�ݺ�ߣ

:‫منبع‬‫کتاب‬Business Process Management Concepts
Languages Architectures-‫فصول‬۲‫و‬۳‫و‬‫مقاله‬Business
process modelling: Reviewand framework
: ‫ترجمه‬‫سلیمیان‬ ‫عاطفه‬-‫سیفائی‬ ‫علی‬
‫دی‬‫ماه‬3۳3۳
‫فرا‬ ‫مدل‬‫ی‬‫ند‬(Process Model)

1 bpms.rayvarz.com
‫ی‬‫ک‬‫فرا‬‫ی‬‫ند‬‫کسب‬‫وکار‬(Business Process)
‫مجموعه‬‫ا‬‫ی‬‫فعال‬ ‫از‬‫ی‬‫ت‬‫ها‬‫ی‬‫جار‬‫ی‬‫با‬ ‫سازمان‬ ‫در‬
‫ساختار‬‫ی‬‫ترت‬ ‫که‬ ‫است‬‫ی‬‫ب‬‫منطق‬‫ی‬‫ب‬‫ی‬‫ن‬‫و‬ ‫ها‬ ‫آن‬
‫وابستگ‬‫ی‬‫ها‬‫ی‬‫شان‬‫توص‬ ‫را‬‫ی‬‫ف‬‫م‬‫ی‬‫نما‬‫ی‬‫د‬‫آن‬ ‫هدف‬ ‫و‬
‫نمودن‬ ‫فراهم‬‫ی‬‫ک‬‫نت‬‫ی‬‫جه‬‫مدل‬ .‫است‬ ‫مطلوب‬‫ساز‬‫ی‬
‫فرا‬‫ی‬‫ند‬‫کسب‬‫تحل‬ ،‫وکار‬‫ی‬‫ل‬‫مشترک‬‫ی‬‫از‬‫فرا‬‫ی‬‫ندها‬‫ی‬
‫کسب‬‫وکار‬‫ا‬‫ی‬‫م‬ ‫جاد‬‫ی‬‫کند‬.‫ی‬‫ک‬‫کسب‬ ‫مدل‬‫وکار‬
‫م‬‫ی‬‫تواند‬‫کامل‬ ‫و‬ ‫جامع‬ ‫درک‬‫ی‬‫از‬‫ی‬‫ک‬‫فرا‬‫ی‬‫ند‬‫مه‬ ‫را‬‫ی‬‫ا‬
‫نما‬‫ی‬‫د‬‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ ‫را‬ ‫سازمان‬ ‫هر‬ .‫فرا‬‫ی‬‫ندها‬‫ی‬
‫کسب‬‫وکار‬‫م‬ ‫آن‬‫ی‬‫توان‬‫تحل‬‫ی‬‫ل‬‫هم‬ ‫به‬ .‫نمود‬‫ی‬‫ن‬‫دل‬‫ی‬‫ل‬‫مدل‬‫ساز‬‫ی‬‫صح‬‫ی‬‫ح‬‫فرا‬‫ی‬‫ندها‬‫ی‬‫کسب‬‫اهم‬ ‫از‬ ‫وکار‬‫ی‬‫ت‬
‫باال‬‫یی‬‫است‬ ‫برخوردار‬.
،‫امروزه‬‫فن‬ ‫حوزه‬ ‫کارشناسان‬‫آور‬‫ی‬‫مهندس‬ ‫و‬ ‫اطالعات‬‫ی‬‫کسب‬‫ا‬ ‫به‬ ‫وکار‬‫ی‬‫ن‬‫نت‬‫ی‬‫جه‬‫رس‬‫ی‬‫ده‬‫اند‬‫که‬
‫س‬‫ی‬‫ستم‬‫ها‬‫ی‬‫صح‬ ‫درک‬ ‫با‬ ‫موفق‬‫ی‬‫ح‬‫فرا‬‫ی‬‫ندها‬‫ی‬‫کسب‬‫م‬ ‫شکل‬ ‫وکار‬‫ی‬‫گ‬‫ی‬‫رند‬‫به‬ .‫فرا‬ ‫عالوه‬‫ی‬‫ندها‬‫ی‬‫کسب‬‫وکار‬
‫ح‬ ‫نقش‬‫ی‬‫ات‬‫ی‬‫در‬‫ی‬‫کپارچگ‬‫ی‬‫مدل‬ .‫دارند‬ ‫سازمان‬‫ساز‬‫ی‬‫مفهوم‬‫ی‬‫فرا‬‫ی‬‫ندها‬‫ی‬‫کسب‬‫وکار‬‫مق‬ ‫در‬‫ی‬‫اس‬‫بزرگ‬‫ی‬
‫پ‬ ‫و‬ ‫اجرا‬‫ی‬‫اده‬‫ساز‬‫ی‬‫شده‬‫نرم‬ ‫توسعه‬ ‫تا‬ ‫اند‬‫افزارها‬‫یی‬‫فرا‬ ‫که‬‫ی‬‫ندها‬‫ی‬‫کسب‬‫پشت‬ ‫را‬ ‫وکار‬‫ی‬‫بان‬‫ی‬‫م‬‫ی‬،‫کنند‬
‫تسه‬‫ی‬‫ل‬‫نما‬‫ی‬‫ند‬‫تجز‬ ‫امکان‬ ‫و‬‫ی‬‫ه‬‫وتحل‬‫ی‬،‫ل‬‫بازمهندس‬‫ی‬‫آن‬ ‫بهبود‬ ‫و‬‫کنند‬ ‫فراهم‬ ‫را‬ ‫ها‬.
‫ی‬‫ک‬‫فرا‬ ‫مدل‬‫ی‬‫ند‬‫مجموعه‬ ‫از‬ ‫متشکل‬‫ا‬‫ی‬‫مدل‬ ‫از‬‫ها‬‫ی‬‫فعال‬‫ی‬‫ت‬‫قوان‬ ‫و‬‫ی‬‫ن‬‫ب‬‫ی‬‫ن‬‫آن‬‫فرآ‬ ‫مدل‬ ‫هر‬ .‫است‬ ‫ها‬‫ی‬‫ند‬
‫کسب‬‫به‬ ‫وکار‬‫عنوان‬‫ی‬‫ک‬‫کل‬ ‫طرح‬‫ی‬‫برا‬‫ی‬‫نمونه‬‫ها‬‫ی‬‫فرآ‬ ‫مختلف‬‫ی‬‫ند‬‫نمونه‬ .‫است‬‫فرا‬‫ی‬‫ند‬‫کسب‬‫وکار‬،
‫نما‬‫ی‬‫ش‬‫دهنده‬‫ی‬‫ک‬‫واقع‬ ‫نمونه‬‫ی‬‫عمل‬ ‫از‬‫ی‬‫ات‬‫نمونه‬ ‫از‬ ‫متشکل‬ ‫درواقع‬ ‫و‬ ‫سازمان‬‫ها‬‫ی‬‫فعال‬‫ی‬‫ت‬‫م‬‫ی‬‫باشد‬.

