei, baina eztabaidetan edo filosofatzen eguna ematen zutenei.
- 124. PRIMUS INTER PARES lehenengoa berdinen artean Gradu jerarkikoan desberdintasuna adierazten duen leloa, baina ez duintasunean edo pertsona mailan : Errepublikako presidenta primus inter pares besterik ez da.
- 125. Quae nocent, docent Mintzen duenak irakasten du la letra con sangre entra gaztelaniazko esapidearen baliokidea.
- 126. QUID muina, gakoa Punturik inportanteena, afera baten garrantzitsuena, asunto baten muina (el quid de la cuesti坦n).
- 128. Quod erat demonstrandum frogatu behar zena berau Argudio baten ondoan aipatzen da esaldi hau.
- 129. Quod natura non dat Salamantica non praestat Naturak ematen ez duenak Salamancak ez du ematen.
- 130. QUORUM de quienes Esamolde judiziala bilkura deliberatibo batean berganatuen kopurua erabaki baliogarri bat hartzeko nahikoa dela adierazten duena lokuzioa osoa da: quorum praesentia sufficit, formula legala zeinen egotea nahikoa dela esan nahi duen.
- 131. Quo vadis? Nora zoaz? Hitz hauetatik dator: 束Quo Vadis, Domine?損 (束Nora zoaz, Jauna損) legendaren arabera Pedro apostuluak esan zituen, Erromatik ihes egiten zuen bitartean, Neronek kristauen aurka egin zuten jazarpena zenean. Jesusek esan zion: 束Bigarren aldiz gurutzean jarriko naute nire jarraitzaileek beraiek alde batera uzten nautelako. Bere koldarkeriaz lotsaturik, Erromara itzultzen da bere patuari aurre egiteko: martirioa.
- 132. RARA AVIS ezohiko egaztia Inoiz ez ikusitakoa, ohikoarenetik gailentzen den pertsona.
- 133. Ratio bi neurri artean jartzen den proportzio edo erlazioa. Ikastetxe honetan irakasle/ikasleen arteko ratioa bat hogeikoa da
- 134. (AD) REFERENDUM galdetzeko Plebiszitu,herriko galdeketa . Prozedura jurikoa zeinarekin legeak edo administrazio ekintzak herri bozkaketarenpean jartzeko eta, honen bidez,herriaren onespena lortzen den
- 135. REQUIESCAT IN PACE bakean atseden har dezan R.I.P. hizkiekin adierazten dena hilobietan eta eskeletan (gazteleraz D.E.P.) Goian bego
- 136. RIGOR MORTIS Heriotzaren zurruna Gorpuek jasatzen duten fenomenoa (tengeratura galpena eta giharren zuzrruntasuna) zeinarekin hil eta hurrengo egunean heriotzaren ordua jakin daitekeen
- 137. Sancta sanctorum Tenplu baten barruko aldea eta sakratuena. Hedaduraz, pertsona batentzat oso preziatua dena.
- 138. Senatus populusque Romanus (SPQR) Erromako estatua eta herria
- 139. SINE DIE egunik gabe Eguna jarri gabe; atzerapena egiten dela baina data jarri gabe.
- 140. SINE QUA NON zeinik gabe, ez Ezinbesteko baldintza.(conditio sine qua non) batzutan izen bezala erabiltzen da: sinequanon
- 141. Sit tibi terra levis lurra arina izan bekizu Hilarrietan erabiltzen den esaldia
- 142. Si vis pacem, para bellum bakerik nahi baduzu, zaude prest gerrarako Erasoa ekiditeko, hoberena babes ona prestatzea dela adierazteko
- 143. Snob sine nobilitate gizarte distira daukana miresten duena. Ingeleraz hitz egiten zuten a berrietan gizarte-ertainekoei, erroldatzerakoan, s.nob. leinu/aristokraziarik gabe jartzen zitzaien.
- 144. STATUS QUO egoera zeinean Hizkuntz politikoaren esamoldea, afera baten egoera denbora zehatz batean adierazteko erabiltzen dena. Oro har, afera hauetan bi parte intersatuak badaude eta haien artean, faktore guztien bidaz oreka batean mantantzen dira.
- 145. STATUS egoera Pertsona bat gizartean hartzen duen lekua.
- 146. Stricto sensu Zentzu hertsian Edo zorrotzean
- 147. SUB IUDICE epailearen azpian Bide judizialean afera bat dagoenean eta epailea ebazpena eman gabe dagoela. Sekretupean egon behar da
- 148. SENSU STRICTO zentzu zehatzean Esamoldea zerbaiten lehenengo zentzua azpimarrazteko erabiltzen dena. TIERRA DE NADIE 'Morir' de pie o vivir de rodillas ALBERTO NUEZ SEOANE | ACTUALIZADO 04.11.2013 - 08:49 No se trata, 'sensu estricto', de abandonar esta vida, de fallecer. Se trata de 'morir', de terminar nuestro existir como personas con la dignidad imprescindible para poder considerarnos seres humanos. Esto, es los que nos siguen empezando a quitar.
