際際滷

際際滷Share a Scribd company logo

Aborti dhe llojet e tij

Download as PPT, PDF
Leonora Salihu
Leonora Salihu
1 of 34
Downloaded 123 times
Shkolla e mesme e mjek谷sis谷 Elena Gjika, Ferizaj Punim i Integruar nga praktika profesionale L谷nda : analiza laboratorike ,rentgenologjike,diagnostike n谷 s谷mundje emergjente M谷simdh谷n谷si: Dr.Besnik Halili Nx谷n谷set : Blearta Spahiu Filize Dauti Leonora Salihu
Permbajtja: Permbajtja 1. Aborti 1.1 Aborti spontan .. 1.2 Aborti imminent. 1.3 Aborti incipient.. 1.4 Aborti inkomplet. 1.5 Aborti komplet 1.6 Aborti febril 1.7 Aborti habitual 1.8 Aborti septic. 1.9 Aborti I deshtuar 2.Gjakderdhjet 2.1 Ruptura e mitr谷s 2.2 Abrupcio placentae. 2.3 Gravidanca molare. 2.5 Placenta previa 2.6 Ndihma e par谷 tek gjakderdhjet gjat谷 shtatez谷nis谷..
Aborti Aborti -paraqet nd谷rprerjen e shtat谷z谷nis谷 deri n谷 jav谷n e 22-t谷 t谷 jet谷s intrauterine t谷 frytit . Aborti mund t谷 jet谷 : spontan; dhe klinik Etiologjia :shkaqet q谷 qojn谷 n谷 abort jan谷 t谷 ndryshme : si ndryshime ne karyotipin ,infenksione t谷 ndryshme ( treponema pallidum ,chlamidya ,herpes simplex virus ),s谷mundje t谷 ndryshme si diabeti ,巽rregullimet kardiovaskulare ,renale,defekte t谷 uterusit ,巽rregullime imunologjike ,traumat e ndryshme etj. Simptomat: gjakderdhje e cila n谷 m谷nyr谷 progressive rritet,dhembje abdominale,temperatur谷,plog谷shti,vjellje,dhembje shpine ,etj.
Aborti dhe llojet e tij
Aborti Spontan Aborti spontan 谷sht谷 nd谷rprerje e shtat谷z谷nis谷 prej ndikimeve q谷 nuk mund t谷 v谷rehen aspak nga jasht谷.Ky mund te paraqitet n谷 qfar谷do kohe t谷 barr谷s.
Shkaqet p谷r abort spontan mund t谷 jen谷 : -trasheguese ;ose -巽rregullime t谷 shkaktuara gjat谷 zhvillimit t谷 spermatozoid谷ve ,ose t谷 qeliz谷s vez谷. Gjithashtu,p谷rgatitja jo aq sa duhet mukoz谷s s谷 mitr谷s e cila kur b谷het ngulitja e vez谷s s谷 fekonduar qelizore nuk mund ti ofroj kushte t谷 p谷rshtatshme p谷r zhvillimin e ovulumit.K谷shtu q谷 n谷 shumic谷n e rasteve shtat谷z谷na aborton q谷 n谷 dit谷t e para t谷 zhvillimit t谷 vet.Deri te d谷shtimi mund t谷 shpiejn谷 edhe anomalit谷 e lindura ose tumor谷t n谷 mit谷r. Nj谷ri nd谷r shkaqet e r谷nd谷sishme t谷 d谷shtimeve spontane 谷sht谷 edhe 巽rregullimi I marr谷dh谷nieve hormonale,n谷 rradh谷 t谷 par谷 mungesa e progresteronit dh谷 gonadostimulin谷s s谷 shtratit.
D谷shtimi spontan mund t谷 paraqitet edhe te mitra jo mjaft谷 e zhvilluar e ashtuquajtur mitra infantile.P谷rpos k谷tyre edhe s谷mundjet infective n谷 shtat谷z谷ni ,t谷 shkaktuara prej bakterieve ose virus谷ve,shpeshher谷 shkaktojn谷 n谷 raste t谷 lehta embriopatin谷,nd谷rsa n谷 raste t谷 r谷nda edhe vdekjen intrauterine t谷 embrionit apo t谷 frytit dhe nxjerrjen e tij n谷 ambientin e jasht谷m.Gati gjithmon谷 pas d谷shtimit spontan mbesin disa pjes谷 t谷 ovulumit ,t谷 cilat shkaktojn谷 gjakderdhje atonike nga mitra dhe krijojn谷 kushte t谷 p谷rshtatshme per infektim q谷 p谷rhapet n谷 organet gjenitale.Prandaj pas d谷shtimit tek rastet e vogla duhet b谷r谷 revizionin digjital t谷 kavitetit t谷 mitr谷s .Pas intervenimit ,me q谷llim q谷 t谷 zvog谷lohet rreziku prej ndonj谷 infektimi eventual ,t谷 s谷mur谷n duhet mbajtur n谷 shtrat m谷 s谷 paku p谷r 3 dit谷 ,duke I dh谷n谷 nj谷koh谷sisht antibiotik谷 dhe duke v谷n谷 qese me akull n谷 pjes谷n e poshtme t谷 barkut.
Aborti klinik ndahet : 1.2 Aborti imminent [abortus imminens] D谷shtimin e mundsh谷m e karakterizon vet谷m gjakderdhja e leht谷 nga mitra .Qafa e mitr谷s 谷sht谷 e mbyllur dhe kontraksionet ende nuk jan谷 paraqitura.N谷 qoft谷se ovulumi 谷sht谷 gjall谷 ,q谷 e tregojn谷 reaksionet biologjike t谷 shtat谷z谷nis谷 dhe analiza citohormonale ,d谷shtimi mund t谷 pengohet. T谷 s谷mur谷n duhet v谷n谷 n谷 shtrat ,ti jepen sedativ谷 dhe spazmolitik谷 ,e pas konsultimit t谷 gjendjes citohormonale duhet aplikuar sh谷rimin substicional me hormone zakonisht duke dh谷n谷 depoprogresteron.
1.3 Aborti incipient (abortus incipiens ) N谷 faz谷n e m谷tutjeshme t谷 k谷tij d谷shtimi,e s谷muara ka gjakderdhje t谷 lehta ose t谷 bollshme ,koh谷 pas kohe I paraqiten kontraksionet e mitr谷s ,nd谷rsa kanali cervical 谷sht谷 I hapur pjes谷risht.Me k谷t谷 rast gjasat p谷r shp谷timin e barr谷s jan谷 mjaft t谷 vogla,kjo aq m谷 shum谷 kur n谷 shumic谷n e k谷tyre rasteve ovulumi 谷sht谷 I vdekur .Megjithat谷 ,n谷qoft谷se embrioni 谷sht谷 ende gjall谷 ,sikurse edhe tek d谷shtimi imminent mund t谷 shp谷tohet nj谷 p谷rqindje e konsiderueshme e shtat谷z谷nis谷.Megjithat谷,po t谷 jen谷 gjakderdhjet e shumta ,ose po t谷 p谷rfitohet p谷rshtypja se ovulumi 谷shte I vdekur ,nuk duhet pritet q谷 femra t谷 ket谷 gjakderdhje por duhet qe me an谷 t谷 kiretazh谷s t谷 b谷het m谷njanimi I ovulumit dhe t谷 pjes谷ve t谷 tij nga mitra.
