ºÝºÝߣ

ºÝºÝߣShare a Scribd company logo

Seminar 27-11-2015 N. v.d. Velde

•
•
S
Stichting Interdisciplinaire Werkgroep Osteoporose

Valevaluatie

1 of 59
Download to read offline
Valevaluatie Nathalie van der Velde Internist – Klinisch Geriater copyright N. van der Velde
Disclosures Potentiele belangenverstrengeling Zie hieronder Voor bijeenkomst mogelijke relevante relaties met bedrijven Bedrijfsnamen Unrestricted grant B-PROOF studie Honorarium of financiële vergoeding Aandeelhouder Andere relatie, namelijk… NZO, Nutricia geen nvt nvt copyright N. van der Velde
Vallen als symptoom • Vallen ≠ ziekte • Vallen = symptoom • Vallen = atypische ziektepresentatie • Vele risicofactoren • Meestal multifactorieel copyright N. van der Velde
Aanpak valpreventie • Multifactoriële interventie: rate  – RaR 0.76 95% CI 0.67 – 0.86 19 trials; N=9503 – Studies erg heterogeen, afhankelijk van onderdelen, setting en gezondheidszorgsysteem Cochrane review Inteventions Falls Prevention: community; Gillespie LD et al; 2012 copyright N. van der Velde
Hoe vaak vallen ouderen? copyright N. van der Velde
Vallen bij ouderen • 33% 65+-ers valt jaarlijks • >50% 80+ers valt jaarlijks – Gemiddeld 2/jr copyright N. van der Velde
Is dit erg? Hoe vaak is er letsel? copyright N. van der Velde
Gevolgen • Letsel bij 20-70% valincidenten – Medische hulp nodig bij 20% – 10% ernstig letsel (fractuur, hoofdtrauma, overlijden, ea) • Na 9 mndn: Kwal. leven – Mn ADL problemen – en problemen dagelijkse activiteiten EQ-5D Hip # 0 4 8 12 0.2 0.4 0.6 0.8 1.0 Heup# Norm score Time (months) Summaryscore Hartholt et al; J of Trauma 2010 copyright N. van der Velde
Oorzaken: schematisch vallen Extrinsieke oorzaak (struikelen ed) Intrinsieke oorzaak Met bewustzijnverlies Zonder bewustzijnverlies Met prodromen: Presyncope, vertigo Syncope Epilepsie Andere oorzaken (metabool, intoxicatie) Loop- of balansstoornis Zonder prodromen copyright N. van der Velde
Casus: Mevrouw S, 68 jr • RvK: acuut ontstane rugklachten na val • VG: COPD, cataract OK, hypertensie en artrose knieen • Med: furosemide, paracetamol en ipratropium • A: gestruikeld over losse tegel copyright N. van der Velde
Welke valrisicofactoren herkent u? copyright N. van der Velde
Valrisicofactore mw S. • Medicatie: furosemide • Artrose: pijn? mobiliteit? • Gestruikeld: extrinsieke oorzaak? – Veroudering: ↓ reactiesnelheid – Veroudering: ↓ balans – Amnesie voor gebeurtenis? copyright N. van der Velde
Welke vragen stelt u om het valrisico verder in kaart te brengen? copyright N. van der Velde
Valevaluatie mw S. • Eerdere valincidenten • Omstandigheden, toedracht val(len) • Voorafgaande of begeleidende klachten • Opgelopen letsel • Risicogedrag copyright N. van der Velde
Welke valrisicofactoren kent/onderzoekt u? copyright N. van der Velde
Valrisicofactoren Vertigo, Valangst Artrose en andere mobiliteitstoornissen L Omgevingsfactoren, Orthostase Mobiliteit, Medicatie Zintuigen Intoxicaties, Incontinentie (urine) Comorbiditeit, Cognitie & stemming Hart- en vaataandoeningen AD copyright N. van der Velde
Valanalyse: Welk onderzoek doet u bij mw S? copyright N. van der Velde
Valanalyse mw S. • Multifactoriele aanpak • Voorgeschiedenis • (Zelf)medicatie • Functionele anamnese • Lichamelijk onderzoek, orthostasemeting • Neurologisch onderzoek • Psychiatrisch onderzoek • Bloedonderzoek • ECG copyright N. van der Velde
