Dit is een presentatie gegeven door Leon van Leersum namens CoreNet Global in het kader van het post academische opleidingsprogramma van de Katholieke Universiteit Leuven (Belgi谷)
1 of 70
More Related Content
Professional Meetings Real Estate - vastgoedbeheer Katholieke Universiteit Leuven Leon van Leersum-20110509
1. Organisatie van
Corporate Real Estate Management
Leon van Leersum bc FRICS
9 mei 2011
http://benelux.corenetglobal.org
息 2010. CoreNet Global. All rights reserved.
2. Waar ga ik het over hebben?
1. Inleiding CoreNet
2. De Corporate Real Estate organisatie
3. De vastgoedketen
4. Het Nieuwe Werken
5. Lokatie
6. Duurzaamheid
7. De Business Case
8. Lease Accounting
9. Transparantie en ethiek
息 2011. CoreNet Global. All rights reserved.
5. CoreNet Global
Een dynamisch en wereldwijd
netwerk van corporate real estate
en werkplek professionals van
vooraanstaande multinationals die
strategische waarde cre谷ren voor
hun ondernemingen.
息 2011. CoreNet Global. All rights reserved.
7. Strategische positie van vastgoed
Leden worden in staat gesteld om:
CRE een strategische rol te laten
spelen in zakelijk
besluitvormingsproces
Meer bewustzijn te cre谷ren over de
rol en toegevoegde waarde van CRE
De strategische management
mogelijkheden van CRE aan te tonen
息 2011. CoreNet Global. All rights reserved.
8. Lidmaatschaps mogelijkheden
Gebruikers
Dienstverleners
Ontwikkelaars
Studenten
Academici
Young Leaders
Gepensioneerden
息 2011. CoreNet Global. All rights reserved.
9. Master of Corporate Real Estate
Een professioneel kwalificatie-
programma, gericht op
vaardigheden die benodigd zijn
om dringende en belangrijke
beslissingen te kunnen nemen in
het strategisch management van
corporate real estate.
息 2011. CoreNet Global. All rights reserved.
10. Chapters
Meer dan 50 lokale afdelingen wereldwijd
dienen als belangrijke onderdelen van het
wereldwijde netwerk.
Er zijn mogelijkheden om deel te nemen in
de informatieve programma's en
discussies om op de hoogte te blijven met
de plaatselijke, regionale en internationale
vastgoedontwikkelingen
息 2011. CoreNet Global. All rights reserved.
11. Overige services
Discovery Forums
Kenniscentrum
Research & Publicaties
Cariere ontwikkeling
Onderscheidingen programma
Webinars
Leader (magazine)
Netwerk mogelijkheden
Ledenalmanak (internet)
息 2011. CoreNet Global. All rights reserved.
12. DE CORPORATE REAL
ESTATE ORGANISATIE
息 2011. CoreNet Global. All rights reserved.
13. 1900 1930: oorsprong
160.000 m2 fabrieken/kantoren
Centraal georganiseerd
Met name in Eindhoven
Focus op techniek en bouwen Technische
bedrijven
息 2011. CoreNet Global. All rights reserved.
14. 1945 1960: groei
2.500 man personeel
Eigen architecten en
ingenieursbureau,
onderhoudsdienst
Daarnaast schoonmaak, Vastgoed
brandweer, bakkerij, etc. Bedrijf
息 2011. CoreNet Global. All rights reserved.
15. 1960 1990: doorontwikkeling
Centrale Architects & Engineering
afdeling (300 FTE)
Lokale technische afdelingen
Architects &
Eng. (AIB)
Lokale technische afdelingen
息 2011. CoreNet Global. All rights reserved.
16. 1990 - 1995: reorganisatie
Zeggenschap gedecentraliseerd
Kleine centrale staf als adviseur
Vastgoed
Beheer en
Operationele activiteiten binnen Diensten
nationale organisaties
Architects & Engineering ZEGGEN ZEGGEN ZEGGEN
afgestoten (DHV AIB) SCHAP SCHAP SCHAP
息 2011. CoreNet Global. All rights reserved.
17. 2000 2010: ontwikkelingen
Zeggenschap op centraal niveau
2007: outsourcing Total Facility
Management per region
CREM
2008: outsourcing Brokerage
services in EMEA
2008: outsourcing Lease Admin in FM landenorganisatie
NAM
2010: outsourcing Real Estate
Services global
息 2011. CoreNet Global. All rights reserved.
