�ݺ�ߣ

A FUNCIÓN DE RELACIÓN
Profesor: Adán Gonçalves

INTRODUCIÓN
Se unha pomba chega por primeira vez a unha praza dunha cidade,
asustarase as primeiras veces que un coche toque o claxón ou frene
bruscamente, pero pasado un tempo habituarase a ese son e aprenderá
que non hai perigo.
Do mesmo xeito os cisnes dun estanque ou os peixes dun acuario
aproxímanse aos marxes do mesmo porque saben que neses puntos
atópase o suministro de comida.
Igualmente cando unha manda de ñúes e cebras é atacada por un
depredador, por exemplo un grupo de leoas; toda a manda sae en fuga
aínda que non todos os animais observan, nin escoitan ao agresor.
Nas plantas, tamén hai respostas a estímulos externos como a orientación
cara a luz ou a humidade, aínda que en xeral, esas respostas non
supoñen movementos tan precisos, nin son tan elaboradas como nos
animais.

En outras ocasións os estímulos son internos, por exemplo un aumento
do azúcre (glucosa) no sangue aumenta a produción de insulina no
páncreas para diminuír a súa concentración.
Se comprendiches o anterior...
 Que é un estímulo? Pon un exemplo.
 Que é unha resposta? Pon un exemplo.
 De onde proveñen os estímulos?
 Se che doe a barriga por un empacho, esto sería un estímulo?

1. A FUNCIÓN DE RELACIÓN
A relación é a función vital que permite aos organismos captar cambios
no medio (estímulos) dentro ou fóra do seu corpo e respostar o mellor
posible para sobrevivir.
Elementos da función de Relación:

 Estímulos: variacións do medio externo ou interno capaces de desencadear unha
resposta.
Segundo a súa natureza poden ser: físicos (luz, Tª...), químicos como a presenza ou
ausencia dunha substancia (auga, sales...) ou bióticos (influenciados por outros
organismos).
Asemade segundo a súa procedencia poden ser internos ou externos se teñen a súa
orixe dentro ou fóra do corpo.
 Receptores: son estruturas que captan os estímulos. Nos animais, os receptores
externos agrúpanse formando os órganos dos sentidos.
 Coordinadores: órganos que reciben a información dos receptores. Encárgarse de
interpretala e elaborar as respostas. Nos animais hai dous sistemas de
coordinación: o sistema nervioso e o sistema endócrino ou hormonal.
 Efectores: son as estruturas que levan a cabo as repostas elaboradas polos
coordinadores. Son os músculos e as glándulas.
ELEMENTOS DA FUNCIÓN DE RELACIÓN

O proceso polo cal un receptor sensorial reacciona dun xeito axeitado ante
un estímulo determinado denomínase transdución sensorial.

Atendendo a localización falamos de:
 Exterorreceptores: sitúanse na superficie corporal e captan estímulos
externos. Nos animais, como dixemos, forman os órganos dos sentidos.
P.e.: os ollos, os ocelos, as antenas...
 Interorreceptores: localízanse no interior do corpo e captan estímulos
internos. P.e.: os receptores da dor (nociceptores), os receptores de
posición das articulacións...

Atendendo ao tipo de estímulo diferenciamos:
 Receptores mecánicos: son os sensibles ao tacto, á presión, á dor (fálase
de nociceptores), ao movemento e ao son. P.e.: o oído.
 Receptores químicos: captan unha/s substancia/s no medio. P.e: as
papilas gustativas de moitos vertebrados.
 Receptores térmicos: perciben cambios de temperatura. P.e.: os
repartidos pola pel nos vertebrados.
 Receptores luminosos: reciben luz e permiten a visión. P.e: os ollos
simples e compostos en moitos artrópodos.

A RESPOSTA
A resposta é a acción ou accións que executa un organismo fronte a un
estímulo.
Hai dous tipos de respostas:
 Motora: supón un movemento e é levada a cabo polos músculos que
son os efectores neste caso. P.e.: correr cando vemos que se vai o
autobus.
 Secretora: supón a produción dunha substancia, é dicir, unha
secrección. Neste caso os efectores son as glándulas. P.e.: salivar
cando vemos nun escaparate un alimento apetecible.