Lichamelijk onderzoek • Volledig lichamelijk onderzoek • Mobiliteit: looppatroon, balansonderzoek • Neurologisch: kracht, sensibiliteit, coordinatie • Visus: vertezien, lezen, gezichtsveldonderzoek • Gehoor: rinne, weber, fluisterspraak • Evenwichtsorgaan: Dix-Hallpike copyright N. van der Velde
Dix-Hallpike • Aantonen BPDD • Vanuit zit achterover • Hoofd licht gedraaid • Nystagmus & duizeligheidcopyright N. van der Velde
Orthostase meten • 5 (tot 15) minuten liggen • RR, P meten liggend en na 1, 2, 3 minuten staan – Continue meting wenselijk • Systolische daling ≥ 20 mmHg – Hypertensie: daling ≥ 30 mmHg • Diastolische daling ≥ 10 mmHg • Klachtherkenning (bv duizeligheid) • Initiële OH: < 15s ≥ 40/20 mmHg • Vertraagde OH: 3-5 min Wieling W. J Hypert 2009;27:935-938. Consensusstatement Clin Autonom Res 2011 copyright N. van der Velde
Hoe kun je mobiliteit snel en goed testen? copyright N. van der Velde
Timed Up and Go Test > 10-15 sec? • Zo snel mogelijk, veilig: • Opstaan uit stoel • 3 meter lopen • Omdraaien, teruglopen • Weer gaan zitten • Aanvullend (fysio) • Berg Balance Test • SPPB copyright N. van der Velde
Best bewezen onderdeel valpreventie? copyright N. van der Velde
Training/fysiotherapie • Optimaliseren mobiliteit – Balans, kracht, conditie – Groepstraining (valangst) • Fysiotherapie • Activiteiten, revalidatie • Goed schoeisel RR 0.85 95% CI 0.76 – 0.96 22 trials; N=5333 copyright N. van der Velde
De (juiste) hulpmiddelen copyright N. van der Velde
Overige effectieve interventies • Visus: Cataract OK/aparte vertebril buiten – RaR 0.66 95% CI 0.45 – 0.95 • Vitamine D suppletie – Mits deficient • Medicatie afbouw – Door huisarts of specialist (vs apotheker) – RaR 0.61 95% CI 0.41 – 0.91 copyright N. van der Velde
Welke medicatie is valrisico verhogend? copyright N. van der Velde
Valrisico medicatie • Psychotrope medicatie – Benzodiazepines (sedativa) – Antipsychotica – Antidepressiva  Orthostase, sedatie, reactievermogencopyright N. van der Velde
Valrisico medicatie • Cardiovasculaire medicatie – Diuretica – Antihypertensiva – Anti-arrytmica – Betablokker oogdruppels – Alfablokker urologica  Orthostase, hypotensie, ritmestoornis copyright N. van der Velde
Valrisico medicatie • Overige medicatie – Anti-epileptica – Anti-parkinson medicatie – Anti-diabetica – Analgetica (morfinepreparaten) – Anti-vertigo medicatie – Anti-histaminica  Orthostase, duizeligheid, sedatie copyright N. van der Velde
Risicomedicatie: Interventies • Wees alert op bijwerkingen – sufheid, stijfheid, verwardheid, duizeligheid, orthostase, hypotensie en spierzwakte – Relatie medicatie-inname • Evalueer werking en bijwerkingen, evt. sanering – Medicament noodzakelijk? – En in deze dosering? – Veiliger alternatief? – Tijdstip inname? – Voorzorgsmaatregelen copyright N. van der Velde
Anamnese passend bij cardiale oorzaak? copyright N. van der Velde
Suggestief voor CVD oorzaak • Presenterende symptoom: dyspneu • Voorgeschiedenis cardiale aandoening • Symptomen tijdens inspanning of liggend • Precipiterende palpitaties • Familie-anamnese acute hartdood Galizia G, JAGS 2009;57:18-23 Cronin H, Clin Geriatri Med 2010;26:539-67 copyright N. van der Velde
• 50% wegrakingen geen herinnering aan bewustzijnsverlies • Presyncope bij minder ernstige afwijking – Anoxia reservetijd 5-6 s Overlap vallen & syncope Davies AJ, Age Ageing 1996;25:362-6; Wieling W. Brain 2009 132: 2630-2642 copyright N. van der Velde
