2. Dua ta filloj kete projekt me shprehjen E duam
Shqiperine ti te gjithe Europa sepse kjo eshte
nje nga parullat e perdorura me shpesh nga
protestuesit shqiptare . Ne(shqiptaret ) kemi te
drejte qe Shqiperia jone te jete si e gjithe Europa.
Aspirata e Shqiperise per tju bashkuar Bashkimit
Evropian ka filluar qe me ndryshimin e formes
se regjimit nga nje shtet komunist ne nje shtet
demokratik ku lirite dhe te drejtat e qytetarit
rrespektoheshin(vendosur midis thonjzave
per te treguar se cfare ishte ne parim , sepse ne te
vertete Shqiperia ishte ne periudhen e
tranzicionit dhe nuk eshte se rrespektoheshin
shume te drejtat e njeriut) Por kjo eshte nje
ceshtje tjeter , e rendesishme eshte se vleresohet
shume fakti se:ideja e ndryshimit u nj谷hsua me
bashkimin me familjen e madhe europiane.
3. Pak histori
Pas vendosjes s谷 marr谷dh谷nieve diplomatike t谷 Shqip谷ris谷 me
Bashkimin Europian n谷 vitin 1990, t谷 dy pal谷t n谷nshkruan
Marr谷veshjen p谷r Tregtin谷 dhe Bashk谷punimin n谷 vitin 1992, e cila
konkretizoi p谷r her谷 t谷 par谷 p谷rpjekjet shqiptare p谷r afrim dhe
ndihm谷 nga Bashkimi Europian. N谷 vijim t谷 k谷saj marr谷veshjeje,
Shqip谷ria mundi t谷 p谷rfitonte nga regjimet preferenciale tregtare q谷
Bashkimi Europian u ofronte vendeve t谷 treta. Q谷 n谷 vitin 1991
vendi yn谷 u b谷 p谷rfitues i nj谷 ndihme ekomike nga Bashkimi
Europian. Kjo ndihm谷 u ofrua n谷 nj谷 pjes谷 t谷 saj谷n n谷 form谷n e nj谷
kredie p谷r investime, dhe nj谷 pjes谷 tjet谷r n谷 form谷n e nj谷 granti p谷r
巽谷shtjet m谷 emergjente. K谷tu nuk do l谷n谷 pa p谷rmendur edhe
ndihmat n谷 baz谷 ushqimore, e cila erdhi n谷 vendin ton谷 menj谷her谷
pas r谷nies s谷 regjimit. Menj谷her谷 pas k谷saj Bashkimi Europian lidhi
me vendin ton谷 nj谷 marr谷veshje ekonomiko-tregtare, Marr谷veshjen
jo-preferenciale t谷 tregtis谷 dhe Bashk谷punimit ekonomik,
marr谷veshje e cila hyri n谷 fuqi n谷 dhjetor 1992[1]. Kjo marr谷veshje
parashikonte q谷 vendi yn谷 mund t谷 kryente marr谷dh谷nie tregtare
me vendet e Unionit, por nuk kishte p谷rpar谷si. Kjo p谷r faktin se
tregu yn谷 谷sht谷 jo i nj谷 r谷nd谷sie potenciale, gj谷 q谷 vjen nga fakti se
vendi yn谷 ka n谷 popullsi t谷 vog谷l, me nj谷 fuqi t谷 vog谷l bler谷se, si dhe
nga fakti se mallrat tona nuk ishin t谷 konkurueshme n谷 tregun e
madh t谷 Unionit.
4. Me nd谷rhyrjen e Bashkimit Europian n谷 ndihm谷 t谷 vendit ton谷,
filluan dhe indikacionet e institucioneve t谷 BE-s谷 n谷 funksion t谷
afrimit t谷 parametrave t谷 vendit ton谷 sipas modelit q谷 ky
institucion ofronte. Q谷 prej k谷saj kohe Shqip谷ria ka pasur nj谷
model t谷 cilin duhej t谷 aplikonte p谷r t谷 q谷n谷 edhe ajo n谷 t谷
ardhmen pjes谷 e k谷tij institucioni.