1.4 Aborti inkomplet (abortus incompletes) Ky 谷sht谷 stadium n谷 t谷 cilin disa pjes谷 t谷 ovulumit jan谷 nxjerr谷 nga mitra.N谷 ato raste,femra ndjen dhimbje n谷 regjionin e kryqeve dhe n谷 pjes谷n e poshtme t谷 barkut,si dhe ka gjak- derdhje t谷 shumta n谷p谷r kanalin cervical , I cili 谷sht谷 I hapur plot谷sisht. N谷 qoft谷se nuk I ndihmohet,mund t谷 ket谷 gjakderdhje t谷 m谷dha ,kur spontanisht gjakderdhja fillon t谷 zvog谷lohet.Vdekjet e shkaktuara prej gjakderdhjeve me rastin e d谷shtimit jan谷 mjaft raste t谷 radha ,e po p谷r k谷t谷 shpeshher谷 haset anemia n谷 shkall谷 m谷 t谷 lart谷.N谷 rastin e d谷shtimit jo t谷 plot谷,谷sht谷 e domosdoshm谷 q谷 m谷 par谷 t谷 b谷het kiretazha,m谷 an谷 t谷 s谷 cil谷s do t谷 m谷njanohen pjes谷t e mbetuara t谷 ovulumit dhe me k谷t谷 t谷 b谷het e mundshme retraksioni I mitres ,n谷 巽m谷nyr谷 pengohet gjakderdhja e m谷tejme. Menj谷her谷 pas k谷saj ,duhet kompensuar gjakun e humbur,p谷rkat谷sisht l谷ngun me an谷 t谷 transfuzionit t谷 gjakut ,ose duke I dh谷n谷 solucion fiziologjik dhe duke e luftuar infektimin me an谷 t谷 sulfanoamideve dhe antibiotik谷ve. T谷 s谷mur谷n duhet mbajtur n谷 shtrat deri n谷 p谷rmir谷simin e plot谷 klinik.
1.5 Aborti komplet (abortus completes) Ky 谷sht谷 d谷shtim,me rastin e t谷 cilit mitra e ka hedhur ovulumin n谷 t谷r谷si. Me rastin e k谷tij d谷shtimi, ajo retrahohet fort pasi q谷 mitra 谷sht谷 e zbrazur nd谷rsa gjakderdhje nuk ka.Por,pasi q谷 asnj谷her谷 nuk jemi t谷 sigurt se aborti 谷sht谷 I plot谷,e konsiderojm谷 si shum谷 t谷 arsyeshme q谷 edhe me k谷t谷 rast t谷 b谷jm谷 kiretazh谷n me shum谷 kujdes,q谷 p谷r qdo rast eventual t谷 mos e rrezikojm谷 jet谷n nga gjakderdhjet q谷 mund t谷 shkaktohen nga moskujdesi I kiretazh谷s s谷 b谷r谷,pra me kiretazh谷 t谷 leht谷 e b谷jm谷 m谷njanimin e pjes谷ve q谷 eventualisht kan谷 mundur t谷 ngelin brenda,duke mos shkaktuar k谷shtu kurrfar谷 komplikimesh.
Aborti dhe llojet e tij
1.6 Aborti Febril D谷shtimi febril 谷shte I p谷rcjellur me temperatur谷 t谷 lart谷.Temperatura e lart谷 dhe gjendja e 巽rregulluar e p谷rgjithshme e t谷 s谷mur谷s m谷 shum谷 谷sht谷 pasoj谷 e veprimit t谷 toksinave se sa t谷 vet谷 infektimit.D谷shmia m谷 e mir谷 p谷r k谷t谷 谷sht谷 se pas zbrasjes s谷 mitr谷s,ateher谷 temperatura n谷 rastet m谷 te shpeshta zbret ne gjendje normale.Prej tij m谷 I rrezikshmi 谷sht谷 d谷shtimi septic I p谷rcjellur me infenksion.
1.7 Aborti Habitual Abort habitual quajm谷 nd谷rprerjen e p谷rs谷ritur spontane t谷 gravidanc谷s nj谷r谷n pas tjetr谷s,s谷 paku tri barra t谷 nj谷pasnj谷shme tek e njejta fem谷r.Zakonisht secila nd谷rprerje e barr谷s q谷 pason,ndodh gati n谷 t谷 njejt谷n mosh谷 t谷 gravidanc谷s.N谷 profilaksi dhe terapi kryesorja 谷sht谷 q谷 t谷 gjendet shkaku ose shkaqet e d谷shtimit,gj谷 q谷 nuk 谷sht谷 gjithnj谷 e leht谷 dhe t谷 b谷hen perpjekje q谷 ato t谷 m谷njanohen.N谷 k谷t谷 drejtim duhet analizuar statusin e hormoneve n谷 shtat谷z谷ni ,marr谷dhenieve anatome,n谷 radh谷 te par谷 n谷 mit谷r dhe t谷 b谷het hulumtimi I shkaqeve t谷 tjera eventuale t谷 jashtme,t谷 cilat e shkaktojn谷 nd谷rprerjen spontane t谷 shtat谷z谷nise.Hulumtimet e realizuara me sukses t谷 shkaqeve dhe aplikimi I terapis谷 n谷 m谷nyr谷 t谷 rregullt,e b谷jne t谷 mundur q谷 femra t谷 mbaj谷 barr谷n edhe pas d谷shtimeve habituale q谷 ka pasur. Viteve t谷 fundit jan谷 arritur rezultate t谷 k谷naqshme n谷 trajtimin e aborteve habituale ,p谷r shkak t谷 dob谷sis谷 s谷 gryk谷s s谷 brendshme t谷 mitr谷s me ndihm谷 serklazh谷s,p谷rkat谷sisht duke e operuar lidhjen e cerviksit n谷 nivel t谷 gryk谷s s谷 brendshme.
1.8 Aborti septik. Si komplikim haset tek d谷shtimet me forc谷 (me dhun谷),zakonisht tek tentimet e d谷shtimeve kriminale dhe kjo aq me shpesh kur nd谷rprerja e gravidanc谷s b谷het n谷 kushte t谷 v谷shtira.Infektimi , I cili pason ,e q谷 shum谷 shpejt谷 lidhet me intervenimin e tentuar ose t谷 kryer,e shpie t谷 s谷mur谷n n谷 nj谷 situat谷 t谷 v谷shtir谷.N谷 rastet e lehta gjendja e p谷rgjithshme e t谷 s谷mur谷s fare pak ndryshon,nd谷rsa n谷 rastet e r谷nda dhe serioze pasqyra klinike mund t谷 jet谷 mjaft谷 dramatike.E s谷mura ndjen dhembje spontane n谷 pjes谷n e poshtme t谷 barkut,ka temperatur谷 t谷 lart谷 ,ka rr谷nqethje dhe drith谷rima.Gjakderdhjet jan谷 t谷 bollshme.Gjendja e p谷rgjithshme 谷sht谷 e v谷shtir谷,ka pamje t谷 frik谷suar,buz谷t dhe gjuh谷t jan谷 thar谷,t谷 bardh谷t e syve shpeshher谷 jan谷 subikterike ,pulsin e ka t谷 shpejtuar dhe filiform.
