際際滷

際際滷Share a Scribd company logo
Organisatie van
      Corporate Real Estate Management


      Leon van Leersum bc FRICS
      9 mei 2011

      http://benelux.corenetglobal.org




息 2010. CoreNet Global. All rights reserved.
Waar ga ik het over hebben?

1.          Inleiding CoreNet
2.          De Corporate Real Estate organisatie
3.          De vastgoedketen
4.          Het Nieuwe Werken
5.          Lokatie
6.          Duurzaamheid
7.          De Business Case
8.          Lease Accounting
9.          Transparantie en ethiek

息 2011. CoreNet Global. All rights reserved.
DOWNLOAD DEZE PRESENTATIE



              http://www.slideshare.net/
              leonvanleersum/

              Of
Professional Meetings Real Estate - vastgoedbeheer Katholieke Universiteit Leuven Leon van Leersum-20110509
CoreNet Global


Een dynamisch en wereldwijd
netwerk van corporate real estate
en werkplek professionals van
vooraanstaande multinationals die
strategische waarde cre谷ren voor
hun ondernemingen.


息 2011. CoreNet Global. All rights reserved.
Onze missie


Advance Knowledge
Connect People
Promote Personal Excellence




息 2011. CoreNet Global. All rights reserved.
Strategische positie van vastgoed

Leden worden in staat gesteld om:
 CRE een strategische rol te laten
  spelen in zakelijk
  besluitvormingsproces
 Meer bewustzijn te cre谷ren over de
  rol en toegevoegde waarde van CRE
 De strategische management
  mogelijkheden van CRE aan te tonen

息 2011. CoreNet Global. All rights reserved.
Lidmaatschaps mogelijkheden

         Gebruikers
         Dienstverleners
         Ontwikkelaars
         Studenten
         Academici
         Young Leaders
         Gepensioneerden
息 2011. CoreNet Global. All rights reserved.
Master of Corporate Real Estate

         Een professioneel kwalificatie-
         programma, gericht op
         vaardigheden die benodigd zijn
         om dringende en belangrijke
         beslissingen te kunnen nemen in
         het strategisch management van
         corporate real estate.

息 2011. CoreNet Global. All rights reserved.
Chapters



Meer dan 50 lokale afdelingen wereldwijd
dienen als belangrijke onderdelen van het
wereldwijde netwerk.
Er zijn mogelijkheden om deel te nemen in
de informatieve programma's en
discussies om op de hoogte te blijven met
de plaatselijke, regionale en internationale
vastgoedontwikkelingen
息 2011. CoreNet Global. All rights reserved.
Overige services


       Discovery Forums
       Kenniscentrum
       Research & Publicaties
       Cariere ontwikkeling
       Onderscheidingen programma
       Webinars
       Leader (magazine)
       Netwerk mogelijkheden
       Ledenalmanak (internet)

息 2011. CoreNet Global. All rights reserved.
DE CORPORATE REAL
          ESTATE ORGANISATIE

息 2011. CoreNet Global. All rights reserved.
1900  1930: oorsprong

         160.000 m2 fabrieken/kantoren

         Centraal georganiseerd

         Met name in Eindhoven

         Focus op techniek en bouwen          Technische
                                                bedrijven




息 2011. CoreNet Global. All rights reserved.
1945  1960: groei

         2.500 man personeel

         Eigen architecten en
          ingenieursbureau,
          onderhoudsdienst

         Daarnaast schoonmaak,                Vastgoed
          brandweer, bakkerij, etc.             Bedrijf




息 2011. CoreNet Global. All rights reserved.
1960  1990: doorontwikkeling

         Centrale Architects & Engineering
          afdeling (300 FTE)

         Lokale technische afdelingen
                                                                      Architects &
                                                                       Eng. (AIB)




                                               Lokale technische afdelingen




息 2011. CoreNet Global. All rights reserved.
1990 - 1995: reorganisatie

         Zeggenschap gedecentraliseerd

         Kleine centrale staf als adviseur
                                                                  Vastgoed
                                                                  Beheer en
         Operationele activiteiten binnen                        Diensten
          nationale organisaties

         Architects & Engineering             ZEGGEN   ZEGGEN   ZEGGEN
          afgestoten (DHV AIB)                  SCHAP    SCHAP    SCHAP