COMPORTAMENTO E ADAPTACIÓN
O comportamento é o conxunto de respostas dun ser vivo fronte aos estímulos
externos. Diferenciamos dous tipos:
 Innato ou instintivo: debido a herdanza, o posúe o animal dende o seu
nacemento e non require aprendizaxe. P.e: a succión das mamas nos
mamíferos, os patiños que seguen a súa nai...
 Adquirido ou aprendido: ven dado polo ambiente e é resultado dunha
aprendizaxe. Este comportamneto é modificable. P.e: as pombas que
escapan do ruido na praza ou o caso dos peixes do acuario...
Todos os animais teñen capacidade de aprendizaxe o que varía é o grao de
adquisición do mesmo porque esta capacidade relaciónase coa intelixencia.

SISTEMAS DE COORDINACIÓN
Os sistemas de coordinación permiten aos organismos realizar
simultaneamente múltiples funcións dun xeito coordinado.
Nos animais hai dous sistemas de coordinación:
 Sistema Nervioso: que regula e coordina as funcións mediante
impulsos nerviosos. Controla funcións que esixen respostas rápidas e
pouco duraderas.
 Sistema Endócrino: que exerce a súa regulación mediante a produción de
hormonas que son vertidas ao sangue. Controla funcións que requiren
respostas lentas, pero duradeiras.

SISTEMAS DE COORDINACIÓN
Características Sistema Nervioso Sistema Hormonal
Vía utilizada Nervios Sangue
Transmisión Impulso nervioso Hormonas
Velocidade resposta Rápida Lenta
Duración Curta Duradeira
Funcións que regula As que esixen resposta
rápidas: locomoción,
actos reflexos...
As que precisan
respostas mantidas no
tempo: crecemento,
metabolismo...

2. OS SENTIDOS E OS ÓRGANOS DOS SENTIDOS
2.1. O SENTIDO DO TACTO
Localizado na pel, infórmanos das variación
de temperatura e presión, da dor, da
textura...
Está formado por receptores que perciben
estímulos físicos:
Termorreceptores: Calor (Corpúsculo
de Ruffini) e frío (Corpúsculo de Krause)
Mecanorreceptores: Contacto
(Corpúsculo de Meissner) e presión
(Corpúsculo de Pacini-Vater)
Nociceptores: Dor (terminacións
nerviosas libres)

A pel esta formada por 3 capas:
 Epiderme: a máis externa. Epitelial.
 Derme: intermedia. Conxuntivo.
 Hipoderme: a máis interna. Capa
graxa.
A excepción dos nociceptores,
que son terminacións nerviosas,
os receptores alóxanse en
corpúsculos dérmicos.

Funcións da pel:
 Nela reside o tacto.
 É a nosa barreira de defensa fronte axente externos.
 Regula a nosa temperatura corporal grazas ao tecido adiposo
subcutáneo (hipodermis), as glándulas sudoríparas e os capilares
sanguíneos.

2.2. OLFACTO
Sentido encargado de detectar os
olores. No home reside no nariz e
está formado por
quimiorreceptores que compoñen o
epitelio olfactorio e detectan
substancias químicas gasosas.
No interior das fosas nasais
atopamos dúas zonas, na parte
superior a pituitaria amarela onde
se atopan as células olfactivas e na
inferior a pituitaria vermella (chea
de capilares sanguíneos) que se
ocupa de quentar e humedecer o
aire.

2.3. GUSTO
Capta substancias químicas solubles na saliva. Constituido por
quimiorreceptores.
Os receptores do gusto son células agrupadas en botóns gustativos, que
a súa vez, agrúpanse pra formar papilas gustativas que sa atopan no
interior da boca, sobre todo na lingua. A lingua ten unhas 8000 papilas.
As sensacións percibidas son os sabores, que
resultan da combinación de catro sabores
básicos: doce, salgado, ácido e amargo. Na
actualidade inclúese tamén como sabor
básico umami que representa a percepción de
alimentos ricos en glutamato (salsas,
carnes...)

