ݺߣ

ݺߣShare a Scribd company logo

Qida borusunun şişləri

•Download as PPTX, PDF•
•
A
ATB

Tebibler.com

1 of 50
Downloaded 36 times
Qida borusunun şişləri Azərbaycan TibbUniversiteti II Müalicə-Profilaktikafakültəsi 335 B qrup tələbəsi EmilHikmətinOnkologiya fənni üzrə prezentasiyası
Epidemiologiyasi XərçəngləMubarizə üzrəBeynəlxalq İttifaqın Rio deJaneyrodakı konqresində dərcedilmiş məlumatlara görə,qida borusu xərçəngi 4% -lə ağciyər,mədə,süd vəzisi,yoğun bağırsaq,qaraciyər,prostat vəzisi və servikal xərçəngdənsonra 8-ci yeri tutmuşdur. 2001 ci ildə Azərbaycanda bədxassəli şişlərlə xəstələnmənin strukturunda qida borusu xərçəngikişi cinsi üzrə 5.73 %-lə 4-cü,qadın cinsi üzrə 7-ci yeri tutmuşdur.
Epidemiologiyasi Əhalinin hər100.00 nəfərinə qida borusu xərçəngiilə ən yüksək xəstələnmə göstəriciləri Fransanın Kavados departamentində və Uqandada,ABŞ-ın qara əhalisi arasında,Uruqvayda,Çində və Hindistanın Bombey şəhərində qeydə alımışdır.
Cinsiyyət və yaş xüsusiyyətləri Qida borusu xərçənginəən çoxkişilərdəvə50-dən yuxarıyaşlardarast gəlinir.Kişilərləqadınların xəstələnmənisbəti ortahesabla3:1 dir.
Etiologiyası -Qidalanmaamili -HPV -İrsiyyət -Axalazya -Tilozis -Lye strikturası -Radiyasiya məruziyyət -Qastroezofageal reflyuks
Etiologiyası Siqaret çəkənlər vəspirtli içkilərdən istifadəedənlər arasındaqida borusu xərçəngi ilə xəstələnməriski yüksəkolur.Bu amillər həm yastıhüceyrəli xərçəngin,həm də adenokarsinomanın inkişafıriskiniartırır. Alkoqol və nikotinselikliqişaya yerli qıcıqlandırıcıtəsir göstərməklə yanaşı,həmdə qida borusu sfinkterinin tonusunu əhəmiyyətli dərəcədə azaldır ki,bu da qastroezofageal reflyuks xəstəliyinininkişafıvə reflyuks ezofagitlə nəticələnir.
Genetika Onkogenlər c-mycAPC int-2 hst-1 cyclinD TGF-a AGRF AFBB2 (neu) PDGF Tumor Supressor genlər Rb P53 MCC A(II) qan qrupundan xəstələnənlərinsayı çoxluq təşkil edir.
Xərçəngönüxəstəliklər 1-Xroniki Ezogfagit 2-Qastro ezofageal reflyuks 3-Barret ezofagusu 4-Plummer-Vinson Sindromu 5-Qida borsunun termiki və biokimyəvi yanıqlarından sonra əmələ gələn çapıqlar 6-Axalaziya 7-Qida borusu divertikulları 8-HPV infeksiyası
Profilaktika Ilk növbədə siqaret çəkmə və spirtli içkilərin sui-istifadəsinə qarşı mübarizə aparılmalıdır. Əhalinin rasional qidalanma tərzi təmin edilməlidir. Ağız boşluğunun gigiyenasına riayət edilməli Qida rasionunda xırda sümüklü balıqların istifadəsi məhdudlaşdırılmalı Qida borusunun selikli qişasının pis çeynənmiş qida ilə zədələnməsinin qarşısını almaq məqsəd ilə dişlər vaxtında protezləşdirilməli. Qida borusunun ikincili profilaktikası qida borusunun xərçəngönü xəstəliklərinin profilaktikasına,vaxtında aşkar edilməsinə və müalicəsinə,eləcə də qida borusu xərçənginin erkən aşkarolunmasına yönəldilmiş tədbirlər kompleksini əhatə edir.
Patoloji Anotomik xarakteristikası Qida borusu xərçəngiən çox onunfiziolojidaralmaları nahiyəsindəinkişaf edir.60 % hallarda xərçəng qida borusunun orta döş hissəsindən,30 % hallarda aşağı döş və qarın hissəsində lokalizasiya olunur.