Gjat谷 viteve 1991-1996 ndihma e p谷rgjithshme e BE p谷r vendin ton谷
llogaritet n谷 nj谷 shif谷r q谷 shkon n谷 rreth 511 milion谷 euro, nj谷
pjes谷 e s谷 cil谷s p谷rfshinte asistenc谷 teknike, si konsulenc谷 n谷
sektor谷 t谷 ndrysh谷m t谷 ekonomis谷 e administrat谷s, trainime e
studime; nd谷rsa pjesa tjet谷r 谷sht谷 akorduar p谷r investime n谷
infrastruktur谷, n谷 sektorin e prodhimit, n谷 at谷 shoq谷ror, n谷
administrat谷n publike dhe n谷 zhvillimin rajonal. Shqip谷ria
d谷shmoi premisa t谷 mira p谷r nj谷 zhvillim t谷 shpejt谷, t谷 cilat rreth
vitit 1995 i shtyn谷 autoritetet e shteti shqiptar t谷 b谷nin hapat e
par谷 p谷r nisjen e negociatave p谷r marr谷veshjen e asocimit pran谷
Bashkimit Europian. Ky vit p谷rkon edhe me an谷tar谷simin e
Shqip谷ris谷 n谷 K谷shillin e Europ谷s, akt q谷 d谷shmonte p谷r
kontributin e madh p谷r demokracin谷 n谷 Shqip谷ri. Sot ne
p谷rjetojm谷 nj谷 realitet krejt tjet谷r. P谷rpjekjet p谷r t谷 hedhur hapa
para n谷 rrug谷n drejt nj谷 vendi dhe nj谷 jete europiane, jan谷
materializuar me suksese t谷 dukshme. Por ka ende mjaft pun谷
dhe rrug谷 p谷r t谷 b谷r谷. Dhe natyrisht lind pyetja: Edhe sa koh谷
do t谷 na duhet p谷r ta b谷r谷 Shqip谷rin谷 si巽 谷sht谷 sot Europa?
5. Vendi yn谷 tentoi q谷 n谷 vitin 1995, k谷rkes谷 zyrtare kjo, pas daljes
nga gjendja emergjente e tranzicionit t谷 sistemeve, q谷 t谷 hapeshin
negociatat p谷r nj谷 marr谷veshje asociimi drejt Bashkimit Europian.
Por n谷 k谷t谷 koh谷 rezultat nuk mund t谷 ishin ende pozitive, pasi
edhe progresi i vendit ton谷 ende nuk ishte n谷 nivelin e duhur,
vler谷sim ky i b谷r谷 pas k谷saj k谷rkese. Me k谷t谷 rast Komisioni i BE
q谷 u morr seriozisht me k谷t谷 vler谷sim, vuri n谷 dukje edhe
p谷rpar谷sit谷 q谷 duhet t谷 ndiqte vendi yn谷 n谷 kuad谷r t谷 rrug谷s s谷 tij
p谷r integrimin drejt BE-s谷. K谷shtu n谷 vler谷simin p谷r mund谷sit谷 e
tregtis谷 s谷 lir谷 t谷 mallrave dhe sh谷rbimeve vendi yn谷 ishte ende
shum谷 larg parametrave dhe k谷rkesave t谷 Unionit n谷 k谷t谷 drejtim,
dhe si t谷 till谷 e quajt谷n k谷rkes谷n e vendit ton谷 si hap t谷
parakohsh谷m.
Nj谷 hap tjet谷r mjaft i r谷nd谷sish谷m n谷 k谷t谷 drejtim, u hodh n谷 tetor
1999, kur Unioni i ofroi Shqip谷ris谷 disa koncesione tregtare, duke
hequr nj谷 pjes谷 t谷 taksave dhe barrierave tarifore p谷r nj谷 pjes谷 t谷
mallrave t谷 eksportuara nga Shqip谷ria drejt vendeve t谷 Bashkimit
Europian. Me k谷t谷 akt u b谷 e mundur edhe nj谷 njohje m谷 e mir谷 e
tregut europian me at谷 se 巽far谷 ofronte vendi yn谷 n谷 k谷t谷
drejtim.