2.4. VISTA
Consiste na captación de estímulos luminosos levada a cabo por
fotorreceptores localizados na retina (membrana interna do globo
ocular).
O OLLO:
O ollo está formado polo globo
ocular e os órganos anexos.
Os órganos anexos son as
pálpebras (internamente
tapizados pola conxuntiva que
tamén cobre o frontal do ollo),
as pestanas, as cellas, as
glándulas lacrimais e os
músculos oculares.

O globo ocular sitúase nunha cavidade do
cranio chamada órbita. Ten tres capas:
- Esclerótica: a máis externa de cor branco.
Transparente na parte anterior onde
orixina a córnea.
- Coroide: capa intermedia de cor escuro
que na parte anterior pode ter cores
variables orixinando o iris. O iris posúe
unha abertura denominada pupila ou
nena de diámetro variable.
- Retina: a máis interna. É onde se atopan
os fotorreceptores: conos (cores) e bastóns
(excítanse xa a baixa intensidade
luminosa). Na retina hai unha zona de
máxima visibilidade chamada fóvea.

FUNCIONAMENTO DO OLLO
Os conos e bastóns excítanse coa luz e producen un impulso nervioso
que é transmitido cara o cerebro (córtex) polos nervios ópticos.
Antes de chegar á retina a luz pasa polo globo ocular onde ocorren dous
procesos:
1. Regulación da intensidade de luz: a maior ou menor apertura da
pupila permite controlar a intensidade.
2. Enfoque: modificando o grosor do cristalino que actúa como unha
lente. Aplánase para enfocar de lonxe e cúrvase para enfocar o que está
cerca.
A imaxe que se forma na retina está invertida, pero o cerebro intrepreta
correctamente esta imaxe.

FORMACIÓN DA IMAXE E ALTERACIÓNS NA FORMACIÓN DA IMAXE
Curvatura irregular da córnea orixina
imaxes deformadas

2.5. SENTIDOS DO OÍDO E O EQUILIBRIO
Os oídos son órganos sensoriais aloxados nas sens que captan dous
tipos de estímulos distintos: sons e cambios de posición (equilibrio).
No oído diferéncianse tres partes: externo, medio e interno.
Oído externo: formado polo pavillón
auricular, o conduto auditivo
externo e o tímpano (membrana
elástica).
- Oído medio: Contén a cadea de
osiños (martelo, bigornia e estribo).
O martelo apóiase no tímpano e o
estribo no labirinto. A trompa de
Eustaquio regula a presión.
- Oído interno: formado polo labirinto
que contén: os condutos
semicirculares, o vestíbulo (onde
están os receptores do equilibrio) e a
cóclea ou caracol (onde se aloxa o
órgano de Corti (mecanorreceptores
da audición))

Mecanismos da audición e o equilibrio
Dentro do labirinto hai uns líquidos que se moven, ben debido a
vibración no aire (son) ou ben polos cambios de posición (equilibrio).
Estes estímulos son percibidos por mecanorreceptores diferentes.
Cando se produce un son o aire se move e fai vibrar o tímpano que
transmite esta vibración a cadea de osiños e de aquí aos líquidos
internos do labirinto. Os movementos destes líquidos son percibidos
polos receptores do son na cóclea (Órgano de Corti).
Cando realizamos cambios da nosa posición o líquido que temos nos
canais semicirculares se move e excita a receptores do equilibrio
situados no vestíbulo.
Esta información é percibida polos nervios correspondentes (auditivo e
do equilibrio) que se encargan de levala ao cerebro para ser
interpretada.

HÁBITOS SAUDABLES DOS ÓRGANOS DOS SENTIDOS
OLLOS OÍDO FOSAS
NASAIS
GUSTO TACTO
Non forzar a
vista
Non
introducir
obxectos
Soar o nariz
correctamen
te
Evitar
alimentos
moi quentes
e moi fríos
Non toques
obxectos moi
quentes ou
moi fríos
Usar gafas
se é preciso
Controlar o
volume
Evitar olores
fortes
Non morder
obxectos
Mantén a
hixiene da túa
pel.
Non
ensuciar os
ollos
Usar tapóns
para evitar a
entrada de
auga cando
te bañas.
Non
introducir
nada se che
sangra o
nariz,
presiona e
espera que
deixe de
sangrar.
Lavalos
dentes e
visitar ao
dentista
Emprega
protectores
solares cando
tomes o sol
Manter unha
distancia
mínima coas
pantallas.
Non abusar
dos
picantes,
nin ácedos
Bebe auga
para manter a
túa pel
hidratada

