5. Κωστής Παλαμάς: Της Ηλιογέννητης (απόσπασμα)
Τώρα π’ αρχίζουν τα βουνά να ντύνονται με χιόνι
και του βοριά το βογκητό στο σπίτι μάς μαζώνει,
και χάνοντας τον ήλιο της η μυγδαλιά η καημένη
πετάει τα νυφιάτικα και πέφτει και πεθαίνει,
και φτάνουν οι απόκριες και τα μυαλά μας κλέβουν
κι η προσωπίδα κι ο χορός κι ο έρως συντροφεύουν,
και κλαίμε τις καρδούλες μας, τα πόδια, τα πουγκιά μας,
τώρα μας κράζ’ η φτωχική και ολόζεστη γωνιά μας.
Έλα, χρυσή αδελφούλα μου, με δύο σου λογάκια
να λησμονήσω και γιορτές και κρύο και φαρμάκια,
να σκορπισθεί τριγύρω μας καλοκαιριά η χαρά μας
και ουρανό ν’ απλώσουμε γαλάζιο τα όνειρά μας.
Μίλτος Σαχτούρης: Η αποκριά
Μακριά σ’ έν’ άλλο κόσμο γίνηκε αυτή
η αποκριά
το γαϊδουράκι γύριζε μες στους έρημους δρόμους
όπου δεν ανάπνεε κανείς
πεθαμένα παιδιά ανέβαιναν ολοένα στον ουρανό
κατέβαιναν μια στιγμή να πάρουν τους αετούς τους
που τους είχαν ξεχάσει
έπεφτε χιόνι γυάλινος χαρτοπόλεμος
μάτωνε τις καρδιές
μια γυναίκα γονατισμένη
ανάστρεφε τα μάτια της σα νεκρή
μόνο περνούσαν φάλαγγες στρατιώτες έν δυο
έν δυο με παγωμένα δόντια
Το βράδυ βρήκε το φεγγάρι
Αποκριάτικο
γεμάτο μίσος
το δέσαν και το πέταξαν στη θάλασσα
μαχαιρωμένο
Μακριά σ’ έν’ άλλο κόσμο γίνηκε αυτή
η αποκριά
6. Κωστής Παλαμάς: Της Ηλιογέννητης (απόσπασμα)
Τώρα π’ αρχίζουν τα βουνά να ντύνονται με χιόνι
και του βοριά το βογκητό στο σπίτι μάς μαζώνει,
και χάνοντας τον ήλιο της η μυγδαλιά η καημένη
πετάει τα νυφιάτικα και πέφτει και πεθαίνει,
και φτάνουν οι απόκριες και τα μυαλά μας κλέβουν
κι η προσωπίδα κι ο χορός κι ο έρως συντροφεύουν,
και κλαίμε τις καρδούλες μας, τα πόδια, τα πουγκιά μας,
τώρα μας κράζ’ η φτωχική και ολόζεστη γωνιά μας.
Έλα, χρυσή αδελφούλα μου, με δύο σου λογάκια
να λησμονήσω και γιορτές και κρύο και φαρμάκια,
να σκορπισθεί τριγύρω μας καλοκαιριά η χαρά μας
και ουρανό ν’ απλώσουμε γαλάζιο τα όνειρά μας.
Τω ρά π’ α ρχί ζουν τά βου νά να ντύ νο νταί με χιό νι
ιαμβικό μέτρο
Τω ρά π’ α ρχί ζουν τά βου νά να ντύ νο νταί με χιό νι
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15
15σύλλαβος ιαμβικός στίχος
Τώρα π’ αρχίζουν τα βουνά / να ντύνονται με χιόνι
= ΤΟΜΗ
Μορφή παραδοσιακού ποιήματος
7. ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ ΜΟΝΤΕΡΝΑ
ΜΟΡΦΗ
Έμμετρος στίχος Ελεύθερος στίχος
παραδοσιακοί στιχουργικοί κανόνες: κατάργηση παραδοσιακών
κανόνων (πεζολογικός τόνος):
συγκεκριμένο μέτρο απουσία μέτρου
τομή στίχου απουσία τομής
ολοκλήρωση νοήματος σε ένα
στίχο/ημιστίχιο/δίστιχο
διασκελισμοί
Μακριά σ’ έν’ άλλο κόσμο γίνηκε αυτή
η αποκριά
ανάπτυξη σε στροφές ελεύθερη ανάπτυξη
ισοσυλλαβία στίχων και στροφών ανισοσύλλαβοι στίχοι /στροφές
ομοιοκαταληξία απουσία ομοιοκαταληξίας
ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗΣ - ΜΟΝΤΕΡΝΑΣ ΠΟΙΗΣΗΣ
11. Στον ουρανό του τίποτα με ελάχιστα
Από την κλειδαρότρυπα κρυφοκοιτάω τη ζωή
την κατασκοπεύω μήπως καταλάβω
πώς κερδίζει πάντα αυτή
ενώ χάνουμε εμείς.
Πώς οι αξίες γεννιούνται
κι επιβάλλονται πάνω σ’ αυτό που πρώτο λιώνει:
το σώμα.
Πεθαίνω μες στο νου μου χωρίς ίχνος αρρώστιας
ζω χωρίς να χρειάζομαι ενθάρρυνση καμιά
ανασαίνω κι ας είμαι
σε κοντινή μακρινή απόσταση
απ’ ό,τι ζεστό αγγίζεται, φλογίζει…
Αναρωτιέμαι τι άλλους συνδυασμούς
θα εφεύρει η ζωή
ανάμεσα στο τραύμα της οριστικής εξαφάνισης
και το θαύμα της καθημερινής αθανασίας.
Χρωστάω τη σοφία μου στο φόβο∙
πέταλα, αναστεναγμούς, αποχρώσεις
τα πετάω.
Χώμα, αέρα, ρίζες κρατάω∙
να φεύγουν τα περιττά λέω
να μπω στον ουρανό τού τίποτα
με ελάχιστα.
Κατερίνα Αγγελάκη- Ρουκ