際際滷

際際滷Share a Scribd company logo
Het ontstaanHet ontstaan
der seksender seksen
Dr. R. SchatsDr. R. Schats
VU mcVU mc
Een mensEen mens
 10 triljoen cellen10 triljoen cellen
 Elke cel bevat chromosomenElke cel bevat chromosomen
 Het genoom: 30.000 genenHet genoom: 30.000 genen
 Base paren: 3 miljardBase paren: 3 miljard
 Code voor eiwittenCode voor eiwitten
 Eiwitten: 10.000 per celEiwitten: 10.000 per cel
Sekse = geslachtSekse = geslacht

Twee geslachten:Twee geslachten: ワ enen ワ
 Doel:Doel: VOORTPLANTING !VOORTPLANTING !
Soorten geslachten:Soorten geslachten:
ChromosomaalChromosomaal
GonadaalGonadaal
HormonaalHormonaal
PhenotypischPhenotypisch
Sekse: ChromosomaalSekse: Chromosomaal
 46 chromosomen in elke cel46 chromosomen in elke cel
 44 autosomen44 autosomen
 2 geslachtschromosomen2 geslachtschromosomen
 46, XX meestal een vrouw46, XX meestal een vrouw
 46, XY meestal een man46, XY meestal een man
Enkele vuistregelsEnkele vuistregels
 Het basispatroon is vrouwelijkHet basispatroon is vrouwelijk
 Y chromosoom: MSY (male specificY chromosoom: MSY (male specific
region): SRY gen: TDF productie: leidtregion): SRY gen: TDF productie: leidt
tot ontwikkeling testistot ontwikkeling testis
 Testis produceert testosteron en MIFTestis produceert testosteron en MIF
(ook wel AMH genoemd)(ook wel AMH genoemd)
Sekse: GonadaalSekse: Gonadaal
De geslachtsklier is:De geslachtsklier is:
 OVARIUMOVARIUM
 TESTISTESTIS
Testis betekentTestis betekent
 Het woord komt uit het LatijnHet woord komt uit het Latijn
 Het betekent GETUIGEHet betekent GETUIGE
 In het Romeinse Rijk mochtenIn het Romeinse Rijk mochten
alleen mannen getuigenalleen mannen getuigen
Sekse: HormonaalSekse: Hormonaal
Androgenen:Androgenen:
TESTOSTERONTESTOSTERON
Oestrogenen:Oestrogenen:
OESTRADIOLOESTRADIOL
Basisprincipe Endocrinologie:Basisprincipe Endocrinologie:
effect van hormoneneffect van hormonen
 Een bepaalde produktie die leidt totEen bepaalde produktie die leidt tot
een zekere concentratie in heteen zekere concentratie in het
bloedbloed
 De gevoeligheid van het eindorgaanDe gevoeligheid van het eindorgaan
voor een bepaald hormoonvoor een bepaald hormoon
Sekse: PhenotypischSekse: Phenotypisch
 Hoe zie je eruitHoe zie je eruit
 Uitwendige geslachtsorganenUitwendige geslachtsorganen
 Bij geboorte vast te stellenBij geboorte vast te stellen
 Belangrijk voor naamgevingBelangrijk voor naamgeving
 Soms niet duidelijk bij geboorteSoms niet duidelijk bij geboorte
Uitwendige geslachtsorganen:Uitwendige geslachtsorganen:
ワ enen ワ
 Bipotentieel stadium van deBipotentieel stadium van de
sinus urogenitalissinus urogenitalis
 Onder invloed testosteron:Onder invloed testosteron:
mannelijke richtingmannelijke richting
Zo gaat het bij de mensZo gaat het bij de mens
 Een aantal diersoortenEen aantal diersoorten
doen het heel anders:doen het heel anders:
* Temperatuur afhankelijk* Temperatuur afhankelijk
* Parthenogenese* Parthenogenese
* Hermafroditisme* Hermafroditisme
Ontwikkeling uitwendigeOntwikkeling uitwendige
genitalia bij man en vrouwgenitalia bij man en vrouw
Mannelijke en VrouwelijkeMannelijke en Vrouwelijke
geslachtsorganen: inwendiggeslachtsorganen: inwendig
 Vrouw:Vrouw:
ovarium en buizen van M端llerovarium en buizen van M端ller
 Man:Man:
testis en gangen van Wolfftestis en gangen van Wolff
Vrouwelijke geslachtsorganenVrouwelijke geslachtsorganen
Ovarium en Buizen van M端llerOvarium en Buizen van M端ller
 OvariumOvarium
 EileidersEileiders
 Baarmoeder (corpus + cervix)Baarmoeder (corpus + cervix)
 Bovenste 2/3 deel vaginaBovenste 2/3 deel vagina
Mannelijke geslachtsorganenMannelijke geslachtsorganen
Testis en Gangen van WolffTestis en Gangen van Wolff
TestisTestis
EpididymisEpididymis
Vas deferensVas deferens
ZaadblazenZaadblazen