3. OS EFECTORES
Como xa dixemos as respostas poden ser motoras, implican movemento,
ou secretoras, supoñen a secreción dunha substancia.
3.1. APARATO LOCOMOTOR E RESPOSTA MOTORA
Para levar a cabo un movemento os animais dispoñen dun aparello
especializado chamado aparello locomotor (sistema esquelético + muscular)
Os vertebrados posúen un esqueleto interno formado polos ósos que se unen
mediante articulacións (sistema esquelético). As articulacións permiten o
movemento duns ósos respecto os outros cando movemos uns órganos con
capacidade de contraerse e relaxarse (os músculos + tendóns: sistema
muscular).
O esqueleto ademais de darnos forma, serve de mecanismo de ancoraxe para
os músculos esqueléticos e de protección para determinados órganos
(pulmóns, corazón, cerebro...).
Os músculos únense aos ósos mediante unhas estruturas chamadas
tendóns.

OS ÓSOS
Segundo a forma os ósos poden ser: planos (p.e. bóveda craneal), curtos
(p.e. falanxes) e longos (p.e. fémur). As veces fálase de ósos irregulares
(sen forma definida; p.e. vértebras).

Divídese en:
 Esqueleto axial (protexe as partes
brandas) formado por:
 Cranio (protexe o cerebro)
 Columna vertebral (protexe a medula
espiñal)
 Caixa torácica, formada polo esterno e
as costelas (protexe o corazón e os
pulmóns).
 Esqueleto apendicular, formado por:
 Extremidades superiores: destacan
clavícula, húmero, cúbito e radio.
 Extremidades inferiores: destacan
fémur, tibia e peroné.

OS MÚSCULOS
Os máis importantes son:
 Orbiculares (abren-pechan
os ollos)
 Maseter (mastigar)
 Deltoide (o ombreiro)
 Biceps (flexiona o brazo)
 Tríceps (estende o antebrazo)
 Glúteos (forma as nalgas)
 Cuádriceps (estende a perna)
 Xemelgos (para camiñar)

HÁBITOS SAUDABLES DO LOCOMOTOR

4. SISTEMAS DE COORDINACIÓN: O SISTEMA NERVIOSO
O sistema nervioso é o conxunto de órganos e estruturas nerviosas que
coordina, recibe información dos receptores, interpretaa e elabora
respostas que levan a cabo os efectores. As súas células especializadas
son as neuronas.
EVOLUCIÓN DO SISTEMA NERVIOSO
Sistema Nervioso de Invertebrados
É máis sinxelo e destacan dous modelos de organización:
 As redes nerviosas soen ser unha rede difusa que se distribúe polo corpo
do animal, como nos celentéreos.
 O sistema ganglionar formado por ganglios (agrupacións de neuronas)
unidos por cordóns nerviosos. Os ganglios máis grandes concéntranse
na cabeza constituíndo o cerebro. É típico de anélidos, moluscos e
artrópodos.

Sistema Nervioso de Vertebrados
Posúen sistemas máis complexos formados por centros nerviosos e
nervios.
 Centros nerviosos: son os órganos que reciben a información
dos receptores, a interpretan, e elaboran respostas que envían
aos efectores. Son o encéfalo e a médula espiñal.
 Nervios: formados por fibras nerviosas (prolongacións das
neuronas). Os nervios forman unha rede que transmite os
impulsos nerviosos. Hai dous tipos de nervios:
- Sensitivos: levan a información dende os receptores ata os
centros nerviosos.
- Motores: conducen a información dende os centros nerviosos
ata os efectores ( músculos ou glándulas).

COMO SON AS NEURONAS?
As neuronas teñen un corpo celular, onde se atopa o núcleo da
célula. Arredor deste corpo celular hai numerosas ramificacións
chamadas dendritas e unha prolongación longa chamada axón. A
dirección do impulso sempre é dende as dendritas cara o axón.