息 2011. CoreNet Global. All rights reserved.
2000  2010: ontwikkelingen


            Zeggenschap op centraal niveau

            2007: outsourcing Total Facility
             Management per region
                                                                       CREM
            2008: outsourcing Brokerage
             services in EMEA

            2008: outsourcing Lease Admin in   FM landenorganisatie
             NAM

            2010: outsourcing Real Estate
             Services global

息 2011. CoreNet Global. All rights reserved.
Philips Real Estate organisation 2009
Real Estate, Facilities & Workplace Management


                                                  Global RE Manager




                                                       Global RE                  Global Strategic
          RE CFO
                                                Operations Management           Portfolio Management



                                                                Strategy Development             Transaction &
                     Centre of Competence
                                                                Portfolio Management          Property Management




                           APAC                    NAM/LATAM                  EMEA




                                                             Project Office            Service Delivery &
                                                              Workplace              Workspace Management

 息 2011. CoreNet Global. All rights reserved.
25 jaar Corporate Real Estate


   1985:
    CRE is goed voor 25% van balanstotaal
    60% van bedrijven kent geen CREM
    20% van bedrijven runt CRE voor winst

   2011?




息 2011. CoreNet Global. All rights reserved.
Corporate Real Estate Ratio

       Desk research*:

                                    Property (van PP&E)
       CRER =
                                    Total Assets

25%
                                                                            Dutch average 1994-2009                        0.50
                                                                                                                            50%
                                                                                                                                                                                                                                            Dutch large caps 2009
20%
                                                                                                                           0.40
                                                                                                                            40%

15%
                                                                                                                           0.30
                                                                                                                            30%


10%                                                                                                                        0.20
                                                                                                                            20%


5%                                                                                                                         0.10
                                                                                                                            10%


0%                                                                                                                         0.00
                                                                                                                             0%
       1994
               1995
                      1996
                             1997
                                    1998
                                           1999
                                                     2000
                                                            2001
                                                                   2002
                                                                          2003
                                                                                 2004
                                                                                        2005
                                                                                               2006
                                                                                                      2007
                                                                                                             2008
                                                                                                                    2009




                                                                                                                                                                                                                                      KPN




                                                                                                                                                                                                                                                                                Heineken




                                                                                                                                                                                                                                                                                                       Ahold
                                                                                                                                                                                                                     Air France-KLM


                                                                                                                                                                                                                                            Asml




                                                                                                                                                                                                                                                                                                 TNT
                                                                                                                                                              Boskalis




                                                                                                                                                                                                           Philips
                                                                                                                                                                                        Fugro




                                                                                                                                                                                                                                                                Arcelormittal


                                                                                                                                                                                                                                                                                           DSM
                                                                                                                                                                                                                                                   Akzo Nobel
                                                                                                                                                                         SBM Offshore
                                                                                                                                             Wolters Kluwer
                                                                                                                                  Randstad




                                                                                                                                                                                                Unilever

      息 2011. CoreNet Global. All rights reserved.
                                                                                                                                                                                          *bron: RSM/Erasmus Universiteit
Niveaus van vastgoedmanagement
Joroff, 1993

                                                                                                          Business
                                                                                                         Strategist
                                                                                                         Voortstuwing
                                                                                                         bedrijfsmissie
                                                                                   Entrepreneur
                                                                                    Gelijkstelling aan
                                                                                   marktmogelijkheden
                                                                Dealmaker
                                                                Standaardisering
                                                                gebouwgebruik
                                               Controller
                                               Minimalisering
                                               gebouwkosten
          Taskmaster
                Uitrusting
                gebouwen




息 2011. CoreNet Global. All rights reserved.
DE VASTGOEDKETEN
          GEZIEN VANUIT DE
          GEBRUIKER
息 2011. CoreNet Global. All rights reserved.
WAAR STAAN WIJ?

gemeente         Ontwikkelaar

    Gebruiker?         bank

            bouwer

    fonds              Duitser
WAAR DACHTEN WIJ TE STAAN?

     Gebruiker


      Ontwikkelaar

 gemeente        bouwer

        bank              fonds
WAAR MOETEN WE NAARTOE?