Hjistoloji quruluşu Qida borusu xərçəngi 80-90 % hallarda yastı hüceyrəli xərçəng,10 % hallardaadenokanser quruluşluolur.Çoxnadir hallardaqida borusudamuko-epidermoid,xırda hüceyrəli xərçəngə,eləcə də sarkomalara,karsinoidəvə b.rast gəlinir.
25 cm də ۲ıüəəçəԲ
Yastı hüceyrəlixərçəng
Adenokarsinom
Adenokarsinom
Adenokarsinom
Qida borusunda bədxassəliMelanoma
Makroskopik görünüşü və böyüməforması 1.Ekzofit(düyünlü,papillomatoz) xərçəng:Stroması zəif olduğundan konsistensiyası yumşaq olur və asanlıqlatravmaya uğrayaraq qanayabilir. 2.Endofit(skirr) xərçəng:Qida borusunu dairəvi şəkildəəhatəedərək orqanın mənfəzini kəskin daraldır.Regionar və uzaq limfa düyünlərinə erkən metastaz verir.Qida borusunun seroz qişasınınolmaması xərçəngin yerli yayılmasınaşərait yaradır. 3.Qida borusu xərçənginin xoralı-infiltrativforması:Şişin mərkəzi hissəsiçökük,kənarları bir az qalxmış və lövhəcik şəklindəqalınlaşmışxora görünüşünə malikolur.
Yayılması 1.Limfogen(Daha çox) 2.İmplantasion 3.Hematogen(az hallarda) Qida borusunun iri boylama limfa kollektorlarının olması və onların çoxsaylı limfa düyünləri qrupları ilə əlaqəsinin olması hesabına qida borusu xərçəngiüçünerkən limfogen metastazvermə xarakterikdir. Yastı hüceyrəli xərçəngüçünmultisentrik böyümə xarakterikdir.Adenokarsinomanın selikli və selikaltı qata invaziyasının dərinliyi geniş hüdudda variasiya edir.
Qida borusunun şişləri
Yayılması Yastı hüceyrəli xərçəng üçün multisentrik böyümə xarakterikdir.Adenokarsinomanın seliklivə selikaltıqata invaziyasınındərinliyi geniş hüdudda variasiyaedir. Şiş böyüdükcə yerli yayılaraqqida borusunun bütün qatlarındankeçir və ətraf orqan və toxumalara,o cümlədən traxeya və bronxlara,parietal plevraya sirayət edə bilir,simpatik və qayıdan sinirlərisıxabilir,eləcə də boylama istiqamətdə yayılaraq udlağavə mədəyə keçəbilir. Qida borusu xərçəngi zamanı metastazvermə,ilk növbədə paraezofageal limfa düyünlərinə olur.
Yayılması Bəzi hallardalimfa damarları iləhərəkət edən şiş hüceyrələri regionar limfa düyünlərindən yan keçərək,birbaşa uzaq,o cümlədən qarındaxililimfa düyünlərində,bəzəmn hətta döş limfa axacağıvasitəsiləsol körpücük üstü nahiyədə,m.sternocleidomasteidous-un ayaqcıqları arasındakılimfa düyünündə(Virxov) metastaz törədə bilir. Qida borusunun yuxarı hissəsininxərçəngi zamanı ən çox ağciyərlərdə,sümüklərdə və böyrəklərdə,aşağı 1/3 hissəsininxərçəngində isə əsasənqaraciyərdə uzaq hematogen metastazlar müşahidəedilir.
TNM klinik təsnifatı Qida borusunun aşağı döş hissəsinin şişləri üçün: M1a-qarınlimfa düyünlərində metastazların olması M1b-digər uzaq metastazların olması Qida borusunun orta döş hissəsinin şişləri üçün: M1a-istifadı edilmir M1b-uzaq limfa düyünlərində metastazlar Qida borusunun yuxarı döş hissəsinin şişləri üçün: M1a-boyun limfa düyünlərində metastazların olması M1b-digər uzaq limfa düyünlərində metastazların olması
pTNM patohistoloji təsnifatı pN0-regionar limfa düyünlərindəmetastatik zədələnmənin olmamasını qeydetmək üçün mediastinal limadenektomiyamaterialındanən azı 6 limfa düyünü histolojimüayinəyə məruz qalmalıdırvə onlarınheç birindəmetastaz aşkaredilməməlidir.
