Research Methods - Araştirma Yöntemleri - Sampling - Örnekleme
•Download as PPSX, PDF•
11 likes•2,888 views
Research Methods - Araştirma Yöntemleri - Sampling - Örnekleme
Research Methods - Araştirma Yöntemleri - Sampling - Örnekleme
- 1. ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ ÖRNEKLEME HATA SİSTEMATİK DOĞRULUK RASSAL TABAKALANDIRMA TESADÜFİ BAĞIMSIZ ANA KÜTLE SİSTEMATİK ORTALAMA TAM SAYIM ANKETÖR ÖLÇEKLEME HATA PAYI GÜVENİLİRLİK KARTOPU
- 2. Ajanda Araştırma Yöntemleri ÖRNEKLEME •Örnekleme •Örnekleme Hataları •Örnekleme Süreci •Örnekleme Yöntemleri •Örnek Büyüklüğünün Belirlenmesi 2
- 3. Örneklem – Örnekleme 3 Örneklem •belli bir evrenden •belli kurallara göre seçilmiş •seçildiği evreni temsil yeteneği yeterli kabul edilen küçük kümedir. Örnekleme Evrene(anakütle) ait birimlerin bir kısmının incelenerek bulunan sonuçlardan evrene ait tahminlerde bulunmaktır.
- 4. Örneklem – Örnekleme 4 maliyet güçlükleri kontrol güçlükleri etik zorunluluk zaman güçlükleri Kısıtlar İstanbul’daki tüm ev kadınları İstanbul’daki 1000 ev kadını İstanbul’da ev hanımlarının TV sabah kadın programları çalışması hakkındaki görüşü incelenmektedir. Türkiye’deki tüm seyahat acenteleri % 5’i Türkiye’de seyahat acenteleri arasında internet kullanımı incelenmektedir. Anakütle Örneklem
- 5. Örnekleme Hataları 5 İşletme Fakültesi’nde eğitim görmüş kişilerin Araştırma Yöntemleri dersinin iş hayatındaki faydası incelenmektedir. Tesadüfi Hata örnek birimlerinin değerlerindeki farklılıkların neden olduğu hata GÜVENİLİRLİK Örnek Hacmi Anakütle ortalaması 58 10 kişinin araştırmaya dahil edildiği 1. örnekleme ortalaması 48 20 kişinin araştırmaya dahil edildiği 2. önekleme ortalaması 55 Güvenilirlik
- 6. Örnekleme Hataları 6 Sistematik hata ise veride var olduğundan örnek değerlerinin doğruluğu örnek hacmini büyütmekle arttırılmaz. Çok önemli bir kaynağı tesadüfi örnekleme yapılarak kontrol altına alınabilir. İşletme Fakültesi’nde eğitim görmüş kişilerin Araştırma Yöntemleri dersinin iş hayatındaki faydası incelenmektedir. Sistematik Hata ana kütledeki bireylerin verilerin tanımlanmasında, gözlemlenmesinde, toplanmasında ortaya çıkan hata DOĞRULUK Dersi hiç almamış öğrencilerin araştırmaya dahil edilmesi Yazılı sınavlarda yazı güzelliğine, ifade düzgünlüğüne, tertip ve düzene fazla puan verilmesi 50 puan alan kağıda 10, 60 puan alan kağıda 15, 70 puan alan kağıda 20 puan fazla vermesi Cinsiyetlerine göre fazla puan vermesi
- 7. Örnekleme Süreci 7 Anakütleyi Tanımla Örneklemenin Çerçevesini Belirle Örnekleme Bireylerini Sapta Örnekleme Yöntemini Sapta Örnek Büyüklüğünü Belirle Örnekleme Planını Belirle Örneklerini Seç Örnek Sonuçları İstenilen Geçerlilik Güven Sınırları İçinde mi? Dur Hayır Evet AmaçlananGeçerlilikveGüvenilirliğiSağlayacakBiçimdeİlgili AşamalaraDönüş