Cardiovasculaire oorzaken vallen & syncope? copyright N. van der Velde
Cardiovasculaire oorzaken • Vasculair – Orthostase – Postprandiale hypotensie – Sinus carotis overgevoeligheid – Vasovagale collaps • Cardiaal – Ritme/geleidingsstoornissen – Structurele cardiale afwijkingen copyright N. van der Velde
Aritmie / AF ↓ LV functie (Orthostatische) hypotensie Sinuscaroticus syndroom ↓Cognitie Depressie ↓mobiliteit (near) Syncope ↓ visus Urine incontinentie artrose FRIDs Witte stofafwijkingen CVA Hypoperfusie (Interacterende) risico- factoren ValCerebrale veranderingen Cardiovasculaire aandoeningen Jansen S et al 2015 Age Aging, JAMDA **Hajjar et al, J Gerontol A Biol Sci Med Sci. 2009 ** Relatie CVD – vallen/syncope copyright N. van der Velde
Mechanismen • Perifeer • ↓Cardiac output • Endotheel dysfunctie • Centraal • Vaatschade, witte stofafwijkingen – Looppatroon – Balans – Executieve functie copyright N. van der Velde
Mw G, 80 jr, SEH bezoek • RvK – Evaluatie val, mgl collaps met laceraties • VG – Astma, sporadisch jicht – ‘03 atypische POB, normaal inspanningsECG • Med – Salbutamol, livial • Intoxicaties – 30-40 sig dd • C/ SEH: geen diagnose, door naar HAP copyright N. van der Velde
Welke vragen: oorzaak val/collaps? copyright N. van der Velde
Anamnese • Malaise, naar aanrecht, duizelig, zwart voor ogen, knappend gevoel in maag • Val, bewustzijnsverlies niet bekend • Collaps meerdere malen per jaar, kneuzingen • Geen palpitaties, POB, normaal geen orthostase klachten • Geen trekkingen, tongbeet copyright N. van der Velde
Anamnese • Uitlokkende factoren: na opstaan, maar pas langere tijd, ook bij wandelen • Hoofdbewegingen geen invloed, spanning wel • Loopt ivm valangst met wandelstok • Stressincontinentie klachten • Geen gewrichtsklachten, goede visus copyright N. van der Velde
Welke LO: aandachtspunten? copyright N. van der Velde
Lichamelijk onderzoek • OH meting: – RR 112/62 mmHg naar 96/70 mmHg (3 min); Pols 79 naar 88/min • Mobiliteit: – Normaal looppatroon,geen bewegingsbeperking • Neurologisch: – kracht en sensibiliteit normaal, geen coordinatiestoornissen • FT: Berg Balans 51, geen balansstoornissen copyright N. van der Velde
Welk AO: aandachtspunten? copyright N. van der Velde
Aanvullend onderzoek • ECG SR 70/min geen ritme of geleidingsstoornissen • Lab: vit D 26 nmol/L; vit B12 188pmol/L • Hb 8.2 mmol/L MCV 104 fL • MMA 0.36 micrmol/L copyright N. van der Velde
Eventueel: Kanteltafeltest • RR 124/77mmHg initiëel 25 mmHg daling systolisch zonder klachten • 30 minuten passief staan geen verdere daling • Sinus caroticus massage 75 mmHg daling, bradycardie 30/min met klachtherkenning copyright N. van der Velde
Wanneer sinus caroticus overgevoeligheid? copyright N. van der Velde
Sinus caroticus overgevoeligheid • Situationeel (Strakke boorden, stropdas, omhoog/zijwaarts kijken) • Medicamenteus (cardiovasculair, psychotroop e.a.) • Baroreceptor overstimulatie – bradycardie – hypotensie copyright N. van der Velde
Sinus caroticus massage • 5-10 sec stimulus liggend/staand • Bradycardie ≥ 3 sec en/of RR daling systolisch ≥ 50 mmHg • Klachtherkenning • Contra: <3 mnd MI, CVA, TIA souffle carotis • Complicaties: TIA: 4/1000; CVA 1/6000 Munro JAGS 1994; Kenny Am J Cardiol 2002;Parry 2002 copyright N. van der Velde