COMO SE COMUNICAN AS NEURONAS?
A neurona que transmite a mensaxe é a neurona presináptica e a que a
recibe é a neurona postsináptica.
A sinapse é a comunicación funcional entre neuronas a través do espazo
sináptico e mediante unhas substancias denominadas
neurotransmisores (adrenalina, dopamina...)

ORGANIZACIÓN DO SISTEMA NERVIOSO
O sistema nervioso divídese en dúas partes:
 Sistema Nervioso Central (SNC) formado polo encéfalo (constituído por
cerebro, cerebelo e bulbo raquídeo protexidos polo cranio) e a médula
espiñal (que percorre o interior da columna vertebral).
 Sistema Nervioso Periférico (SNP) formado por ganglios e nervios
(craneais e espiñais). Divídese en: sistema nervioso somático (realiza
actos voluntarios e controla ós músculos esqueléticos) e sistema
nervioso autónomo (leva a cabo os actos involuntarios e controla as
glándulas e vísceras).

O cerebro xestiona a maior parte das funcións (percepcións, conciencia,
aprendizaxe e accións voluntarias). O cerebelo ocúpase da coordinación
dos movementos e o bulbo raquídeo realiza a regulación das funcións vitais
(dixestión, latexo cardíaco, respiración...).
O cerebro divídese en dous hemisferios de funcións diferentes e que se
comunican polo corpo caloso.

No encéfalo e na médula espiñal hai substancia branca e gris, pero sitúanse
ao revés nunha estrutura e noutra. No encéfalo a branca queda por dentro e
na médula queda por fóra.

SISTEMA NERVIOSO PERIFÉRICO = SOMÁTICO + AUTÓNOMO

O sistema nervioso autónomo está formado por dous sistemas de accións
antagonistas, se un activa un órgano o outro o detén. Estos dous sistemas
son o simpático (alerta) e o parasimpático (relaxación).

FUNCIONAMENTO DO SISTEMA NERVIOSO
1. Os receptores captan un estímulo e envían esta información
mediante os nervios sensitivos cara os centros nerviosos (encéfalo e
médula espiñal). O estímulo pode ser unha imaxe, un son, un olor,
dor...
2. Os centros nerviosos interpretan a información, elaboran unha
resposta e envíana mediante os nervios motores ou secretores cara
os efectores (músculos ou glándulas).
3. Os músculos móvense ou as glándulas segregan unha
substancia química.

FUNCIONAMENTO DO SISTEMA NERVIOSO
Cando as respostas son sinxelas, rápidas e involuntarias (o animal
non é consciente) falamos dun acto reflexo. Habitualmente son
accións evasivas ou defensivas fronte un perigo. P.e.: retirar a man
cando tocamos unha pota quente.
Estos actos son realizados por unha unidade operativa chamada
arco reflexo e son respostas nas que non intervén o encéfalo, só a
médula espiñal.
Sistema Nervioso
sinapsis documental

ENFERMIDADES DO SISTEMA NERVIOSO

5. SISTEMAS DE COORDINACIÓN: O SISTEMA ENDÓCRINO
O sistema endócrino está formado por unhas estruturas
especializadas chamadas glándulas endócrinas. Estas glándulas
producen hormonas que son substancias químicas que verten o
sangue e actúan como mensaxeiros.
As hormonas distribúense polo corpo e actúan en lugares específicos
(células diana) provocando unha resposta.
Habitualmente teñen efectos máis lentos e prolongados no tempo.
Algunhas accións reguladas deste xeito son os cambios na
pubertade, a metamorfose nalgúns animais, o control dos niveis de
azúcre en sangue...
As hormonas actúan a baixas concentracións, polo que debe existir
un control na súa produción.
Esta regulación é levada a cabo principalmente polo S.N.C., e de
xeito fundamental polo hipotálamo.

