1. Waarderingsproblematiek financi谷le
activa in financi谷le crisis:
kritische analyse IFRS.
Pieter Tobback
Economie, recht en bedrijfskunde
2 juni 2009
Presentatie onderhevig aan mondelinge toelichting en extra grafieken
2. Inhoud
IFRS
Waardering financi谷le instrumenten
Waarderingsproblematiek in
financi谷le crisis : rol accounting,
volatiliteit, procycliciteit en illiquiditeit
Empirie
Conclusie
3. IFRS
orgelpunt harmonisatie
initieel via richtlijnen vennootschapsrecht
mededeling commissie 1995 en 2000 (+ FSAP)
VO (EG) Nr 1606/2000
mandatory uniform application (Ball, 2006)
wie?
IASB = de facto wetgever
Europese Commissie < garantie via comitologie
EFRAG & SARG en ARC
omvangrijk maar verantwoord
4. IFRS : 2 extra bemerkingen
governance : laatste tijd meer en meer in
schijnwerpers is van essentieel belang!
debat / evaluatie speelt zich af op verschillende
niveaus
IASCF oa. Monitoring Board
Commissie
EP bv. rapport Radwan
convergentie US GAAP : evolutie
US-GAAP superieur
2007 : buitenlandse ond. op NYSE mogen rapporteren
onder (IASB versie) IFRS
nieuwe roadmap : 2014 : IFRS
gemengde reacties + afhv. politiek klimaat
5. Waardering financi谷le instrumenten
IAS 32 en IAS 39 : moeizaam proces
oa. IASB voert vele kleine veranderingen door,
politieke acties, patstelling EFRAG,..
gevolg : goedgekeurd mits carve-outs
hoe werkt het ?
definities
classificatie met hieraan verbonden waardering en
boekhoudkundige verwerking
2 belangrijke waarderingsmethoden : re谷le waarde en
geamortiseerde kostprijs
6. Waardering financi谷le instrumenten
FVTPL - handelsdoeleinden re谷le waarde door P&L
- derivaten
- FVO
HTM - vaste / bepaalbare betaling - geamortiseerde KP
- vaste looptijd - impairment
- intentie aanhouden tot einde
L&R - vaste / bepaalbare betaling - geamortiseerde KP
- niet genoteerd - impairment
AFS - direct verkoopbaar - re谷le waarde door EV
- restcategorie - impairment
7. Waardering financi谷le instrumenten
re谷le waarde (FVTPL en AFS)
bedrag waarvoor actief kan worden verhandeld of een
verplichting kan worden afgewikkeld tussen terzake
goed ge誰nformeerde, tot een transactie bereid zijnde
partijen die onafhankelijk zijn
IAS 39.48 IAS 39.49 en TL 69 TL 82
actieve markt : mark-to-market
niet-actieve markt : mark-to-model
SFAS 157 : level 1 level 2 level 3
impairment
HTM en L&R : incurred loss model
AFS : fair value based impairment
8. Waardering financi谷le instrumenten
re谷le waarde als concept
kern gedachtegoed IASB (Bignon et al, 2004)
ideologische wijziging in continentaal Europa
maakt worden geplaatst binnen kader andere
structurele veranderingen
transparantie, financi谷le cultuur, aandeelhouders als
eigenaar, (Boyer, 2007)
9. Waarderingsproblematiek in voorbije
(en huidige) financi谷le crisis
geschiedenis
consensus dat huidige werkwijze een bijdrage had
kunnen leveren in o.m. Amerikaanse S&L crisis en
Japanse crisis (Jackson and Lodge, 2000)
rol accounting
stewardship
informatieverstrekking (zie bv. Barth,2000) : nut en
relevantie sleutelbegrippen framework IASB (nr.12)
is re谷le waarde waarderelevant : ja, volgens meeste
studies (maar tegelijk ook moeilijk te onderzoeken)
prudenti谷le en financi谷le analyse (Foulquier et al.,
2008)
10. Waarderingsproblematiek in voorbije (en
huidige) financi谷le crisis
welke elementen van belang na kritische analyse ?
volatiliteit
procycliciteit
illiquiditeit
11. Waarderingsproblematiek in voorbije (en
huidige) financi谷le crisis : volatiliteit
3 vormen volatiliteit (Barth,2004)
schattingsfout
betrouwbaarheid
aanwezig voorbije maanden
toelichting om. sensitiviteitsanalyses IFRS 7
inherente
moet weergegeven worden
kan wel problematisch zijn
mixed measurement
was al langer bezorgdheid
trade-off (Plantin et al., 2004 en IBFed, 2008)
12. Waarderingsproblematiek in voorbije (en
huidige) financi谷le crisis : procycliciteit
procycliciteit
waardering en schuld (Plantin et al., 2008)
13. Waarderingsproblematiek in voorbije (en
huidige) financi谷le crisis : procycliciteit
herclassificaties toegestaan door IASB
(13/10/2008)
VO (EG) 1004/2008
druk Commissie maar geen carve-out
waarom?
druk op 3Q en level playing field
level playing field bereikt?
kritiek IMF (IMF,2008)
oplossingen?
incurred loss model herzien (FSF en FSA, 2009)
samenwerking met kapitaal
14. Waarderingsproblematiek in voorbije (en
huidige) financi谷le crisis : illiquiditeit
probleem met toepassing
oorzaak ligt bij zowel IASB als bankensector
tijdens voorbije maanden is er extra begeleiding
voorzien :
IASB staff positions
IASB expert advisory panel
oplossingen?