Gjat谷 ekzaminimit ,pjesa e poshtme e barkut 谷sht谷 mjaft谷 e ndjeshme.Megjithat谷,zakonisht arrihet q谷 t谷 preket mitra e rritur me kanalin e hapur cervical,prej t谷 cilit derdhet gjaku.N谷n ekarter v谷reh谷n l谷ndimet ,t谷 shkaktuara prej intervenimit t谷 tentuar t谷 m谷parsh谷m.N谷 qoft谷 se dyshohet se egziston perforacioni I mitr谷s,duhet t谷 b谷het shum谷 kujdes ekzaminimi I fundit I mitr谷s dhe t谷 b谷het intervenimi operativ .N谷 t谷 kund谷rt谷n,t谷 s谷mur谷n duhet hospitalizuar,ti vendoset akull mbi bark dhe n谷 m谷nyr谷 parenterale t谷 b谷het kompenzimi I l谷ngjeve t谷 humbura,e sipas nevoj谷s ti b谷het edhe transfuzioni I gjakut dhe te aplikohet n谷 m谷nyr谷 energjike dh谷nia e terapis谷 parenterale me antibiotik谷. P谷r shkak t谷 rrezikut nga zgjerimi I m谷tutjesh谷m I infenksionit septic,kiretazha nuk duhet t谷 aplikohet p谷rveq kur k谷rc谷nohet rreziku nga gjakderdhja e madhe,pas s谷 cil谷s mund t谷 rrezikohet jeta e t谷 s谷mur谷s ,p谷rndryshe perdorimin e kiretazh谷s duhet shtyr谷 deri n谷 qet谷simin e procesit inflamator.
sht谷 e nevojshme t谷 theksohet se n谷 rastet m谷 t谷 r谷nda t谷 d谷shtimit septic dominon pasqyra e shokut endotoksik.E s谷mura q谷ndron e shtrir谷 n谷 m谷nyr谷 passive n谷 shtrat,谷sht谷 e pafuqishme ,me nj谷 puls shum谷 t谷 shpejt谷 dhe mezi preket ,lekur谷n e ka t谷 ftoht谷 dhe t谷 djersitur,nuk ka temperatur谷,谷sht谷 e zbeht谷,t谷 bardh谷t e syve e ka subikterik,me tension t谷 ul谷t arterial,dhe me oligori e cila mund t谷 arrij deri n谷 anuri. Prognoza tek k谷to t谷 s谷mura 谷sht谷 me t谷 v谷rtet谷 e r谷nd谷.N谷 qoft谷se nuk vdes prej shokut ose prej infektimit ,t谷 s谷mur谷s I k谷rc谷nohet rrezik I madh prej anuris谷 ,p谷rkat谷sisht prej azotemis谷 .
1.9Missed abortion(aborti I deshtuar Gjendja kur embrioni 谷sht谷 I vdekur por nuk nxirret nga mitra quhet d谷shtim I p谷rmbajtur ose missed abortion. N谷 fillim femra I ka t谷 gjitha shenjat t谷 cilat e p谷rcjellin gravidanc谷n e hershme : mungesa e menstruacioneve; vjelljet e m谷ngjesit ; ndjenja e tensionit n谷 gjinj谷 dhe eventualisht paraqitja e kollostromit. N谷 qoft谷 se ekzaminimin e b谷n mjeku at谷her谷 ky e v谷ren lividitetin e gryk谷s dhe t谷 mukoz谷s s谷 vagin谷s ,rritjen dhe zbutjen e mitr谷s. Gjat谷 k谷saj kohe edhe reaksionet biologjike jan谷 positive. Me von谷 kur embrioni ka vdekur ,shenjat subjective t谷 gravidanc谷s zhduken nd谷rsa reaksionet biologjike jan谷 negative.N谷 qoft谷 se gravidanca ka qen谷 m谷 e vjet谷r se 4 muaj e gjysm谷 ,l谷vizjet e frytit nuk paraqiten at谷her谷 kur shtat谷z谷na I pret ato, ose pushojn谷 s谷 vepruari n谷 qoft谷se I ka ndier m谷 par谷 .
Tek gravidanca m谷 e vjet谷r se 5 muaj lunar谷 ,vdekjen e frytit n谷 mit谷r mund t谷 v谷rtetojm谷 edhe me an谷 t谷 ekzaminimit rentgenologjik.N谷 gravidanc谷n e hershme missed abortion nuk paraqet ndonj谷 rrezik p谷r shtat谷z谷n谷n ,ovulumi I vdekur mund t谷 mbetet gjat谷 n谷 mit谷r pa kurrfar谷 pasojash p谷r t谷 s谷mur谷n. Megjithat谷 , po t谷 jet谷 gravidanca m谷 e vjet谷r se 5 muaj q谷ndrimi p谷r nj谷 koh谷 m谷 t谷 gjat谷 I frytit n谷 mit谷r mund ta shkaktoj paraqitjen e hipofibrinogenemis谷 dhe t谷 paraqitjes s谷 rrezikut p谷r gjakderdhje t谷 m谷dha.Prandaj duhet q谷 mitr谷n ta 巽lirojm谷 prej frytit t谷 vdekur.Kur konstatohet n谷 missed abortion n谷 trimestrin e par谷 ,duhet t谷 tonizohet muskuli I mitr谷s p谷r disa dit谷 me stilbestrol dhe n谷 spital duke siguruar sasin谷 e gjakut p谷r transfuzionin eventual me an谷 t谷 kiretazh谷s b谷het m谷njanimi I ovulumit.N谷 qoft谷se barra 谷sht谷 e shtyr谷 ,nuk duhet shpejtuar me intervenimin ,I cili n谷 k谷t谷 rast mund t谷 jet谷 shum谷 I rreziksh谷m ,por duhet tentuar me provokimin e abortimit ,t谷 cilin tani e kompletojm谷. Provokimi b谷het n谷 spital ,me an谷 t谷 hormoneve ovariale,si dhe me doza te vogla t谷 Kininit,t谷 cilat duhet dh谷n谷 m谷 shpesh ,p谷rkat谷sisht me dh谷nien e solucionit t谷 zbutur t谷 oksitocines n谷 menyr谷 intravenoze.P谷r t谷 njejtin q谷llim mund t谷 p谷rdoret ,si shum谷 I suksesshem preparati I prostaglandinit.Po qe se k谷to metoda nuk tregohen efikase e kjo ndodh rrall谷 her谷 tek gravidanca e shtyr谷 ,at谷her谷 mitra duhet patjet谷r t谷 巽lirohet prej frytit,dhe prej pjes谷ve t谷 tjera t谷 ovulumit me intervenimin Cesaresk (secsio cesarea).
Secsio cesarea
2. Gjakderdhjet gjat谷 gravidanc谷s Kur b谷het fekondimi dhe veza e fekonduar implantohet n谷 decidua,nd谷rpritet procesi I zakonsh谷m I k谷mbimit t谷 veprimit t谷 hormoneve mbi mukoz谷n e mitr谷s dhe me k谷t谷 nd谷rpritet gjakderdhja menstruale dhe 巽do lloj gjakderdhje tjet谷r nga mitra. Gjat谷 gravidanc谷s s谷 hershme shkaku m谷 I shpesht谷 I gjakderdhjeve 谷sht谷 aborti spontan.N谷 qoft谷 se gruaja 谷sht谷 gravide dhe n谷 k谷t谷 koh谷 paraqitet gjakderdhja dhe dhimbja n谷 abdomen duhet t谷 mendojm谷 p谷r shtat谷z谷ni ektopike.Gjakderdhjet gjat谷 gravidanc谷s s谷 hershme mund t谷 paraqiten p谷r shkak t谷 : polipeve cervikale; erozioneve t谷 qaf谷s s谷 mitr谷s ; neoplazmave malinje; kancereve etj.
P谷r t谷 p谷rcaktuar shkakun e gjakderdhjeve dhe p谷r t谷 nd谷rrmarr谷 me koh谷 masat terapeutike 谷sht谷 e nevojshme q谷 te 巽do grua shtatez谷n谷 t谷 b谷het ekzaminimi me pasqyr谷 vaginale ose me speculum. Gjakderdhjet n谷 gjysm谷n e dyt谷 t谷 gravidanc谷s mund t谷 jen谷 dramatike ,aq shum谷 sa q谷 ta rrezikojn谷 jet谷n e gruas. Si shkaktar谷 mund t谷 jen谷 : aborti imminent; aborti incipient; polipi cervical; erozionet e ndryshme; lezionet malinje;dhe kanceri I qaf谷s s谷 mitr谷s. Ekzaminimi b谷het me speculum ose me pasqyr谷 vaginale. N谷 gravidanc谷n e von谷 p谷rpos k谷tyre shenjave ekzistojn谷 edhe dy shkaktar谷 tjer谷 q谷 mund t谷 shkaktojn谷 hemoragji dhe t谷 rrezikojn谷 jet谷n e gruas si巽 jan谷: placenta previa; shkolitja e hershme e placent谷s s谷 implantuar normalisht. Nd谷r shkaktar谷t kryesor t谷 gjakderdhjeve gjat谷 shtat谷zanis谷 num谷rojm谷 : ruptura e mitr谷s; abprucio placentae; gravidanca molare ; gravidanca ektopike ; placenta previa.