           Gebruiker

  Ontwikkelaar   belegger


   gemeente       bouwer
WAAROM GING/GAAT HET FOUT?
 Er wordt gebouwd voor de belegger en
  niet voor de gebruiker (klant?)
 Iedereen is verblind door het geld
 Er wordt niet in de toekomst gekeken
 Demografie  wat is dat?
 Niemand is eigenaar van het probleem
3 BELANGRIJKSTE FAKTOREN
       IN HET VASTGOED
 Geld
 Geld
 Geld
3 BELANGRIJKSTE FAKTOREN
  VOOR DE EINDGEBRUIKER
 Het Nieuwe Werken   =Geld
 Duurzaamheid        =Geld
 De Business Case    =Geld
Het HET
NIEUW
Nieuwe
WERKE
Werken
HET NIEUWE WERKEN
         
   THUIS WERKEN
HET NIEUWE WERKEN
         =
  SAMEN WERKEN
  (OOK VIRTUEEL)

  RESULTAAT TELT
WORK
 IS NO LONGER
A PLACE YOU GO
     IT'S
 WHAT YOU DO
Mensen       Technologie




                  Gebouw

Gedrag                      Infrastructuur
VERANDERINGEN KOMENDE 10 JAAR*

1.    De-routinisering
2.    Zwermen
3.    Zwakke schakels
4.    Het collectief
5.    Werkprocessen zonder patroon
6.    Spontaan werk
7.    Simulatie en experimenten
8.    Patroon analyse
9.    Hyperconnecties (netwerk x netwerk)
10.   De werkplek


      *Bron: Gartner (the World of Work Will Witness 10 Changes During the Next 10 Years)
WAR FOR TALENT
GENERATION Y
IN DE KOMENDE 5-10 JAAR (NL)


-   800.000 Baby Boomers
    (@25m2 = 20.000.000 m2 VVO?)


+   400.000 Generation-Y
    (@12m2 = 5.000.000 m2 VVO?)


     = 400.000     = 15M m2 * EUR 400/m2 =
    personen       EUR 6 MRD/jaar
RUIMTEGEBRUIK STUDIE

100%

90%
                                                                                  Empty
80%

70%                              47% leeg                                         Unoccupied

60%
                                                                                  Not obtainable
50%
                   14% tijdelijk niet gebruikt                                    Pausing
40%

30%                                                                               Individual work
20%
                         39% in gebruik                                           Collaboration
10%

 0%
   8:00   9:00   10:00   11:00    12:00   13:00   14:00   15:00   16:00   17:00
RUIMTEGEBRUIK STUDIE

100%



       40% weggegooid geld!
90%
                                                                                 Empty
80%

70%                           47% leeg
                            (=18.500.000 m2)                                     Unoccupied

60%
                                                                                 Not obtainable
50%
                   14% tijdelijk niet gebruikt                                   Pausing
40%

30%                                                                              Individual work
20%
                         39% in gebruik                                          Collaboration
10%

 0%
   8:00   9:00   10:00   11:00   12:00   13:00   14:00   15:00   16:00   17:00
A
                              PR                      D
                                   O                      M
                                       FE                  IN
                                         SS                     IS
                                                                  TR
PR                                              IO                     A
     O                                            N                        TI
                                                      A
         FE
           SS                                             L                  VE
                                       PR                     Fi                  Su



                                                                                            100%




                                                                                             10%
                                                                                             20%
                                                                                             30%
                                                                                             40%
                                                                                             50%
                                                                                             60%
                                                                                             70%
                                                                                             80%
                                                                                             90%




