�ݺ�ߣ

วัฏจักรหิน
แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 4: วัฏจักรหิน
บทนา

แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 1 นักเรียนจะพบกับผู้เชี่ยวชาญและศึกษาข้อมูลเกี่ยวกับการกาเนิดของหิน
ตะกอนโดยอ้างอิงกับหินที่พบในกรุงเทพมหานคร
แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 2 นักเรียนศึกษาเกี่ยวกับหินอัคนีที่พบใกล้กับปราสาทหินพนมรุ้งในภาค
ตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทย โดยศึกษาเกี่ยวกับอัตราในการเย็นตัวของหินมีผลต่อขนาดของผลึกใน
หินอัคนีอย่างไร
แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 3 นักเรียนศึกษาเกี่ยวกับหินอ่อนในวัดที่สร้างด้วยหินอ่อนในกรุงเทพ
มหานคร
แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 4 นักเรียนวาดรูปเกี่ยวกับวัฏจักรหินที่นักเรียนได้เรียนรู้มาแล้ว
คาสาคัญ
วัฏจักรหิน, หินอัคนี, หินแปร, หินตะกอน, การผุพัง, การยึดเกาะ, การกร่อน, ความร้อน, อุณหภูมิ
จุดประสงค์การเรียนรู้
1. เขียนแผนภาพวัฏจักรหินเพื่อเตรียมออกแบบเว็บไซต์
2. อธิบายวัฏจักรหิน
กิจกรรมการเรียนรู้
105 นาที
ขั้นสร้างความสนใจ (Engage)
25 นาที
ต้อนรับนักเรียนและแนะนาภาระงานสุดท้ายคือการออกแบบแผนภาพวัฏจักรหินที่สมบูรณ์
ภาพนิ่งที่ 1-2
ภาพนิ่งที่ 3 - 4

แนะนาหน่วยการเรียนรู้และอธิบายวัตถุประสงค์ของแผนการจัดการเรียนรู้
อธิบายภาระงานที่ให้นักเรียนออกแบบเว็บไซต์ซึ่งจะเป็นการสรุปความรู้เกี่ยวกับหินใน
ประเทศไทย ก่อนเริ่มดาเนินกิจกรรมควรเตรียมตัวอย่างหินแต่ละชนิด จากแหล่งต่างๆ
เพื่อให้นักเรียนทราบว่าพวกเขาจะต้องเตรียมอะไรบ้างในการออกแบบเว็บไซต์
1
Inspiring Science Project 2013

วัฏจักรหิน แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 4 : วัฏจักรหิน

ในแผนการจัดการเรียนรู้นี้ นักเรียนจะได้ทางานร่วมกับผู้เชี่ยวชาญจาก 1) คณะกรรมการการ
ท่องเที่ยวแห่งประเทศไทยและ 2) ผู้เชี่ยวชาญจากพิพิธภัณฑ์ทางธรณีวิทยา ซึ่งในแผนการจัดการเรียนรูนี้
้
ต้องการให้นักเรียนพัฒนาเว็บไซต์ที่จะแสดงถึงลักษณะทางธรณีวิทยาของประเทศไทย ที่จะนาเสนอให้
นักท่องเที่ยวมีความสนใจทางด้านธรณีวิทยา ซึ่งการที่จะทาให้นักท่องเที่ยวมีความสนใจนั้น จะต้องมีการ
อธิบายเกี่ยวกับกระบวนการทางธรณีวิทยาในภาษาที่นักท่องเที่ยวสามารถเข้าใจได้ง่าย ในบทนี้จะกล่าวถึงการ
กาเนิดและคุณสมบัติของหินอัคนี หินแปร และหินตะกอนโดยจะให้ดูตัวอย่างประกอบในหินบางประเภท

2

แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 4 : วัฏจักรหิน

ขั้นขยายความรู(้ Elaborate)
15 นาที
นักเรียนตีความและเรียงลาดับเหตุการณ์โดยใช้ความรู้และความเข้าใจเรื่องวัฏจักรหิน
ภาพนิ่งที่ 10
แสดงภาพนิ่งนี้เพื่อจะแนะนาปรากฏการณ์ต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นในกระบวนการเกิดวัฏจักรหิน
หาดทรายนี้อยู่บนเกาะบาหลี ซึ่งมีทรายสีดา ที่เกิดจากการผุพังและการกร่อนของหินภูเขา
ไฟที่มีสีดา จากการกัดกร่อนของน้าและกระบวนการทางเคมีทาให้หินถูกกัดเซาะและแตก
ออกกลายเป็นตะกอนในแม่น้าและลาธาร ในส่วนอื่น ๆ ของเกาะบาหลีที่มีหาดทรายสีขาว
ทรายเหล่านี้เกิดจากหินคนละชนิดกับทรายสีดา แต่มีกระบวนการกัดกร่อนเหมือนกัน
พื้นที่บริเวณสีแดงเป็นภูเขาไฟ ส่วนบริเวณสีเขียวมีแนวโน้มที่จะเกิดการแปรสภาพ
เนื่องจากตะกอนจากภูเขาไฟได้รบความร้อนและความดันจากภูเขาไฟใต้พื้นดิน
ั