2.1 Rutura e mitres Ky 谷sht谷 komplikimi q谷 n谷 rastet m谷 t谷 shpeshta e p谷rcjell nd谷rprerjen e barr谷s me dhun谷.Ky komplikim mund t谷 shfaqet edhe tek manipulimet e tjera intrauterine: sondimi I mitres; kiretazha eksplorative; histerografia.
Perforacioni I mitr谷s shkaktohet leht谷 n谷se muri I saj 谷sht谷 I ndryshuar n谷 m谷nyr谷 patologjike. (Mola kalaveshore ,plag谷t t谷 cilat kan谷 ngelur n谷 rastin e intervenimit cesaresk ose te miomektomis谷 ,d谷shtimet e shpeshta t谷 m谷parshme apo kur kiretazha b谷het n谷 puerperiumin e hersh谷m.Me k谷t谷 rast e s谷mura p谷r arsye t谷 巽arjes s谷 perineumit ,ka dhimbje t谷 fort谷 dhe mund t谷 kolaboj谷 .N谷 raste t谷 k谷tilla ,jeta e femr谷s 谷sht谷 e rrezikuar prej shokut traumatic ,t谷 shkaktuar prej dhembjes,prej gjakderdhjeve ose prej infektimit ,I cili zhvillohet n谷 mas谷 t谷 plot谷 vet谷m disa dit谷 pas intervenimit. K谷tu na shfaqet mund谷sia e peritonisit difuz dhe seps谷s s谷 gjeneralizuar .
Rutura e mitres
2.2 Abrucio placentae- Paraqitet nje gjendje kur placenta normale ndahet prej murit t谷 uterusit parakohe me 巽 rast aty krijohet nj谷 hematom谷.Shkaku 谷sht谷 I panjohur. Faktor谷 t谷 rrezikut q谷 ndikojn谷 n谷 shfaqjen e abrucio placentae jan谷: tensioni I lart谷 arterial; traumat ; p谷rdorimi I kokain谷s; p谷rdorimi I duhanit ,etj. Pasqyra klinike: gruaja ka dhimbje n谷 abdomen,mitra 谷sht谷 m谷 shum谷 e zmadhuar ,ka konsiztenc谷 t谷 fort谷,nga orificiumi I saj I jasht谷m rrjedh pak gjak me ngjyr谷 t谷 err谷t. Forma m谷 e r谷nd谷 e shkolitjes s谷 placent谷s 谷sht谷 apopleksia uteroplacentare e cila paraqitet m谷 shum谷 te shtat谷z谷nat me Preeklampsi dhe Eklampsi.Gjendja e placent谷s 谷sht谷 e v谷shtir谷,pulsi I saj 谷sht谷 I dob谷suar por I shpejt谷,tonet e zemr谷s s谷 fetusit nuk d谷gjohen dhe ai tashm谷 谷sht谷 I vdekur.
2.3 Gravidanca molare Mola hydatitoza -ose shtat谷z谷nia molare vjen si rezultat I rritjes s谷 tepruar t谷 indeve te cilat supozohet se zhvillohen brenda placent谷s.Normalisht placenta e ushqen fetusin gjat谷 shtat谷zanis谷 dhe n谷 k谷t谷 gjendje indet rriten n谷 m谷nyr谷 abnormale duke formuar nj谷 mas谷 t谷 madhe n谷 form谷 t谷 kalaveshit t谷 rrushit.
Ekzistojne dy tipe t谷 shtat谷z谷nis谷 molare: shtat谷z谷nia molare e pjes谷rishme;dhe shtat谷z谷nia molare complete . Simptomat: nauze; vjellje; simptoma t谷 hipertireodizmit; gjakderdhje vaginale dhe tension t谷 lart谷 arterial . Mjekimi: m谷njanohet p谷rmbajtja e mitr谷s me kiretazh谷 ose b谷het histeroktomia,dhe 2 vjet radhazi I b谷hen ekzaminime t谷 s谷mur谷s ,n谷 rast t谷 komplikimit merret materiali per ekzaminim histologjik.
2.5 Placenta previa Placenta m谷 s谷 shpeshti implantohet n谷 pjes谷n korporale t谷 mitr谷s,n谷 murin e saj t谷 p谷rpar谷m ose t谷 pas谷m dhe rrall谷 mbulon nj谷rin nga k谷ndet e mitr谷s . N谷 qoft谷 se placenta me implantim t谷 ul谷t e mbyll plot谷sisht ose pjes谷risht mbulon orificiumin e brendshem t谷 mitr谷s at谷her谷 kemi t谷 b谷jm谷 me placenta previa.
Placenta e implantuar n谷 k谷t谷 m谷nyr谷 e b谷n t谷 pamundur kalimin e fetusit n谷p谷r kanalin e lindjes. Ekzistojn谷 3 forma t谷 placenta previa: marginale placenta 谷sht谷 e implantuar af谷r cerviksit por nuk e mbulon at谷; parciale placenta e mbulon nj谷 pjes谷 t谷 cerviksit; totale placenta e mbulon t谷r谷 cerviksin.
Faktor谷t q谷 ndikojn谷 n谷 shfaqejen e placenta previa jan谷: zhvillimi abnormal I mitr谷s; placenta e madhe ose abnormale; shtat谷z谷nit谷 e m谷dha; shtat谷z谷nit谷 multiple; nd谷rhyrjet kirurgjike (c-seciton) abori I menj谷hersh谷m ; konsumimi I duhanit.
Simptomat: dhimbje barku,gjakderdhje nga vagina ,gjaku 谷sht谷 I fresk谷t n谷 krahasim me abrucio placentae ku gjaku ka ngjyr谷 t谷 err谷t. Mjekimi: p谷r shkak t谷 rrezikut t谷 jet谷s s谷 n谷n谷s dhe t谷 f谷mijes, lindja normale nuk preferohet p谷r shkak t谷 mund谷sis谷 t谷 shfaqjes s谷 gjakderdhjeve t谷 m谷dha dhe komplikimeve t谷 tjera,zakonisht b谷het secsio cesarean.
2.6 Ndihma e par谷 tek gjakderdhjet gjat谷 shtat谷z谷nis谷 Vendoset shtat谷z谷na n谷 pozit谷 t谷 shtrir谷,p谷rderisa thirret gjinekologu,asaj I vendoset vija intravenoze dhe l谷shohet infuzioni me tretje fiziologjike ,vendoset gaz谷 sterile n谷 vagin谷,kontrollohen shenjat vitale dhe konstatohet prezenca ose mungesa e hipovolemis谷,merren mostrat e gjakut p谷r analiza ,p谷rcillen rrahjet e zemr谷s s谷 fetusit ,b谷het kateterizimi I fshikz谷s urinare ,merret urina p谷r analiza dhe regjistrohet diureza ,n谷 k谷t谷 m谷nyr谷 trajtohen gjakderdhjet gjat谷 shtat谷z谷nis谷,e p谷r ecurin谷 e m谷tejshme e vendos gjinekologu.