                                                                                              0%
                IO                          O
                                                                na                   pp
                  N                                                nc                   o
                      A           FE                                 e
                          L          SS                  &
                                                                            rt
                                                                                (2
                     Te                  IO                 A                      2)
                        ch                  N                 cc
                            ni                 A                  ou
                              ca                 L
                                  lS               H                  nt
                                                                          in
                                                     um
                                     al                                      g
                                        es                an                    (3
                                            &                 R                     0)
                                               A                 es
                                                                     ou
                                                 fte
                                                     rS                  rc
                   PR                                   al                  es
                       O                                   es                     (4
                                                                                      )
           PR            FE                                     Su
                             SS
              O                  IO                PR
                                                                    pp
                FE                                                       or
                                    N                  O                    t(
                   SS                 A
                       IO               L                 FE                    12
                                                                                    )
                          N                Le                 SS
           PR               A                  ga                  IO
              O               L                                       N
                FE               M                l/
                                                     Q                   A
                  SS               ar                  A                   L
                                      ke                  /C                   IT
                      IO                 tin                                       (7
                         N                   g                er                        )
                           A                    &
                             L                                    tif
                                                                     ic
                                Sa                 C                    at
                 PR                le                om                    io
                     O                s                  m                     n
                                         &                 un                     (8
                       FE                   B                   ic                    )
                          SS                  us                   at
                               IO                in                   io
                                  N                 es                   ns
                                    A                  s
                                      L                   D                   (2
                                         Su                 ev                    6)
                                             pp                el
                                                ly                op
               M                                   C                   m
                 A                                    ha                  en
                   N
                     A                                   in                   t(
                       G                                    &                     6)
                         ER                                     S
                             Sa                 M                 ou
                                 le                A                   rc
                                    s                N                    in
                                      &                A                     g
                                                         G                       (2
                     PR                  B
                                                                                            Time at desk




                                                           ER
                         O                 us
                                                                 G
                                                                                    9)
                           FE                  in                   en
                                SS               es
                                   IO                s                  er
                                                       D                   al
                                                                                                           Internal Mobility




                                      N
                                                                                                                               External Mobility




                                        A                ev                    (1
                                           L                 el
                                                               op
                                                                                   5)
                                             Fi
                                                el                  m
                                                  d                    en
                                                     Sa
                                     D                  le
                                                                           t(
                                       IR                  s                   17
                                          EC                  &                    )
                                              TO                 S
                                                                    up
                                                  R                     po
                                                     /S                     rt
                                                        en                      (4
                                                            io                      2)
                                                               rM
                                                                    an
                                                                        ag
                                                       PR                    er
                                                           O                     (7
                                                              FE                     )
                                                                  SS
                                                                       IO
                                                                          N
                                                                             A
                                                                                L
                                                                                   (2
                                                                                        )
                                                                                                                                                   MOBILITEIT PER PERSONA
FYSIEK VS. KENNISWERK

 17%
         49%
                75%
                        Kennis
                        Fysiek




  1900   1970   2020
WIE DOEN AAN HNW?

    -40%       -60%

    -45%
             -50%


    -47%
RUIMTELIJKE IMPACT (NL)
 4.000.000 miljoen kenniswerkers
 2.000.000 geschikt voor HNW
 60% van de kantoorvoorraad in gebruik
  bij grote bedrijven/overheid
 Kantoorruimte reductie tot wel 50%
 Kleine organisaties + ZZP gaan virtual
 HNW goed voor afname NETTO
  kantoorbehoefte (=leegstand)
2005
2015?
How the internet killed
  the office space
LETS GO
INTO THE
 CLOUD
GOOGLE
ZWERMEN
ZWERMEN
   Projectorganisaties
   Werken kan overal en altijd
   BYOD (=Bring Your Own Device)
   Hospitality: Iedereen is Gast
   My Place = Your Place
   Veiligheidszones
   Faciliteer!
COMMUNICATIE
   Interactie waarschijnlijkheid  30 m.
   Effectieve Communities  100 pers.
   Grote vloeren  2.000 m2
   Maximale flexibiliteit (hoogte x breedte)
   Lucht & Licht
   Alle ruimte is bruikbaar
   Bruto/Netto verhouding (huurprijs VVO?)
LOKATIE
DE LOKATIE
 Multimodale bereikbaarheid een must
 Aanwezigheid van voorzieningen
  (restaurants, winkels, hotel, etc.)
 Kwaliteit van de omgeving (=werkplek)
 Beleving & identificatie
 Maatschappelijke gevoeligheid
  (KPMG, Deloitte, CapGemini, )
Leuke gebouwen,
        Verkeerde plek*


1, 3 & 4 = TNT Hoofdkantoor, Hoofddorp
2 = Creative Valley (YNNO), Papendorp
5 = Danone Hoofdkantoor , Science Park Utrecht

* Uitzondering is Danone, deze past in zijn (thematische) omgeving
Wonen
                    Kantoor
Winkelen
                                                Starbucks*
 *Mag ook: Regus, Igluu, Seats2Meet, La Place, Spaces, McDonalds, CoffeeCompany, FEBO, NH Hotelles, Van der Valk
1 miljard voertuigen per dag
    53% olieconsumptie

 Verstedelijking verdubbelt
    in komende 40 jaar

   2007 stad/platteland
       break-even
Duurzaamheid
WAAROM?

