3. Actividades da ANPA ...................... ........1
R辿plica de pintores galegos ...............................2
D叩lle 叩 lingua ...............................3
Atletismo. Cross Escolar ...............................4
Medallistas ...............................5
Entroido ...............................6
Enredando co outono ...............................7
Outono e Sama鱈n ...............................8
Polo Nadal ...............................9
Poes鱈a e Igualdade ...............................10
Debuxos da Mochila Viaxeira .............................. 11
DENEP ...............................12
UNESCO ...............................13
Camelia ...............................14-16
Letras Galegas ...............................17
Rosal鱈a de Castro ...............................18
Coplas Maio ...............................19-20
Reformas accidentadas ...............................21
Carreira de Orientaci坦n ...............................22
Baloncesto Arxil 3x3 ...............................24
Sa鱈da 叩 Granxa Ap鱈polis ...............................25
Teatro ...............................26
Trotacontos ...............................27-28
Queres que che conte un conto? ...............................29
Xadrez na R炭a e na Escola ...............................30
A mi単a Vila ...............................31
Her叩ldica de Pontevedra ...............................32
Sendeirismo polo Gafos ...............................33
O r鱈o Gafos ...............................34
Oficios Tradicionais ...............................35
Proxecto r鱈os ...............................36
Enredos . Sopas de letras ...............................37
Sumario
4. ACTIVIDADES EXTRAESCOLARES
SAIDAS E VISITAS CULTURAIS SUBVENCIONADAS PARA SOCI@S DA ANPA
MAXIMO Actividade
15 ATLETISMO
9 BALLET
18 BALONCESTO
15
BALONMANO TEU-
CRO
14 COCIA
44 ECOPERCUSIN
30 FTBOL
10 FTBOL SALA
12 GUITARRA
25 PATINAXE
21 PISCINA
24 ROBTICA LEGO
11 TAEKWONDO
14 TENIS
11 ZUMBA
1 SURF
SAIDAS
LUGAR CURSOS
DATA
2/11/2016 Pulgarcito-AFUNDACION 3尊
30/11/2016 De F叩bula-AFUNDACION 1尊
30/11/2016 De F叩bula-AFUNDACION 2尊
15/03/2017 PAXARO AMIGO-AFUNDACION 1尊
15/03/2017 PAXARO AMIGO-AFUNDACION 2尊
1/03/2017 SADA RUA AIRE PAZO D A CULTURA
26/04/2017 Ap鱈polis 1尊
30/05/2017 Santiago 5尊
05/06/2017 Illa de Arousa 4尊A
06/06/2017 Granxa Kiriko 2尊
20/06/2017 Casa do Queixo 3尊
20/06/2017 Casa do Patr坦n 4尊
20/06/2017 Casa das Ciencias 6尊
ALUMN@S SOCI@S: 415 FAMILIAS SOCIAS: 325
ANPA San Xos辿 CEP CAMPOLONGO
Avda. Xeneral Rub鱈n, 3 36001 Pontevedra
Telf: 635651616 CIF: G36018364
correo elect: sanxosecampolon@gmail.com
MEMORIA DO CURSO 2016-17
DA ANPA CAMPOLONGO
COLABORACIN ECONMICA E EDITORIAL COA REVISTA ESCOLAR DO CENTRO ESPERPENTO
1
1
5. Preciosas r辿plicas de cadros de pintores galegos feia polo alum-
nado de 4尊C . Entre eles: Colmeiro, Maruja Mallo, Alfonso Su-
casas, Castelao, Telmo Lodeiro, Xaime Quessada, Eugenio Gra-
nell, Jorge Castillo, Ant坦n Lamazares, Ovidio Murgu鱈a de Cas-
tro, Tino Grandio, M捉 Antonia Dans, Luis Seoane, Carlos Masi-
de, Jorge Cabezas, Vidal Souto, Arturo Souto, Manuel Torres.
P坦dense ver no blogue da Biblioteca.
2
2
6. Neste curso o alumnado de 6尊 participou no programa
"Dalle a Lingua" de Onda Cero Radio cos temas:
"Can de Palleiro", "O rtico Rompe", "rbores sen-
lleiras de Pontevedra" e varias R炭as de Pontevedra
do Casco Vello.