G histopatoloji diferansiasiya Gx-diferensiasiya dərəcəsini təyin etmək mümkün deyil G1-Yüksəkdiferensiasiya G2-Orta diferensiasiya G3-Aşağı diferensiasiya G4-Diferensiasiya olunmamış
Mərhələlər üzrə qruplaşdırma Mərhələ 0 Tis Mərhələ I T1 N0 M0 Mərhələ IIa T2 N0 M0 T3 N0 M0 Mərhələ IIb T1 N1 MO T2 N1 M0 Mərhələ III T3 N1 M0 T4 N1 M0 T4 N0 M0 Mərhələ IV hər hansı T hər hansı N hər hansı M1
T1 N0 M0
T2 N0 M0 (Tm muskularis propriaya invaze) T3 N0 M0 (Tm adventisyaya invaze)
T1 N1 M0 T2 N1 M0
T3 N1 M0 T4 N1 M0 T4 N0 M0
T1-4 N0-1 M1a
T1-4 N0-1 M1b
Klinikası 1-)Yerli Simptomlar -Disfagiya(mexaniki,reflektor,qarışıq) -Ağrı(Ağrının kürək nahiyəsindəlokalizasiyaetməsi xərçəngin qida borusundan kənarayayıldığını göstərir) -Qida qəbulu zamanı döş sümüyü arxasındaxoşa gəlməyən hissiyyat -Ağızdan pis iyin gəlməsi -Hipersalivasiya -Qidanın regurgitasiyası
Disfagiya A.İ.Savitski təsnifatı: I dərəcə-qida borusundan bərk qidaların keçməsinin çətinləşməsi II dərəcə-həlimşəkillivə duru qidaların keçməsinin çətinləşməsi III dərəcə-maye qəbulunun çətinləşməsi IV dərəcə-qida borusunun tam keçməzliyi
Regionar və Uzaq metastazlarla əlaqədar simptomlar -Hipersalivasiya(Stenozdan yuxarıhissədə seliyintoplanması və ya sinirin şiş prosesinə cəlb olunması iləəlaqələndirilir. -Ezofaqotraxeal və Ezofaqobronxial fistullar(Aspirasionpnevmoniyası ilə ağırlaşabilər) -Qırtlağınparezi və bununla əlaqədar səsin karlaşması -Horner triadası -Azan sinirlərinzədələnməsi iləürək fəaliyyətininpozulması -Perikardit -İri damarlardan arroziv qanaxma
ÜmumiSimptomlar Zəiflik Tez yorulma İş qabiliyyətinin azalması Əsəbilik İştahanınazalması və ya itməsi Arıqlama Anemiya(Fe defisitli) Hərarətin yüksəlməsi Hiperkalsemiyanın varlığı prognozun pis olduğundan xəbər verir.
Diaqnostikası 1-Anamnez:Sorğu Həyacan Siqnalları: Disfagiyanın olması Qida qəbulu zamanı yanğı və ağırlıq hissi Sərtvəiri qida loxmasının qəbulu zamanı qəflətən qida borusu mənfəzinin obturasiyası Qidanın təkrarlanan requrqitasiyasının olması Səbəbsiz olaraq səsin xarakterinin dəyişməsi və karlaşması 2-Fizikal muayinə 3-Rentgenoloji müayinə 4-Endoskopiya 5-USM 6-KT 7-Traxeobronxoskopiya
Rentgen Müayinəsi • Əvvəlcəstenozdan yuxarı hissədə peristaltikanın güclənməsi • Stenoz artdıqca qida borusu mənfəzinin suprastenotik genişlənməsi və peristaltikanın itməsi • Ekzofit şişlərdə dolma defekti • Endofit şişlərdə qida borusunun qeyri bərabər,çox vaxt sirkulyar daralması • Şişin xoralı-infiltratif formasında defektin mərkəzindəbarium sulfat məhlulu yığılır ki,bu da qeyri-dəqiq və girdə hüdudlara malik mənzərə verir.