       Overtuiging

 De klant vraagt erom
 De werknemer identificeert zich
 Aandeelhouderswaarde
  (NYSI  Brand Value - NYSE)


Geen ontkomen aan
Sociaal          Economisch




          Ecologisch
CO2 REDUCTIE
        =
KOSTENBESPARING
        =
      GELD
Methode




      Methode niet belangrijk
      Het gaat om de inhoud*
      Elk bedrijf is anders
*Dus geen gedoe met CO2 certificaten of windparken op zee  het gebouw zelf moet duurzaam zijn.
DE
BUSINESS
  CASE
TCO!
TCO = Total Cost of Ownership  Het gaat om de totale kosten over de volledige bewoningsduur
DBFMO?
DBFMO= Design Build Facilitate Manage & Operate  kan oplossing zijn, maar moet zich nog bewijzen.
IFRS
FAS13
LEASE ACCOUNTING

   Alles op de balans (gebruiksrecht)
   Front loading of Straight lining?
   Explosiegevaar
   Huur versus koop & Cash is King!
   Korte huurovereenkomsten?
   Samenwerking Finance & Vastgoed
   Transparantie tussen huurder en verhuurder
   Voor wie doen we het eigenlijk?
EN DAN NOG 禽鴛意
Professional Meetings Real Estate - vastgoedbeheer Katholieke Universiteit Leuven Leon van Leersum-20110509
WIJ WILLEN
ONZE OMGEVING EIST
 TRANSPARANTIE
Huurder         +   Ontwikkelaar


                     Samenwerkings-
 Huurcontract   +     overeenkomst




Belegger
Huurder

                                                   Wat is nu de
              Huurcontract                         echte
                                                   effectieve
                                                   huurprijs?
           Belegger
Door belegger geen inzage te geven in de winstdeling en incentives, verwoordt het huurcontract niet
de daadwerkelijke huurwaarde  zijn de samenwerkingsovereenkomsten de sideletters van het tweede
decennium?
LEON VAN LEERSUM

More Related Content

Professional Meetings Real Estate - vastgoedbeheer Katholieke Universiteit Leuven Leon van Leersum-20110509