Vasovagale collaps • Situationeel – (drukte, warmte, prikangst e.d.) • Medicamenteus – (cvd, psychotroop e.a.) • Hoesten, niezen Wieling, W. et al. Brain 2009 0:awp179v1-179; doi:10.1093/brain/awp179 copyright N. van der Velde
Vasovagale collaps • Gastro-intestinale stimulatie – (slikken, defecatie, viscerale pijn) • Mictie – (post-mictie) • Postprandiaal • Acute bloeding • Overige – (gewichtheffen, blaasinstrument spelen, e.a.) copyright N. van der Velde
THM • Val = atypische ziektepresentatie • Multifactoriële assessment & interventie – Mobiliteit – Visus – Vit D – Medicatie – Huisbezoek (ergotherapie • Overlap vallen & syncope: CVD assessment – Onbegrepen val: syncope richtlijn (ook) volgen copyright N. van der Velde
VRAGEN? copyright N. van der Velde
• Optimaliseren visus • Cataractbehandeling, aparte vertebril • Optimaliseren omgevingsfactoren • Kleedjes, losse snoeren, verlichting etc • Maximale controle comorbiditeit • Multidisciplinair, aandacht voor mgl bijwerkingen Verlagen valrisico copyright N. van der Velde
• Urine-incontinentie behandelen • Voorkeur niet medicamenteus ivm bijwerkingen • Artrose: voldoende pijnstilling, FT, overweeg OK • Behandeling cardiale aandoeningen • Iom cardioloog bv med aanpassing, pacemaker, klepvervanging – percutaan, leefadviezen Verlagen valrisico copyright N. van der Velde
• Optimaliseren stemming, cognitie • (Zingevende) dagbesteding, psychologische ondersteuning • Vitamine D suppletie • Verbetering spierkracht • Osteoporose behandeling/preventie • Verlaging fractuurrisico Leventis P. Rheumatology 2008;47:1617-21 Verlagen valrisico copyright N. van der Velde
• Behandeling BPDD: uitlokkende oefeningen met fysiotherapie • Orthostase (vasovagale collaps en sinus caroticus ) • Etappes opstaan, spierenspannen, dgl half uur bewegen, 2L vochtinname, voldoende zout, ea • Medicatie (cvd, psychotroop), autonome insufficiëntie Verlagen valrisico copyright N. van der Velde

More Related Content

Seminar 27-11-2015 N. v.d. Velde

  • 1. Valevaluatie Nathalie van der Velde Internist – Klinisch Geriater copyright N. van der Velde
  • 2. Disclosures Potentiele belangenverstrengeling Zie hieronder Voor bijeenkomst mogelijke relevante relaties met bedrijven Bedrijfsnamen Unrestricted grant B-PROOF studie Honorarium of financiële vergoeding Aandeelhouder Andere relatie, namelijk… NZO, Nutricia geen nvt nvt copyright N. van der Velde
  • 3. Vallen als symptoom • Vallen ≠ ziekte • Vallen = symptoom • Vallen = atypische ziektepresentatie • Vele risicofactoren • Meestal multifactorieel copyright N. van der Velde
  • 4. Aanpak valpreventie • Multifactoriële interventie: rate  – RaR 0.76 95% CI 0.67 – 0.86 19 trials; N=9503 – Studies erg heterogeen, afhankelijk van onderdelen, setting en gezondheidszorgsysteem Cochrane review Inteventions Falls Prevention: community; Gillespie LD et al; 2012 copyright N. van der Velde
  • 5. Hoe vaak vallen ouderen? copyright N. van der Velde
  • 6. Vallen bij ouderen • 33% 65+-ers valt jaarlijks • >50% 80+ers valt jaarlijks – Gemiddeld 2/jr copyright N. van der Velde
  • 7. Is dit erg? Hoe vaak is er letsel? copyright N. van der Velde
  • 8. Gevolgen • Letsel bij 20-70% valincidenten – Medische hulp nodig bij 20% – 10% ernstig letsel (fractuur, hoofdtrauma, overlijden, ea) • Na 9 mndn: Kwal. leven – Mn ADL problemen – en problemen dagelijkse activiteiten EQ-5D Hip # 0 4 8 12 0.2 0.4 0.6 0.8 1.0 Heup# Norm score Time (months) Summaryscore Hartholt et al; J of Trauma 2010 copyright N. van der Velde