Todos estos traballos p坦dense ver e escoitar nos blo-
gues de Educaci坦n F鱈sica e no da Biblioteca
(Etiqueta Dalle a Lingua)
Equipo de Biblioteca
3
3
7. Este ano como novidade, os alumnos/as de 3尊 e 4尊 participaron en d炭as amenas
Xornadas de Campo a Trav辿s dentro do programa Xogade da Xunta de Galicia.
Na primeira das xornadas, des-
praz叩monos 叩 Illa das escultu-
ras de Pontevedra, para partici-
par nun cross con outros cole-
xios da comarca.
Nel obtivemos grandes resul-
tados como centro, e adem叩is,
4 medallas!
Tras os bos resultados do noso centro,
quedamos clasificados para o cross pro-
vincial, onde a pesar de competir contra
clubes de atletismo de alto prestixio, o no-
so equipo benxam鱈n masculino acadou o
segundo posto. Grandes rapaces!!
Sen d炭bida foron d炭as xornadas fant叩sticas na que adquirimos valores, fomenta-
mos os h叩bitos saudables e compartimos grandes momentos cos compa単eiros/as
nun espazo diferente.
Educaci坦n F鱈sica
CROS ESCOLAR
4
4
8. Sabemos que houbo moitos medallistas, pero non temos fotos
de todos. Aqu鱈 deixamos algunhas de Nataci坦n Sincronizada,
de Atletismo, de Duatl坦n , de F炭tbol, de Esgrima e de Tae-
kwondo. Algunhas de xadrez xa van noutra p叩xina.
Educaci坦n f鱈sica
5
5
15. A trav辿s da proposta das Escolas Asociadas
UNESCO galegas este ano homenaxeamos no
D鱈a Escolar da Non Violencia e a Paz
(DENEP), a escritora marroqu鱈, F叩tima Mer-
nisi. Loitadora e defensora dos Dereitos da Mu-
ller. Unha das voces m叩is relevantes da intelec-
tualidade do mundo 叩rabe e unha autoridade
mundial en estudos cor叩nicos. Deixamos aqu鱈
algunhas das frases que recitamos en Yogote.
Biblioteca e Equipo Unesco
PAZ
12
12
17. Traballos e pequena audici坦n na entrega de premios do coro Lu鱈s Garc鱈a Limeses, con moito alumnado da nosa
escola, e dirixido pola mestra do centro M捉 Reyes Carballo e acompa単ado no 坦rgano por Jorge Hern叩ndez Vidal.
14
14
21. Este ano tivemos o 180 Aniversario do nacemento de Rosal鱈a de Castro.
N坦s celebr叩molo cantando un dos seus poemas m叩is co単ecidos Adi坦s
R鱈os, Adi坦s Fontes nunha versi坦n do grupo Astarot.
Iniciativa que tivo moito 辿xito entre o alumnado. A m炭sica sempre axuda
a interiorizar as cousas.
Cunto con Rosal鱈a estiveron de Aniversario, Gloria Fuertes, Miguel Her-
n叩ndez, entre outros.
18
18
22. 10.Aumentan os papeleos
e os casos de atenci坦n
Burocracia m叩is moderna
Non mellora a educaci坦n
11.Deberes temos abondo
Dependendo das materias
Coas novas avaliaci坦ns
Non hai tempo para lerias
12.Danlle voltas 坦s exames
Os conceptos e as maneiras
Para chegar a Ministro
Non fai falta ter carreiras
13.Estivemos de reformas
Con fr鱈o , golpes e vento
Rematamos a faena
Cun estoupido tremendo
14.Fix辿rono dando clases
Unha obra ben inxente
Quen cargar鱈a o morto
Se houbera un accidente?
15.Deixaron as cristaleiras
Cargadas de lampar坦ns
Daba cimbra ver as aulas
Cos porcallentos zull坦ns
16.Na entrada da escola
Colocaron un estrado
Unha das cousas que di
Que di単eiro mal gastado
17.Non pensaron nas reformas
No xeado pavill坦n
No inverno practicamos
Clases de hibernaci坦n.
18.Ten as xanelas moi vellas
Sempre hai ventilaci坦n
Entran pombas e paxaros
E non cagan nun cart坦n
1. No abrente deste Maio
volvemos 叩 Ferrar鱈a
para compartir convosco
lingua, flores e alegr鱈a
2. Somos os de Campolongo
todos vimos a cantar
Nesta praza ben fermosa
Coa frescura de altamar
3. Mes de maio, mes de flores
V辿s brincando polo d鱈a
E cantando en galego
Como fixo Rosal鱈a.