18. Philips Real Estate organisation 2009
Real Estate, Facilities & Workplace Management
Global RE Manager
Global RE Global Strategic
RE CFO
Operations Management Portfolio Management
Strategy Development Transaction &
Centre of Competence
Portfolio Management Property Management
APAC NAM/LATAM EMEA
Project Office Service Delivery &
Workplace Workspace Management
息 2011. CoreNet Global. All rights reserved.
19. 25 jaar Corporate Real Estate
1985:
CRE is goed voor 25% van balanstotaal
60% van bedrijven kent geen CREM
20% van bedrijven runt CRE voor winst
2011?
息 2011. CoreNet Global. All rights reserved.
20. Corporate Real Estate Ratio
Desk research*:
Property (van PP&E)
CRER =
Total Assets
25%
Dutch average 1994-2009 0.50
50%
Dutch large caps 2009
20%
0.40
40%
15%
0.30
30%
10% 0.20
20%
5% 0.10
10%
0% 0.00
0%
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
KPN
Heineken
Ahold
Air France-KLM
Asml
TNT
Boskalis
Philips
Fugro
Arcelormittal
DSM
Akzo Nobel
SBM Offshore
Wolters Kluwer
Randstad
Unilever
息 2011. CoreNet Global. All rights reserved.
*bron: RSM/Erasmus Universiteit
21. Niveaus van vastgoedmanagement
Joroff, 1993
Business
Strategist
Voortstuwing
bedrijfsmissie
Entrepreneur
Gelijkstelling aan
marktmogelijkheden
Dealmaker
Standaardisering
gebouwgebruik
Controller
Minimalisering
gebouwkosten
Taskmaster
Uitrusting
gebouwen
息 2011. CoreNet Global. All rights reserved.
22. DE VASTGOEDKETEN
GEZIEN VANUIT DE
GEBRUIKER
息 2011. CoreNet Global. All rights reserved.
24. WAAR DACHTEN WIJ TE STAAN?
Gebruiker
Ontwikkelaar
gemeente bouwer
bank fonds
25. WAAR MOETEN WE NAARTOE?
Gebruiker
Ontwikkelaar belegger
gemeente bouwer
26. WAAROM GING/GAAT HET FOUT?
Er wordt gebouwd voor de belegger en
niet voor de gebruiker (klant?)
Iedereen is verblind door het geld
Er wordt niet in de toekomst gekeken
Demografie wat is dat?
Niemand is eigenaar van het probleem
32. WORK
IS NO LONGER
A PLACE YOU GO
IT'S
WHAT YOU DO
33. Mensen Technologie
Gebouw
Gedrag Infrastructuur
34. VERANDERINGEN KOMENDE 10 JAAR*
1. De-routinisering
2. Zwermen
3. Zwakke schakels
4. Het collectief
5. Werkprocessen zonder patroon
6. Spontaan werk
7. Simulatie en experimenten
8. Patroon analyse
9. Hyperconnecties (netwerk x netwerk)
10. De werkplek
*Bron: Gartner (the World of Work Will Witness 10 Changes During the Next 10 Years)
36. IN DE KOMENDE 5-10 JAAR (NL)
- 800.000 Baby Boomers
(@25m2 = 20.000.000 m2 VVO?)
+ 400.000 Generation-Y
(@12m2 = 5.000.000 m2 VVO?)
= 400.000 = 15M m2 * EUR 400/m2 =
personen EUR 6 MRD/jaar
37. RUIMTEGEBRUIK STUDIE
100%
90%
Empty
80%
70% 47% leeg Unoccupied
60%
Not obtainable
50%
14% tijdelijk niet gebruikt Pausing
40%
30% Individual work
20%
39% in gebruik Collaboration
10%
0%
8:00 9:00 10:00 11:00 12:00 13:00 14:00 15:00 16:00 17:00
38. RUIMTEGEBRUIK STUDIE
100%
40% weggegooid geld!
