Proses endogenik & lipatan
- 1. PROSES ENDOGENIK & LIPATAN
- 2. Konsep endogenik • Proses endogenetik merujuk kepada tenaga yang wujud dan berpunca dari lapisan mantel seperti tenaga graviti, dan tenaga haba yang menghasilkan pelbagai fenomena di lapisan kerak bumi seperti gempa bumi, letusan gunung berapi, lipatan, gelinciran ,gerakan tektonik dan pembentukan batuan metamorfosis.
- 3. Proses endogenik • Berasal daripada tenaga dalaman bumi seperti tenaga tarikan graviti dan tenaga radiogenetik seperti pereputan nukleus ataom uranium dan kalium. • Proses ini terdiri daripada gerakan-gerakan bumi, kegiatan igneus dan metamorfosis. • Proses- proses tersebut ialah :- i. Gelinciran ( pengangkatan dan penurunan kerak bumi daratan dan dasar laut ) ii. Lipatan ( pembentukan banjaran-banjaran gunung yang dikenali sebagai orogenesis ) iii. Gempa bumi ( melibatkan gerakan secara kuat dan tiba-tiba hasil daripada pergerakan dan penyesuaian lapisan-lapisan batuan pada kerak bumi )
- 5. PROSES LIPATAN Konsep Lipatan • Lipatan merujuk kepada proses lenturan dan kedutan kerak bumi hasilkan tindakan kuasa- kuasa dalaman bumi ( proses endogenik ) yang menyebabkan berlakunya pertembungan plat-plat lalu menghasilkan berlakunya lipatan pada kerak bumi.
- 7. Proses lipatan • Di lapisan astenosfera yang terletak di atas mantel bumi wujud pergerakan arus perolakan magma yang sangat panas. • Arus perolakan ini mempunyai daya yang kuat untuk pergerakan plat-plat ( kerak bumi ) yang terapung di atas lautan magma tersebut. • Plat-plat bergerak dalam tiga cara iaitu pertembungan, pemisahan ( pencapahan ) dan perselisihan plat. • Pergerakan plat-plat berlaku secara perlahan dan berbeza-beza antara satu kawasan dengan kawasan yang lain. • Lipatan kerak bumi terjadi apabila plat-plat bertembung antara satu sama lain khususnya antara plat benua dengan plat benua. • Contoh, pertembungan plat Indo-Australia dengan plat Eurasia ( plat benua ) menghasilkan Banjaran Himalaya.
- 8. BAGAIMANAKAH BANJARAN GUNUNG LIPAT TERBENTUK? • KERAK BUMI DIMAMPATKAN • PROSES MAMPATAN MENYEBABKAN KERAK BUMI TERMAMPAT DAN TERLIPAT • BAHAGIAN YANG TERANGKAT MEMBENTUK TANAH TINGGI PROSES PEMBENTUKAN GUNUNG LIPAT SEBELUM SELEPAS
- 10. Jenis-jenis Lipatan • Lipatan Monoklin • Lipatan yang cembung di atas dan cekung di bahagian bawah. • Lipatan Simetri • Mempunyai cerun yang seimbang di kedua-dua belah. • Terjadi disebabkan tindakan daya mampatan yang sama kuat di kedua-dua belah kerak bumi. • Lipatan Asimetri • Merujuk kepada lipatan yang mana salah satu daripada cerunnya lebih curam berbanding dengan cerun bersebelahannya yang lebih landai. • Lipatan Lampau • Lipatan LampauTerbentuk apabila lipatan itu retak , bertindih dan terlipat di atas kerak bumi. Lipatan Rebah Mempunyai dua cerun yang tidak seimbang. • Terjadi akibat tindakan daya mampatan yang lebih kuat di satu bahagian berbanding bahagian sebelahannya. Lipatan Nappe Lipatan bertindih antara satu lain. •
- 11. Bentuk muka bumi lipatan
- 12. Gunung lipat dan lurah • Bahagian kerak bumi yang lemah dipaksa naik ke atas dikenali sebagai antiklin membentuk kemuncak gunung lipat. • Bahagian batuan lemah yang dipaksa ke bawah pula dikenali sebagai sinklin membentuk lurah gunung lipat. • Terdapat dua jenis system gunung lipat iaitu lipat muda dan lipat tua.
- 13. JENIS-JENIS SISTEM GUNUNG LIPAT DI DUNIA. Jenis Huraian Gunung lipat tua kalidonia Terbentuk lebih 350juta tahun dahulu. Meliputi kawasan di benua Eropah barat. Gunung lipat tua hercynia Terbentuk lebih 270 juta tahun dahulu. Meliputi kawasan tanah tinggi Appalachian ,banjaran pemisah Australia. Gunung lipat muda alps- himalaya Terbentuk lebih 35juta tahun dahulu . Meliputi kawasan sekitar mediterannean, banjaran himalaya, banjaran besar Malaysia. Gunung lipat muda lingkaran pasifik Terbentuk lebih kurang 35 juta tahun dahulu. Meliputi kawasan dari Amerika Selatan sehingga ke Alaska sehingga ke Jepun dan Filipina
- 14. CIRI-CIRI GUNUNG LIPAT MUDA • TERBENTUK KIRA-KIRA 35 JUTA TAHUN DAHULU • BANJARAN ADALAH TINGGI DAN KASAP • MENGALAMI GUNUNG BERAPI KERANA TERLETAK DI KAWASAN LINGKARAN API PASIFIK • TERLETAK DI PERTEMBUNGAN PLAT- PLAT YANG RETAK DAN TIDAK STABIL
- 15. CIRI-CIRI GUNUNG LIPAT TUA • TERBENTUK KIRA-KIRA 100 JUTA TAHUN • BANJARAN ADALAH RENDAH KERANA MENGALAMI HAKISAN • KAWASAN STABIL KERANA PROSES LIPATAN TELAH TERHENTI • TIDAK BERLAKU GEMPA BUMI DAN LETUPAN GUNUNG BERAPI
- 16. BANJARAN-BANJARAN YANG TERBENTUK DARIPADA SISTEM GUNUNG LIPAT MUDA • BANJARAN HIMALAYA Banjaran gunung yang tertinggi dan terpanjang di dunia. Gunung Everest (8848m) yang terletak di Banjaran Himalaya adalah gunung tertinggi di dunia • BANJARAN KARAKORAM Gunung kedua tertinggi di dunia, iaitu Gunung K2 terletak di Banjaran Karakoram
- 17. • BANJARAN KUNLUN SHAN • BANJARAN TIEN SHAN • BANJARAN BARISAN • BANJARAN KAPUAS HULU • BANJARAN IRAN • BANJARAN CROCKER
- 18. • PROSES LIPATAN SISTEM GUNUNG LIPAT MUDA BERMULA DARI PUSARAN PAMIR dan menganjur ke arah timur, menganjur ke tenggara dan melengkok ke selatan Asia Tenggara.
- 20. • PROSES LIPATAN SISTEM GUNUNG LIPAT TUA pula bermula dari DATARAN TINGGI YUNAN, menganjur ke Dataran Tinggi Shan di Myanmar, Banjaran Bilauktaung di Thailand, Banjaran Anam di Vietnam dan Banjaran Titiwangsa di Malaysia.