4. Temos r鱈os, temos fontes
E non soben os argazos
Tam辿n temos unha chea
De verteduras no Ghafos
5. Ter r鱈os que te acompa単en
un luxo venerado
Falta velo en Campolongo
No treito canalizado
6. Os rapaces deste barrio
Van vivir como no Aaiun
Caen 叩rbores no Parque
E non se rep坦n ning炭n
7. Arrancaron unha tulipa
Que ti単a boa salvaci坦n
Foi con ela un albedro
Cortado sen compaix坦n
8. F叩lase dun tobog叩n
E de zonas de descanso
Esperamos que piscina
Saia axi単a do seu transo
9. Leva anos sen reformas
Ningu辿n a quixo coller
Inaugurouse con Fraga
Cando todo era correr.
COPLAS MAIO 2017
19
19
23. 46. Pontevedra inaugurou
Solo de autocaravanas
Rexurdiu a Policia
Estar鱈a nas Habanas
47. As r炭as de Pontevedra
sempre deron que falar
se queres coller o coche vas
ter lombos a fartar
48. Coas novas tecnolox鱈as
tam辿n temos odiseas
todo mundo a wasapear
V辿nse zombis a moreas
49. Ten pendente Pontevedra
os fumes de Celulosas todos
queremos na R鱈a outra cousa
mais fermosa
50. Seica 辿 caro o traslado
para outras poboaci坦ns
Hai ben cartos na Su鱈za
Ou na casa dos Borb坦ns
51. T辿monos que despedir
non sabemos at辿 cando
Se non pulsan o bot坦n
Seguiremos n坦s cantando
52. Rematamos estas coplas
Co Biling端ismo da Xunta
O galego nas escolas
Nin se fala nin despunta
53. Coma outros desexamos
Alg炭n dos premio levar
Cunha rosca para todos
Non hai bandullo que fartar
54. Den exemplo de equidade
Sexan xustos e honrados
Non te単an como modelo
A banqueiros xubilados
37. Son da quinta dos corenta
con dereitos subtra鱈dos
s坦 queren unha bandeira
na Cruz Dos Mortos Ca鱈dos
38. Se buscas na wikipedia
Os casos de corrupci坦n
A Marca Espa単a loce
Hai centos de campi坦ns
39. Presadas de imputados
Mant辿単ense no goberno
Nos sabemos cantos deles
pensar叩n se hai inferno
40. Xa ten m叩is de oitocentos
un dos principais partidos
a este paso comeremos
mocos ou fentos cocidos
41. Xa entraron na liorta
Os rusos e americanos
No xenocidio de Siria
seguen medrando os ananos
42. Gas sar鱈n e Donald Trump
M鱈siles con nucleares
Son as palabras modernas
Que aprenden os escolares
43. Se non houbera petr坦leo
Nin o cobizado gas
por al鱈 non andar鱈an
os irm叩ns de Satan叩s
44. Non queren aos refuxiados
moitos morren xa no mar
div鱈rtense con Maduro
e coa guerra nuclear
45. Esperemos que os da NASA
atopen outros planetas
pois aqu鱈 xa Pintan Bastos
os Cerebros Metralletas
28. Como flor polas campi単as
Cento oitenta anos leva
Os seus Cantares Galegos
Prenden luz , Mad鱈a Leva!
29. Marchou Alonso Montero
e chegou Victor Freixanes
mais o que nos une a todos
辿 a honra a Carlos Casares
30. Neira Vilas, Gloria Fuertes
Maruja Mallo e Casares
Todos eles nos deixaron
Moitas obras para amares
31. Traballaron no respecto
Como todo bo artista
Loitaron pola igualdade
Que a鱈nda est叩 a Anos vista
32. Mesmo hoxe queda lonxe
O respecto 坦 feminismo
Palabra que significa
Igualdade e non cinismo
33.Este ano o Ravachol
Chegou case atordado
A tarifa de FENOSA
Deixouno ben conxelado
34.sanse placas solares
Nos pa鱈ses avanzados
O negocio da corrente
A n坦s tennos escaldados
35.Estar叩n por arranxar
A paga dos asesores
Pois se baixa a demanda
Como cobran os se単ores?