O HIPOTÁLAMO
O hipotálamo é unha parte do cerebro
conectada a hipófese. As neuronas do
hipotálamo producen neurotransmisores
que regulan a hipófese (factores
hipotalámicos de activación e
inhibición).
Ademais produce dúas hormonas: a
oxitocina (contracción uterina) e a
vasopresina (antidiurética-ADH). Son
almacenadas na hipófise.
A HIPÓFISE produce hormonas que actúan sobre outras glándulas e
órganos (hormona do crecemento, prolactina…)

Deste xeito o eixe hipotálamohipofisario é capaz de regular a acción de
todo o sistema endócrino.

MECANISMO DE CONTROL
O aumento na concentración das hormonas liberadas polas glándulas que
estimula o eixe hipotálamo-hipófise é detectado por el, polo que o
hipotálamo e a hipófise deixan de estimular a súa produción.
Este tipo de regulación por
retroalimentación negativa
ou feed-back é moi habitual
na regulación hormonal.
Asemade a carencia dunha
hormona tamén produce
unha estimulación da
glándula que a produce
(feed-back positivo).

PÁNCREAS
Nos illotes de Langerhans prodúcense insulina e glicagón, que actúan sobre
a concentración de glicosa no sangue: a insulina redúcea e o glicagón
auméntaa.

ENFERMEDADES DO SISTEMA ENDÓCRINO
Bocio: tipo de hipotiroidismo que provoca un crecemento anormal da
glándula tiroide como resposta aos baixos niveis de tiroxina por falta de
iodo na dieta.

Axentes externos (virus, po, protozoos...) que poden ser patóxenos
chegan a tomar contacto coa pel e as mucosas, incluso co sangue a
través das feridas.
Entón, cómo é posible que non estemos constantemente enfermos?
Débese ao noso Sistema Inmunitario que neutraliza as actividades
destes axentes estranos.
Podemos dividir o sistema inmunitario en tres niveis de defensa:
 Barreiras Físicas
 Resposta inmunitaria inespecífica-.A Reacción inflamatoria.
 Resposta inmunitaria específica-A xeración de anticorpos
6. AS DEFENSAS DO ORGANISMO: O SISTEMA INMUNITARIO

BARREIRAS FÍSICAS:
 A pel e as mucosas.
 Secrecións: bágoas e saliva (posúen lisozima), suor, mucosidades,
cerume dos oídos, ácido do estómago (HCl)...

RESPOSTA INMUNITARIA INESPECÍFICA
Se a pesar das barreiras atopadas no seu camiño os patóxenos
logran entran no organismo a segunda liña de defensa entra en
acción;
A Reacción Inflamatoria:
•É unha reposta inespecífica porque actúa sempre igual
independentemente do patóxeno.
•É rápida, pero puco duradeira.
•E levada a cabo por uns glóbulos brancos denominados
fagocitos ou células fagocitarias que se encargan de dixerir os
patóxenos. Os máis importantes son os macrófagos que derivan
dos monocitos do torrente sanguíneo.

Reacción inflamatoria:
1. Tras a entrada dos xermes, os capilares sanguíneos dilátanse
na zona afectada para achegar máis sangue o que provoca o
arrubiamento e o aumento da temperatura local.
2. O plasma sae dos capilares (suministra materiais de
reparación) e produce inchazo (edema); ademais aumenta a
sensibilidade nerviosa (dor) e soe producirse tumoración.
3. Os monocitos saen dos vasos sanguíneos cara o tecido
afectado transformándose en fagocitos macrófagos.
4. Os fagocitos capturan e dixiren os xermes.
5. Na zona de infección pode aparecer pus que é un acumulo de
restos celulares, xermes e fagocitos.

RESPOSTA INMUNITARIA ESPECÍFICA
 Constitúe a terceira liña de defensa.
 É específica porque actúa recoñecendo o axente estraño que penetra no
organismo.
 É máis lenta que a inespecífica, pero máis duradeira.
 Lévana a cabo principalmente outros glóbulos brancos, os linfocitos, coa
cooperación doutras células defensivas.
 Baséase na produción de anticorpos por parte dos linfocitos que
neutralizan específicamente o axente patóxeno (antíxeno).
 Tras vencer a infección, os linfocitos manteñen a súa capacidade de
produción de anticorpos específicos frente ese patóxeno (“células
memoria”); o que permite unha resposta máis rápida e eficaz se se
produce unha nova entrada do axente (Inmunización).