- 8. Anakütle Tanımla 8 Ana Kütle Tanımla Örnekleme Çerçevesini Belirle Örnekleme Bireylerini Sapta Örnekleme Yöntemini Sapta Örnek Büyüklüğünü Belirle Örnekleme Planını Belirle Örneklerini Seç Sonuçlar İstenilen Geçerlilik Güven Sınırları İçinde mi? İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Kulüpleri 2014-15 eğitim yılındaki İşletme Fakültesi gözündeki imajını incelemektedir. Araştırmanın amacı ve sınırları çerçevesinde ana kütlenin tereddüt uyandırmayacak şekilde tanımı yapılmalıdır. 2014-15 yılında eğitim gören 3568 fakülte öğrencisi Türkiye’deki kadınlar (38 711 602 kişi) Türk Kadınının Türkiye’de kadın erkek-eşitliği konusundaki görüşleri incelenmektedir. hangi birimlerin örneklemede yer alabileceği hangi birimlerin yer alamayacağı belirlenir. İzmir’de tüketicilerin, bulaşık deterjanı tercih nedenleri belirlenmek istenmektedir. İzmir’deki 18 yaşların üstündeki kadınlar
- 9. Örnekleme Çerçevesinin Belirlenmesi 9 Anakütleyi Tanımla Örnekleme Bireylerini Sapta Örnekleme Yöntemini Sapta Örnek Büyüklüğünü Belirle Örneklerini Seç Sonuçlar İstenilen Geçerlilik Güven Sınırları İçinde mi? Örnekleme Çerçevesini Belirle Örnekleme Planını Belirle Tanımlanan ana kütlede tüm birimlerin yazılı olduğu listedir. 2014-15 yılında eğitim gören 3568 öğrencinin listesi İzmir’deki 18 yaşların üstündeki kadınların listesi seçmen kütükleri tapu ve sicil kayıtları ticaret odası üye listesi sanayi kuruluşlarının listesi telefon rehberi, öğrenci kayıt listeleri
- 10. Örnekleme Bireylerinin Saptanması Anakütleyi Tanımla Örnekleme Çerçevesini Belirle Örnekleme Yöntemini Sapta Örnek Büyüklüğünü Belirle Örneklerini Seç Sonuçlar İstenilen Geçerlilik Güven Sınırları İçinde mi? Örnekleme Bireylerini Sapta Doğrudan kişiler örneklenebileceği gibi sokaklar, mahalleler, evler veya caddeler de örneklenebilir. Örnekleme Planını Belirle Neyin seçileceği veya örnekleneceği açıkça belirlenmelidir. *ABD’de yapılan 1980 yılındaki Ulusal Seyahat Araştırması -ABD ‘ yi eyaletler bölgelendirmiş Metropol alanı ve metropol olmayan olarak sınıflandırmıştır. -Telefon numarası ve adreslerin belirlenmesi ile başlamıştır. Yaklaşık olarak aynı sayıda homojen gruplar benzer ekonomik ve demogrofik grupların karakterine göre biraraya getirilmiştir. İlk örneklem birimleri oluşturulmuş Örneklem öncelikle mevcut nüfus araştırması ile gerçekleştirilmiştir. *ABD’de yapılan 1977 yılındaki Ulusal Seyahat Araştırması İlk örneklem birimleri gruplara ayrılmıştır. 10 *Cannon
- 11. Mali olanaklar, eldeki zaman, elde edilmek istenen doğruluk derecesi dikkate alınarak; temsil gücü en yüksek olan örnek kütleyi oluşturacak en uygun yöntem belirlenir. Örnekleme Yöntemi – Örnek Büyüklüğü Anakütleyi Tanımla Örnekleme Çerçevesini Belirle Örnekleme Bireylerini Sapta Örneklerini Seç Sonuçlar İstenilen Geçerlilik Güven Sınırları İçinde mi? Örnekleme Yöntemini Sapta 11 Örnekleme Planını Belirle Örnek kütle büyüdükçe anakütle hakkında yapılan genellemelerde yanılma olasılığı azalır. Bu durumu da göz önünde bulundurarak, araştırmacının uygun bir örnek için hem temsil yeteneği güçlü bir örnek büyüklüğü belirlenmesi hem de maliyet, zaman şartlarını dengeye ulaştırması gerekir Örnek Büyüklüğü Belirle Örnek Büyüklüğü Belirle Örnekleme Yöntemini Sapta