36. De certos representantes
da noxo e medo falar
Por aqu鱈 t叩panche a boca
Por Al叩 teiman matar
21.Un retallo de uralita
Campa nunha das paredes
Arte moderno na porta
Todo un museo veredes
22.Ouri単os, ouri単os temos
Cando imos 坦 Ximnasio
Limpan pl叩sticos e follas
E deixan o do potasio
23.Queremos un corredor
Para 坦 Patio Cuberto
Cando chove non sa鱈mos
Nin para ver un concerto
24. Se toca ser deportistas
Corremos 坦 Pavill坦n
E se chove que non para
Hai ximnasia con treb坦n
25. Na pir叩mide da sa炭de
Temos xa os dez mil pasos
Sen non xogas nos recreos
Cantos levas de retraso?
26. Con varias celebraci坦ns
Enredamos este ano
Temos xa dentro do corpo
O c叩ntico Rosaliano
27. Primeira muller cantora
Dos costumes populares
Falou na lingua da terra
E deitouna polos mares
19.Non falemos do Cuberto
Patio de Bricoman鱈a
Pondo un mu鱈単o de vento
Moita fari単a far鱈a
20 Entra auga polo Norte
Pedrazo no lateral
Fanse pozas pola sur
Cando entra vendaval
COPLAS MAIO 2017
20
20
24. Estivemos de reformas
Con fr鱈o, golpes e vento,
Rematamos a faena
Cun estoupido tremendo
Cantaba o Maio:
21
21
25. Todo o alumnado de 5尊 participou na activi-
dade de Orientaci坦n que organizou o
TSAAFD do IES S叩nchez Cant坦n. Percorre-
ron o casco hist坦rico de Pontevedra cun ma-
pa e unhas preguntas que ti単an que resolver
antes de cambiar de praza ou lugar. Xunto co
noso cole este ano tam辿n participou o CEIP
Froebel.
Educaci坦n F鱈saica
22
22
26. XVI edici坦n do Torneo 3x3 na R炭a organizado polo
Club Baloncesto Arxil. Xornada deportiva para des-
pedir case o curso. Todo o alumnado de 6尊 participou
neste macro evento deportivo onde se xuntaron unha
morea de rapaces dos centros educativos de Ponteve-
dra: Barcelos, Manuel Vidal Portela, As Doreteas,
San Bieito de L辿rez, Carballal de Mar鱈n, San Xos辿 ....
Os nosos 25 equipos levaron os nomes de grandes
pintores da historia: Dal鱈, Mir坦, Vel叩zquez, Picaso,
Rembrant, Manet, Brueguel, Magritte, C辿zanne, O
bosco, Renoir, Hopper, Maruja Mallo, Degas, Munch,
Laxeiro, Sorolla, Castelao, Seoane ...
At辿 este ano non se puido meter na revista escolar
esta actividade, e xa levamos moitas edici坦ns partici-
pando, por que sempre se fixo a finais de xu単o.
23
23
27. Ao chegar a Ap鱈polis sentamos no chan para a explicaci坦n. Despois lev叩ronnos a
escoitar un conto da ra鱈単a das abellas.Logo puxemos a mantelo e fomos facer
galletas de mel. O mellor foi cando fomos ver as colmeas, puxemos un traxe
chul鱈simo. Rematamos facendo unha fila para ir ver o mel e facer unha vela.
EXCURSIN APPOLIS
24
24
28. Este ano fix辿ronse varias obras de teatro, que loxicamente onde mellor se poden ver 辿 na
pxina web do cole e no blog da biblioteca na "Etiqueta 卒Teatro". Estas son "A Rata Feroz",
"O casamento da Pulga e o Piollo", "As laranxas m叩is laranxas de todas as laranxas", "Historia
dunha sobreira" ....
Teatro Campolongo
25
25
29. Os de segundo participaron nunha nova edici坦n do Trotacontos. Este ano levou por t鱈tulo
Petiscos de Agarimo. Os centros participantes, foron CEIP Campa単坦, EEI deXeve,
EEI Crespo Rivas, CEP San Bieto de L辿rez e o CEP Campolongo
26
26
31. No terceiro trimestre, t坦dolos venres tivemos sesi坦n de con-
tacontos na biblioteca. unha actividade que ten moito 辿xi-
to, a todos os alumnos e alumnas g炭stalle ser contadores de
historias e sempre hai un bo n炭meros de o鱈ntes.