Aborti dhe llojet e tij

More Related Content

Aborti dhe llojet e tij

  • 1. Shkolla e mesme e mjek谷sis谷 Elena Gjika, Ferizaj Punim i Integruar nga praktika profesionale L谷nda : analiza laboratorike ,rentgenologjike,diagnostike n谷 s谷mundje emergjente M谷simdh谷n谷si: Dr.Besnik Halili Nx谷n谷set : Blearta Spahiu Filize Dauti Leonora Salihu
  • 2. Permbajtja: Permbajtja 1. Aborti 1.1 Aborti spontan .. 1.2 Aborti imminent. 1.3 Aborti incipient.. 1.4 Aborti inkomplet. 1.5 Aborti komplet 1.6 Aborti febril 1.7 Aborti habitual 1.8 Aborti septic. 1.9 Aborti I deshtuar 2.Gjakderdhjet 2.1 Ruptura e mitr谷s 2.2 Abrupcio placentae. 2.3 Gravidanca molare. 2.5 Placenta previa 2.6 Ndihma e par谷 tek gjakderdhjet gjat谷 shtatez谷nis谷..
  • 3. Aborti Aborti -paraqet nd谷rprerjen e shtat谷z谷nis谷 deri n谷 jav谷n e 22-t谷 t谷 jet谷s intrauterine t谷 frytit . Aborti mund t谷 jet谷 : spontan; dhe klinik Etiologjia :shkaqet q谷 qojn谷 n谷 abort jan谷 t谷 ndryshme : si ndryshime ne karyotipin ,infenksione t谷 ndryshme ( treponema pallidum ,chlamidya ,herpes simplex virus ),s谷mundje t谷 ndryshme si diabeti ,巽rregullimet kardiovaskulare ,renale,defekte t谷 uterusit ,巽rregullime imunologjike ,traumat e ndryshme etj. Simptomat: gjakderdhje e cila n谷 m谷nyr谷 progressive rritet,dhembje abdominale,temperatur谷,plog谷shti,vjellje,dhembje shpine ,etj.
  • 5. Aborti Spontan Aborti spontan 谷sht谷 nd谷rprerje e shtat谷z谷nis谷 prej ndikimeve q谷 nuk mund t谷 v谷rehen aspak nga jasht谷.Ky mund te paraqitet n谷 qfar谷do kohe t谷 barr谷s.
  • 6. Shkaqet p谷r abort spontan mund t谷 jen谷 : -trasheguese ;ose -巽rregullime t谷 shkaktuara gjat谷 zhvillimit t谷 spermatozoid谷ve ,ose t谷 qeliz谷s vez谷. Gjithashtu,p谷rgatitja jo aq sa duhet mukoz谷s s谷 mitr谷s e cila kur b谷het ngulitja e vez谷s s谷 fekonduar qelizore nuk mund ti ofroj kushte t谷 p谷rshtatshme p谷r zhvillimin e ovulumit.K谷shtu q谷 n谷 shumic谷n e rasteve shtat谷z谷na aborton q谷 n谷 dit谷t e para t谷 zhvillimit t谷 vet.Deri te d谷shtimi mund t谷 shpiejn谷 edhe anomalit谷 e lindura ose tumor谷t n谷 mit谷r. Nj谷ri nd谷r shkaqet e r谷nd谷sishme t谷 d谷shtimeve spontane 谷sht谷 edhe 巽rregullimi I marr谷dh谷nieve hormonale,n谷 rradh谷 t谷 par谷 mungesa e progresteronit dh谷 gonadostimulin谷s s谷 shtratit.
  • 7. D谷shtimi spontan mund t谷 paraqitet edhe te mitra jo mjaft谷 e zhvilluar e ashtuquajtur mitra infantile.P谷rpos k谷tyre edhe s谷mundjet infective n谷 shtat谷z谷ni ,t谷 shkaktuara prej bakterieve ose virus谷ve,shpeshher谷 shkaktojn谷 n谷 raste t谷 lehta embriopatin谷,nd谷rsa n谷 raste t谷 r谷nda edhe vdekjen intrauterine t谷 embrionit apo t谷 frytit dhe nxjerrjen e tij n谷 ambientin e jasht谷m.Gati gjithmon谷 pas d谷shtimit spontan mbesin disa pjes谷 t谷 ovulumit ,t谷 cilat shkaktojn谷 gjakderdhje atonike nga mitra dhe krijojn谷 kushte t谷 p谷rshtatshme per infektim q谷 p谷rhapet n谷 organet gjenitale.Prandaj pas d谷shtimit tek rastet e vogla duhet b谷r谷 revizionin digjital t谷 kavitetit t谷 mitr谷s .Pas intervenimit ,me q谷llim q谷 t谷 zvog谷lohet rreziku prej ndonj谷 infektimi eventual ,t谷 s谷mur谷n duhet mbajtur n谷 shtrat m谷 s谷 paku p谷r 3 dit谷 ,duke I dh谷n谷 nj谷koh谷sisht antibiotik谷 dhe duke v谷n谷 qese me akull n谷 pjes谷n e poshtme t谷 barkut.
  • 8. Aborti klinik ndahet : 1.2 Aborti imminent [abortus imminens] D谷shtimin e mundsh谷m e karakterizon vet谷m gjakderdhja e leht谷 nga mitra .Qafa e mitr谷s 谷sht谷 e mbyllur dhe kontraksionet ende nuk jan谷 paraqitura.N谷 qoft谷se ovulumi 谷sht谷 gjall谷 ,q谷 e tregojn谷 reaksionet biologjike t谷 shtat谷z谷nis谷 dhe analiza citohormonale ,d谷shtimi mund t谷 pengohet. T谷 s谷mur谷n duhet v谷n谷 n谷 shtrat ,ti jepen sedativ谷 dhe spazmolitik谷 ,e pas konsultimit t谷 gjendjes citohormonale duhet aplikuar sh谷rimin substicional me hormone zakonisht duke dh谷n谷 depoprogresteron.
  • 9. 1.3 Aborti incipient (abortus incipiens ) N谷 faz谷n e m谷tutjeshme t谷 k谷tij d谷shtimi,e s谷muara ka gjakderdhje t谷 lehta ose t谷 bollshme ,koh谷 pas kohe I paraqiten kontraksionet e mitr谷s ,nd谷rsa kanali cervical 谷sht谷 I hapur pjes谷risht.Me k谷t谷 rast gjasat p谷r shp谷timin e barr谷s jan谷 mjaft t谷 vogla,kjo aq m谷 shum谷 kur n谷 shumic谷n e k谷tyre rasteve ovulumi 谷sht谷 I vdekur .Megjithat谷 ,n谷qoft谷se embrioni 谷sht谷 ende gjall谷 ,sikurse edhe tek d谷shtimi imminent mund t谷 shp谷tohet nj谷 p谷rqindje e konsiderueshme e shtat谷z谷nis谷.Megjithat谷,po t谷 jen谷 gjakderdhjet e shumta ,ose po t谷 p谷rfitohet p谷rshtypja se ovulumi 谷shte I vdekur ,nuk duhet pritet q谷 femra t谷 ket谷 gjakderdhje por duhet qe me an谷 t谷 kiretazh谷s t谷 b谷het m谷njanimi I ovulumit dhe t谷 pjes谷ve t谷 tij nga mitra.