90%
Empty
80%
70% 47% leeg
(=18.500.000 m2) Unoccupied
60%
Not obtainable
50%
14% tijdelijk niet gebruikt Pausing
40%
30% Individual work
20%
39% in gebruik Collaboration
10%
0%
8:00 9:00 10:00 11:00 12:00 13:00 14:00 15:00 16:00 17:00
39. A
PR D
O M
FE IN
SS IS
TR
PR IO A
O N TI
A
FE
SS L VE
PR Fi Su
100%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
0%
IO O
na pp
N nc o
A FE e
L SS &
rt
(2
Te IO A 2)
ch N cc
ni A ou
ca L
lS H nt
in
um
al g
es an (3
& R 0)
A es
ou
fte
rS rc
PR al es
O es (4
)
PR FE Su
SS
O IO PR
pp
FE or
N O t(
SS A
IO L FE 12
)
N Le SS
PR A ga IO
O L N
FE M l/
Q A
SS ar A L
ke /C IT
IO tin (7
N g er )
A &
L tif
ic
Sa C at
PR le om io
O s m n
& un (8
FE B ic )
SS us at
IO in io
N es ns
A s
L D (2
Su ev 6)
pp el
ly op
M C m
A ha en
N
A in t(
G & 6)
ER S
Sa M ou
le A rc
s N in
& A g
G (2
PR B
Time at desk
ER
O us
G
9)
FE in en
SS es
IO s er
D al
Internal Mobility
N
External Mobility
A ev (1
L el
op
5)
Fi
el m
d en
Sa
D le
t(
IR s 17
EC & )
TO S
up
R po
/S rt
en (4
io 2)
rM
an
ag
PR er
O (7
FE )
SS
IO
N
A
L
(2
)
MOBILITEIT PER PERSONA
42. RUIMTELIJKE IMPACT (NL)
4.000.000 miljoen kenniswerkers
2.000.000 geschikt voor HNW
60% van de kantoorvoorraad in gebruik
bij grote bedrijven/overheid
Kantoorruimte reductie tot wel 50%
Kleine organisaties + ZZP gaan virtual
HNW goed voor afname NETTO
kantoorbehoefte (=leegstand)
48. ZWERMEN
Projectorganisaties
Werken kan overal en altijd
BYOD (=Bring Your Own Device)
Hospitality: Iedereen is Gast
My Place = Your Place
Veiligheidszones
Faciliteer!
49. COMMUNICATIE
Interactie waarschijnlijkheid 30 m.
Effectieve Communities 100 pers.
Grote vloeren 2.000 m2
Maximale flexibiliteit (hoogte x breedte)
Lucht & Licht
Alle ruimte is bruikbaar
Bruto/Netto verhouding (huurprijs VVO?)
51. DE LOKATIE
Multimodale bereikbaarheid een must
Aanwezigheid van voorzieningen
(restaurants, winkels, hotel, etc.)
Kwaliteit van de omgeving (=werkplek)
Beleving & identificatie
Maatschappelijke gevoeligheid
(KPMG, Deloitte, CapGemini, )
52. Leuke gebouwen,
Verkeerde plek*
1, 3 & 4 = TNT Hoofdkantoor, Hoofddorp
2 = Creative Valley (YNNO), Papendorp
5 = Danone Hoofdkantoor , Science Park Utrecht
* Uitzondering is Danone, deze past in zijn (thematische) omgeving
53. Wonen
Kantoor
Winkelen
Starbucks*
*Mag ook: Regus, Igluu, Seats2Meet, La Place, Spaces, McDonalds, CoffeeCompany, FEBO, NH Hotelles, Van der Valk
54. 1 miljard voertuigen per dag
53% olieconsumptie
Verstedelijking verdubbelt
in komende 40 jaar
2007 stad/platteland
break-even
59. Methode
Methode niet belangrijk
Het gaat om de inhoud*
Elk bedrijf is anders
*Dus geen gedoe met CO2 certificaten of windparken op zee het gebouw zelf moet duurzaam zijn.
64. LEASE ACCOUNTING
Alles op de balans (gebruiksrecht)
Front loading of Straight lining?
Explosiegevaar
Huur versus koop & Cash is King!
Korte huurovereenkomsten?
Samenwerking Finance & Vastgoed
Transparantie tussen huurder en verhuurder
Voor wie doen we het eigenlijk?
69. Huurder
Wat is nu de
Huurcontract echte
effectieve
huurprijs?
Belegger
Door belegger geen inzage te geven in de winstdeling en incentives, verwoordt het huurcontract niet
de daadwerkelijke huurwaarde zijn de samenwerkingsovereenkomsten de sideletters van het tweede
decennium?