28
28
32. O Xadrez na Escola rematou o 26 de maio co Xadrez na R炭a. Duran-te todo
o mes de maio estivemos a xogar na Biblioteca un pequeno torneo, onde
participaron todos os cursos. Os m叩is activos foron os de Primeiro, pero
podemos dicir que os taboleiros no pararon.
Carla, Mar鱈a e Iria de 6尊 D acadaron o 2尊 Premio do Cartel Xa-drez na
R炭a. O primeiro foi para escola de San Xos辿.
No torneo da escola os `primeiros postos foron para os irm叩ns Baltar: Sabela
e Oscar.
Educaci坦n F鱈sica
29
29
33. A pouco de comezar o curso, en pleno outono, sa鱈mos os
de 6尊 , a co単ecer un pouco mellor o r鱈o Gafos. Fix辿molo en
d炭as quendas de 50 alumnos. Estaba a鱈nda o Gintgo coa
folla totalmente amarela. Despois de pasar pola zona urba-
na do r鱈o, sa鱈mos at辿 a zona rural, para co単ecer o mu鱈単o de
Cabanas, a preciosa e longa canle do mu鱈単o que trae a auga
dende o Mar da Presa, o que 辿 un souto, o que son os
meandros , co単ecer algunhas 叩rbores e plantas, e tam辿n,
tristemente, ver o desleixo dalgunha xente cando tira o lixo
坦 r鱈o.
Contabamos ver o mu鱈単o de Cabanas por dentro pero non
apareceu o encargado. A鱈nda as鱈, a sa鱈da foi amena e sau-
dable, pois estivemos d炭as horas facendo sendeirismo.
Educaci坦n F鱈sica
30
30
34. Eu vivo en Poio, que 辿 unha pequena vila preto de
Pontevedra. Pero poder鱈ase dicir que vivo en Ponte-
vedra, porque
al鱈 vou 叩 esco-
la, vou 叩s acti-
vidades, al鱈
viven os meus
av坦s e con fre-
cuencia vou
visitalos e al-
g炭ns d鱈as vou comer 叩s s炭as casas ou a alg炭n res-
taurante. Por isto falarei de Pontevedra.
Pontevedra 辿 a cidade onde realmente fago vida: vou a un pequeno local de Curros
Enr鱈quez a xogar 坦 xadrez; ao pavill坦n de Pr鱈ncipe Felipe (ao lado do hospital Montece-
lo) a xogar ao baloncesto; estudo nun-
ca escola de Pontevedra; te単o amigos
en Pontevedra; e a mi単a familia vive
en Pontevedra.
Para min Pontevedra 辿 unha cidade
moi bonita, sobre todo o seu casco an-
tigo, porque as s炭as casas vellas par辿-
cenme moi fermosas.
Vexo Pontevedra como unha cidade
moito m叩is c坦moda que algunhas
grandes cidades de Europa, como Pa-
r鱈s, Madrid, Barcelona, Londres,; porque podes moverte por
ela sent鱈ndote seguro, ten moitos espazos por onde podes pasear, falar cos amigos, ler,
xogar, tomar algo nunca cafeter鱈a,
O meu sitio preferido de Pontevedra 辿, como xa
dixen antes, a zona vella, en concreto a Praza da
Ferrer鱈a, porque ten moitas 叩rbores, hai moitas
pombas, casas antigas e moitas cafeter鱈as.
Isto 辿 o que podo contar de Pontevedra, a cidade
onde realmente vivo.
Gabriel Tom辿 5尊B
31
31
35. Her叩ldica de Pontevedra
Hola ch叩mome ngel, son un alumno de 5尊B do Colexio
Cep Campolongo de Pontevedra e como en sociais esta-
mos estudando os s鱈mbolos dos escudos, como o de Espa-
単a, a profesora mandounos facer un traballo sobre os es-
cudos her叩ldicos dos edificios da nosa cidades.