extra begeleiding
De La Rosi竪re wijst ook op bv. rol Level 3 comit辿s voor
consistentie modellen
15. Empirie : financi谷le activa
19 financi谷le instellingen uit FTSE EuroTop 100
(gelijkaardige set als CESR rapport, 2009)
verschillende categorie谷n (als % TA)
re谷le waarde [17%, 85%] : gemiddeld gezien wel 30%
40% gewaardeerd aan re谷le waarde
samenstelling kan wel uiteenlopen
handelsdoeleinden
FVO : sterk ondervertegenwoordigd
AFS : opvallend aanwezig bij bv. Belgische en
Nederlandse banken
16. Empirie : financi谷le activa
verschillende categorie谷n (als % TA)
L&R : belangrijk balansonderdeel : vertegenwoordigt
50% bij 15 van de 19 banken
HTM : zeer sterk ondervertegenwoordigd en vaak niet
gebruikt
type waarderingen (10 / 19 data)
17. Empirie : financi谷le activa
impairment
L&R : sterk toegenomen tijdens 2008
AFS : voorheen bijna onbestaande maar in 2008 wel
(beperkte) afboekingen
ongerealiseerde winsten en verliezen
handelsdoeleinden : meestal niet vast te stellen uit
jaarrekening
AFS : tot aan 2007 vaak winsten maar in 2008
uitsluitend verliezen
19. Conclusie : verleden en toekomst
accounting juiste rol toe-eigenen
problematiek voorbije maanden lag vooral in de
concrete toepassing (in illiquide markten)
niettemin, ook procyclische werking moet in hand
gehouden worden
kapitaal moet hier ook rol spelen vraagt ook
sterkere betrokkenheid verschillende actoren
incurred loss model moet aangepast worden
verschillende benaderingen circuleren
negatieve eindejaarsresultaten : deels op FVTPL en
AFS maar zeer zeker ook wegens afboekingen L&R
20. Conclusie : verleden en toekomst
huidige herziening standaard is positief, hierbij moet
ook aandacht zijn voor :
juiste activa in juiste klasse o.a. HTM
presentatie
doorheen dit gehele proces blijft de governance van
de IASB van cruciaal belang
aanhoren verschillende stakeholders in due process
moeilijk evenwicht tussen onafhankelijkheid en toch
oog hebben voor buitenwereld
IFRS is niet de oorzaak van de crisis maar het zit er
wel middenin waardoor het ook meespeelt bij het
zoeken naar oplossingen
22. Gebeurtenissen na indiendatum.
House of Commons Treasury Committee (May
2009). Banking crisis : reforming corporate
governance and pay in the city. Ninth Report of
session 2008-2009.
fair value accounting wordt verdedigd
beschuldiging Commissie dat het carve-out
macht misbruikt
2 leden IASB met Angelsaksische achtergrond
vervangen door 2 Amerikaanse financi谷le analisten
IASB exposure draft on fair value la SFAS 157
23. Bibliografie presentatie
Ball Ray (2006). IFRS : Pros and Cons for Investors. Accounting and
business research, forthcoming
Barth (2000). Valuation-based accounting research : implications for
financial reporting and opportunities for future research. Accounting
and finance,40, pp 7-31.
Barth. Fair values in financial statement volatility. In : Borio et al
(2004). Market disciplines across countries and industries. MIT Press.
Bignon et al. (2004). An economic analysis of fair value : The
evolution of accounting principles in European legislation. Cournot
Centre for economic studies, Working paper No. 2008-3.
Boyer et al. (2007). Assessing the impact fair value upon financial
crises. Development of a communication presented at the 18th Annual
Meeting of Sase, Trier, June 30-July 2nd. Socio-Economic Review, 5,
pp 779-807.
CESR Statement (7 january 2009). Reclassifications of financial
instruments and other related issues.
De Larosi竪re Group (2009). Report of the high-level group on financial
supervision in the EU. Chaired by Jacques de Larosi竪re. Brussels.
Financial Service Authorithy (2009). The Turner Review : A regulatory
respons to the global banking crisis.
24. Bibliografie presentatie
Financial Stability Forum (2009). Report of the Financial Stability
Forum on Addressing Procyclicality in the Financial System
Foulquier et al. (2008). Fair value controversy : ignoring the real
issue. Edhec Financial analysis and accounting research centre.
IBFed (april 2008). Accounting for financial instruments. Conceptual
paper.
IASB (2008). Staff position on SEC-FASB clarification on fair value
accounting.
IASB (2008). Expert advisory panel : using judgement to measure the
fair value of financial instruments when markets are no longer active.
IMF (2008)
Jackson and Lodge (2000). Fair value accounting, capital standards,
expected loss provisioning and financial stability. Financial Stability
Review. Bank of England, pp 105 125.
Plantin et al. (2004). Fair value reporting standards and market
volatility. In : Shin, H.S. (ed.) (2004). Derivates Accounting and Risk
Management : key concepts and impact of IAS 39. Risk Books,
London.
25. Bibliografie presentatie
Plantin et al. (2008). Fair value accounting and financial stability.
Financial Stability Review. Banque de France, No12 valuation and
financial stability.
Radwan Alexander (February 2008). Committee on Economics and
Monetary Affairs. Report on IFRS and the governance of the IASB
(Own initiative report procedure).
Verordening (EG) Nr. 1606/2002 van het Europese Parlement en de
Raad van 19 juli 2002 betreffende de toepassing van internationale
standaarden voor jaarrekeningen.
Verordening (EG) Nr. 1004 / 2008 van de Commissie van 15 oktober
2008 houdende wijziging van Verordening (EG) nr. 1725/2003 tot
goedkeuring van bepaalde internationale standaarden voor
jaarrekeningen overeenkomstig Verordening (EG) nr. 1606/2002 van
het Europese Parlement en de Raad wat International Accounting
Standard (IAS) 39 en International Financial Reporting Standard.