  • 10. 1.4 Aborti inkomplet (abortus incompletes) Ky 谷sht谷 stadium n谷 t谷 cilin disa pjes谷 t谷 ovulumit jan谷 nxjerr谷 nga mitra.N谷 ato raste,femra ndjen dhimbje n谷 regjionin e kryqeve dhe n谷 pjes谷n e poshtme t谷 barkut,si dhe ka gjak- derdhje t谷 shumta n谷p谷r kanalin cervical , I cili 谷sht谷 I hapur plot谷sisht. N谷 qoft谷se nuk I ndihmohet,mund t谷 ket谷 gjakderdhje t谷 m谷dha ,kur spontanisht gjakderdhja fillon t谷 zvog谷lohet.Vdekjet e shkaktuara prej gjakderdhjeve me rastin e d谷shtimit jan谷 mjaft raste t谷 radha ,e po p谷r k谷t谷 shpeshher谷 haset anemia n谷 shkall谷 m谷 t谷 lart谷.N谷 rastin e d谷shtimit jo t谷 plot谷,谷sht谷 e domosdoshm谷 q谷 m谷 par谷 t谷 b谷het kiretazha,m谷 an谷 t谷 s谷 cil谷s do t谷 m谷njanohen pjes谷t e mbetuara t谷 ovulumit dhe me k谷t谷 t谷 b谷het e mundshme retraksioni I mitres ,n谷 巽m谷nyr谷 pengohet gjakderdhja e m谷tejme. Menj谷her谷 pas k谷saj ,duhet kompensuar gjakun e humbur,p谷rkat谷sisht l谷ngun me an谷 t谷 transfuzionit t谷 gjakut ,ose duke I dh谷n谷 solucion fiziologjik dhe duke e luftuar infektimin me an谷 t谷 sulfanoamideve dhe antibiotik谷ve. T谷 s谷mur谷n duhet mbajtur n谷 shtrat deri n谷 p谷rmir谷simin e plot谷 klinik.
  • 11. 1.5 Aborti komplet (abortus completes) Ky 谷sht谷 d谷shtim,me rastin e t谷 cilit mitra e ka hedhur ovulumin n谷 t谷r谷si. Me rastin e k谷tij d谷shtimi, ajo retrahohet fort pasi q谷 mitra 谷sht谷 e zbrazur nd谷rsa gjakderdhje nuk ka.Por,pasi q谷 asnj谷her谷 nuk jemi t谷 sigurt se aborti 谷sht谷 I plot谷,e konsiderojm谷 si shum谷 t谷 arsyeshme q谷 edhe me k谷t谷 rast t谷 b谷jm谷 kiretazh谷n me shum谷 kujdes,q谷 p谷r qdo rast eventual t谷 mos e rrezikojm谷 jet谷n nga gjakderdhjet q谷 mund t谷 shkaktohen nga moskujdesi I kiretazh谷s s谷 b谷r谷,pra me kiretazh谷 t谷 leht谷 e b谷jm谷 m谷njanimin e pjes谷ve q谷 eventualisht kan谷 mundur t谷 ngelin brenda,duke mos shkaktuar k谷shtu kurrfar谷 komplikimesh.
  • 13. 1.6 Aborti Febril D谷shtimi febril 谷shte I p谷rcjellur me temperatur谷 t谷 lart谷.Temperatura e lart谷 dhe gjendja e 巽rregulluar e p谷rgjithshme e t谷 s谷mur谷s m谷 shum谷 谷sht谷 pasoj谷 e veprimit t谷 toksinave se sa t谷 vet谷 infektimit.D谷shmia m谷 e mir谷 p谷r k谷t谷 谷sht谷 se pas zbrasjes s谷 mitr谷s,ateher谷 temperatura n谷 rastet m谷 te shpeshta zbret ne gjendje normale.Prej tij m谷 I rrezikshmi 谷sht谷 d谷shtimi septic I p谷rcjellur me infenksion.
  • 14. 1.7 Aborti Habitual Abort habitual quajm谷 nd谷rprerjen e p谷rs谷ritur spontane t谷 gravidanc谷s nj谷r谷n pas tjetr谷s,s谷 paku tri barra t谷 nj谷pasnj谷shme tek e njejta fem谷r.Zakonisht secila nd谷rprerje e barr谷s q谷 pason,ndodh gati n谷 t谷 njejt谷n mosh谷 t谷 gravidanc谷s.N谷 profilaksi dhe terapi kryesorja 谷sht谷 q谷 t谷 gjendet shkaku ose shkaqet e d谷shtimit,gj谷 q谷 nuk 谷sht谷 gjithnj谷 e leht谷 dhe t谷 b谷hen perpjekje q谷 ato t谷 m谷njanohen.N谷 k谷t谷 drejtim duhet analizuar statusin e hormoneve n谷 shtat谷z谷ni ,marr谷dhenieve anatome,n谷 radh谷 te par谷 n谷 mit谷r dhe t谷 b谷het hulumtimi I shkaqeve t谷 tjera eventuale t谷 jashtme,t谷 cilat e shkaktojn谷 nd谷rprerjen spontane t谷 shtat谷z谷nise.Hulumtimet e realizuara me sukses t谷 shkaqeve dhe aplikimi I terapis谷 n谷 m谷nyr谷 t谷 rregullt,e b谷jne t谷 mundur q谷 femra t谷 mbaj谷 barr谷n edhe pas d谷shtimeve habituale q谷 ka pasur. Viteve t谷 fundit jan谷 arritur rezultate t谷 k谷naqshme n谷 trajtimin e aborteve habituale ,p谷r shkak t谷 dob谷sis谷 s谷 gryk谷s s谷 brendshme t谷 mitr谷s me ndihm谷 serklazh谷s,p谷rkat谷sisht duke e operuar lidhjen e cerviksit n谷 nivel t谷 gryk谷s s谷 brendshme.
  • 15. 1.8 Aborti septik. Si komplikim haset tek d谷shtimet me forc谷 (me dhun谷),zakonisht tek tentimet e d谷shtimeve kriminale dhe kjo aq me shpesh kur nd谷rprerja e gravidanc谷s b谷het n谷 kushte t谷 v谷shtira.Infektimi , I cili pason ,e q谷 shum谷 shpejt谷 lidhet me intervenimin e tentuar ose t谷 kryer,e shpie t谷 s谷mur谷n n谷 nj谷 situat谷 t谷 v谷shtir谷.N谷 rastet e lehta gjendja e p谷rgjithshme e t谷 s谷mur谷s fare pak ndryshon,nd谷rsa n谷 rastet e r谷nda dhe serioze pasqyra klinike mund t谷 jet谷 mjaft谷 dramatike.E s谷mura ndjen dhembje spontane n谷 pjes谷n e poshtme t谷 barkut,ka temperatur谷 t谷 lart谷 ,ka rr谷nqethje dhe drith谷rima.Gjakderdhjet jan谷 t谷 bollshme.Gjendja e p谷rgjithshme 谷sht谷 e v谷shtir谷,ka pamje t谷 frik谷suar,buz谷t dhe gjuh谷t jan谷 thar谷,t谷 bardh谷t e syve shpeshher谷 jan谷 subikterike ,pulsin e ka t谷 shpejtuar dhe filiform.
  • 16. Gjat谷 ekzaminimit ,pjesa e poshtme e barkut 谷sht谷 mjaft谷 e ndjeshme.Megjithat谷,zakonisht arrihet q谷 t谷 preket mitra e rritur me kanalin e hapur cervical,prej t谷 cilit derdhet gjaku.N谷n ekarter v谷reh谷n l谷ndimet ,t谷 shkaktuara prej intervenimit t谷 tentuar t谷 m谷parsh谷m.N谷 qoft谷 se dyshohet se egziston perforacioni I mitr谷s,duhet t谷 b谷het shum谷 kujdes ekzaminimi I fundit I mitr谷s dhe t谷 b谷het intervenimi operativ .N谷 t谷 kund谷rt谷n,t谷 s谷mur谷n duhet hospitalizuar,ti vendoset akull mbi bark dhe n谷 m谷nyr谷 parenterale t谷 b谷het kompenzimi I l谷ngjeve t谷 humbura,e sipas nevoj谷s ti b谷het edhe transfuzioni I gjakut dhe te aplikohet n谷 m谷nyr谷 energjike dh谷nia e terapis谷 parenterale me antibiotik谷. P谷r shkak t谷 rrezikut nga zgjerimi I m谷tutjesh谷m I infenksionit septic,kiretazha nuk duhet t谷 aplikohet p谷rveq kur k谷rc谷nohet rreziku nga gjakderdhja e madhe,pas s谷 cil谷s mund t谷 rrezikohet jeta e t谷 s谷mur谷s ,p谷rndryshe perdorimin e kiretazh谷s duhet shtyr谷 deri n谷 qet谷simin e procesit inflamator.