2 bpms.rayvarz.com
‫مدل‬‫فرا‬‫ی‬‫ند‬‫کسب‬‫وکار‬‫مهم‬ ‫از‬ ،‫تر‬‫ی‬‫ن‬‫مصنوعات‬(artifact)‫برا‬‫ی‬‫اجرا‬‫ی‬‫فرا‬‫ی‬‫ندها‬‫ی‬‫کسب‬‫وکار‬.‫هستند‬
‫اجرا‬‫ی‬‫فرا‬‫ی‬‫ندها‬‫م‬‫ی‬‫تواند‬‫قوان‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬‫ی‬‫ن‬‫سازمان‬‫ی‬‫به‬‫سنت‬ ‫صورت‬‫ی‬‫گردند‬ ‫انجام‬‫ی‬‫ا‬‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬
‫س‬‫ی‬‫ستم‬‫ها‬‫ی‬‫نرم‬‫افزار‬‫ی‬‫تول‬‫ی‬‫دشده‬‫مبتن‬‫ی‬‫س‬ ‫بر‬‫ی‬‫ستم‬‫مد‬‫ی‬‫ر‬‫ی‬‫ت‬‫فرا‬‫ی‬‫ند‬‫کسب‬‫است‬ .‫وکار‬‫فاده‬‫س‬ ‫از‬‫ی‬‫ستم‬
‫مد‬‫ی‬‫ر‬‫ی‬‫ت‬‫فرا‬‫ی‬‫ندها‬‫ی‬‫کسب‬‫وکار‬(BPMS)‫برا‬‫ی‬‫اجرا‬‫ی‬‫فرا‬‫ی‬،‫ندها‬‫ا‬‫ی‬‫ن‬‫اطم‬‫ی‬‫نان‬‫ا‬ ‫را‬‫ی‬‫جاد‬‫م‬‫ی‬‫نما‬‫ی‬‫د‬‫تمام‬ ‫که‬‫ی‬
‫فرا‬ ‫نمونه‬‫ی‬‫ندها‬‫فرا‬ ‫مدل‬ ‫طبق‬ ‫بر‬‫ی‬‫ند‬‫ی‬‫م‬ ‫انجام‬‫ی‬‫شوند‬.
‫نما‬‫ی‬‫ش‬‫گراف‬‫ی‬‫ک‬‫ی‬‫فرا‬‫ی‬‫ندها‬‫ی‬‫کسب‬‫وکار‬‫ب‬ ،‫ی‬‫شتر‬‫فرا‬ ‫ساختار‬ ‫بر‬‫ی‬‫ند‬‫ذ‬ ‫با‬ ‫آن‬ ‫تعامالت‬ ‫و‬‫ی‬‫نفعان‬‫تا‬ ‫دارد‬ ‫تمرکز‬
‫مفاه‬ ‫بر‬‫ی‬‫م‬‫فن‬‫ی‬‫آن‬‫ا‬ ‫به‬ ‫توجه‬ .‫ها‬‫ی‬‫ن‬‫مدل‬ ‫در‬ ‫امر‬‫ساز‬‫ی‬‫فرا‬‫ی‬‫ندها‬‫ی‬‫کسب‬‫مورد‬ ،‫وکار‬‫ی‬‫چراکه‬ ‫است‬ ‫مهم‬
‫تعر‬‫ی‬‫ف‬‫فرا‬‫ی‬‫ند‬‫کسب‬‫وکار‬‫استراتژ‬ ،‫ی‬‫ز‬ ‫و‬‫ی‬‫رساخت‬‫اجرا‬‫ی‬‫فرا‬‫ی‬‫ندها‬‫نم‬ ‫مشخص‬ ‫را‬‫ی‬‫نما‬‫ی‬‫د‬.
‫ی‬‫ک‬‫ی‬‫مهم‬ ‫از‬‫تر‬‫ی‬‫ن‬‫خروج‬‫ی‬‫ها‬‫ی‬‫فرا‬ ‫چرخه‬ ‫اول‬ ‫مرحله‬‫ی‬‫ند‬‫ی‬‫عن‬‫ی‬‫طراح‬ ‫مرحله‬‫ی‬‫مدل‬ ‫و‬‫ساز‬‫ی‬،‫مدل‬‫فرا‬‫ی‬‫ند‬