  • 9. Oorzaken: schematisch vallen Extrinsieke oorzaak (struikelen ed) Intrinsieke oorzaak Met bewustzijnverlies Zonder bewustzijnverlies Met prodromen: Presyncope, vertigo Syncope Epilepsie Andere oorzaken (metabool, intoxicatie) Loop- of balansstoornis Zonder prodromen copyright N. van der Velde
  • 10. Casus: Mevrouw S, 68 jr • RvK: acuut ontstane rugklachten na val • VG: COPD, cataract OK, hypertensie en artrose knieen • Med: furosemide, paracetamol en ipratropium • A: gestruikeld over losse tegel copyright N. van der Velde
  • 12. Valrisicofactore mw S. • Medicatie: furosemide • Artrose: pijn? mobiliteit? • Gestruikeld: extrinsieke oorzaak? – Veroudering: ↓ reactiesnelheid – Veroudering: ↓ balans – Amnesie voor gebeurtenis? copyright N. van der Velde
  • 13. Welke vragen stelt u om het valrisico verder in kaart te brengen? copyright N. van der Velde
  • 14. Valevaluatie mw S. • Eerdere valincidenten • Omstandigheden, toedracht val(len) • Voorafgaande of begeleidende klachten • Opgelopen letsel • Risicogedrag copyright N. van der Velde
  • 16. Valrisicofactoren Vertigo, Valangst Artrose en andere mobiliteitstoornissen L Omgevingsfactoren, Orthostase Mobiliteit, Medicatie Zintuigen Intoxicaties, Incontinentie (urine) Comorbiditeit, Cognitie & stemming Hart- en vaataandoeningen AD copyright N. van der Velde
  • 17. Valanalyse: Welk onderzoek doet u bij mw S? copyright N. van der Velde
  • 18. Valanalyse mw S. • Multifactoriele aanpak • Voorgeschiedenis • (Zelf)medicatie • Functionele anamnese • Lichamelijk onderzoek, orthostasemeting • Neurologisch onderzoek • Psychiatrisch onderzoek • Bloedonderzoek • ECG copyright N. van der Velde
  • 19. Lichamelijk onderzoek • Volledig lichamelijk onderzoek • Mobiliteit: looppatroon, balansonderzoek • Neurologisch: kracht, sensibiliteit, coordinatie • Visus: vertezien, lezen, gezichtsveldonderzoek • Gehoor: rinne, weber, fluisterspraak • Evenwichtsorgaan: Dix-Hallpike copyright N. van der Velde
  • 20. Dix-Hallpike • Aantonen BPDD • Vanuit zit achterover • Hoofd licht gedraaid • Nystagmus & duizeligheidcopyright N. van der Velde
  • 21. Orthostase meten • 5 (tot 15) minuten liggen • RR, P meten liggend en na 1, 2, 3 minuten staan – Continue meting wenselijk • Systolische daling ≥ 20 mmHg – Hypertensie: daling ≥ 30 mmHg • Diastolische daling ≥ 10 mmHg • Klachtherkenning (bv duizeligheid) • Initiële OH: < 15s ≥ 40/20 mmHg • Vertraagde OH: 3-5 min Wieling W. J Hypert 2009;27:935-938. Consensusstatement Clin Autonom Res 2011 copyright N. van der Velde
  • 22. Hoe kun je mobiliteit snel en goed testen? copyright N. van der Velde
  • 23. Timed Up and Go Test > 10-15 sec? • Zo snel mogelijk, veilig: • Opstaan uit stoel • 3 meter lopen • Omdraaien, teruglopen • Weer gaan zitten • Aanvullend (fysio) • Berg Balance Test • SPPB copyright N. van der Velde
  • 25. Training/fysiotherapie • Optimaliseren mobiliteit – Balans, kracht, conditie – Groepstraining (valangst) • Fysiotherapie • Activiteiten, revalidatie • Goed schoeisel RR 0.85 95% CI 0.76 – 0.96 22 trials; N=5333 copyright N. van der Velde
  • 27. Overige effectieve interventies • Visus: Cataract OK/aparte vertebril buiten – RaR 0.66 95% CI 0.45 – 0.95 • Vitamine D suppletie – Mits deficient • Medicatie afbouw – Door huisarts of specialist (vs apotheker) – RaR 0.61 95% CI 0.41 – 0.91 copyright N. van der Velde
  • 28. Welke medicatie is valrisico verhogend? copyright N. van der Velde