  • 17. sht谷 e nevojshme t谷 theksohet se n谷 rastet m谷 t谷 r谷nda t谷 d谷shtimit septic dominon pasqyra e shokut endotoksik.E s谷mura q谷ndron e shtrir谷 n谷 m谷nyr谷 passive n谷 shtrat,谷sht谷 e pafuqishme ,me nj谷 puls shum谷 t谷 shpejt谷 dhe mezi preket ,lekur谷n e ka t谷 ftoht谷 dhe t谷 djersitur,nuk ka temperatur谷,谷sht谷 e zbeht谷,t谷 bardh谷t e syve e ka subikterik,me tension t谷 ul谷t arterial,dhe me oligori e cila mund t谷 arrij deri n谷 anuri. Prognoza tek k谷to t谷 s谷mura 谷sht谷 me t谷 v谷rtet谷 e r谷nd谷.N谷 qoft谷se nuk vdes prej shokut ose prej infektimit ,t谷 s谷mur谷s I k谷rc谷nohet rrezik I madh prej anuris谷 ,p谷rkat谷sisht prej azotemis谷 .
  • 18. 1.9Missed abortion(aborti I deshtuar Gjendja kur embrioni 谷sht谷 I vdekur por nuk nxirret nga mitra quhet d谷shtim I p谷rmbajtur ose missed abortion. N谷 fillim femra I ka t谷 gjitha shenjat t谷 cilat e p谷rcjellin gravidanc谷n e hershme : mungesa e menstruacioneve; vjelljet e m谷ngjesit ; ndjenja e tensionit n谷 gjinj谷 dhe eventualisht paraqitja e kollostromit. N谷 qoft谷 se ekzaminimin e b谷n mjeku at谷her谷 ky e v谷ren lividitetin e gryk谷s dhe t谷 mukoz谷s s谷 vagin谷s ,rritjen dhe zbutjen e mitr谷s. Gjat谷 k谷saj kohe edhe reaksionet biologjike jan谷 positive. Me von谷 kur embrioni ka vdekur ,shenjat subjective t谷 gravidanc谷s zhduken nd谷rsa reaksionet biologjike jan谷 negative.N谷 qoft谷 se gravidanca ka qen谷 m谷 e vjet谷r se 4 muaj e gjysm谷 ,l谷vizjet e frytit nuk paraqiten at谷her谷 kur shtat谷z谷na I pret ato, ose pushojn谷 s谷 vepruari n谷 qoft谷se I ka ndier m谷 par谷 .
  • 19. Tek gravidanca m谷 e vjet谷r se 5 muaj lunar谷 ,vdekjen e frytit n谷 mit谷r mund t谷 v谷rtetojm谷 edhe me an谷 t谷 ekzaminimit rentgenologjik.N谷 gravidanc谷n e hershme missed abortion nuk paraqet ndonj谷 rrezik p谷r shtat谷z谷n谷n ,ovulumi I vdekur mund t谷 mbetet gjat谷 n谷 mit谷r pa kurrfar谷 pasojash p谷r t谷 s谷mur谷n. Megjithat谷 , po t谷 jet谷 gravidanca m谷 e vjet谷r se 5 muaj q谷ndrimi p谷r nj谷 koh谷 m谷 t谷 gjat谷 I frytit n谷 mit谷r mund ta shkaktoj paraqitjen e hipofibrinogenemis谷 dhe t谷 paraqitjes s谷 rrezikut p谷r gjakderdhje t谷 m谷dha.Prandaj duhet q谷 mitr谷n ta 巽lirojm谷 prej frytit t谷 vdekur.Kur konstatohet n谷 missed abortion n谷 trimestrin e par谷 ,duhet t谷 tonizohet muskuli I mitr谷s p谷r disa dit谷 me stilbestrol dhe n谷 spital duke siguruar sasin谷 e gjakut p谷r transfuzionin eventual me an谷 t谷 kiretazh谷s b谷het m谷njanimi I ovulumit.N谷 qoft谷se barra 谷sht谷 e shtyr谷 ,nuk duhet shpejtuar me intervenimin ,I cili n谷 k谷t谷 rast mund t谷 jet谷 shum谷 I rreziksh谷m ,por duhet tentuar me provokimin e abortimit ,t谷 cilin tani e kompletojm谷. Provokimi b谷het n谷 spital ,me an谷 t谷 hormoneve ovariale,si dhe me doza te vogla t谷 Kininit,t谷 cilat duhet dh谷n谷 m谷 shpesh ,p谷rkat谷sisht me dh谷nien e solucionit t谷 zbutur t谷 oksitocines n谷 menyr谷 intravenoze.P谷r t谷 njejtin q谷llim mund t谷 p谷rdoret ,si shum谷 I suksesshem preparati I prostaglandinit.Po qe se k谷to metoda nuk tregohen efikase e kjo ndodh rrall谷 her谷 tek gravidanca e shtyr谷 ,at谷her谷 mitra duhet patjet谷r t谷 巽lirohet prej frytit,dhe prej pjes谷ve t谷 tjera t谷 ovulumit me intervenimin Cesaresk (secsio cesarea).
  • 21. 2. Gjakderdhjet gjat谷 gravidanc谷s Kur b谷het fekondimi dhe veza e fekonduar implantohet n谷 decidua,nd谷rpritet procesi I zakonsh谷m I k谷mbimit t谷 veprimit t谷 hormoneve mbi mukoz谷n e mitr谷s dhe me k谷t谷 nd谷rpritet gjakderdhja menstruale dhe 巽do lloj gjakderdhje tjet谷r nga mitra. Gjat谷 gravidanc谷s s谷 hershme shkaku m谷 I shpesht谷 I gjakderdhjeve 谷sht谷 aborti spontan.N谷 qoft谷 se gruaja 谷sht谷 gravide dhe n谷 k谷t谷 koh谷 paraqitet gjakderdhja dhe dhimbja n谷 abdomen duhet t谷 mendojm谷 p谷r shtat谷z谷ni ektopike.Gjakderdhjet gjat谷 gravidanc谷s s谷 hershme mund t谷 paraqiten p谷r shkak t谷 : polipeve cervikale; erozioneve t谷 qaf谷s s谷 mitr谷s ; neoplazmave malinje; kancereve etj.
  • 22. P谷r t谷 p谷rcaktuar shkakun e gjakderdhjeve dhe p谷r t谷 nd谷rrmarr谷 me koh谷 masat terapeutike 谷sht谷 e nevojshme q谷 te 巽do grua shtatez谷n谷 t谷 b谷het ekzaminimi me pasqyr谷 vaginale ose me speculum. Gjakderdhjet n谷 gjysm谷n e dyt谷 t谷 gravidanc谷s mund t谷 jen谷 dramatike ,aq shum谷 sa q谷 ta rrezikojn谷 jet谷n e gruas. Si shkaktar谷 mund t谷 jen谷 : aborti imminent; aborti incipient; polipi cervical; erozionet e ndryshme; lezionet malinje;dhe kanceri I qaf谷s s谷 mitr谷s. Ekzaminimi b谷het me speculum ose me pasqyr谷 vaginale. N谷 gravidanc谷n e von谷 p谷rpos k谷tyre shenjave ekzistojn谷 edhe dy shkaktar谷 tjer谷 q谷 mund t谷 shkaktojn谷 hemoragji dhe t谷 rrezikojn谷 jet谷n e gruas si巽 jan谷: placenta previa; shkolitja e hershme e placent谷s s谷 implantuar normalisht. Nd谷r shkaktar谷t kryesor t谷 gjakderdhjeve gjat谷 shtat谷zanis谷 num谷rojm谷 : ruptura e mitr谷s; abprucio placentae; gravidanca molare ; gravidanca ektopike ; placenta previa.