Conceptos clave:
• Anticorpo: proteína producida polos linfocitos para neutralizar o
antixeno.
• Antíxeno: substancia recoñecida polo organismo como estrana que é
capaz de activar a resposta inmunitaria.
Pasos da resposta específica:
1. Os macrófagos (fagocitos) fagocitan os xermes patóxenos.
2. Trala inxestión os macrófago presentan cara os linfocitos unhas
“sinais” que lles permite aos linfocitos producir anticorpos específicos
contra o antíxeno.
3. Os anticorpos neutralizan o patóxeno e os linfocitos destrúen as
células infectadas.

RESPOSTA INMUNITARIA ESPECÍFICA

Uso de soros, vacinas e antibióticos.
 Soros
 Son preparados artificiais que
conteñen anticorpos específicos
contra o patóxeno.
 Obtéñense a partir do sangue
dunha persoa o dun animal
(cabalo).
 Vacinas
 Preparados que conteñen o axente
patóxeno (virus ou bacterias) que
causa a enfermidade, pero
atenuado, morto ou fragmentado.
 Deste xeito o axente non
desenvolve a enfermidade.
Loita contra as enfermidades infecciosas
 Antibióticos
 Son substancias
producidas por
microorganismos e
que en pequeñas
cantidades combaten
ás bacterias. Non se
debe abusar deles
para non xerar
resistencia.

ENFERMEDADES DO SISTEMA INMUNITARIO
ALERXIAS
O Sistema inmunitario
identifica como patóxeno
algo que non o é
AUTOINMUNIDAE
O inmunitario ataca ao propio
corpo. Por exemplo a esclerose
múltiple
INMUNODEFICIENCIA
O sistema inmune está deprimido o
que facilita as infeccións e a aparición
de cancros. Un exemplo é o SIDA
provocado polo VIH.

WEBGRAFÍA
 https://bioagus.files.wordpress.com/2012/06/sinapsis.jpg
 http://biogeo.esy.es/BG3ESO/3eso_htm_files/19442.jpg
 http://biologiaygeologia.org/unidadbio/a_biohumana/sentidos/images/sentidos.jpg
 https://biomolecularblog.files.wordpress.com/2016/08/ela.jpg
 http://3.bp.blogspot.com/-DZxiDFpc7tg/URFJL-_ueyI/AAAAAAAAAA4/-oMhyNiz1WU/s1600/imagenn2.jpg
 http://www.cosmetologiayspa.com/wp-content/uploads/2014/08/Partes-de-la-Piel1.jpg
 http://cn2eso09.blogspot.com.es/2013/10/elementos-de-la-relacion.html
 http://www.fisioterapiacristinavila.nos.gl/_movil/especialidades.html
 https://s-media-cache-ak0.pinimg.com/736x/51/b6/74/51b674e9e6e729785095f70aab51eb00.jpg
 http://memoriaemocional.com/wp-content/uploads/2015/10/que-es-la-alergia-2.jpg
 http://iespoetaclaudio.centros.educa.jcyl.es/sitio/upload/sist_nervioso_enfermedades_3eso.pdf
 http://matigastoncejas.blogspot.com.es/2013/10/enfermedades-de-las-glandulas-endocrinas.html
 http://navegandoconlacienciaeg2.blogspot.com.es/2015/10/el-siatema-nervioso.html
 https://image.slidesharecdn.com/relacinycoordinacinhumanaiilossentidosyelaparatolocomotor2012-120526035638-
phpapp01/95/relacin-y-coordinacin-humana-ii-los-sentidos-y-el-aparato-locomotor-2012-45-728.jpg?cb=1363617103
 http://tiposde.info/wp-content/uploads/2013/09/Tipos-de-receptores-sensoriales.jpg
 https://image.slidesharecdn.com/vihsida-150209224107-conversion-gate01/95/vih-sida-2-638.jpg?cb=1423522323
 http://usuarios.discapnet.es/ojo_oido/esquemas_cuerpo_humano/ojo3.jpg

�ݺ�ߣ

Relación i

More Related Content

Relación i