Sağlık Sigortacılığında Ters Seçim
- 1. İlayda ÜÇÜNCÜ Sağlık Kurumları Yönetimi Tezli Yüksek Lisans 2015
- 2. Bilgi Asimetrisi Maliyet Artışı Unsurları Ters Seçim Kavramının Ortaya Çıkışı Ters Seçimi Önlemeye Yönelik Öneriler Sonuç Sunum Planı
- 3. Tam rekabet piyasasında alıcılar ve satıcılar; alınıp satılacak mal ve hizmetlerin özellikleri, fiyatı ve kalitesi hakkında birbirlerinin etkisinde kalmadan faydalarını maksimize edecek gerekli bilgi düzeyine sahiptirler. Bilgi Asimetrisi
- 4. Ancak, piyasa tarafları (alıcılar ve satıcılar) değişime konu olan mal ve hizmetler ile ilgili aynı bilgiye sahip olmadıklarında veya bir kısmı diğerlerine nazaran bilgi avantajlarına sahip olduklarında, yani bilgi asimetrisi söz konusu olduğunda, piyasalar verimli ve hakkaniyetli çıktılar/sonuçlar üretmede başarısız olabilir. Bilgi Asimetrisi
- 5. Sağlık hizmetleri piyasasını diğerlerinden ayıran en temel özelliklerin başında; sağlık hizmetlerine olan talebin belirsiz olması ve asimetrik bilgi gelmektedir. Bilgi Asimetrisi Bu gibi piyasaların başında da sağlık hizmetleri ve sağlık sigortacılığı piyasaları gelmektedir.
- 6. Belirsizlik, söz konusu hizmetlere ne zaman, nerede ve hangi boyutta gereksinim duyulacağını bireylerin öngörememeleriyle ortaya çıkmaktadır. Sağlık hizmetlerinin ihtiyaç doğduğu anda tüketilme zorunluluğunun bulunması ve ikamesinin olmaması, hastaları sağlık sigortası güvencesi şemsiyesi altına girmeye zorlamaktadır. Bilgi Asimetrisi
- 7. Buna göre bireyler, her ay belli oranda prim ödeyerek gelecekte doğabilecek ciddi sorunlara hazırlıklı olmaktadırlar. Böylece, sağlık sigortası kapsamına alınan bireyler belirsiz olan sağlık harcamaları konusunda satın alma gücü kazanmış olmaktadırlar. Bilgi Asimetrisi
- 8. Bilgi Asimetrisi Sağlık piyasalarında asimetrik bilgi sorununun bir kısmı, sigorta arz edenler ile sigorta talebinde bulunanlar arasındaki enformasyon asimetrisine dayanmaktadır.
- 9. Sağlık sigortası piyasasında sözleşmeye bağlı olarak ortaya çıkan standart problem, ters seçim ve ahlaki tehlikedir. Ters seçim, hasta ve sigortacı arasındaki sözleşme imzalanmadan önce; ahlaki tehlike ise sözleşme sonrası ortaya çıkan maliyet unsurlarıdır. Sağlık Hizmetleri Piyasasında Maliyet Artışında Asimetrik Bilgiye Bağlı Unsurlar
- 10. Ters seçim kavramının temeli, Akerlof’un (1970) bilgi ekonomisine ilişkin “The Market of Lemons” adlı makalesine dayanmaktadır. Tarihçe
- 11. İkinci el araba piyasasının işleyişinin ele alındığı çalışmada, arz ve talep arasındaki asimetrik bilginin tam rekabet piyasası varsayımlarını engellediği ortaya konulmuştur. A market for lemons?