  • 1. Organisatie van Corporate Real Estate Management Leon van Leersum bc FRICS 9 mei 2011 http://benelux.corenetglobal.org 息 2010. CoreNet Global. All rights reserved.
  • 2. Waar ga ik het over hebben? 1. Inleiding CoreNet 2. De Corporate Real Estate organisatie 3. De vastgoedketen 4. Het Nieuwe Werken 5. Lokatie 6. Duurzaamheid 7. De Business Case 8. Lease Accounting 9. Transparantie en ethiek 息 2011. CoreNet Global. All rights reserved.
  • 3. DOWNLOAD DEZE PRESENTATIE http://www.slideshare.net/ leonvanleersum/ Of
  • 5. CoreNet Global Een dynamisch en wereldwijd netwerk van corporate real estate en werkplek professionals van vooraanstaande multinationals die strategische waarde cre谷ren voor hun ondernemingen. 息 2011. CoreNet Global. All rights reserved.
  • 6. Onze missie Advance Knowledge Connect People Promote Personal Excellence 息 2011. CoreNet Global. All rights reserved.
  • 7. Strategische positie van vastgoed Leden worden in staat gesteld om: CRE een strategische rol te laten spelen in zakelijk besluitvormingsproces Meer bewustzijn te cre谷ren over de rol en toegevoegde waarde van CRE De strategische management mogelijkheden van CRE aan te tonen 息 2011. CoreNet Global. All rights reserved.
  • 8. Lidmaatschaps mogelijkheden Gebruikers Dienstverleners Ontwikkelaars Studenten Academici Young Leaders Gepensioneerden 息 2011. CoreNet Global. All rights reserved.
  • 9. Master of Corporate Real Estate Een professioneel kwalificatie- programma, gericht op vaardigheden die benodigd zijn om dringende en belangrijke beslissingen te kunnen nemen in het strategisch management van corporate real estate. 息 2011. CoreNet Global. All rights reserved.
  • 10. Chapters Meer dan 50 lokale afdelingen wereldwijd dienen als belangrijke onderdelen van het wereldwijde netwerk. Er zijn mogelijkheden om deel te nemen in de informatieve programma's en discussies om op de hoogte te blijven met de plaatselijke, regionale en internationale vastgoedontwikkelingen 息 2011. CoreNet Global. All rights reserved.
  • 11. Overige services Discovery Forums Kenniscentrum Research & Publicaties Cariere ontwikkeling Onderscheidingen programma Webinars Leader (magazine) Netwerk mogelijkheden Ledenalmanak (internet) 息 2011. CoreNet Global. All rights reserved.
  • 12. DE CORPORATE REAL ESTATE ORGANISATIE 息 2011. CoreNet Global. All rights reserved.
  • 13. 1900 1930: oorsprong 160.000 m2 fabrieken/kantoren Centraal georganiseerd Met name in Eindhoven Focus op techniek en bouwen Technische bedrijven 息 2011. CoreNet Global. All rights reserved.
  • 14. 1945 1960: groei 2.500 man personeel Eigen architecten en ingenieursbureau, onderhoudsdienst Daarnaast schoonmaak, Vastgoed brandweer, bakkerij, etc. Bedrijf 息 2011. CoreNet Global. All rights reserved.
  • 15. 1960 1990: doorontwikkeling Centrale Architects & Engineering afdeling (300 FTE) Lokale technische afdelingen Architects & Eng. (AIB) Lokale technische afdelingen 息 2011. CoreNet Global. All rights reserved.
  • 16. 1990 - 1995: reorganisatie Zeggenschap gedecentraliseerd Kleine centrale staf als adviseur Vastgoed Beheer en Operationele activiteiten binnen Diensten nationale organisaties Architects & Engineering ZEGGEN ZEGGEN ZEGGEN afgestoten (DHV AIB) SCHAP SCHAP SCHAP 息 2011. CoreNet Global. All rights reserved.
  • 17. 2000 2010: ontwikkelingen Zeggenschap op centraal niveau 2007: outsourcing Total Facility Management per region CREM 2008: outsourcing Brokerage services in EMEA 2008: outsourcing Lease Admin in FM landenorganisatie NAM 2010: outsourcing Real Estate Services global 息 2011. CoreNet Global. All rights reserved.