Ezofaqoskopiya  Bu müayinə vasitəsilə qida borusu xərçəngini makroskopik olaraq qiymətləndirmək,şişin görünüşünü,forma,ölçü və sərhədlərini müəyyən etmək mümkündür.  Biopsiya ilə tamamlanmalıdır.  Endoskopik müayinədə qida borusu xərçəngi gövşək,asan qanayan,solğun çəhrayı və ya tünd-qırmızı rəngli,kələ-kötür səthə malik törəmə şəklində görünür.  Qida borusunun selikli qişasında normal və patoloji sahələrin bir-birindən ayırd edilməsi,şişlə zədələnmə sahələrinin sərhədlərinin dəqiq müəyyən edilməsi və biopsiya nöqtələrinin dəqiqləşdirilməsi üçün xromoezofaqoskopiyadan istifadə edilir.
Komputer Tomoqrafiyası Şişin yayılma dərəcəsini və invaziya dərinliyini müəyyənləşdirmək üçün döş qəfəsinin və qarın boşluğunun komputer tomoqrafiyasından istifadə edilir.
USM Şişin qida borusun divarında invaziya dərinliyini və qida borusu ətarfı limfa düyünlərinin vəziyyətini KT iləmüqayisədə endoskopik USM daha dəqiq müəyyənləşdirməyə imkan verir.
Laborator Müayinə Periferik qanın müayinəsi zamanı EÇS artması vəleykoformulada dəyişikliklərqeyd edilir. Qida borusunun yastıhüceyrəli xərçəngi zamanı qanda yastı hüceyrəli xərçəng antigeninin(SCC),adenokarsinoma zamanı isəCEA,CA 19-9 və CA 72-4 şişmarkerlərinin miqdarı artır.
Diferensial diaqnostika Diafraqmanın qida borusu dəliyinin yırtığı Qida borusunun axalaziyası Divertukullar Peptik Xora Termiki və kimyəvi yanıqlardan sonra əmələgələn strikturlar Xoş xassəli şişlər Reflyuks ezofagit Xoralı ezofagit Qida borusu venalarının varikoz genişlənməsi
Müalicəsi Cərrahi müalicə Şüa terapiyası Xemoterapiya Lazer şüalarıiləmüalicə Fotodinamik terapiya Kombinəedilmiş və kompleks müalicə metodları Qida borusu xərçəngində müalicə taktikası asılıdır: -Şişinmərhələsi -lokalizasiyası -ölçüsü -hüceyrətipi -xəstəninümumi vəziyyəti
Cərrahi Müalicə Qida borusu xərçəngizamanı şişin rezektabel olması cərrahi əməliyyata mütləq göstəriş hesab edilir.Bu patologiya zamanı operabellik 50 %,rezektabellik isə 50-70 % təşkil edir. Qida borusunun döş hissəsinin yuxarı vəorta 1/3 nin xərçəngindəqida borusunun döş hissəsi çıxarılmaqla qida borusunun Dobromıslov-Toreke görə ekstripasiyası aparılır.
Qida borusununplastikası Luis üsulu Qarloküsulu Savinıxüsulu Qavriliuüsulu
Palliativ Əməliyyatlar Qastrostoma Ötürücü anastomoz Xəstənin udma aktınınbərpa etmək məqsədilə aparılanpalliativ əməliyyatlara qida borusunun bujlanması,şişinelektro- və ya lazer koaqulyasiyasınıaparmaqla qida borusununkeçiriciliyininhissəvi bərpası,qida borusunun intubasiyası,endoskopik yoll qida borusunun mənfəzinə stentlərin yeridilməsi aiddir.
Şüa Müalicəsi Distant Şüalanma gündə 1.8-2 QrBOD-da,həftədə 5 dəfə olmaqla,6 həftə müddətində distansion şüalanma aparılır.ÜOD 60- 70 Qrtəşkil edir. KontaktŞüalanma(boşluqdaxili) 3 gün müddətində 20 Qr dozada şüalanmaverilir və 1 həftəlik fasilədən sonra şüalanmatəkrarlanır.
Xemoterapiya Qida borusu xərçəngi zamanı sisplatin,paklitakselvə 5 FU kimi preparatlar daha çox effektivlikgöstərirlər. Monoterapiya Politerapiya
Müalicənin nəticələri və Prognoz Müxtəlifmüalicə üsullarınıntətbiqedilməsinəbaxmayaraq,qida borusununxərçəngininmüailicəsininyaxın və uzaq nəticələri qənaətbəxşdeyil.Radikal müalicədənsonra 5 illik yaşama göstəricisinixəstəliyin1-ci mərhələsində90 %,2-ci mərhələsində50%,3-cü mərhələsindəisə 10 % təşkiledir.

