Ruimtevraag Krimpt Spectaculair
0 likes169 views
Monique Arkesteijn en Kees Rezelman blikken in een interview met Property NL vooruit naar het jaar 2020. De vraag naar kantoorruimte krimpt spectaculair in de tussenliggende periode menen zij. Hoe dienen aanbieders van vastgoed hiermee om te gaan. Wat zijn de belangen van de eindgebruiker hierin? Lees hier het complete interview.
Ruimtevraag Krimpt Spectaculair
- 1. advies CoreNet Global: iN 2020 heeft 40% werkNemers GeeN vaste werkplek Ruimtevraag krimpt spectaculair Omdat mensen hun werk anders dOen, is er straks minder vraag naar kantOren. vaste werkplekken verdwijnen door Paul Wessels D e wijze waarop eindgebruikers wereldwijd worden. Door de crisis wordt het nieuwe werken ook hun vastgoed benutten verandert radicaal. aangewakkerd, omdat het nu ook wordt aangegrepen In t kort Niet alleen in de kantorenmarkt, maar ook bij- als kostenbesparing. Maar als d叩t te veel de drijfveer Mensen gaan voorbeeld in zorg en onderwijs. Vraag is of de traditio- wordt, moet je als organisatie uitkijken: in het streven minder naar werk, nele vastgoedprofessionals dat voldoende doorhebben. naar winstoptimalisatie en aandeelhouderswaarde, werk gaat naar Dat zeggen de nieuwe voorzitter van CoreNet Global moeten bedrijven en organisaties nieuwe besparingen mensen Benelux, ir. Monique Arkesteijn, verbonden aan de TU zien te realiseren. In die sfeer kan het nieuwe werken Traditionele kantoor Delft en vice-voorzitter Kees Rezelman (AT Osborne). dwingend opgelegd worden als een manier om effici- minder grote rol Ze blikken vooruit op de belangrijke themas voor de enter met de beschikbare vierkante meters om te gaan, vastgoed moet komende jaren zoals die leven bij CoreNet Global, daarmee de benutting van het vastgoed te optimali- trends eind- wereldwijd de belangrijkste spreekbuis van de eindge- seren en kosten te besparen. Die benadering kan tot gebruiker volgen bruiker in vastgoed. ontevreden medewerkers leiden en weerstand op ver- Tegen de achtergrond van de economische crisis heb- schillende lagen in de organisatie. Erik de Jonge van ben veel vastgoedpartijen hun mond vol over de uit- ANWB stelt bij het eindgebruikersdebat dat het nieu- eindelijke klant, de eindgebruiker. En terecht, zegt we werken mislukt als kostenbesparing de drijfveer is. Arkesteijn, universitair docent vastgoedmanagement: Arkesteijn en Rezelman stellen dat het aantal vierkante eindgebruikers richten zich nu op duurzaamheid, meters kantoorvloer dat we in Nederland nodig zullen portefeuille-optimalisatie, andere contract- en samen- hebben afneemt. Hebben partijen in de vastgoedwe- werkingsvormen, de nieuwe accounting regels en het reld dat wel zo scherp in de gaten. De werkelijkheid is nieuwe werken. Het nieuwe werken breekt bijvoor- dat mensen niet meer naar hun werk gaan, maar dat beeld nu echt door, mensen gaan tijd- en plaatsonaf- het werk naar de mensen komt. Plekken om mensen hankelijk werken. Het fenomeen is uit de pilotfase en te ontmoeten, idee谷n uit te wisselen of om zich te laten ook de managementstijl van bedrijven verandert. inspireren. Dit vraagt om activiteitgerelateerde werk- kees rezelMan plekken, personifisering, sturen op output, meten van drijfveer productiviteit kenniswerkers leiderschap, maar ook Tijdens een recente internationale meeting van Core- ict-outsourcing en ontwikkelingen als de cloud, data- Net Global in Dallas als start van het Corporate Real transmissie om maar een paar zaken te noemen. En Estate 2020 research and leadership development pro- als sluitstuk vraagt het om het flexibel inzetten van het gram werd de statement gemaakt dat in 2020 liefst vastgoed. 40% van de werknemers in de ontwikkelde econo- Arkesteijn: de gevolgen voor de structuur van de kan- mie谷n niet meer tijd- en plaatsgebonden zal werken. torenmarkt zijn groot. Zo gaan we als CoreNet Global CRE2020 laat zien dat steden en stammen bepalend Benelux in gesprek met de Raad Onroerende Zaken Monique arkesTeijn propertynl magazine | nr.2 - 10 februari 2012 | 37