- 12. Örnekleme Planının Belirlenmesi Anakütleyi Tanımla Örnekleme Çerçevesini Belirle Örnekleme Bireylerini Sapta Örnekleme Yöntemini Sapta Örnek Büyüklüğünü Belirle Örneklerini Seç Sonuçlar İstenilen Geçerlilik Güven Sınırları İçinde mi? Örnekleme Planını Belirle 12 Örnek bireyden ne anlaşılması gerektiği ve örnek bireye ulaşılmaması durumunda ne yapılması gerektiği gibi soruların cevabıdır. •Evde çocuk yoksa anket sonlandır. •Evin reisi evde bulunmadığı takdirde 5. soruya atla. •20 yaştan küçükse anketi sonlandır. •Ev hanımı evde bulunmadığında en yakın evin aynı dairesinden bilgi toplanır. •20 ve daha yukarı yaş •evli veya boşanmış •en az bir çocuklu •ev reisi Açıklama Yol Haritası
- 13. Örneklerin Seçimi Anakütleyi Tanımla Örnekleme Çerçevesini Belirle Örnekleme Bireylerini Sapta Örnekleme Yöntemini Sapta Örnek Büyüklüğünü Belirle Sonuçlar İstenilen Geçerlilik Güven Sınırları İçinde mi? Örneklerini Seç 13 Örnekleme Planını Belirle Örnek bireylerin tek tek belirlenir.
- 14. Sonuç Anakütleyi Tanımla Örnekleme Çerçevesini Belirle Örnekleme Bireylerini Sapta Örnekleme Yöntemini Sapta Örnek Büyüklüğünü Belirle Örneklerini Seç Sonuçlar İstenilen Geçerlilik Güven Sınırları İçinde mi? 14 Örnekleme Planını Belirle Anakütleyi Tanımla Örneklemenin Çerçevesini Belirle Örnekleme Bireylerini Sapta Örnekleme Yöntemini Sapta Örnek Büyüklüğünü Belirle Örnekleme Planını Belirle Örneklerini Seç Örnek Sonuçları İstenilen Geçerlilik Güven Sınırları İçinde mi? Dur Hayır Evet AmaçlananGeçerlilikveGüvenilirliğiSağlayacakBiçimdeİlgili AşamalaraDönüş
- 15. Örnekleme Yöntemleri Örnekleme Yöntemleri Tesadüfi Örnekleme Yöntemleri Tesadüfi Olmayan Örnekleme Yöntemleri Basit Tesadüfi 15 Sistematik Kümelere Ayrılmış Zümrelere Ayrılmış Kolayda Kota Kartopu Yargısal Anakütleyi oluşturan birimlerin hepsine eşit seçilebilme şansının verilir. Anakütleyi temsil etmek amacıyla, seçilecek örneğe girecek birimler tesadüfi olarak seçilemeyip araştırmacının kendi inisiyatifi ile seçilir.
- 16. Örnekleme Yöntemlerinin Karşılaştırılması Örnekleme Yöntemleri Tesadüfi Örnekleme Yöntemleri Tesadüfi Olmayan Örnekleme Yöntemleri Basit Tesadüfi 16 Sistematik Kümelere Ayrılmış Zümrelere Ayrılmış Kolayda Kota Kartopu Yargısal az yüksek (hata hesaplanabilir) uzun fazla genellenebilir çok az (temsil etme derecesi bilinemez) kısa düşük genellenemez maliyet doğruluk zaman sonuçların Kabul edilebilirliği sonuçların genelleştirilebilirliği
- 17. Anakütleyi oluşturan her elemanın örneğe girme şansı eşittir. Örnekleme Yöntemleri Örnekleme Yöntemleri Tesadüfi Örnekleme Yöntemleri Tesadüfi Olmayan Basit Tesadüfi 17 Sistematik Kümelere Ayrılmış Zümrelere Ayrılmış Kolayda Kota Kartopu Yargısal n N örnek birim sayısı anakütle birim sayısı Seyahat harcamalarının aile bütçesindeki ortalama payını bulmak istenirse; Basit tesadüfi örnekleme yöntemini kullanmak doğru değildir. Çünkü gelir, meslek vb. özellikler yönünden seyahat harcamalarını farklılaştırır. bilgilerin evrene göre homojen olması gerekir Kişisel özelliklerin ayakkabı satın alma davranışına etkisini Anket basit tesadüfi örnekleme yöntemine göre İstanbul’da 470 tüketici üzerinde,ana kütleyi temsil etmesi açısından İstanbul’da, farklı karakteristikleri oldukları düşünülen, beş farklı semtte uygulanmıştır.