Investigando coa mi単a nai descubrimos cal 辿 a orixe da
her叩ldica que rem坦ntase a Idade Media, e relaci坦nase as xuntas e os torneos, nos
que os cabaleiros se adestraban e preparaban para a guerra. Polo tanto, como
nos torneos e batallas os cabaleiros utilizaban armaduras e 鱈an cas caras com-
pletamente cubertas, fixo que xurdise a her叩ldica, coma unha forma de distin-
ci坦n e identificaci坦n de cada cabaleiro.
Os dous fomos pola zona vella da cidade, decidimos centrarnos nos edificios
do Museo de Pontevedra. A mi単a sorpresa foi que indo pola r炭a Laranxo e no
edificio Fern叩ndez L坦pez xa vimos 3 escudos, e un deles era o da nosa cidade de
Pontevedra, que est叩 representado pola figura dunha ponte que representa a
Ponte do Burgo que cruza o noso r鱈o L辿rez e 辿 o aceso o Cami単o de Santiago.
Na mesma r炭a pero no edificio de Castro Monteagudo do museo, tam辿n vi-
mos outro escudo de Pontevedra.
Como xa decidimos traballas cos escudos de Pontevedra, fomos a falar coas
persoas que traballaban no museo e ademais de explicarme que 辿 a her叩ldica,
cont叩ronme varias an辿cdotas sobre os escudos que temos na cidade de Ponteve-
dra. A primeira historia que me contaron foi que o escudo que hai na r炭a Laran-
xo, o lado do museo, 辿 o mesmo que o da fonte que temos na igrexa da Peregrina.
Outra historia que me contaron foi que o escudo de Espa単a que hai na fa-
chada do edificio do Concello ten algo 炭nico, nunca me percatara do detalle. Este
escudo ten os seguintes elementos:
1尊 Escudo da Coroa de Castela. 2尊 Escudo do Reino de Le坦n.
3尊 Escudo da Coroa de Arag坦n. 4尊 Escudo do Reino de Navarra.
5尊 Escudo do Reino de Granada.
E non os parece estra単o que non nomee o 6尊 elemento? O s鱈mbolo da Casa de
Borb坦n que son 3 flores de Lis. Pois non o digo porque no seu lugar temos o escu-
do de Pontevedra. Si, est叩 a ponte que representa a nosa cidade.
ngel Jorge-Echeverry 5尊B
32
32
36. Membro
O.-gani:i:aci坦n da5 llacin5 E則cola
u iida5 para a Educaci坦n, A5ociada
,1臓 Ciencia e a Cultura
UIIESCO
@Equiposde
J Dinamizaci坦n
,e, da Lingua Galega
O RO DOS GAFOS
TOMEZA揃TOXAL揃COCHO
鐃緒申
O R鱈o Gafos nace no 束Mato da Xesti単a損 en Figueirido (Concello de Vilaboa). Desemboca na r鱈a de Pontevedra
(Nas Corvaceiras). Ten 8 afluentes, 16 pontes, e un percorrido de 10.830 metros. O seu caudal est叩 marcado pola
pluviosidade das estaci坦ns. No inverno e en outono soe ir cargado, no ver叩n leva menos auga; debido ao uso
excesivo das s炭as augas para 叩s veigas, hortas... O r鱈o mant辿n unha importante biodiversidade destacando a
presenza de lontras na parte final do r鱈o. Na vexetaci坦n at坦panse: os fentos, os loureiros, os l鱈quenes e outras plantas e
arbustos. Nos bosques de ribeira hai bastante diversidade que se div鱈de en tres categor鱈as: Bra単as te単en un alto grado de
humidade. Salientan os salgueiros e os amieiros. Fragas 辿 o bosque tradicional galego. Salienta o carballo.
Soutos bosques monoespec鱈ficos (dunha soa especie) de casta単os plantados polo home para a obtenci坦n de casta単as e
madeira. O seu nome proven dun hospital de leprosos xunto o desaparecido templo 束 Virxe do cami単o損, levando
os seus xard鱈ns ata a ribeira do r鱈o. En galego-portugu辿s a apalabra gafo significaba leproso. Polas pontes do r鱈o dos
Gafos, pasaba a antiga calzada romana, dende Tui ata Padr坦n. As s炭as augas foron utilizadas como lavadeiros
p炭blicos. A calidade da auga depende do tramo do r鱈o e momentos circunstancias de xente insconciente que fai vertidos
t坦xicos para este ecosistema.