- 2. de hoeveelheid kantoorruimte daarmee met bijna 40% Profiel coreneT teruggelopen. Geen wonder dat prominente vastgoed- corenet Global heeft wereldwijd 7000 leden en in de Benelux 120, waarvan adviseurs als DTZ Zadelhoff en Jones Lang LaSalle vo- 50 eindgebruikers. ondanks dit beperkt aantal leden heeft corenet Global Be- rig jaar voorspelden dat de huidige leegstand van zon nelux vooral de laatste vier jaar naam gemaakt als vertegenwoordiger van de 14 % de komende jaren wel eens zou kunnen verdub- eindgebruiker. een drijvende kracht daarbij was flip verwaaijen van TnT, die belen. vorig jaar afscheid nam als voorzitter. Bestuurders van Benelux zijn afkom- Maar de veranderingen bij eindgebruikers beperken stig uit organisaties als Philips, shell floraHolland, sybase en doW chemical. zich natuurlijk niet tot de kantorenmarkt, zegt Rezel- niet alleen kantoorgebruikers, maar ook eindgebruikers uit de zorg- en onder- man. Met de gewijzigde financieringsstructuur van wijssector zijn in corenet Global vertegenwoordigd. Het lidmaatschap van de zorghuisvesting, komt er mogelijk een stroom van ge- organisatie staat ook open voor adviseurs die zich met hun dienstverlening bouwen en terreinen beschikbaar als beleggingsobject specifiek richten op eindgebruikers. voor marktpartijen: duizenden gebouwen en honder- den hectares grond, dikwijls op strategische locaties en soms met cultuurhistorische waarde. Door de vergrijzing blijft er ook op lange termijn grote om het standaard ROZ-huurcontract voor kantoren vraag naar (gebouwen van) zorginstellingen: zorg zal veel flexibeler te maken. toenemen en altijd nodig blijven. Zorginstellingen le- Kees Rezelman wijst op een partij als Randstad die ren de taal van de markt nog beter spreken en natuur- eigenlijk niet meer in kantoorgebouwen denkt maar lijk moet de overheid nog wennen aan marktwerking in activiteiten. Ze zeggen: corporate ondernemingen in de zorg. Maar marktpartijen kunnen de boot missen huren in de toekomst geen vastgoed meer. Zo schetste als zij het zorgvastgoed niet op de juiste maatschappe- Wout-Jan Ykema van Randstad vorig jaar tijdens het lijke en financi谷le waarde weten te schatten. jaarlijkse CoreNet-eindgebruikersdebat op de Provada. En dan de overheidsmarkt: overal in Nederland kijken gemeentebesturen gretig naar hun eigen tafelzilver en wordt het gemeentelijke vastgoed kritisch onder de Young professionals willen een leuke plek, loep gelegd. De gemeentelijke vastgoedmanager ont- komt niet aan het rondwarende bezuinigingsspook. gerieflijk, representatief en waarvoor je niet Gemeenten maken hun vastgoedportefeuille transpa- ranter en waarderen uniformer. Daarmee ontstaat een urenlang in de file hoeft te staan courante gemeentelijke vastgoedvoorraad met ruimte voor verhandeling en ontwikkeling. Dat biedt allerlei kansen voor de markt. Het nieuwe werken en de noodzaak om kosten te be- sparen, vragen erom de huisvesting goedkoper, flexi- Eindgebruikers zijn beperkt vertegenwoordigd in beler en minder risicovol te realiseren. Tegelijk hecht Nederland, menen Arkesteijn en Rezelman. Bij veel de gemiddelde medewerker steeds minder aan een debatten over huisvesting en vastgoed blijkt dat de eigen, vaste werkplek. Young professionals willen een aanbieders van vastgoed veelal via 辿辿n mond praten: leuke plek, gerieflijk, representatief, waar je anderen Neprom (ontwikkelaars), IVBN (beleggers), Bouwend ontmoet en waar je niet urenlang voor in de file hoeft Nederland. Ook de banken, de installateurs en de te staan. vastgoedbeheerders hebben hun koepels. Arkesteijn: De eindgebruikers en dan vooral de beslissers zijn collecTief verdeeld vertegenwoordigd, omdat vastgoed een be- En dat antwoord is er, bijvoorbeeld in de vorm van drijfsmiddel is en het primaire proces ondersteunt. businesscenters. Er komen er steeds meer, met steeds De directeuren van het maatschappelijk vastgoed heb- meer kwaliteit en variatie. Er kunnen zo mooie moge- ben een eigen kring, het hoger onderwijs kent een lijkheden ontstaan als bedrijven langs die weg meer aantal op vastgoed gerichte netwerken. Zoals onze vo- dingen collectief doen. Niet meer ieder bedrijf zn ei- rige voorzitter Flip Verwaaijen het eens verwoordde: gen koffiecorner, maar samen een goed restaurant. allemaal erg naar binnen gericht. Het is goed dat de IBM Nederland maakte vorig jaar cijfers bekend over gebruiker vertegenwoordigt wordt bij de belangrijke zijn slinkende ruimtebehoefte. Amper tien jaar gele- themas als de toekomst van de kantorenmarkt (ac- den werkten er bij IBM Nederland ruim 6500 mensen tieprogramma leegstand kantoren) en het platform op een totale kantoorvloeroppervlakte van 130.000 m族. duurzaamheid en de ontwikkeling NEN8021. D叩t is Nu werken er 5500 mensen op 70.000 m族. Per saldo is onze ambitie. 38 | nr. 2 - 10 februari 2012 | propertynl magazine