- 18. . 993 •hasta dosyaları •işçi kayıtları •fişler •Listeler •İstanbul’da ev seçimi Örnekleme Yöntemleri Örnekleme Yöntemleri Tesadüfi Örnekleme Yöntemleri Tesadüfi Olmayan Basit Tesadüfi 18 Sistematik Kümelere Ayrılmış Zümrelere Ayrılmış Kolayda Kota Kartopu Yargısal N=1000 n = 100 N/n=k 1000/100=10 Tesadüfi 1 – 10 arası 1. örnek için rakam 3 13 23 33 1000 öğrenciden oluşan İşletme Fakültesi’nde 100 öğrencilik örneklem oluşturulmak isteniyorsa +10 +10 +10 +10 Anakütleyi çok büyük olduğunda kullanılır.
- 19. Örnekleme Yöntemleri Örnekleme Yöntemleri Tesadüfi Örnekleme Yöntemleri Tesadüfi Olmayan Basit Tesadüfi 19 Sistematik Kümelere Ayrılmış Zümrelere Ayrılmış Kolayda Kota Kartopu Yargısal Evreni oluşturan elemanların tam olarak listelenemediği hallerde yararlanılır. (ülke çapında yapılan araştırmalar) 1.Evren küme adı verilen gruplara ayrılır. 2.Her küme bir örnekleme birimi olarak tanımlanarak listelenir. 3.Tesadüfi olarak seçilen kümeler bir araya getirilerek örneklem oluşturulur. 4.Örnekleme seçilen kümelerin tam sayımı yapılır. Üniversite öğrencilerinin işsizlikle ilgili fikirleri birim evren küme tesadüfi tamsayım
- 20. Örnekleme Yöntemleri Örnekleme Yöntemleri Tesadüfi Örnekleme Yöntemleri Tesadüfi Olmayan Basit Tesadüfi 20 Sistematik Kümelere Ayrılmış Zümrelere Ayrılmış Kolayda Kota Kartopu Yargısal İncelenen parametre, deneklerin herhangi bir özelliğine göre değişiklik gösteriyorsa (yaş, cinsiyet, sosyo-ekonomik özellikler) Bu yöntemin etkin olabilmesi için; •Zümrelerdeki birimlerin kendi içinde homojen olması •Zümreler arasında gerçek bir farklılık bulunması gerekir. Öğrencilerin fiziksel ve zihinsel gelişimleri arasındaki ilişki incelenmek istenirse 1 2 3 Benzeşik gruplar 24 15 7 kişi zümreler 1 2 3 6 6 6 kişi Her sınıf eşit düzeyde ve evrendeki oranı ölçüsünde temsil edilir Elde edilecek bulguların evreni temsil etme gücü de o ölçüde artar. Alt zümrelerden örneklemler basit tesadüfi örnekleme ile seçilebilir
- 21. Örnekleme Yöntemleri Örnekleme Yöntemleri Tesadüfi Örnekleme Yöntemleri Tesadüfi Olmayan Örnekleme Yöntemleri Basit Tesadüfi 21 Sistematik Kümelere Ayrılmış Zümrelere Ayrılmış Kolayda Kota Kartopu Yargısal Örnek kapsamına bilgi ve verilerin en kolay toplanabileceği bireylerin alınmasını amaçlar. Sokakta önüne gelene soruyu sormak, kendi arkadaş çevresine anketi uygulamak Cevap verenlerin tümü örnekleme dahil edilir. Ülkemizde genelde bu yöntem tesadüfi örnekleme gibi kullanılmaktadır. Birimlere kolay ulaşılır ve fazla kaynak gerektirmez. Fakat bu yöntemde tesadüfi seçim söz konusu değildir. Önyargı, hata payı yüksektir. Evreni temsil etmesi son derece sınırlıdır.
