Presentatie Kritisch Denken over Digitalisering voor FO netwerk informatiemanagement
Download as PPTX, PDF
0 likes57 views
Presentatie over Kritisch Denken over Digitalisering voor netwerk informatiemanagement van het funderend onderwijs op 27 november 2024.
Presentatie Kritisch Denken over Digitalisering voor FO netwerk informatiemanagement
- 1. Kritisch denken over digitalisering het belang van logisch en ethisch redeneren Danny Greefhorst dgreefhorst@archixl.nl
- 2. Inhoud Introductie kritisch denken Digitalisering en de bijbehorende bedreigingen Communicatie, denken en de valkuilen daarbij
- 3. Aspecten van kritisch denken Reflecteren Eerst begrijpen Uitstellen van je eigen oordeel Stellen van kritische vragen Zoeken vanuit andere perspectieven Redeneren Baseren op feiten
- 4. Kritisch denken in de taxonomie van Bloom 1. Onthouden Informatie en kennis beschrijven, herinneren of kunnen benoemen. Het herkennen en onthouden van feiten. 2. Begrijpen Concepten of idee谷n kunnen samenvatten, uitleggen, interpreteren of classificeren. 3. Toepassen Informatie kunnen toepassen in een andere situatie of context. Kennis of informatie kunnen gebruiken of uitvoeren. 4. Analyseren Informatie in verschillende delen kunnen splitsen om het te onderzoeken en verbanden te kunnen leggen. Vragen kunnen stellen bij bepaalde kennis en zoeken naar relaties. Verder kunnen kijken dan de kennis die je al hebt. 5. Evalueren Een genomen besluit of gebeurtenis kunnen beoordelen, bekritiseren of controleren. Op basis van kennis vorm je een mening waarbij je meningen, invalshoeken en argumenten tegen elkaar kunt afwegen. 6. Cre谷ren Nieuwe producten, invalshoeken, idee谷n of ontwerpen kunnen maken/bedenken.
- 5. Kritische vragen Wie heeft hier belang bij? heeft hier behoefte aan? wordt hiermee benadeeld? is hiervoor eindverantwoordelijk? houdt hier toezicht op ? Wanneer is dit urgent? kan het best worden gehandeld? verandert de situatie? is dit acceptabel? zorgt dit voor een probleem? Wat wordt precies bedoeld? zijn argumenten voor en tegen? is een ander perspectief? is een alternatief? genereert waarde? Waarom is dit een probleem? is dit belangrijk? is dit de beste keuze? is dit niet eerder opgelost? hebben we dit laten gebeuren? Waar is dit op gebaseerd? zijn vergelijkbare situaties? is dit eerder aangetoond? is meer informatie beschikbaar? zijn gebieden voor verbetering? Hoe is dit hier van toepassing? maakt dit meer kans dan eerder? voorkomen we eerdere fouten? kunnen we dit realiseren? maken we dit duurzaam?
- 6. Kritisch denken over digitalisering Kritisch denken is essentieel bij digitalisering Digitalisering roept nieuwe vragen op Kritisch denken is nodig om uit de digitale versnelling te komen Digitalisering leidt tot bedreigingen Kritisch denken is in het algemeen belangrijk Digitalisering cre谷ert nieuwe mogelijkheden Digitalisering leidt tot veel meer informatie Er zijn allerlei valkuilen in ons denken Kritisch denken leidt tot betere informatie en keuzes
- 7. Gevaarlijke technologie? Oneerlijkheid Fraude, diefstal en oplichting Privacy Machtsmisbruik Alternatieve waarheid Informatiestress
- 8. Dreigingsbeeld Dreigingsbeeld Funderend Onderwijs 2023, Kennisnet
- 9. Ethische principes Wees transparant Wees rechtvaardig en eerlijk Neem verantwoordelijkheid Respecteer privacy Laat mensen vrij en autonoom Doe goed Doe geen schade Borg duurzaamheid Wees betrouwbaar
- 10. Ethische vraagstukken rondom technologie Het energieverbruik van kunstmatige intelligentie en crypto Schadelijke effecten van sociale media Machtsmisbruik door individuen met veel invloed De afhankelijkheid van technologiereuzen Gebruik van gratis apps/applicaties in het onderwijs Uitsluiting van groepen die onvoldoende digitaal vaardig zijn Systemen en regels volgen boven het eigen denkvermogen
- 11. Kennis Informatie Gegevens Ontvanger Zender Intentie Boodschap Woorden Woorden Boodschap Handelings- perspectief Communicatiekanaal Onze communicatie Kunstwerk Kunstwerk Weaver n.a.v. Shannon (1949)
- 12. Systeem 1 Snel Automatisch Emotioneel Onderbewust Systeem 2 Langzamer Doelbewust Overwegingen Complexe besluiten Ons denken Kahneman (2011)
- 14. Vooronderstellingen- Dunning-Kruger effect vertrouwen in oordeel over onderwerp kennis van onderwerp mount stupid mensen met weinig kennis of vaardigheden op een bepaald gebied hebben de neiging hun eigen vermogen of kennis te overschatten
- 15. Conclusies Kritisch denken is in het algemeen belangrijk en essentieel bij digitalisering Nieuwe technologie roept allerlei (ethische) vragen op die aandacht vragen Technologie heeft vaak allerlei negatieve effecten die vantevoren niet in beeld waren Veel van wat we doen is onbewust en onze communicatie en ons denken zit vol met valkuilen De kunst is om je bewustzijn op de juiste momenten te activeren en kritische vragen te stellen
Editor's Notes
- #4: Het gaat vooral over de hogere denkniveaus, die zijn gerelateerd aan hogere complexiteit Het uitgangspunt is dat je in staat bent zaken te onthouden, begrijpen en toe te passen Kritisch denken zonder inhoudelijke vakkenis is lastig