  • 29. Valrisico medicatie • Psychotrope medicatie – Benzodiazepines (sedativa) – Antipsychotica – Antidepressiva  Orthostase, sedatie, reactievermogencopyright N. van der Velde
  • 30. Valrisico medicatie • Cardiovasculaire medicatie – Diuretica – Antihypertensiva – Anti-arrytmica – Betablokker oogdruppels – Alfablokker urologica  Orthostase, hypotensie, ritmestoornis copyright N. van der Velde
  • 31. Valrisico medicatie • Overige medicatie – Anti-epileptica – Anti-parkinson medicatie – Anti-diabetica – Analgetica (morfinepreparaten) – Anti-vertigo medicatie – Anti-histaminica  Orthostase, duizeligheid, sedatie copyright N. van der Velde
  • 32. Risicomedicatie: Interventies • Wees alert op bijwerkingen – sufheid, stijfheid, verwardheid, duizeligheid, orthostase, hypotensie en spierzwakte – Relatie medicatie-inname • Evalueer werking en bijwerkingen, evt. sanering – Medicament noodzakelijk? – En in deze dosering? – Veiliger alternatief? – Tijdstip inname? – Voorzorgsmaatregelen copyright N. van der Velde
  • 33. Anamnese passend bij cardiale oorzaak? copyright N. van der Velde
  • 34. Suggestief voor CVD oorzaak • Presenterende symptoom: dyspneu • Voorgeschiedenis cardiale aandoening • Symptomen tijdens inspanning of liggend • Precipiterende palpitaties • Familie-anamnese acute hartdood Galizia G, JAGS 2009;57:18-23 Cronin H, Clin Geriatri Med 2010;26:539-67 copyright N. van der Velde
  • 35. • 50% wegrakingen geen herinnering aan bewustzijnsverlies • Presyncope bij minder ernstige afwijking – Anoxia reservetijd 5-6 s Overlap vallen & syncope Davies AJ, Age Ageing 1996;25:362-6; Wieling W. Brain 2009 132: 2630-2642 copyright N. van der Velde
  • 36. Cardiovasculaire oorzaken vallen & syncope? copyright N. van der Velde
  • 37. Cardiovasculaire oorzaken • Vasculair – Orthostase – Postprandiale hypotensie – Sinus carotis overgevoeligheid – Vasovagale collaps • Cardiaal – Ritme/geleidingsstoornissen – Structurele cardiale afwijkingen copyright N. van der Velde
  • 38. Aritmie / AF ↓ LV functie (Orthostatische) hypotensie Sinuscaroticus syndroom ↓Cognitie Depressie ↓mobiliteit (near) Syncope ↓ visus Urine incontinentie artrose FRIDs Witte stofafwijkingen CVA Hypoperfusie (Interacterende) risico- factoren ValCerebrale veranderingen Cardiovasculaire aandoeningen Jansen S et al 2015 Age Aging, JAMDA **Hajjar et al, J Gerontol A Biol Sci Med Sci. 2009 ** Relatie CVD – vallen/syncope copyright N. van der Velde
  • 39. Mechanismen • Perifeer • ↓Cardiac output • Endotheel dysfunctie • Centraal • Vaatschade, witte stofafwijkingen – Looppatroon – Balans – Executieve functie copyright N. van der Velde
  • 40. Mw G, 80 jr, SEH bezoek • RvK – Evaluatie val, mgl collaps met laceraties • VG – Astma, sporadisch jicht – ‘03 atypische POB, normaal inspanningsECG • Med – Salbutamol, livial • Intoxicaties – 30-40 sig dd • C/ SEH: geen diagnose, door naar HAP copyright N. van der Velde
  • 42. Anamnese • Malaise, naar aanrecht, duizelig, zwart voor ogen, knappend gevoel in maag • Val, bewustzijnsverlies niet bekend • Collaps meerdere malen per jaar, kneuzingen • Geen palpitaties, POB, normaal geen orthostase klachten • Geen trekkingen, tongbeet copyright N. van der Velde
  • 43. Anamnese • Uitlokkende factoren: na opstaan, maar pas langere tijd, ook bij wandelen • Hoofdbewegingen geen invloed, spanning wel • Loopt ivm valangst met wandelstok • Stressincontinentie klachten • Geen gewrichtsklachten, goede visus copyright N. van der Velde