- 22. Örnekleme Yöntemleri Örnekleme Yöntemleri Tesadüfi Örnekleme Yöntemleri Tesadüfi Olmayan Örnekleme Yöntemleri Basit Tesadüfi 22 Sistematik Kümelere Ayrılmış Zümrelere Ayrılmış Kolayda Kota Kartopu Yargısal Araştırmacı seçtiği değişkenler açısından evreni benzer alt gruplara ayırır. (cinsiyet, yaş, gelir düzeyi, meslek, eğitim durumu, etnik köken, din, ırk vb) Bir hastanede kanser üzerine yapılacak araştırmada, Hastanede 500 hasta’nın 100 adeti kanser 100/500=%20 Kanser heterojen yargısal 100 hasta görüşmesi yapacaksak 20 kanser hastasına ulaşılmalıdır Genelleme yapılamaz. Yargısal seçim ve kolayda örnekleme söz konusudur. Araştırmacı çalışacağı birim sayısını da kendi olanakları çerçevesinde saptar ve tabakalara dağıtılır. Her tabakaya verilen örnek büyüklüğü, o tabakanın kotasını oluşturur.Kolayda örnekleme yöntemi ile araştırma gerçekleştirilir.
- 23. Örnekleme Yöntemleri Örnekleme Yöntemleri Tesadüfi Örnekleme Yöntemleri Tesadüfi Olmayan Örnekleme Yöntemleri Basit Tesadüfi 23 Sistematik Kümelere Ayrılmış Zümrelere Ayrılmış Kolayda Kota Kartopu Yargısal İstanbul Üniversitesi’nin kuruluş yıllarındaki felsefesini araştırmak istesek, İstanbul Üniversitesi’nde emekliliği yaklaşmış veya emekli olmuş birkaç öğretim üyesi çalışmanın ilk örneklemini oluşturabilir. 2. birimin yönlendirdiği 3. birime Örneğe ilişkin gerçekçi bilgilere ulaşılamamaktadır. Çünkü genellikle aynı görüşlü kişilere yönlendirme söz konusudur. İlk olarak evrene ait birimlerden 1 kişi ile temas kurulur Temas kurulan 1. birimin yönlendirdiği 2. birime Anakütlenin sınırlarının ve elemanların kesin olarak belirlenemediği durumlarda kullanılır. Dezavantajı Önlem farklı görüşe yönlendirilmek istenir ya da başlangıç aşamasında farkı görüşteki kişilerle yola çıkılmalıdır. Türkiye Cumhuriyet’i vatandaşlarının, hükümetin Suriye politikasına bakışı
- 24. Örnekleme Yöntemleri Örnekleme Yöntemleri Tesadüfi Örnekleme Yöntemleri Tesadüfi Olmayan Örnekleme Yöntemleri Basit Tesadüfi 24 Sistematik Kümelere Ayrılmış Zümrelere Ayrılmış Kolayda Kota Kartopu Yargısal Kot taşlamanın sebep olduğu hastalıklar ile ilgili yapılacak bir araştırmada, Araştırmanın amaçları gereğince anakütlenin tümünün değil bir kesiminin gözlenmesi demektir Araştırmacı cevap bulacağına inandığı deneklerden örneklem oluşturur. Tüm işçiler evreni değil Orta yaşlı ve yaşlı işçiler Bir sanayi bölgesinde, çevre kirliliğinin nedenleri, sonuçları, araştırılıyorsa, ana kütle Tüm şehir değil çimento fabrikasının bulunduğu çevrede oturan hanehalkları ana kütle