O r鱈o ten distintos nomes dependendo por onde pase:Cocho, Toxal, Tomeza, Gafos, Da Taboada, Palamios,... Os seus
principais afluentes: Bois, Barco,Pombal e Pintos na marxe dereita, e Os regos da Antiguid叩, Mi単oto ou Filgueira e o r鱈o
Bala ou Cubela.
O mu鱈単o era un elemento imprescindible na elaboraci坦n
do pan, alimento base que para a s炭a produci坦n monopolizaba a
mellor e maior n炭mero de terras, nunha agricultura pobre e
de autoconsumo. S坦 decat叩ndose da importancia que o pan ti単a
daquela poderemos chegar a comprender o que o mu鱈単o
significaba economicamente.
O pan 辿 a base da mantenza no agro. Con el acomp叩単anse
todas as comidas do d鱈a e mesmo 叩s veces chega a ser, en por si,
a 炭nica comida cando se vai ao monte ou se traballan as leiras.
Toda a econom鱈a labrega xira arredor do cultivo das materias
primas, o millo e mailo centeo. O millo plant叩base na pr叩ctica
totalidade das herdades, contrastando cunha minor鱈a en
lugares costaneiros, sombrizos ou distantes onde se alternan o
centeo, a pataca, a horta, as folgadas e as 叩rbores. Os labores de
obtenci坦n do pan dende o cultivo 叩 moenda e 叩 elaboraci坦n
ocupan gran parte do tempo ao longo de todo ano, en especial
o das mulleres sobre as que recaen a maior鱈a desta angueiras.
PARTES BSICAS DUN MUO
Que significa ?: Gurgull坦n, touza, gafos, souto, rodicio, moa, pego. rbores que debes
reco単ecer: amiero, bidueiro, salgueiro, chopo, carballo, eucalipto, vimbieiro,
sabugueiro e abeleira. Para que serve? : o rodicio, a moa, o tarabelo, o aliviadoiro, a
canle. Que mui単os temos na zona urbana do R鱈o Gafos?
Como se chamaba o mu鱈単o hoxe desaparecido que estaba onde hoxe esta a
Escola Infantil Crespo Rivas? Cales son as 叩rbores de ribeira dos
r鱈os galegos?Que 辿 unha bra単a, unha fraga, un souto e unha carballeira?Canto mide
o percorrido do sendeiro do R鱈o Gafos?Que diferenza hai entre unha fervenza
e unha cascada?Quen debe ir sempre diante nunha marcha de grupo, os m叩is r叩p狸dos
ou os m叩is lentos?Co単ecer os consellos fara facer unha marcha
Que conta a lenda da "Poza da Moura" ?
INVESTIGA
33
33
37. Os oficios tradicionais
A sociedade vai cambiando, e cos cambios xorden novas necesidades; por iso, moitos
oficios tradicionais foron perd辿ndose.Antigamente, nunha vila era era fundamental o afia-
dor, o cesteiro, o ferreiro,...
O afiador. O seu traballo consist鱈a en afiar coitelos tesoiras e
outros utensilios, fac鱈ano no seu posto ambulante que era nunha bicicle-
ta ou unha motocicleta cunha pedra que rodaba e desa forma afi叩banse
os coitelos, tesoiras,... Era importante no pasado porque non hab鱈a nin-
gunha outra forma de afiar os utensilios. o seu aparello de traballo era
unha roda chamada tarazana o toura.
A profesi坦n de afiador 辿 tradicional en Galicia, temos constancia de
afiadores ambulantes galegos de hai s辿culos. O afiador anunci叩base na
r炭a tocando un chifre pero agora non 辿 unha moi frecuente inda que al-
gunha vez se poden ver, pero xa non poden afiar os coitelos novos xa que coa tarazana poden
rompelos.
Aldara Urones e Vicente Ram坦n D鱈az. 5尊B
Os cesteiros eran persoas que fabricaban ou/e vend鱈an cestas/os,
foi unha tradici坦n de pasafillos. O sitio onde se vend鱈an era a cester鱈a,
pero a xente que o fac鱈a viv鱈a m叩is nas aldeas que nas cidades.
Eran moi famosos/as no pasado pero desapareceron porque as m叩quinas
os sustituiron.