  • 18. Philips Real Estate organisation 2009 Real Estate, Facilities & Workplace Management Global RE Manager Global RE Global Strategic RE CFO Operations Management Portfolio Management Strategy Development Transaction & Centre of Competence Portfolio Management Property Management APAC NAM/LATAM EMEA Project Office Service Delivery & Workplace Workspace Management 息 2011. CoreNet Global. All rights reserved.
  • 19. 25 jaar Corporate Real Estate 1985: CRE is goed voor 25% van balanstotaal 60% van bedrijven kent geen CREM 20% van bedrijven runt CRE voor winst 2011? 息 2011. CoreNet Global. All rights reserved.
  • 20. Corporate Real Estate Ratio Desk research*: Property (van PP&E) CRER = Total Assets 25% Dutch average 1994-2009 0.50 50% Dutch large caps 2009 20% 0.40 40% 15% 0.30 30% 10% 0.20 20% 5% 0.10 10% 0% 0.00 0% 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 KPN Heineken Ahold Air France-KLM Asml TNT Boskalis Philips Fugro Arcelormittal DSM Akzo Nobel SBM Offshore Wolters Kluwer Randstad Unilever 息 2011. CoreNet Global. All rights reserved. *bron: RSM/Erasmus Universiteit
  • 21. Niveaus van vastgoedmanagement Joroff, 1993 Business Strategist Voortstuwing bedrijfsmissie Entrepreneur Gelijkstelling aan marktmogelijkheden Dealmaker Standaardisering gebouwgebruik Controller Minimalisering gebouwkosten Taskmaster Uitrusting gebouwen 息 2011. CoreNet Global. All rights reserved.
  • 22. DE VASTGOEDKETEN GEZIEN VANUIT DE GEBRUIKER 息 2011. CoreNet Global. All rights reserved.
  • 23. WAAR STAAN WIJ? gemeente Ontwikkelaar Gebruiker? bank bouwer fonds Duitser
  • 24. WAAR DACHTEN WIJ TE STAAN? Gebruiker Ontwikkelaar gemeente bouwer bank fonds
  • 25. WAAR MOETEN WE NAARTOE? Gebruiker Ontwikkelaar belegger gemeente bouwer
  • 26. WAAROM GING/GAAT HET FOUT? Er wordt gebouwd voor de belegger en niet voor de gebruiker (klant?) Iedereen is verblind door het geld Er wordt niet in de toekomst gekeken Demografie wat is dat? Niemand is eigenaar van het probleem
  • 27. 3 BELANGRIJKSTE FAKTOREN IN HET VASTGOED Geld Geld Geld
  • 28. 3 BELANGRIJKSTE FAKTOREN VOOR DE EINDGEBRUIKER Het Nieuwe Werken =Geld Duurzaamheid =Geld De Business Case =Geld
  • 30. HET NIEUWE WERKEN THUIS WERKEN
  • 31. HET NIEUWE WERKEN = SAMEN WERKEN (OOK VIRTUEEL) RESULTAAT TELT
  • 32. WORK IS NO LONGER A PLACE YOU GO IT'S WHAT YOU DO
  • 33. Mensen Technologie Gebouw Gedrag Infrastructuur
  • 34. VERANDERINGEN KOMENDE 10 JAAR* 1. De-routinisering 2. Zwermen 3. Zwakke schakels 4. Het collectief 5. Werkprocessen zonder patroon 6. Spontaan werk 7. Simulatie en experimenten 8. Patroon analyse 9. Hyperconnecties (netwerk x netwerk) 10. De werkplek *Bron: Gartner (the World of Work Will Witness 10 Changes During the Next 10 Years)
  • 36. IN DE KOMENDE 5-10 JAAR (NL) - 800.000 Baby Boomers (@25m2 = 20.000.000 m2 VVO?) + 400.000 Generation-Y (@12m2 = 5.000.000 m2 VVO?) = 400.000 = 15M m2 * EUR 400/m2 = personen EUR 6 MRD/jaar
  • 37. RUIMTEGEBRUIK STUDIE 100% 90% Empty 80% 70% 47% leeg Unoccupied 60% Not obtainable 50% 14% tijdelijk niet gebruikt Pausing 40% 30% Individual work 20% 39% in gebruik Collaboration 10% 0% 8:00 9:00 10:00 11:00 12:00 13:00 14:00 15:00 16:00 17:00
  • 38. RUIMTEGEBRUIK STUDIE 100% 40% weggegooid geld! 90% Empty 80% 70% 47% leeg (=18.500.000 m2) Unoccupied 60% Not obtainable 50% 14% tijdelijk niet gebruikt Pausing 40% 30% Individual work 20% 39% in gebruik Collaboration 10% 0% 8:00 9:00 10:00 11:00 12:00 13:00 14:00 15:00 16:00 17:00