- 25. Örnek Büyüklüğünün Belirlenmesi Anakütleyi Tanımla Örnekleme Çerçevesini Belirle Örnekleme Bireylerini Sapta Örnekleme Yöntemini Sapta Örneklerini Seç Sonuçlar İstenilen Geçerlilik Güven Sınırları İçinde mi? Örnek Büyüklüğü Belirle 25 Örnekleme Planını Belirle Sonuçların doğruluğunun ve güvenilirliğinin dikkate alınmadığı bir araştırmadan yararlı bir etki beklenemez. Sınırlayıcılar 1. Önceden belirlenen sabit bir örnekleme oranı n/N=%1 oranının kararlaştırılarak evrenin %1’inin seçilmesi. 2. Zaman Örneklemenin 30 günde tamamlanması zorunlu ise ve günde 50 anket yapılabilecekse örneklem büyüklüğü 1500 olacaktır. 3. Mali Kaynak 1 anket = 50 kr ve eldeki fon 1000 lira ise, örneklem büyüklüğü 1000/0,50 = 2000 4. Çalışan Sayısı 1 anketör iş hacmi 30 anket ve 50 anketöre sahip ise, örneklem büyüklüğü 30*50=1500 5. Araştırma sonuçlarının doğruluğunun ve güvenilirliği
- 26. Örnek Büyüklüğünün Belirlenmesi Anakütleyi Tanımla Örnekleme Çerçevesini Belirle Örnekleme Bireylerini Sapta Örnekleme Yöntemini Sapta Örneklerini Seç Sonuçlar İstenilen Geçerlilik Güven Sınırları İçinde mi? Örnek Büyüklüğü Belirle 26 Örnekleme Planını Belirle σ= anakütle varyansı e= standart sapma - hata payı N=evren büyüklüğü P= İstenen özelliğin görülme sıklığı Z= tablo değeri GERÇEK değerler ORANSAL değerler n = σ_ x 2 σp n = σ_ p 2 σp 2 = P(1-P) σ_ p 2 Örnek büyüklüğü x N-n N-1 ile küçült n N ≥ 0,05 n = P(1-P) (e/Z) 2 Araştırmacı kabulleneceği yanılma düzeyini Bu yanılmanın hangi güven sınırları içinde olacağını kendi belirler Tahmini oran üzerinden gidiyorsak en doğru sonuç P= 0,5
- 27. Örnek Büyüklüğünün Belirlenmesi Anakütleyi Tanımla Örnekleme Çerçevesini Belirle Örnekleme Bireylerini Sapta Örnekleme Yöntemini Sapta Örneklerini Seç Sonuçlar İstenilen Geçerlilik Güven Sınırları İçinde mi? Örnek Büyüklüğü Belirle 27 Örnekleme Planını Belirle 1000000 kişilik bir anakütlede yapılacak bir araştırmada %99 güven aralığında %2 hata payı ile örnek büyüklüğü ne olmalıdır? n Tahmini oran üzerinden gidiyorsak en doğru sonuç P= 0,5 = P(1-P) (e/Z) 2 = 0,5(1-0,5) (0,02/2,58) 2 = 4160 < 0,05= 4160 1000000 Örnek büyüklüğü n N ≥ 0,05
- 28. Örnek Büyüklüğünün Belirlenmesi Anakütleyi Tanımla Örnekleme Çerçevesini Belirle Örnekleme Bireylerini Sapta Örnekleme Yöntemini Sapta Örneklerini Seç Sonuçlar İstenilen Geçerlilik Güven Sınırları İçinde mi? Örnek Büyüklüğü Belirle 28 Örnekleme Planını Belirle İstanbul Üniversitesi İşletme Fakultesi’ndeki öğrencilerin okul yemeklerinden hangi ölçüde tatmin olduklarını inceleyiniz. n = P(1-P) (e/Z) 2 = 0,5(1-0,5) (0,05/1,96) 2 = 384 > 0,05= 384 4100 Örnek büyüklüğü n N ≥ 0,05 x 4100-384 4100-1 384 = n = 356 Anakütle(N): İ.Ü İşletme Fakultesi 1.,2.,3. ve 4. sınıf Öğrencileri N(anakütle) =4100 e(hata payı) =%5 P =0,5 Güven sınırları =%95 Z(standart sapma) =1.96