Os seus produtos eran: cestas, camas, sombreiros de palla,
Violeta Feg叩n e ngel-Echeverry 5尊B
O ferreiro 辿 unha persoa que ten por oficio traballar o ferro e ou-
tros metais. En occidente consid辿rase un oficio desaparecido. A fe-
rrer鱈a 辿 indispensable para a construci坦n da *infraestrutura da cidade,
xa que se crean pezas como varillas, vigas e l叩minas. Chegada a revolu-
ci坦n industrial o oficio desapareceu.
Resumindo, o oficio consiste en traballar os metais para facer obxec-
tos. O seu traballo exerc鱈ase nas ferrer鱈as dos pobos e cidades. Era
importante no pasado porque eran os 炭nicos que ti単an permiso para traballar o metal. E como
hab鱈a moitas guerras na s炭a 辿poca, os soldados necesitaban armas de metal. Desapareceron
porque cre叩ronse as f叩bricas e as f叩bricas traballaban moito m叩is r叩pido os metais. O fe-
rreiro moldea ferro en brasa na forxa; era fillo dun ferreiro que aprend鱈a a t辿cnica de sol-
deo moderna e a tradicional arte de forxar.
Ferramentas:
1. Forxa: onde se aplica a calor ao metal. 2.Bigorna: bloque grande de ferro ou aceiro.
3.Tenazas: usadas para coller o metal *incandescente. 4.Moldes: instrumentos para dar for-
ma ao metal. 4.Fragua: ferramenta onde se coloca o carb坦n para quentar pezas de metal.
Obxectos realizados: espadas, fachas, coitelos, escudos, ferraduras, pendentes, caldeiros,
brazais, ...
*Incandescente: moi, moi, moi quente.
*Infraestrutura: obra subterr叩nea que serve de base a ou-
Marta V叩zquez e Pedro Land鱈n 5尊B
34
34
38. O Proxecto R鱈os 辿 unha iniciativa de concienciaci坦n, educaci坦n e participaci坦n
cidad叩 en defensa dos nosos r鱈os. Fundam辿ntase na realizaci坦n de inspecci坦ns do
estado dos r鱈os galegos por parte de persoas ou grupos voluntarios a nivel local, co
obxectivo final de facerse respons叩beis da vixianza (adopci坦n) do r鱈o que pasa
polo seu municipio ou localidade.
Comezamos este ano nunha fase experimental cun s坦 curso (2尊A) facendo alg炭ns
estudos. Primeiro comezamos co単ecendo o nome dalgunhas 叩rbores e plantas da
escola, logo pasamos 坦 Parque de Campolongo e rematamos estudando o noso
traxecto adxudicado, que comprende desde Ponte Boleira at辿 o comezo da Esta-
ci坦n do Tren.
Nunha das primeiras sa鱈das vimos por primeria vez no cole o froito da aucuba.
Logo polo r鱈o vimos a flora t鱈pica da ribeira dos r鱈os galegos, salgueiros, amenei-
ros, bidueiros, aveleiras, e tam辿n alg炭nhas invasoras, como as acacias. Das plantas
a m叩is invasora 辿 a co単ecida popularmente como Amor de Ho-
me (Tradescantia). A m叩is divertida foi o estraloque, pois con ela estouramos
algunha na cabeza. Outros datos do r鱈o foron: turbidez boa, temperatura 16.5 尊,
Ph case neutro, nitratos 5 mgl, ... E para rematar recollimos algunhas follas para
facer un pequeno herbario, entre elas estaban algunhas das Herbas de San Xoan.
Todo esto e m叩is. P坦dese ver no blogue Entre Herbas do Ghafos (http://
herbasdoghafos.blogspot.com.es/). Na Etiqueta Proxecto R鱈os)
Equipo Biblioteca
35
35
39. Na contraportada puxemos fotograf鱈as da actividade Cadros Vivos, onde oalumnado voluntario de 5尊 e 6尊 tivo que
elixir un cadro e representalo contando algo del. Pode verse en Campolongoteca, o blog da Biblioteca (Etiqueta
Cadros Vivos). Alg炭ns dos cadros pux辿molos aqu鱈 para que fagas unha investigaci坦n po単endo o autor do cadro e
tam辿n, por que non, o alumn@ que o representou . Es quen de facelo ? Logo an鱈mate tam辿n coas Sopas
de Letras que tes debaixo.
Colorea o teu Petisco de Agarimo
36
36