ขั้นสารวจและค้นหา (Explore)
20 นาที
นักเรียนแต่ละกลุ่มทาการจัดกลุ่มหินโดยวิธีที่แต่ละกลุ่มใช้จะขึ้นอยู่กับข้อมูลที่ได้
แสดงตัวอย่างหินและถามนักเรียนเพื่อให้นักเรียนแบ่งกลุ่มของหินอัคนี หินแปร และหิน
ชั้น นักเรียนควรจะต้องอธิบายและให้เหตุผลที่ในการใช้แบ่งกลุ่มหินได้ ซึ่งกิจกรรมนี้เป็น
กิจกรรมที่ดีในการปรับความเข้าใจของนักเรียนเรื่องหินชนิดต่างๆ
ขั้นอธิบายและลงข้อสรุป (Explain)
25 นาที
นักเรียนออกแบบโปสเตอร์เพื่อนาเสนอวัฏจักรหินและกระบวนการเปลี่ยนแปลงของหินชนิดต่างๆ
ภูรินทร์นาเสนอว่าเธอไม่เข้าใจว่าทาไมหินทุกชนิดไม่ใช่หินอัคนี ทั้งที่หินทุกชนิดก็มีจุด
กาเนิดมาจากการเย็นตัวลงของลาวา
ให้นักเรียนออกแบบวัฏจักรหิน โดยวาดกล่องข้อความบนกระดานและระบุว่าเป็น
“หินอัคนี” ลากลูกศรจากหินอัคนีและระบุที่ลูกศรว่าเกิดการผุพัง กระบวนการนี้
สอดคล้องกับการแปรสภาพของหินที่เกิดจากการกระทาของลม, น้า, การเปลี่ยนแปลง
อุณหภูมิ ฯลฯ ต่อไปชี้ลูกศรไปที่กล่องข้อความใหม่ที่ชื่อว่า 'ตะกอน' อธิบายว่าตะกอน
เหล่านี้จะถูกพัดพาไปและมีแนวโน้มที่จะตกลงในทะเลสาบและก้นแม่น้า ตะกอนจะเกิด
การทับถมกันมากขึ้นทาให้เกิดเป็นหินตะกอน วาดกล่องนี้บนกระดาน
แสดงภาพนิ่งที่ 8 เพื่อให้คาแนะนาเพิ่มเติมแก่นักเรียน ว่านักเรียนควรจะแบ่งออกเป็น 4
กลุ่มสาหรับกิจกรรมนี้ โดยใช้แหล่งข้อมูลที่สามารถเข้าถึงได้ เช่น อินเทอร์เน็ตและหนังสือ
ฯลฯ นักเรียนควรจะนาความรู้ที่ได้จากการแลกเปลี่ยนความคิดกันเห็นในเรื่องวัฏจักรหิน
และความรู้ที่ได้รับจากแผนการจัดการเรียนรู้ที่แล้ว
แสดงแผนภาพวัฏจักรหิน ซึ่งเป็นวัฏจักรหินอีกรูปแบบหนึ่งและนักเรียนอาจะเติมบาง
ขั้นตอนที่นักเรียนยังขาดไปลงในแผนภาพของนักเรียน โดยครูเน้นหลักของการ
เปลี่ยนแปลง (การเย็นตัวของลาวา ผุพัง การตกตะกอน การทับถม การแปรสภาพ ฯลฯ)
และตรวจสอบให้แน่ใจว่านักเรียนทุกคนเข้าใจหลักของการเปลี่ยนแปลงนี้