More Related Content

Qida borusunun şişləri

  • 1. Qida borusunun şişləri Azərbaycan TibbUniversiteti II Müalicə-Profilaktikafakültəsi 335 B qrup tələbəsi EmilHikmətinOnkologiya fənni üzrə prezentasiyası
  • 2. Epidemiologiyasi XərçəngləMubarizə üzrəBeynəlxalq İttifaqın Rio deJaneyrodakı konqresində dərcedilmiş məlumatlara görə,qida borusu xərçəngi 4% -lə ağciyər,mədə,süd vəzisi,yoğun bağırsaq,qaraciyər,prostat vəzisi və servikal xərçəngdənsonra 8-ci yeri tutmuşdur. 2001 ci ildə Azərbaycanda bədxassəli şişlərlə xəstələnmənin strukturunda qida borusu xərçəngikişi cinsi üzrə 5.73 %-lə 4-cü,qadın cinsi üzrə 7-ci yeri tutmuşdur.
  • 3. Epidemiologiyasi Əhalinin hər100.00 nəfərinə qida borusu xərçəngiilə ən yüksək xəstələnmə göstəriciləri Fransanın Kavados departamentində və Uqandada,ABŞ-ın qara əhalisi arasında,Uruqvayda,Çində və Hindistanın Bombey şəhərində qeydə alımışdır.
  • 4. Cinsiyyət və yaş xüsusiyyətləri Qida borusu xərçənginəən çoxkişilərdəvə50-dən yuxarıyaşlardarast gəlinir.Kişilərləqadınların xəstələnmənisbəti ortahesabla3:1 dir.
  • 6. Etiologiyası Siqaret çəkənlər vəspirtli içkilərdən istifadəedənlər arasındaqida borusu xərçəngi ilə xəstələnməriski yüksəkolur.Bu amillər həm yastıhüceyrəli xərçəngin,həm də adenokarsinomanın inkişafıriskiniartırır. Alkoqol və nikotinselikliqişaya yerli qıcıqlandırıcıtəsir göstərməklə yanaşı,həmdə qida borusu sfinkterinin tonusunu əhəmiyyətli dərəcədə azaldır ki,bu da qastroezofageal reflyuks xəstəliyinininkişafıvə reflyuks ezofagitlə nəticələnir.
  • 7. Genetika Onkogenlər c-mycAPC int-2 hst-1 cyclinD TGF-a AGRF AFBB2 (neu) PDGF Tumor Supressor genlər Rb P53 MCC A(II) qan qrupundan xəstələnənlərinsayı çoxluq təşkil edir.
  • 8. Xərçəngönüxəstəliklər 1-Xroniki Ezogfagit 2-Qastro ezofageal reflyuks 3-Barret ezofagusu 4-Plummer-Vinson Sindromu 5-Qida borsunun termiki və biokimyəvi yanıqlarından sonra əmələ gələn çapıqlar 6-Axalaziya 7-Qida borusu divertikulları 8-HPV infeksiyası
  • 9. Profilaktika Ilk növbədə siqaret çəkmə və spirtli içkilərin sui-istifadəsinə qarşı mübarizə aparılmalıdır. Əhalinin rasional qidalanma tərzi təmin edilməlidir. Ağız boşluğunun gigiyenasına riayət edilməli Qida rasionunda xırda sümüklü balıqların istifadəsi məhdudlaşdırılmalı Qida borusunun selikli qişasının pis çeynənmiş qida ilə zədələnməsinin qarşısını almaq məqsəd ilə dişlər vaxtında protezləşdirilməli. Qida borusunun ikincili profilaktikası qida borusunun xərçəngönü xəstəliklərinin profilaktikasına,vaxtında aşkar edilməsinə və müalicəsinə,eləcə də qida borusu xərçənginin erkən aşkarolunmasına yönəldilmiş tədbirlər kompleksini əhatə edir.
  • 10. Patoloji Anotomik xarakteristikası Qida borusu xərçəngiən çox onunfiziolojidaralmaları nahiyəsindəinkişaf edir.60 % hallarda xərçəng qida borusunun orta döş hissəsindən,30 % hallarda aşağı döş və qarın hissəsində lokalizasiya olunur.