  • 39. A PR D O M FE IN SS IS TR PR IO A O N TI A FE SS L VE PR Fi Su 100% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 0% IO O na pp N nc o A FE e L SS & rt (2 Te IO A 2) ch N cc ni A ou ca L lS H nt in um al g es an (3 & R 0) A es ou fte rS rc PR al es O es (4 ) PR FE Su SS O IO PR pp FE or N O t( SS A IO L FE 12 ) N Le SS PR A ga IO O L N FE M l/ Q A SS ar A L ke /C IT IO tin (7 N g er ) A & L tif ic Sa C at PR le om io O s m n & un (8 FE B ic ) SS us at IO in io N es ns A s L D (2 Su ev 6) pp el ly op M C m A ha en N A in t( G & 6) ER S Sa M ou le A rc s N in & A g G (2 PR B Time at desk ER O us G 9) FE in en SS es IO s er D al Internal Mobility N External Mobility A ev (1 L el op 5) Fi el m d en Sa D le t( IR s 17 EC & ) TO S up R po /S rt en (4 io 2) rM an ag PR er O (7 FE ) SS IO N A L (2 ) MOBILITEIT PER PERSONA
  • 40. FYSIEK VS. KENNISWERK 17% 49% 75% Kennis Fysiek 1900 1970 2020
  • 41. WIE DOEN AAN HNW? -40% -60% -45% -50% -47%
  • 42. RUIMTELIJKE IMPACT (NL) 4.000.000 miljoen kenniswerkers 2.000.000 geschikt voor HNW 60% van de kantoorvoorraad in gebruik bij grote bedrijven/overheid Kantoorruimte reductie tot wel 50% Kleine organisaties + ZZP gaan virtual HNW goed voor afname NETTO kantoorbehoefte (=leegstand)
  • 43. 2005
  • 44. 2015? How the internet killed the office space
  • 48. ZWERMEN Projectorganisaties Werken kan overal en altijd BYOD (=Bring Your Own Device) Hospitality: Iedereen is Gast My Place = Your Place Veiligheidszones Faciliteer!
  • 49. COMMUNICATIE Interactie waarschijnlijkheid 30 m. Effectieve Communities 100 pers. Grote vloeren 2.000 m2 Maximale flexibiliteit (hoogte x breedte) Lucht & Licht Alle ruimte is bruikbaar Bruto/Netto verhouding (huurprijs VVO?)
  • 51. DE LOKATIE Multimodale bereikbaarheid een must Aanwezigheid van voorzieningen (restaurants, winkels, hotel, etc.) Kwaliteit van de omgeving (=werkplek) Beleving & identificatie Maatschappelijke gevoeligheid (KPMG, Deloitte, CapGemini, )
  • 52. Leuke gebouwen, Verkeerde plek* 1, 3 & 4 = TNT Hoofdkantoor, Hoofddorp 2 = Creative Valley (YNNO), Papendorp 5 = Danone Hoofdkantoor , Science Park Utrecht * Uitzondering is Danone, deze past in zijn (thematische) omgeving
  • 53. Wonen Kantoor Winkelen Starbucks* *Mag ook: Regus, Igluu, Seats2Meet, La Place, Spaces, McDonalds, CoffeeCompany, FEBO, NH Hotelles, Van der Valk
  • 54. 1 miljard voertuigen per dag 53% olieconsumptie Verstedelijking verdubbelt in komende 40 jaar 2007 stad/platteland break-even
  • 56. WAAROM? Overtuiging De klant vraagt erom De werknemer identificeert zich Aandeelhouderswaarde (NYSI Brand Value - NYSE) Geen ontkomen aan
  • 57. Sociaal Economisch Ecologisch
  • 58. CO2 REDUCTIE = KOSTENBESPARING = GELD
  • 59. Methode Methode niet belangrijk Het gaat om de inhoud* Elk bedrijf is anders *Dus geen gedoe met CO2 certificaten of windparken op zee het gebouw zelf moet duurzaam zijn.
  • 61. TCO! TCO = Total Cost of Ownership Het gaat om de totale kosten over de volledige bewoningsduur
  • 62. DBFMO? DBFMO= Design Build Facilitate Manage & Operate kan oplossing zijn, maar moet zich nog bewijzen.
  • 64. LEASE ACCOUNTING Alles op de balans (gebruiksrecht) Front loading of Straight lining? Explosiegevaar Huur versus koop & Cash is King! Korte huurovereenkomsten? Samenwerking Finance & Vastgoed Transparantie tussen huurder en verhuurder Voor wie doen we het eigenlijk?
  • 65. EN DAN NOG 禽鴛意
  • 67. WIJ WILLEN ONZE OMGEVING EIST TRANSPARANTIE
  • 68. Huurder + Ontwikkelaar Samenwerkings- Huurcontract + overeenkomst Belegger
  • 69. Huurder Wat is nu de Huurcontract echte effectieve huurprijs? Belegger Door belegger geen inzage te geven in de winstdeling en incentives, verwoordt het huurcontract niet de daadwerkelijke huurwaarde zijn de samenwerkingsovereenkomsten de sideletters van het tweede decennium?