- 12. Rothschild ve Stiglitz (1976), Akerlof’un (1970) çalışmasından yararlanarak, ters seçim kavramını sağlık sigortası piyasası için incelemişlerdir. Tarihçe
- 13. Sağlık sigortacılığı piyasasında sağlık sigortasını talep eden bireyler, sağlık sigortasını arz eden kurum veya kuruluşlar karşısında kendi sağlık durumları hakkında daha fazla bilgiye sahiptirler. Bu bilgi açığı ise sağlık sigortası piyasasında ters seçim (adverse selection) durumuna yol açabilmektedir. Ters Seçim
- 14. Ters seçim, sigortacıların çıkarlarına ters olabilecek müşterilerin seçimi anlamına gelmektedir. Ters Seçim
- 15. Ya da müşterilerin kendi sağlık koşulları ve riskleri konusunda sigortacılara nazaran daha fazla bilgi sahibi olmalarından dolayı (bilgi asimetrisi), sigortanın finanse edebileceği ortalama maliyetlerin üzerindeki insanların sigorta yaptırma tehlikesi olarak tanımlanabilir. Ters Seçim
- 16. Sigorta şirketleri düşük risk grubunda yer alanları piyasada tutabilmek için riskli grupta yer alanların, risk düzeylerine göre prim ödemelerini sağlamak durumundadırlar (Shmanske 1996). Ters Seçim Yüksek risk grubunda yer alan hastaların sağlık hizmetlerini daha fazla tüketmeleri kaçınılmazdır.
- 17. Ters seçimi önlemek için çeşitli ülkelerde farklı çözümler denenmiştir. Örneğin; İşverene dayalı özel sigortacılığın bulunduğu ABD’de ters seçimi önlemek için aynı işveren için çalışan işçilerin en az yüzde 75’nin sigorta kapsamında olması öngörülmektedir. Ters Seçim
- 18. Sağlık hizmetleri piyasasında sigortalı olan bir tüketicinin yararlandığı sağlık hizmetinin fiyatı ona göre düşük ya da sıfırdır. Dolayısıyla da hastanın piyasada karşılaştığı fiyat marjinal maliyetin altındadır. Bu durumda tüketici, hizmetleri aşırı kullanma yönünde bir güdüye sahiptir. Ters Seçimi Önlemeye Yönelik Çözüm Önerileri
- 19. 1. Hastaların sağlık hizmetlerini aşırı biçimde tüketme yönündeki taleplerine sınırlama getirmek için kullanılan en etkili yöntem, hastanın kullandığı her bir sağlık hizmeti karşılığında belli oranda katkı payı ödemesinin sağlanmasıdır. Ters Seçimi Önlemeye Yönelik Çözüm Önerileri
- 20. Katkı payının belirlenmesinde sigortalının risk grubunda olup olmadığı mutlaka dikkate alınmalı, riskli grupta yer alan hastaların diğerlerine göre daha fazla sigorta primi ve katkı payı ödemeleri sağlanmalıdır. Ters Seçimi Önlemeye Yönelik Çözüm Önerileri
- 21. Talep yanlı maliyet paylaşımı, sağlık hizmetleri piyasasının talep cephesinde yer alan sigortalı hastaların yararlandıkları sağlık hizmetleri karşılığında sağlık otoritesince yasalarla zorunlu kılınan oranda harcamalara katlanmasıdır. 2. Talep Yanlı Maliyet Paylaşımı: Ters Seçimi Önlemeye Yönelik Çözüm Önerileri
- 22. Rothschild ve Stiglitz (1976) makalesinde, rekabetçi sigorta piyasalarının, ters seçime çözüm üretmede başarısız olduklarını ortaya koymuşlardır. Ayrıca Rothschild ve Stiglitz dışında çok sayıda araştırmacı; Spence (1978) ve Miyazaki (1977) başta olmak üzere rekabetin, ters seçim problemine çözüm üretemediği sonucuna varmışlardır. Sonuç
- 23. Sağlık sigortası piyasalarının işleyişini ele alan ampirik çalışmalarda, kesin bir sonuca varılamamıştır. Çünkü bu alanda yapılan çalışmaların çoğunda şu iki varsayım kullanılmıştır: Sonuç
- 24. Birincisi, sigortalı hastaların tamamı aynı primi ödemektedirler ve piyasa fiyatı herkes için sabittir. Yani, sigortacılar piyasa fiyatını belirlerken bireylerin risk durumuna göre farklılaştırmaya gitmemişlerdir. Sonuç
- 25. İkincisi, sigortacılar üye kayıtlarında riskli hasta ayrımına başvurmamışlardır (Pauly 1968). Gaynor ve Vogt’a (1999) göre, her ülkenin sağlık sigortası kuruluşu, kayıtlı üyeleri bakımından farklılık göstermektedir ancak üye kayıtlarında risk ayrımına gitmemektedirler. Sonuç
Editor's Notes
- #16: Ters seçim, sigortacıların çıkarlarına ters olabilecek müşterilerin seçimi anlamına gelir.