ขั้นประเมินผล (Evaluate)
20 นาที
นักเรียนวางแผนการทาเว็บไซต์เสร็จเรียบร้อยเพื่อนาเสนอความรู้เรื่องวัฏจักรหินและเรื่องธรณีวิทยาในประเทศ
ไทย
แผนภาพที่ 14 นี่คือโอกาสสุดท้ายที่นักเรียนทีจะได้จัดทาเว็บไซต์ หากนักเรียนยังทางานไม่เสร็จ สามารถ
่
ทาในชั่วโมงนี้ได้ ถ้าหากมีคอมพิวเตอร์หรือโปรแกรมที่ใช้สร้างเว็ปไซต์ก็จะง่ายและสะดวก
ในการพัฒนาเว็ปไซต์ของนักเรียน หรือถ้าไม่มีอุปกรณ์ นักเรียนสามารถออกแบบใน
กระดาษได้
หลังจากนักเรียนทาเว็บไซต์หรือวางแผนสร้างเว็บไซต์เสร็จ ควรใช้เวลาร่วมกันในการ
ชื่นชมผลงานของนักเรียน นักเรียนสามารถเดินชมงานของกลุ่มอื่นและดูว่ากลุ่มของเขายัง
ขาดหรือจะต้องอธิบายในส่วนใดของแผนงานเพิ่มเติมหรือไม่ เน้นย้าว่าที่ทาเช่นนี้เป็น
โอกาสในการหาแนวทางที่เป็นไปได้ในการสร้างเว็บไซต์มากกว่าจะระบุว่าเว็บไซต์ใดดีที่สุด
ในชั้นเรียน
การประเมินผลโดยคานึงถึงความแตกต่างระหว่างผู้เรียน
การประเมินผลย่อย
ประเมินความสามารถของนักเรียนในการสังเคราะห์ความรู้จากกิจกรรมที่หลากหลายและแหล่งเรียนรู้ที่ใช้
ในการวางแผนในการทาเว็บไซต์ของพวกเขา โดยพิจารณาความสามารถในการดึงข้อมูลเชิงลึกที่เป็นประโยชน์
จากการทางานของผู้อื่น
ความแตกต่างระหว่างผู้เรียน
เราสามารถช่วยเหลือนักเรียนที่อ่อนได้ โดยให้นักเรียนจับกลุ่มทางานโดยคละความสามารถในเรียนรู้ของ
นักเรียน

3

วัฏจักรหิน แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 4 : วัฏจักรหิน

เราไม่สามารถชี้ได้ชัดเจนจากแผนที่เพียงอย่างเดียว ว่าพื้นที่สีเขียวจะเป็นหินตะกอนหรือ
หินแปร หินตะกอนที่เกิดจากการพังทลายของหินภูเขาไฟอาจไม่ได้เปลียนแปลงรูปร่าง
่
เราต้องศึกษาในภาคสนามจึงจะรู้ว่าหินนั้นเป็นหินแปร
เพื่อให้แน่ใจว่านักเรียนรูเ้ กี่ยวกับวัฏจักรหินว่าเกิดขึ้นอย่างต่อเนื่องและสามารถกลับไป
กลับมาได้ ในทางทฤษฎีหินบริเวณตอนเหนือของกรุงเทพฯ จะถูกกัดเซาะกลายเป็น
ตะกอนขนาดเล็กและถูกพัดพาไปในทะเล ตะกอนเหล่านีอาจจะถูกบีบอัด ทับถม
้
กลายเป็นชั้นหิน เมื่อเวลาผ่านไปชั้นหินอาจจะมุดตัวลงใต้โลกและหลอมเหลวหลายเป็น
ลาวา ซึ่งลาวาจะไหลวนอยู่ใต้เปลือกโลกและอาจจะไหลออกมาทางตอนเหนือ เกิดการ
เย็นตัวกลายเป็นหินอัคนีและถูกกัดเซาะอีกครั้งเกิดเป็นตะกอน ตะกอนจะถูกพัดพาผ่าน
แม่น้ามาสู่กรุงเทพฯแล้วไหลลงสู่ทะเลอีกครั้ง

การเตรียมตัวสาหรับบทเรียน
สื่อการเรียนการสอนที่ใช้

เครื่องมือที่ใช้
-

ขั้นสารวจและค้นหา (Explore)
-

ขั้นอธิบายและลงข้อสรุป (Explain)
แผ่นกระดาษขนาดใหญ่และปากกาเพื่อออกแบบแผนภาพวัฏจักรหิน
-

ขั้นประเมินผล (Evaluate)
คอมพิวเตอร์มีประโยชน์ในการพัฒนาเครื่องมือสาหรับคู่มือท่องเที่ยว การใช้เครื่องคอมพิวเตอร์แมคอินทอช
โดยใช้ซอฟต์แวร์ iWeb (จาก www.Apple.com) เป็นวิธีที่ดีที่สุดในการพัฒนาเว็บไซต์นักเรียน

4

แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 4 : วัฏจักรหิน

ขั้นขยายความรู้ (Elaborate)


ขั้นสร้างความสนใจ (Engage)

�ݺ�ߣ

R cycle4 tguide[1] th

More Related Content

R cycle4 tguide[1] th