  • 23. 2.1 Rutura e mitres Ky 谷sht谷 komplikimi q谷 n谷 rastet m谷 t谷 shpeshta e p谷rcjell nd谷rprerjen e barr谷s me dhun谷.Ky komplikim mund t谷 shfaqet edhe tek manipulimet e tjera intrauterine: sondimi I mitres; kiretazha eksplorative; histerografia.
  • 24. Perforacioni I mitr谷s shkaktohet leht谷 n谷se muri I saj 谷sht谷 I ndryshuar n谷 m谷nyr谷 patologjike. (Mola kalaveshore ,plag谷t t谷 cilat kan谷 ngelur n谷 rastin e intervenimit cesaresk ose te miomektomis谷 ,d谷shtimet e shpeshta t谷 m谷parshme apo kur kiretazha b谷het n谷 puerperiumin e hersh谷m.Me k谷t谷 rast e s谷mura p谷r arsye t谷 巽arjes s谷 perineumit ,ka dhimbje t谷 fort谷 dhe mund t谷 kolaboj谷 .N谷 raste t谷 k谷tilla ,jeta e femr谷s 谷sht谷 e rrezikuar prej shokut traumatic ,t谷 shkaktuar prej dhembjes,prej gjakderdhjeve ose prej infektimit ,I cili zhvillohet n谷 mas谷 t谷 plot谷 vet谷m disa dit谷 pas intervenimit. K谷tu na shfaqet mund谷sia e peritonisit difuz dhe seps谷s s谷 gjeneralizuar .
  • 25. Rutura e mitres
  • 26. 2.2 Abrucio placentae- Paraqitet nje gjendje kur placenta normale ndahet prej murit t谷 uterusit parakohe me 巽 rast aty krijohet nj谷 hematom谷.Shkaku 谷sht谷 I panjohur. Faktor谷 t谷 rrezikut q谷 ndikojn谷 n谷 shfaqjen e abrucio placentae jan谷: tensioni I lart谷 arterial; traumat ; p谷rdorimi I kokain谷s; p谷rdorimi I duhanit ,etj. Pasqyra klinike: gruaja ka dhimbje n谷 abdomen,mitra 谷sht谷 m谷 shum谷 e zmadhuar ,ka konsiztenc谷 t谷 fort谷,nga orificiumi I saj I jasht谷m rrjedh pak gjak me ngjyr谷 t谷 err谷t. Forma m谷 e r谷nd谷 e shkolitjes s谷 placent谷s 谷sht谷 apopleksia uteroplacentare e cila paraqitet m谷 shum谷 te shtat谷z谷nat me Preeklampsi dhe Eklampsi.Gjendja e placent谷s 谷sht谷 e v谷shtir谷,pulsi I saj 谷sht谷 I dob谷suar por I shpejt谷,tonet e zemr谷s s谷 fetusit nuk d谷gjohen dhe ai tashm谷 谷sht谷 I vdekur.
  • 27. 2.3 Gravidanca molare Mola hydatitoza -ose shtat谷z谷nia molare vjen si rezultat I rritjes s谷 tepruar t谷 indeve te cilat supozohet se zhvillohen brenda placent谷s.Normalisht placenta e ushqen fetusin gjat谷 shtat谷zanis谷 dhe n谷 k谷t谷 gjendje indet rriten n谷 m谷nyr谷 abnormale duke formuar nj谷 mas谷 t谷 madhe n谷 form谷 t谷 kalaveshit t谷 rrushit.
  • 28. Ekzistojne dy tipe t谷 shtat谷z谷nis谷 molare: shtat谷z谷nia molare e pjes谷rishme;dhe shtat谷z谷nia molare complete . Simptomat: nauze; vjellje; simptoma t谷 hipertireodizmit; gjakderdhje vaginale dhe tension t谷 lart谷 arterial . Mjekimi: m谷njanohet p谷rmbajtja e mitr谷s me kiretazh谷 ose b谷het histeroktomia,dhe 2 vjet radhazi I b谷hen ekzaminime t谷 s谷mur谷s ,n谷 rast t谷 komplikimit merret materiali per ekzaminim histologjik.
  • 29. 2.5 Placenta previa Placenta m谷 s谷 shpeshti implantohet n谷 pjes谷n korporale t谷 mitr谷s,n谷 murin e saj t谷 p谷rpar谷m ose t谷 pas谷m dhe rrall谷 mbulon nj谷rin nga k谷ndet e mitr谷s . N谷 qoft谷 se placenta me implantim t谷 ul谷t e mbyll plot谷sisht ose pjes谷risht mbulon orificiumin e brendshem t谷 mitr谷s at谷her谷 kemi t谷 b谷jm谷 me placenta previa.
  • 30. Placenta e implantuar n谷 k谷t谷 m谷nyr谷 e b谷n t谷 pamundur kalimin e fetusit n谷p谷r kanalin e lindjes. Ekzistojn谷 3 forma t谷 placenta previa: marginale placenta 谷sht谷 e implantuar af谷r cerviksit por nuk e mbulon at谷; parciale placenta e mbulon nj谷 pjes谷 t谷 cerviksit; totale placenta e mbulon t谷r谷 cerviksin.
  • 31. Faktor谷t q谷 ndikojn谷 n谷 shfaqejen e placenta previa jan谷: zhvillimi abnormal I mitr谷s; placenta e madhe ose abnormale; shtat谷z谷nit谷 e m谷dha; shtat谷z谷nit谷 multiple; nd谷rhyrjet kirurgjike (c-seciton) abori I menj谷hersh谷m ; konsumimi I duhanit.
  • 32. Simptomat: dhimbje barku,gjakderdhje nga vagina ,gjaku 谷sht谷 I fresk谷t n谷 krahasim me abrucio placentae ku gjaku ka ngjyr谷 t谷 err谷t. Mjekimi: p谷r shkak t谷 rrezikut t谷 jet谷s s谷 n谷n谷s dhe t谷 f谷mijes, lindja normale nuk preferohet p谷r shkak t谷 mund谷sis谷 t谷 shfaqjes s谷 gjakderdhjeve t谷 m谷dha dhe komplikimeve t谷 tjera,zakonisht b谷het secsio cesarean.
  • 33. 2.6 Ndihma e par谷 tek gjakderdhjet gjat谷 shtat谷z谷nis谷 Vendoset shtat谷z谷na n谷 pozit谷 t谷 shtrir谷,p谷rderisa thirret gjinekologu,asaj I vendoset vija intravenoze dhe l谷shohet infuzioni me tretje fiziologjike ,vendoset gaz谷 sterile n谷 vagin谷,kontrollohen shenjat vitale dhe konstatohet prezenca ose mungesa e hipovolemis谷,merren mostrat e gjakut p谷r analiza ,p谷rcillen rrahjet e zemr谷s s谷 fetusit ,b谷het kateterizimi I fshikz谷s urinare ,merret urina p谷r analiza dhe regjistrohet diureza ,n谷 k谷t谷 m谷nyr谷 trajtohen gjakderdhjet gjat谷 shtat谷z谷nis谷,e p谷r ecurin谷 e m谷tejshme e vendos gjinekologu.