  • 45. Lichamelijk onderzoek • OH meting: – RR 112/62 mmHg naar 96/70 mmHg (3 min); Pols 79 naar 88/min • Mobiliteit: – Normaal looppatroon,geen bewegingsbeperking • Neurologisch: – kracht en sensibiliteit normaal, geen coordinatiestoornissen • FT: Berg Balans 51, geen balansstoornissen copyright N. van der Velde
  • 47. Aanvullend onderzoek • ECG SR 70/min geen ritme of geleidingsstoornissen • Lab: vit D 26 nmol/L; vit B12 188pmol/L • Hb 8.2 mmol/L MCV 104 fL • MMA 0.36 micrmol/L copyright N. van der Velde
  • 48. Eventueel: Kanteltafeltest • RR 124/77mmHg initiëel 25 mmHg daling systolisch zonder klachten • 30 minuten passief staan geen verdere daling • Sinus caroticus massage 75 mmHg daling, bradycardie 30/min met klachtherkenning copyright N. van der Velde
  • 50. Sinus caroticus overgevoeligheid • Situationeel (Strakke boorden, stropdas, omhoog/zijwaarts kijken) • Medicamenteus (cardiovasculair, psychotroop e.a.) • Baroreceptor overstimulatie – bradycardie – hypotensie copyright N. van der Velde
  • 51. Sinus caroticus massage • 5-10 sec stimulus liggend/staand • Bradycardie ≥ 3 sec en/of RR daling systolisch ≥ 50 mmHg • Klachtherkenning • Contra: <3 mnd MI, CVA, TIA souffle carotis • Complicaties: TIA: 4/1000; CVA 1/6000 Munro JAGS 1994; Kenny Am J Cardiol 2002;Parry 2002 copyright N. van der Velde
  • 52. Vasovagale collaps • Situationeel – (drukte, warmte, prikangst e.d.) • Medicamenteus – (cvd, psychotroop e.a.) • Hoesten, niezen Wieling, W. et al. Brain 2009 0:awp179v1-179; doi:10.1093/brain/awp179 copyright N. van der Velde
  • 53. Vasovagale collaps • Gastro-intestinale stimulatie – (slikken, defecatie, viscerale pijn) • Mictie – (post-mictie) • Postprandiaal • Acute bloeding • Overige – (gewichtheffen, blaasinstrument spelen, e.a.) copyright N. van der Velde
  • 54. THM • Val = atypische ziektepresentatie • Multifactoriële assessment & interventie – Mobiliteit – Visus – Vit D – Medicatie – Huisbezoek (ergotherapie • Overlap vallen & syncope: CVD assessment – Onbegrepen val: syncope richtlijn (ook) volgen copyright N. van der Velde
  • 56. • Optimaliseren visus • Cataractbehandeling, aparte vertebril • Optimaliseren omgevingsfactoren • Kleedjes, losse snoeren, verlichting etc • Maximale controle comorbiditeit • Multidisciplinair, aandacht voor mgl bijwerkingen Verlagen valrisico copyright N. van der Velde
  • 57. • Urine-incontinentie behandelen • Voorkeur niet medicamenteus ivm bijwerkingen • Artrose: voldoende pijnstilling, FT, overweeg OK • Behandeling cardiale aandoeningen • Iom cardioloog bv med aanpassing, pacemaker, klepvervanging – percutaan, leefadviezen Verlagen valrisico copyright N. van der Velde
  • 58. • Optimaliseren stemming, cognitie • (Zingevende) dagbesteding, psychologische ondersteuning • Vitamine D suppletie • Verbetering spierkracht • Osteoporose behandeling/preventie • Verlaging fractuurrisico Leventis P. Rheumatology 2008;47:1617-21 Verlagen valrisico copyright N. van der Velde
  • 59. • Behandeling BPDD: uitlokkende oefeningen met fysiotherapie • Orthostase (vasovagale collaps en sinus caroticus ) • Etappes opstaan, spierenspannen, dgl half uur bewegen, 2L vochtinname, voldoende zout, ea • Medicatie (cvd, psychotroop), autonome insufficiëntie Verlagen valrisico copyright N. van der Velde