- #5: Welke aspecten zitten verstopt in deze vragen? Antwoord: Redeneren Ethiek Verantwoordelijkheid Begrijpen Andere perspectieven Baseren op feiten vragen kun je gebruiken om: informatie in te winnen de waarheid te achterhalen inzichten te verwerven te toetsen of iemand iets weet een terrein te exploreren en onderzoeken mensen aan te zetten tot denken de aandacht van iemand vast te houden de keuzeruimte te vergroten onzekerheid te reduceren mensen ergens bewust van te maken iemands mening te be誰nvloeden
- #7: De nieuwe Franse gemeenschapsregering verbiedt smartphones in Franstalige basisscholen, en raadt het gebruik ervan sterk af in het middelbaar, ook in Brussel oneerlijkheid: bias in algoritmen, minder digitaal vaardigen fraude, diefstal en oplichting: identiteitsdiefstal, phishing, verkopen zonder koop na te komen privacy: verwerking alleen als er een grondslag en doelbinding is machtsmisbruik: Must, Trump, Rusland en China blokkeren toegang tot bepaalde kanalen (Rusland bijv. tot Instagram, X, YouTube), internetcensuur, propaganda alternatieve waarheid: complottheorie谷n, wat is waar op Internet? Informatiestress: er is teveel informatie, je kunt maar een beperkte hoeveelheid onthouden
- #8: In het funderend onderwijs gaat het veel over persoonsgegevens, en die zijn extra gevoelig AP stelt: De kwetsbare positie van kinderen vereist bovendien dat zij extra beschermd worden, zodat zij zich in een vrije en veilige (school)omgeving kunnen ontwikkelen. Dit maakt de bescherming van persoonsgegevens in de onderwijssector essentieel. 56% van de scholen in het funderend onderwijs gaf aan in 2022 geraakt te zijn door ransomware. Weerbaar zijn tegen cyberdreigingen gaat over risicomanagement: welke risicos zijn er en welke zijn we bereid te accepteren. Het bevoegd gezag moet bepalen welke risicobereidheid er is en of risicos geaccepteerd kunnen worden of gemitigeerd moeten worden.
- #9: Ze zijn een uiting van digitale ethiek Gebaseerd op een meta-analyse van ethische principes Je kunt ethiek ook op andere manieren beschouwen: Redeneren vanuit waarden (bijv. waardenkompas) Vragenlijsten gebruiken (zoals IAMA) Ethische perspectieven Moreel beraad
- #10: Het stellen van een vraag aan ChatGPT kost evenveel als een auto 400 meter laten rijden, dezelfde vraag aan Google kost maar 1 meter Noorwegen wil een minimumleeftijd van 15 jaar voor het gebruik van sociale media. Volgens de Noorse regering zijn de platformen 'schadelijk' voor de jeugdige hersenen die zich volop ontwikkelen. Sociale media leidt tot sociale onveiligheid, geeft kinderen een negatief zelfbeeld, steelt je aandacht, leidt tot verslaving Elon Musk is voorbeeld van machtsmisbruik Kunnen we als Nederland of Europa meer onafhankelijk worden van de VS en China?
- #11: Dat wat we zeggen is een vereenvoudiging van de werkelijkheid: We zijn geneigd te generaliseren Door dingen op te sommen lijkt het alsof we volledig zijn Getallen impliceren objectiviteit, terwijl we vooral subjectief zijn We presenteren idee谷n, aannames en interpretaties vaak als feiten De inhoud van een communicatie is slechts een deel van de betekenis Onze interpretatie is afhankelijk van: onze persoonlijke kennis / overtuigingen gemeenschappelijke overtuigingen en cultuur tijd, tijdsgeest, discours en taal onze gemoedstoestand en persoonlijkheidskenmerken
- #12: Systeem 1 is geautomatiseerd gedrag en is wat 95% van de tijd actief is Systeem 2 kost ook meer energie We moeten ervoor zorgen dat we in systeem 2 terecht komen, anders overkomen ons dingen Als we in emoties schieten dan zijn we niet goed in staat om systeem 2 te activeren Systeem 1 en 2 kunnen het ook met elkaar oneens zijn: cognitieve dissonantie
- #13: De meeste keuzes maken we onbewust, omdat we nu eenmaal heel veel informatie moeten verwerken De vraag is dus in hoeverre we uberhaupt bewust keuzes maken Experimenten tonen aan dat ons onderbewuste al keuzes maakt, voordat dat in ons bewustzijn komt De vraag is dus of ons bewustzijn echt kiest, of alleen inzicht geeft in wat onbewust is gekozen Als we keuzes niet bewust maken, kunnen we dan verantwoordelijk worden gesteld voor onze daden?
- #14: Dit maakt het lastig om in groepsprocessen tot goede gesprekken te komen; je weet niet of mensen iets zeggen uit onwetendheid Wetenschappers komen er in een debat slechter uit, omdat ze geen harde uitspraken doen Andere vooronderstellingen: Confirmation bias: we hechten vooral aandacht en waarde aan informatie die onze bestaande idee谷n, overtuigingen of hypotheses bevestigt. Anchoring bias: informatie die we als eerste ontvangen heeft een sterk effect heeft op hoe we zaken beoordelen. Framing effect: we beoordelen dingen op basis van of ze met positieve of negatieve connotaties worden gepresenteerd. Availability heuristic: we laten ons vooral drijven door dingen die we ons direct kunnen herinneren. Egocentric bias: we geloven vooral in dat wat we er zelf al van vinden. Attribution bias: we zijn geneigd zelf oorzaken te bedenken voor eigen of andermans gedrag.