‫کسب‬‫وکار‬‫فرا‬ ‫مدل‬ ‫هر‬ .‫است‬‫ی‬‫ند‬‫ی‬‫ذ‬ ‫مشارکت‬ ‫با‬‫ی‬‫نفعان‬‫شناسا‬ ‫آن‬‫یی‬‫م‬‫ی‬‫شود‬‫به‬ .‫فرا‬ ‫مدل‬ ‫هر‬ ‫عالوه‬‫ی‬‫ند‬‫ی‬
‫ی‬‫ک‬‫صح‬ ‫انجام‬ ‫مسئول‬ ‫که‬ ‫دارد‬ ‫مالک‬‫ی‬‫ح‬‫فرا‬‫ی‬،‫ند‬‫عارضه‬ ‫کشف‬‫ها‬‫ی‬‫فرا‬‫ی‬‫ند‬‫است‬ ‫آن‬ ‫بهبود‬ ‫و‬.
‫تکن‬‫ی‬‫ک‬‫ها‬‫ابزارها‬ ‫و‬‫ی‬‫مختل‬‫ی‬‫برا‬‫ی‬‫مدل‬‫ساز‬‫ی‬‫کسب‬‫شناسا‬ .‫دارد‬ ‫وجود‬ ‫وکار‬‫یی‬‫و‬ ‫کاربرد‬ ‫موارد‬‫ی‬‫ا‬‫هدف‬
‫مدل‬‫ساز‬‫ی‬،‫ح‬ ‫نقش‬‫ی‬‫ان‬‫ی‬‫تکن‬ ‫انتخاب‬ ‫در‬‫ی‬‫ک‬‫تکن‬ ‫هر‬ .‫دارد‬ ‫ابزار‬ ‫و‬‫ی‬‫ک‬‫برا‬‫ی‬‫دست‬‫ی‬‫اب‬‫ی‬‫خاص‬ ‫اهداف‬ ‫به‬‫ی‬
‫به‬ ‫است‬ ‫مناسب‬‫عنوان‬‫خروج‬ ‫مثال‬‫ی‬‫برخ‬‫ی‬‫تکن‬ ‫از‬‫ی‬‫ک‬‫ها‬‫مدل‬‫ها‬‫یی‬‫کل‬ ‫که‬ ‫است‬‫ی‬‫ات‬‫فرا‬‫ی‬‫ند‬‫ت‬ ‫را‬‫وص‬‫ی‬‫ف‬
‫م‬‫ی‬،‫کند‬‫درصورت‬‫ی‬‫که‬‫خروج‬‫ی‬‫برخ‬‫ی‬‫تکن‬ ‫از‬‫ی‬‫ک‬‫ها‬‫مدل‬‫ی‬‫برا‬‫ی‬‫تول‬‫ی‬‫د‬‫س‬‫ی‬‫ستم‬‫قابل‬ ‫و‬ ‫است‬‫ی‬‫ت‬‫اجرا‬‫یی‬‫دارد‬.
‫تکن‬‫ی‬‫ک‬‫ها‬‫یی‬‫نظ‬‫ی‬‫ر‬BPMN،xBPL(Extended business modeling language،)EPC(Event-driven
process chain،)IDEF(ICAM Definition‫و‬ )UML(Unified Modeling Language)‫برا‬‫ی‬‫مدل‬‫ساز‬‫ی‬
‫فرا‬‫ی‬‫ند‬‫م‬ ‫قرار‬ ‫مورداستفاده‬‫ی‬‫گ‬‫ی‬‫رند؛‬‫جد‬ ‫از‬ ‫اما‬‫ی‬‫دتر‬‫ی‬‫ن‬‫کارآمدتر‬ ‫و‬‫ی‬‫ن‬‫تکن‬‫ی‬‫ک‬‫ها‬‫م‬‫ی‬‫توان‬‫به‬UML‫و‬
BPMN‫نمود‬ ‫اشاره‬.