Embryologie van hetEmbryologie van het
Endocriene SysteemEndocriene Systeem
 HypothalamusHypothalamus
 Hypophyse:Hypophyse:
zakje van Rathkezakje van Rathke
 Portaal vaatstelselPortaal vaatstelsel
 Al volledig ontwikkeldAl volledig ontwikkeld
ManMan Ik ben een
echte man
VrouwVrouw
Ik ben
een
echte
vrouw
Wat maakt het verschilWat maakt het verschil
Man, Vrouw ???Man, Vrouw ???
Ik ben Kelly
uit Big
Brother
Syndroom van TurnerSyndroom van Turner
 Chromosomen: 45, X0Chromosomen: 45, X0
 Dus vrouw: maar.Dus vrouw: maar.
 Geen ovaria, infertielGeen ovaria, infertiel
 Andere afwijkingenAndere afwijkingen
Syndroom van TurnerSyndroom van Turner
Syndroom van KlinefelterSyndroom van Klinefelter
 Chromosomen: 47, XXYChromosomen: 47, XXY
 Dus man: maar.Dus man: maar.
 Kleine testes, geenKleine testes, geen
spermaproductie: infertielspermaproductie: infertiel
 Soms andere afwijkingenSoms andere afwijkingen
Syndroom van KlinefelterSyndroom van Klinefelter
Testiculaire feminisatieTesticulaire feminisatie
 Chromosomen: 46, XYChromosomen: 46, XY
 Gonade: testisGonade: testis
 Phenotype: vrouwPhenotype: vrouw
 Oorzaak: testosteron werkt nietOorzaak: testosteron werkt niet
 Hairless womenHairless women
Syndroom van KallmannSyndroom van Kallmann
 GnRH defici谷ntie + anosmieGnRH defici谷ntie + anosmie
 Stoornis in bulbus olfactoriusStoornis in bulbus olfactorius
 Geen aansturing hypophyseGeen aansturing hypophyse
 Behandeling: GnRH pompBehandeling: GnRH pomp
Syndroom van Mayer Syndroom van Mayer 
Rokitansky - K端sterRokitansky - K端ster
 Chromosomen: 46, XXChromosomen: 46, XX
 Gonade: ovariumGonade: ovarium
 Phenotype: vrouwPhenotype: vrouw
 Complete fusiestoornis van deComplete fusiestoornis van de
buizen van M端llerbuizen van M端ller
 Gevolgen: geen baarmoeder enGevolgen: geen baarmoeder en
daardoor geen bovenste 2/3 deeldaardoor geen bovenste 2/3 deel
van de vaginavan de vagina
Normale uterusNormale uterus
ontwikkelingontwikkeling
10-16e wk
Indeling uterus anomalie谷nIndeling uterus anomalie谷n
S. van Mayer-Rokitanski-KusterS. van Mayer-Rokitanski-Kuster::
aplasie vagina / uterus 1:5000aplasie vagina / uterus 1:5000
Uterus anomalie谷nUterus anomalie谷n
Sekse: Lichaam en GeestSekse: Lichaam en Geest
 Zijn deze in balans ?Zijn deze in balans ?
 Past je lichaam bij je seksebelevingPast je lichaam bij je seksebeleving
 Wat bepaalt het sekse gevoel ?Wat bepaalt het sekse gevoel ?
 Rol opvoeding: rolpatronen ?Rol opvoeding: rolpatronen ?
 Relatie met omgeving ?Relatie met omgeving ?
 Relatie met cultuur ?Relatie met cultuur ?
Priming hersenen:Priming hersenen:
Oestradiol of TestosteronOestradiol of Testosteron
 TESTOSTERONTESTOSTERON
* Mannelijk gedrag:* Mannelijk gedrag:
 Actief, jagerActief, jager
 Sport, VoetbalSport, Voetbal
 StoerStoer
 WiskundeWiskunde
 AutosAutos
 Et ceteraEt cetera
 OESTRADIOLOESTRADIOL
* Vrouwelijk gedrag:* Vrouwelijk gedrag:
 Passief, gejaagdePassief, gejaagde
 Cultuur, BalletCultuur, Ballet
 GevoeligGevoelig
 TalenTalen
 Kleren, modeKleren, mode
 Et ceteraEt cetera
Behoorlijke overlapBehoorlijke overlap
VROUW MAN
GenderdysforieGenderdysforie
 Ontevreden met je eigen sekseOntevreden met je eigen sekse
 Vrouw in mannenlichaamVrouw in mannenlichaam
 Man in vrouwenlichaamMan in vrouwenlichaam
 TravestieTravestie
 TranssexualiteitTranssexualiteit
GendereuforieGendereuforie
 Hoe tevreden met je eigen sekseHoe tevreden met je eigen sekse
 Vrouwelijk gedragVrouwelijk gedrag
 Mannelijk gedragMannelijk gedrag
 Hetero- en HomosexualiteitHetero- en Homosexualiteit
 BisexualiteitBisexualiteit
Sekse:Sekse:
een complex gebeureneen complex gebeuren
 Hormonale be誰nvloedingHormonale be誰nvloeding
 Opvoeding, vormingOpvoeding, vorming
 Maatschappij, cultuurMaatschappij, cultuur
 Sekse-identiteitSekse-identiteit

More Related Content

Sekse dgo