Saiful Nizam tatabahasa - imbuhan me n- ...
- 2. 2 Imbuhan meN- Takrif Imbuhan meN- ialah awalan yang apabila diimbuhkan kepada kata kerja, kata nama atau kata sifat, mewujudkan beberapa maksud. Bentuk imbuhan Imbuhan meN- boleh menjadi meN-, meN- -kan, meN- -i dan sebagainya. Imbuhan meN- adalah imbuhan kata kerja.
- 3. 3 Imbuhan meN- Imbuhan meN- mempunyai awalan:- me, mem, meng, menge. Contoh: menanak, memberi, mengangkut, mengecas, menyiang Imbuhan meN- dapat dibahagikan kepada beberapa maksud tertentu.
- 4. 4 Imbuhan meN- Melakukan perbuatan. Contoh: Nazri memukul anjing gila. Kakak menyiang ikan. Membuat. Contoh: Adik membuat layang-layang daripada buluh. Ibu sedang mengacau dodol.
- 5. 5 Imbuhan meN- Menjadi. Contoh: Kulitnya melecur selepas terkena api. Enjin kereta itu membahang. Mengeluarkan bunyi. Contoh: Pencuri itu mengerang kesakitan selepas ditikam. Kucingnya mengiau apabila dipanggil.
- 6. 6 Imbuhan meN- Menghala ke (arah, tempat). Contoh: Pesawat itu menuju ke barat. Air sungai itu mengalir ke muara.
- 7. 7 meN- + kata kerja satu suku kata meN- menjadi menge- apabila bertemu dengan perkataan satu suku kata. Contoh: mengebom, mengecat, mengeram, mengepos, mengekod Abang mengepos surat. Pekerja itu mengecat rumah. Kerani itu mengekod data dengan komputer. Tentera mengebom perkampungan pemberontak.
- 8. 8 Imbuhan meN- -kan Imbuhan meN- -kan dapat membentuk beberapa maksud. a) menjadikan. Contoh: Pengakap itu menyalakan api di hadapan khemah. Rajendran menghitamkan rambut dengan cecair khas.
- 9. 9 Imbuhan meN- -kan b) membantu orang lain. Contoh: James membacakan ibunya surat itu. Saya membelikan buku untuk adik saya. c) berkenaan dengan/mengenai. Contoh: Datuk kerap menceritakan kisah zaman Jepun kepada kami. Ibu tersebut suka mengenangkan peristiwa kematian anaknya.
- 10. 10 Imbuhan meN- -i Imbuhan meN- -i boleh menghasilkan beberapa maksud. a) menjadikan. Contoh: Kakak menghiasi biliknya dengan bunga- bunga hidup. Dia mewarnai dinding dengan warna kuning.
- 11. 11 Imbuhan meN- -i b) melengkapi dengan/memberi. Contoh: Menteri itu mengakhiri ucapannya dengan dua rangkap pantun. Dia memerahi kukunya. c) mengusahakan/melakukan. Contoh: Suhaimi menziarahi kubur ibunya setiap pagi aidilfitri. Pak Mat selalu menasihati budak-budak nakal supaya berkelakuan baik.
- 12. 12 Imbuhan beR- Takrif Imbuhan beR- ialah awalan yang apabila diimbuhkan kepada kata nama, kata kerja atau kata sifat, mewujudkan beberapa maksud.
- 13. 13 Pelbagai maksud imbuhan beR- Imbuhan beR- dapat bermaksud mempunyai, menghasilkan, menaiki, mengerjakan, mengikuti, menganggap sebagai, dilakukan kerana diri, perbuatan saling berbalasan dan bilangan. ber- + mempunyai dapat bermaksud memiliki. Contoh: Saya bertali leher merah sewaktu menghadiri majlis rasmi itu. Dia tidak berduit lagi kerana wangnya hilang.
- 14. 14 Pelbagai maksud imbuhan beR- ber- + menghasilkan dapat bermaksud mendatangkan. Contoh: Pokok rambutan kami berbuah lebat. Radionya tidak berbunyi sejak kelmarin. ber- + menaiki dapat bermaksud pergi dengan kenderaan/mengenderai/ menunggang. Contoh: Bapa berkenderaan ke tempat kerja. Kami berbasikal ke sekolah.