3 bpms.rayvarz.com
‫به‬‫عنوان‬‫تکن‬ ‫در‬ ‫نمونه‬‫ی‬‫ک‬BPMN‫فرا‬ ‫مدل‬ ‫هر‬ ،‫ی‬‫ند‬‫ی‬‫گره‬ ‫از‬ ‫متشکل‬(node)‫و‬ ‫ها‬‫ی‬‫ال‬(edge)‫م‬ ‫ها‬‫ی‬‫باشد‬.
‫گره‬‫نما‬ ،‫ها‬‫ی‬‫ش‬‫دهنده‬‫فعال‬ ‫مدل‬‫ی‬،‫ت‬‫دروازه‬ ‫مدل‬ ‫و‬ ‫رخداد‬ ‫مدل‬(gateway)‫م‬‫ی‬‫باشند‬‫درحال‬‫ی‬‫که‬‫ی‬‫ال‬‫ها‬
‫نما‬‫ی‬‫ش‬‫دهنده‬‫ی‬‫جر‬‫ی‬‫ان‬‫ب‬‫ی‬‫ن‬‫گره‬‫هر‬ .‫است‬ ‫ها‬‫ی‬‫ال‬‫دق‬‫ی‬ً‫ا‬‫ق‬‫ارتباط‬ ‫در‬ ‫گره‬ ‫دو‬ ‫با‬‫است‬‫ا‬ ‫و‬‫ی‬‫ن‬‫با‬ ‫را‬ ‫گره‬ ‫دو‬‫ی‬‫ک‬
‫ترت‬‫ی‬‫ب‬‫به‬ ‫مشخص‬‫ی‬‫کد‬‫ی‬،‫گر‬‫م‬ ‫مربوط‬‫ی‬‫کند‬.
‫مدل‬‫ها‬‫ی‬‫فعال‬‫ی‬‫ت‬‫نما‬‫ی‬‫ش‬‫دهنده‬‫واحدها‬‫ی‬‫کار‬‫ی‬‫انجام‬‫مدل‬ ،‫شده‬‫ها‬‫ی‬‫نما‬ ‫رخداد‬‫ی‬‫ش‬‫دهنده‬‫وضع‬‫ی‬‫ت‬‫ها‬‫ی‬
‫جار‬‫ی‬‫ی‬‫ک‬‫فرا‬‫ی‬‫ند‬‫کسب‬‫مدل‬ ‫و‬ ‫هستند‬ ‫وکار‬‫ها‬‫ی‬‫نما‬ ‫جهت‬ ‫دروازه‬‫ی‬‫ش‬‫همگرا‬‫یی‬(join)‫واگرا‬ ‫و‬‫یی‬(split)
‫گره‬‫م‬ ‫قرار‬ ‫مورداستفاده‬ ‫ها‬‫ی‬‫گ‬‫ی‬‫رند‬.
‫شکل‬‫نما‬ ‫باال‬‫ی‬‫انگر‬‫ی‬‫ک‬‫فرا‬ ‫مدل‬‫ی‬‫ند‬‫ی‬‫نمادگذار‬ .‫است‬‫ی‬‫استفاده‬‫برا‬ ‫شده‬‫ی‬‫توص‬‫ی‬‫ف‬‫فرا‬ ‫مدل‬‫ی‬‫ند‬‫ی‬،BPMN
‫م‬‫ی‬‫باشد‬‫همان‬ .‫است‬ ‫مشخص‬ ‫که‬ ‫طور‬:

4 bpms.rayvarz.com
‫مدل‬‫ها‬‫ی‬‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ ‫رخداد‬‫ی‬‫ک‬‫دا‬ ‫نماد‬‫ی‬‫ره‬‫نما‬‫ی‬‫ش‬‫م‬ ‫داده‬‫ی‬‫شوند‬‫پا‬ ‫رخداد‬ ‫مدل‬ .‫ی‬‫ان‬‫ی‬‫به‬‫واسطه‬‫ی‬‫ک‬
‫دا‬‫ی‬‫ره‬‫ضخ‬‫ی‬‫م‬‫نما‬‫ی‬‫ش‬‫م‬ ‫داده‬‫ی‬‫شود‬.
‫مدل‬‫ها‬‫ی‬‫فعال‬‫ی‬‫ت‬‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬‫ی‬‫ک‬‫گوشه‬ ‫با‬ ‫چهارگوش‬‫ها‬‫ی‬‫منحن‬‫ی‬‫نما‬‫ی‬‫ش‬‫م‬ ‫داده‬‫ی‬‫شود‬.
‫مدل‬‫ها‬‫ی‬‫لوز‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ ‫دروازه‬‫ی‬‫نما‬‫ی‬‫ش‬‫م‬ ‫داده‬‫ی‬‫شود‬.
‫ی‬‫ال‬‫ها‬‫مستق‬ ‫خطوط‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬‫ی‬‫م‬‫ب‬‫ی‬‫ن‬‫گره‬‫نما‬ ‫ها‬‫ی‬‫ش‬‫م‬ ‫داده‬‫ی‬‫شود‬.
‫مزا‬‫ی‬‫ا‬‫ی‬‫مدل‬‫ساز‬‫ی‬‫فرا‬‫ی‬‫ندها‬‫ی‬‫کسب‬‫وکار‬:
‫مدل‬‫ساز‬‫ی‬‫فرا‬‫ی‬‫ندها‬‫ی‬‫کسب‬‫وکار‬‫مزا‬ ،‫ی‬‫ا‬‫ی‬‫ز‬‫ی‬‫اد‬‫ی‬‫م‬ ‫جمله‬ ‫آن‬ ‫از‬ ‫که‬ ‫دارد‬‫ی‬‫توان‬‫ذ‬ ‫موارد‬‫ی‬‫ل‬‫برشمرد‬ ‫را‬:
‫فرا‬ ‫بهبود‬‫ی‬‫ندها‬‫ی‬‫هز‬ ‫(کاهش‬ ‫سازمان‬‫ی‬‫نه‬،‫ها‬‫افزا‬‫ی‬‫ش‬‫ک‬‫ی‬‫ف‬‫ی‬‫ت‬)
‫پشت‬‫ی‬‫بان‬‫ی‬‫مد‬ ‫از‬‫ی‬‫ر‬‫ی‬‫ت‬‫تغ‬‫یی‬‫رات‬
‫تول‬‫ی‬‫د‬‫س‬‫ی‬‫ستم‬‫ها‬‫ی‬‫اطالعات‬‫ی‬
‫شب‬‫ی‬‫ه‬‫ساز‬‫ی‬
‫ا‬‫ی‬‫جاد‬‫ب‬ ‫مشترک‬ ‫زبان‬‫ی‬‫ن‬‫ذ‬‫ی‬‫نفعان‬‫مختلف‬
‫تسه‬‫ی‬‫ل‬‫ی‬‫ادگ‬‫ی‬‫ر‬‫ی‬‫فرا‬‫ی‬‫ند‬

�ݺ�ߣ

مدل فرایند (Process Model)

More Related Content

مدل فرایند (Process Model)