- 149. SUI GENERIS bere generokoa Pertsona edo gertera baten izaera berezia azaltzen du Un primerd鱈a detrabajo suigeneris
- 150. SUPERAVIT gainditu du Soberan dagoena, gainetikoa . Beharrak beteta, sobran dagoena
- 151. Supra gorago
- 152. Tabula rasa taula leuna" (hau da, idatzi gabe) berriro hutsetik hasi. Lehen gertatutakoa kontutan hartzen ez denean gaztelaniaz erabiltzen da : "hacer borr坦n y cuenta nueva".
- 153. TEMPUS FUGIT Denborak ihes egiten du Literatur topikoa denbora ez galtzera gonbidatzen duena. Leloa azaltzen da askotan erlojuetan eta epitafioetan..
- 154. Tu quoque, fili mi ! Hi ere, ene semea ! Zesarren kexa, bere hiltzaileen artean Bruto, bere semetzakoa, ikustean.
- 155. Ubi tu Caius, ego Gaia Zu Kaio deitzen zarenean nik Kaia izena izanen dut "Confarreatio" izena zuen ezkontz-erritua; patriziarrek erabiltzen zuten zaharrena eta handiena. Zeremonia erlijiosoa zen eta hau egiten zuten: ezkongaiek garizko ogia ("panis farreus") zatitzen zuten eta jainko-sei, batez ere Junori, ezkontzaren babesleari, eskaintzen zieten; hamar lekuko eta Pontifize Maximoren aurrean. Emakumeak jantzi berezia zeraman, auspizioak hartzen ziren, sakrifizioak egiten zituzten eta ezkontzaren kontratuarekin "tabulae nuptiales". bukatzen zen. . Senarrak emazteari izena galdetzean, emakumeak erantzuten zion: Ubi tu Gaius, ego Gaia",hauda, Zuk Kaio izena baduzu, nik Kaia. Ondoren senar-emazte berrien etxera joaten ziren. Emazteak ez zuen atarian estropezu egin behar, horregatik etxe berrira sartzean besoetan eramaten zuten eta han senarrak ura eta sua eskaintzen zion("aqua et igni accipere") , etxe gurtza bezala. Hurrengo egunean, emaztea "mater familias"-en janzkerarekin Erromako andere handien artean onartua zen.
- 156. ULTIMATUM Azken jakinarazpena Azken abisua, honen ostean, adierazleak neurri kaltegarriak hartuko ditu abisuaren jasotzailearentzat.
- 157. URBI ET ORBI Hiriari eta munduari Bedeinkazio edo aita saintuaren iragarpena.
- 158. Ut supra Gorago (esan) bezala Dokumentuetan lehen esandako gauza batez gogorarazteko erabiltzen den esaldia.
- 159. VADEMECUM ibili nirekin Eskuliburua garrantzitsua eta laburtua. Madikuek badaramate merkatuan dauden bitika guztien erreferentziekin.
- 160. VADE RETRO atzera egin Deabruak Jesusi tentatzen ari zenean , Jesusek hitz hauek esan zizkion. Eskaintza tentagarriei uko egiteko erabiltzen dira.
- 161. VELIS NOLIS nahi ala ez Modu onean edo txarrean.
- 162. VENI, VIDI, VICI etorri, ikusi, garaitu egin nuen Zesarrek hitzak, Farnazesen, Pontoko erregearn aurkako gerratea irabazita esan zituenak. Eroonka batean garaipena azkarra eta erreza denean erabiltzen da.
- 163. Verba movent, exempla trahunt hitzek (jendea) hunkitzen dute, adibideek mugitzen dute. Besteen adibideak berezko arrazoiek baino gehiago balio du.
- 164. VERBI GRATIA adibidez Hizkuntz idatzian erabiltzen da gehienbat(v.gr.) Comunismo y socialismo Por:Freddy J. Melo|S叩bado, 23/11/2013 08:55 AM| La idea de convivencia en fraternidad, solidaridad y mutuo enriquecimiento, compartiendo los bienes producidos y adquiridos en com炭n fue surgiendo como planteamiento radical en el curso de las luchas sociales. Sectas precristianas, v. gr. los esenios, buscaron practicarla, y de estos proviene la consigna de dar a cada quien seg炭n sus necesidades, dos milenios largos despu辿s asumida por Carlos Marx. Jesucristo habl坦 y actu坦 acorde con esa l鱈nea y sus adeptos de los primeros siglos, as鱈 como frailes y grupos medievales, lo siguieron.
- 166. Vis comica indar komikoa Barre eragiteko ahalmena.
- 167. VOX POPULI Herriaren ahotsa Zurrumurru, esamesaren sinonimo kultua