- 15. 15 Imbuhan di- Takrif Imbuhan di- ialah awalan yang apabila diimbuhkan kepada kata nama, kata kerja atau kata sifat, mewujudkan dua maksud.
- 16. 16 Dua maksud imbuhan di- Imbuhan di- yang diimbuhkan kepada kata kerja dapat membentuk maksud pasif dalam ayat. Contoh: Bola itu ditendang oleh Haris dengan kaki kirinya. Hadi berlari dengan laju apabila dikejar oleh seekor anjing. Perhatikan: Kata kerja aktif bagi ditendang dan dikejar ialah menendang dan mengejar. Kata bantu oleh boleh digunakan untuk pelaku.
- 17. 17 Dua maksud imbuhan di- Imbuhan di- dapat digunakan untuk menguatkan maksud pasif dalam kata kerja. Contoh: Diperlajunya kereta yang dipandunya kerana dia sudah lewat ke pejabat. Kereta yang sedang diperlajunya terbabas.
- 18. 18 Imbuhan teR- Takrif Imbuhan teR- ialah awalan yang apabila diimbuhkan kepada kata kerja, kata sifat atau adverba, mewujudkan beberapa maksud.
- 19. 19 Pelbagai maksud kata berimbuhan teR- Kata berimbuhan teR- dapat bermaksud dilakukan dengan tidak sengaja, keupayaan, makna paling dan menggambarkan keadaan. teR- + dilakukan dengan tidak sengaja. Contoh: Ranjit terpukul tiang gol sehingga menyebabkan kayu hokinya patah. Dia tersepak wang RM50.00 ketika berjalan di lorong itu.
- 20. 20 Pelbagai maksud kata berimbuhan teR- teR- + keupayaan juga bermaksud kesanggupan. Contoh: Parit yang besar itu terlompat oleh adik. Siapa sangka budak yang kurus itu termakan tiga pinggan nasi minyak. teR- + makna paling juga bermaksud yang amat sangat. Contoh: Bangunan Berkembar Petronas dikatakan bangunan yang tertinggi di dunia. Menara yang tertinggi di Asia ialah Menara Kuala Lumpur.
- 21. 21 Pelbagai maksud kata berimbuhan teR- teR- + menggambarkan keadaan. contoh: Dia sering terkenang akan ibunya yang telah meninggal dunia. Kerana terlalu rindu dia pun termimpi akan kekasihnya.
- 22. 22 Imbuhan kan dan -i Takrif Imbuhan kan dan -i ialah akhiran yang dapat diimbuhkan kepada kata nama, kata kerja atau kata sifat. Akhiran kan mewujudkan dua maksud iaitu membuat untuk orang lain dan bersifat ayat suruhan. Akhiran i mewujudkan maksud lokatif (tempat) dan menjadikan.
- 23. 23 Imbuhan kan dan -i kan membuat untuk orang lain. Contoh: Biar saya nyalakan api di dapur. Bapa membacakan ibu surat. kan bersifat ayat suruhan. Contoh: Tolong pulangkan buku saya itu. Masukkan barang-barang itu ke dalam kereta.
- 24. 24 Imbuhan kan dan -i Akhiran i pula membawa maksud: Lokatif (tempat) Contoh: Kerusi itu saya duduki. Garisi ayat yang salah. Menjadikan Contoh: Bilik itu kamu terangi dengan cahaya pelita. Latihan itu akan kami mulai.
- 25. 25 Imbuhan peN Takrif Imbuhan peN ialah awalan yang apabila diimbuhkan kepada kata kerja atau kata sifat, mewujudkan beberapa maksud. Bentuk imbuhan peN- Imbuhan peN boleh berbentuk tiga berdasarkan maksudnya, iaitu pe, peN -an dan per -an.