  • 11. Hjistoloji quruluşu Qida borusu xərçəngi 80-90 % hallarda yastı hüceyrəli xərçəng,10 % hallardaadenokanser quruluşluolur.Çoxnadir hallardaqida borusudamuko-epidermoid,xırda hüceyrəli xərçəngə,eləcə də sarkomalara,karsinoidəvə b.rast gəlinir.
  • 12. 25 cm də ۲ıüəəçəԲ
  • 18. Makroskopik görünüşü və böyüməforması 1.Ekzofit(düyünlü,papillomatoz) xərçəng:Stroması zəif olduğundan konsistensiyası yumşaq olur və asanlıqlatravmaya uğrayaraq qanayabilir. 2.Endofit(skirr) xərçəng:Qida borusunu dairəvi şəkildəəhatəedərək orqanın mənfəzini kəskin daraldır.Regionar və uzaq limfa düyünlərinə erkən metastaz verir.Qida borusunun seroz qişasınınolmaması xərçəngin yerli yayılmasınaşərait yaradır. 3.Qida borusu xərçənginin xoralı-infiltrativforması:Şişin mərkəzi hissəsiçökük,kənarları bir az qalxmış və lövhəcik şəklindəqalınlaşmışxora görünüşünə malikolur.
  • 19. Yayılması 1.Limfogen(Daha çox) 2.İmplantasion 3.Hematogen(az hallarda) Qida borusunun iri boylama limfa kollektorlarının olması və onların çoxsaylı limfa düyünləri qrupları ilə əlaqəsinin olması hesabına qida borusu xərçəngiüçünerkən limfogen metastazvermə xarakterikdir. Yastı hüceyrəli xərçəngüçünmultisentrik böyümə xarakterikdir.Adenokarsinomanın selikli və selikaltı qata invaziyasının dərinliyi geniş hüdudda variasiya edir.
  • 21. Yayılması Yastı hüceyrəli xərçəng üçün multisentrik böyümə xarakterikdir.Adenokarsinomanın seliklivə selikaltıqata invaziyasınındərinliyi geniş hüdudda variasiyaedir. Şiş böyüdükcə yerli yayılaraqqida borusunun bütün qatlarındankeçir və ətraf orqan və toxumalara,o cümlədən traxeya və bronxlara,parietal plevraya sirayət edə bilir,simpatik və qayıdan sinirlərisıxabilir,eləcə də boylama istiqamətdə yayılaraq udlağavə mədəyə keçəbilir. Qida borusu xərçəngi zamanı metastazvermə,ilk növbədə paraezofageal limfa düyünlərinə olur.
  • 22. Yayılması Bəzi hallardalimfa damarları iləhərəkət edən şiş hüceyrələri regionar limfa düyünlərindən yan keçərək,birbaşa uzaq,o cümlədən qarındaxililimfa düyünlərində,bəzəmn hətta döş limfa axacağıvasitəsiləsol körpücük üstü nahiyədə,m.sternocleidomasteidous-un ayaqcıqları arasındakılimfa düyünündə(Virxov) metastaz törədə bilir. Qida borusunun yuxarı hissəsininxərçəngi zamanı ən çox ağciyərlərdə,sümüklərdə və böyrəklərdə,aşağı 1/3 hissəsininxərçəngində isə əsasənqaraciyərdə uzaq hematogen metastazlar müşahidəedilir.
  • 23. TNM klinik təsnifatı Qida borusunun aşağı döş hissəsinin şişləri üçün: M1a-qarınlimfa düyünlərində metastazların olması M1b-digər uzaq metastazların olması Qida borusunun orta döş hissəsinin şişləri üçün: M1a-istifadı edilmir M1b-uzaq limfa düyünlərində metastazlar Qida borusunun yuxarı döş hissəsinin şişləri üçün: M1a-boyun limfa düyünlərində metastazların olması M1b-digər uzaq limfa düyünlərində metastazların olması
  • 24. pTNM patohistoloji təsnifatı pN0-regionar limfa düyünlərindəmetastatik zədələnmənin olmamasını qeydetmək üçün mediastinal limadenektomiyamaterialındanən azı 6 limfa düyünü histolojimüayinəyə məruz qalmalıdırvə onlarınheç birindəmetastaz aşkaredilməməlidir.