- 26. 26 Imbuhan peN Imbuhan peN (pe, peng, penge dan peny) dapat membawa maksud: Orang yang melakukan sesuatu. Contoh: Encik Wahid Hashim ialah pengarang akhbar Utusan Malaysia. Siti Nurhaliza ialah penyanyi kesukaan ramai
- 27. 27 Imbuhan peN Alat / perkakas. Contoh: Kakak menyapu halaman dengan penyapu lidi. Setiap bangunan tinggi perlu ada pemadam kebakaran. Sifat / tabiat. Contoh: Allah Maha pengampun. Setiap orang tidak baik bersikap pendendam terhadap orang lain.
- 28. 28 Imbuhan peN Sukatan pada masa, saiz, jarak. Contoh: Kira-kira empat puluh peratus pelajar di sekolah rendah adalah lelaki. Besar batang pokok itu dua pemeluk.
- 29. 29 Imbuhan ke Takrif Imbuhan ke ialah awalan yang apabila diimbuhkan kepada kata kerja, kata sifat atau kata sifat, mewujudkan beberapa maksud.
- 30. 30 Maksud perkataan berimbuhan ke- Kata nama terbitan Terbentuk daripada gabungan imbuhan ke- dan kata dasar, seperti ke + tawa = ketawa; ke + tua = ketua; ke + mudi = kemudi Contoh: Mesyuarat pertama Persatuan Bahasa Melayu itu untuk memilih beberapa jawatan ketua. Orang gila itu sentiasa ketawa sejak tadi.
- 31. 31 Maksud perkataan berimbuhan ke- Bilangan Terbentuk daripada gabungan ke- dan bilangan sepeti ketiga, kelima, keseribu, kesejuta Contoh: Dia mendapat tempat kedua dalam peperiksaan akhir tahun. Abdullah merupakan pengunjung yang kesejuta pameran itu.
- 32. 32 Imbuhan ke- -an Perkataan yang diterbitkan hasil gabungan imbuhan ke- + kata dasar + -an, seperti kesabaran, keyakinan, kebakaran. Perkataan terbitan ini mewujudkan tiga maksud iaitu hasil perbuatan, keadaan dan menyerupai.
- 33. 33 Imbuhan ke- -an Hasil perbuatan Contoh: Keberanian pemuda itu terbukti apabila dia sanggup menyelamatkan orang tua yang kelemasan di dalam tasik itu. Kemalangan di jalan raya berpunca daripada kecuaian pengguna sendiri.
- 34. 34 Imbuhan ke- -an Keadaan Contoh: Kegelisahan budak itu akhirnya hilang apabila bapanya muncul. Keindahan ketika matahari terbenam sungguh cantik.
- 35. 35 Imbuhan ke- -an Menyerupai Contoh: Baju yang dipakainya itu kemerah-merahan. Warna air sungai yang tercemar itu kehitam- hitaman. Perhatikan, tanda sempang digunakan.
- 36. 36 Imbuhan an Takrif Imbuhan an ialah akhiran yang apabila diimbuhkan kepada semua jenis kata, mewujudkan beberapa maksud. Maksud perkataan berimbuhan -an Terbentuk daripada gabungan kata dasar, kata nama, kata kerja, kata sifat atau adverba dengan akhiran an seperti bulan + an = bulanan; pukul + an = pukulan dan harap + an = harapan.
- 37. 37 Imbuhan an Hasil perbuatan Contoh: Tulisan pensyarah itu tentang ekonomi orang Melayu. Bungkusan yang dikirim oleh abang telah diterima oleh ibunya. Tempat Contoh: Orang ramai tidak dibenarkan melintasi kawasan larangan. Keluarga yang ramai memerlukan ruangan yang selesa.
- 38. 38 Imbuhan an Besar / luas Contoh: KLIA mempunyai landasan pendaratan pesawat yang panjang. Malaysia dan Indonesia dipisahkan oleh lautan. Tiap-tiap Contoh: Setiap pelajar di sekolah menduduki peperiksaan tahunan. Di negara maju terdapat banyak akhbar harian.
- 39. 39 Imbuhan an Benda/bahan Contoh: Ibu bersyukur apabila menerima kiriman wang daripada abang. Setiap makanan perlu bersih daripada kuman.
- 40. Semoga keberkatan Tuhan sentiasa bersama kita. Maju Bahasa, Majulah Bangsa Sekian, terima kasih.