  • 25. G histopatoloji diferansiasiya Gx-diferensiasiya dərəcəsini təyin etmək mümkün deyil G1-Yüksəkdiferensiasiya G2-Orta diferensiasiya G3-Aşağı diferensiasiya G4-Diferensiasiya olunmamış
  • 26. Mərhələlər üzrə qruplaşdırma Mərhələ 0 Tis Mərhələ I T1 N0 M0 Mərhələ IIa T2 N0 M0 T3 N0 M0 Mərhələ IIb T1 N1 MO T2 N1 M0 Mərhələ III T3 N1 M0 T4 N1 M0 T4 N0 M0 Mərhələ IV hər hansı T hər hansı N hər hansı M1
  • 28. T2 N0 M0 (Tm muskularis propriaya invaze) T3 N0 M0 (Tm adventisyaya invaze)
  • 29. T1 N1 M0 T2 N1 M0
  • 30. T3 N1 M0 T4 N1 M0 T4 N0 M0
  • 33. Klinikası 1-)Yerli Simptomlar -Disfagiya(mexaniki,reflektor,qarışıq) -Ağrı(Ağrının kürək nahiyəsindəlokalizasiyaetməsi xərçəngin qida borusundan kənarayayıldığını göstərir) -Qida qəbulu zamanı döş sümüyü arxasındaxoşa gəlməyən hissiyyat -Ağızdan pis iyin gəlməsi -Hipersalivasiya -Qidanın regurgitasiyası
  • 34. Disfagiya A.İ.Savitski təsnifatı: I dərəcə-qida borusundan bərk qidaların keçməsinin çətinləşməsi II dərəcə-həlimşəkillivə duru qidaların keçməsinin çətinləşməsi III dərəcə-maye qəbulunun çətinləşməsi IV dərəcə-qida borusunun tam keçməzliyi
  • 35. Regionar və Uzaq metastazlarla əlaqədar simptomlar -Hipersalivasiya(Stenozdan yuxarıhissədə seliyintoplanması və ya sinirin şiş prosesinə cəlb olunması iləəlaqələndirilir. -Ezofaqotraxeal və Ezofaqobronxial fistullar(Aspirasionpnevmoniyası ilə ağırlaşabilər) -Qırtlağınparezi və bununla əlaqədar səsin karlaşması -Horner triadası -Azan sinirlərinzədələnməsi iləürək fəaliyyətininpozulması -Perikardit -İri damarlardan arroziv qanaxma
  • 36. ÜmumiSimptomlar Zəiflik Tez yorulma İş qabiliyyətinin azalması Əsəbilik İştahanınazalması və ya itməsi Arıqlama Anemiya(Fe defisitli) Hərarətin yüksəlməsi Hiperkalsemiyanın varlığı prognozun pis olduğundan xəbər verir.
  • 37. Diaqnostikası 1-Anamnez:Sorğu Həyacan Siqnalları: Disfagiyanın olması Qida qəbulu zamanı yanğı və ağırlıq hissi Sərtvəiri qida loxmasının qəbulu zamanı qəflətən qida borusu mənfəzinin obturasiyası Qidanın təkrarlanan requrqitasiyasının olması Səbəbsiz olaraq səsin xarakterinin dəyişməsi və karlaşması 2-Fizikal muayinə 3-Rentgenoloji müayinə 4-Endoskopiya 5-USM 6-KT 7-Traxeobronxoskopiya
  • 38. Rentgen Müayinəsi • Əvvəlcəstenozdan yuxarı hissədə peristaltikanın güclənməsi • Stenoz artdıqca qida borusu mənfəzinin suprastenotik genişlənməsi və peristaltikanın itməsi • Ekzofit şişlərdə dolma defekti • Endofit şişlərdə qida borusunun qeyri bərabər,çox vaxt sirkulyar daralması • Şişin xoralı-infiltratif formasında defektin mərkəzindəbarium sulfat məhlulu yığılır ki,bu da qeyri-dəqiq və girdə hüdudlara malik mənzərə verir.
  • 39. Ezofaqoskopiya  Bu müayinə vasitəsilə qida borusu xərçəngini makroskopik olaraq qiymətləndirmək,şişin görünüşünü,forma,ölçü və sərhədlərini müəyyən etmək mümkündür.  Biopsiya ilə tamamlanmalıdır.  Endoskopik müayinədə qida borusu xərçəngi gövşək,asan qanayan,solğun çəhrayı və ya tünd-qırmızı rəngli,kələ-kötür səthə malik törəmə şəklində görünür.  Qida borusunun selikli qişasında normal və patoloji sahələrin bir-birindən ayırd edilməsi,şişlə zədələnmə sahələrinin sərhədlərinin dəqiq müəyyən edilməsi və biopsiya nöqtələrinin dəqiqləşdirilməsi üçün xromoezofaqoskopiyadan istifadə edilir.
  • 40. Komputer Tomoqrafiyası Şişin yayılma dərəcəsini və invaziya dərinliyini müəyyənləşdirmək üçün döş qəfəsinin və qarın boşluğunun komputer tomoqrafiyasından istifadə edilir.
  • 41. USM Şişin qida borusun divarında invaziya dərinliyini və qida borusu ətarfı limfa düyünlərinin vəziyyətini KT iləmüqayisədə endoskopik USM daha dəqiq müəyyənləşdirməyə imkan verir.
  • 42. Laborator Müayinə Periferik qanın müayinəsi zamanı EÇS artması vəleykoformulada dəyişikliklərqeyd edilir. Qida borusunun yastıhüceyrəli xərçəngi zamanı qanda yastı hüceyrəli xərçəng antigeninin(SCC),adenokarsinoma zamanı isəCEA,CA 19-9 və CA 72-4 şişmarkerlərinin miqdarı artır.
  • 43. Diferensial diaqnostika Diafraqmanın qida borusu dəliyinin yırtığı Qida borusunun axalaziyası Divertukullar Peptik Xora Termiki və kimyəvi yanıqlardan sonra əmələgələn strikturlar Xoş xassəli şişlər Reflyuks ezofagit Xoralı ezofagit Qida borusu venalarının varikoz genişlənməsi
  • 44. Müalicəsi Cərrahi müalicə Şüa terapiyası Xemoterapiya Lazer şüalarıiləmüalicə Fotodinamik terapiya Kombinəedilmiş və kompleks müalicə metodları Qida borusu xərçəngində müalicə taktikası asılıdır: -Şişinmərhələsi -lokalizasiyası -ölçüsü -hüceyrətipi -xəstəninümumi vəziyyəti
  • 45. Cərrahi Müalicə Qida borusu xərçəngizamanı şişin rezektabel olması cərrahi əməliyyata mütləq göstəriş hesab edilir.Bu patologiya zamanı operabellik 50 %,rezektabellik isə 50-70 % təşkil edir. Qida borusunun döş hissəsinin yuxarı vəorta 1/3 nin xərçəngindəqida borusunun döş hissəsi çıxarılmaqla qida borusunun Dobromıslov-Toreke görə ekstripasiyası aparılır.
  • 47. Palliativ Əməliyyatlar Qastrostoma Ötürücü anastomoz Xəstənin udma aktınınbərpa etmək məqsədilə aparılanpalliativ əməliyyatlara qida borusunun bujlanması,şişinelektro- və ya lazer koaqulyasiyasınıaparmaqla qida borusununkeçiriciliyininhissəvi bərpası,qida borusunun intubasiyası,endoskopik yoll qida borusunun mənfəzinə stentlərin yeridilməsi aiddir.
  • 48. Şüa Müalicəsi Distant Şüalanma gündə 1.8-2 QrBOD-da,həftədə 5 dəfə olmaqla,6 həftə müddətində distansion şüalanma aparılır.ÜOD 60- 70 Qrtəşkil edir. KontaktŞüalanma(boşluqdaxili) 3 gün müddətində 20 Qr dozada şüalanmaverilir və 1 həftəlik fasilədən sonra şüalanmatəkrarlanır.
  • 49. Xemoterapiya Qida borusu xərçəngi zamanı sisplatin,paklitakselvə 5 FU kimi preparatlar daha çox effektivlikgöstərirlər. Monoterapiya Politerapiya
  • 50. Müalicənin nəticələri və Prognoz Müxtəlifmüalicə üsullarınıntətbiqedilməsinəbaxmayaraq,qida borusununxərçəngininmüailicəsininyaxın və uzaq nəticələri qənaətbəxşdeyil.Radikal müalicədənsonra 5 illik yaşama göstəricisinixəstəliyin1-ci mərhələsində90 %,2-ci mərhələsində50%,3-cü mərhələsindəisə 10 % təşkiledir.