6. Por k谷rkes谷 par谷sore p谷r Unionin ishte transformimi i vendit ton谷
n谷 nj谷 demokraci me baza t谷 qendrueshme, ku n谷 themel t谷 saj t谷
q谷ndronin institucione t谷 forta t谷 mb谷shtetur nga nj谷 ekonomi e
zhvilluar dhe e q谷ndrueshme duke iu referuar konkurenc谷s dhe
tregtis谷 s谷 lir谷 t谷 mallrave. Tashm谷 Shqip谷ria 谷sht谷 futur n谷 at谷
rrug谷 q谷 ajo e k谷rkoi me ngulm p谷r mjaft vite me radh谷. Ky 谷sht谷
ai q谷 quhet pro巽esi i Stabilizimit dhe i Asociimit.
N谷 k谷t谷 pro巽es t谷 gjat谷 dhe jetik jo gjith巽ka 谷sht谷 detyr谷 e qeverrive
q谷 jan谷 n谷 pushtet. Aty ka mjaft vend edhe p谷r kontributin e
qytetar谷ve t谷 vendit ton谷. Madje mund t谷 themi se kontributi i
tyre mund t谷 jet谷 po aq i r谷nd谷sish谷m sa edhe ai i qeverris谷 q谷
drejton vendin. Kjo gj谷 do t谷 thot谷 p谷rgjegj谷si, p谷rkushtim dhe
korrekt谷si nga ana e qytetar谷ve t谷 vendit ton谷 n谷 rrug谷n drejt nj谷
jet谷 m谷 t谷 mir谷 p谷r t谷 gjith谷.
Pik谷risht n谷 k谷t谷 koh谷, jo rast谷sisht n谷 koi巽idenc谷 edhe me fitoren e
forcave demokratike 22 mars 1992, q谷 n谷nshkruhet m谷 11 maj
1992 n谷 Bruksel e para dhe e vetmja (deri me sot) marr谷veshje
kontraktuale midis Shqip谷ris谷 dhe KE: Marr谷veshja e Tregtis谷
dhe Bashk谷punimit Ekonomik dhe Tregtar, q谷 hyri ne fuqi me 1
Dhjetor 1992, p谷r nj谷 periudh谷 10 vje巽are, automatikisht e
rip谷rt谷ritshme. Kjo tregon qart谷 se Bashkimi Europian i vler谷son
n谷 m谷nyr谷 t谷 ve巽ant谷 pro巽eset demokratike dhe reformat
ekonomike e sociale.
7. Ne shpesh kerkojme me ngulm integrimin ne BE ,
duke menduar vetem ceshtjen e kufinjve , por keto
dy gjera nuk duhen ngaterruar . Integrimi nuk
duhet keqkuptuar si eleminim i thjesht谷 kufijsh, i
cili do t谷 b谷j谷 t谷 mundur
l谷vizjen e lir谷 drejt vendeve m谷 t谷 pasura t谷 Europ谷s.
Integrimi n谷 Bashkimin Europian
n谷nkupton, n谷 radh谷 t谷 par谷, p谷rafrimin dhe
p谷rqafimin e vlerave themelore mbi baz谷n e t谷
cilave 谷sht谷 nd谷rtuar dhe jeton ky organiz谷m i
madh nd谷rshtet谷ror:
Demokracia, shteti i s谷 drejt谷s, mbrojtja e t谷
drejtave t谷 njeriut, mbrojtja dhe respektimi i t谷
drejtave t谷 pakicave komb谷tare.
Ekonomi funksionale tregu, e aft谷 t'i b谷j谷 ball谷
presioneve konkurruese dhe forcave t谷 tregut
brenda BE-s谷.
8. Ajo q谷 m谷 b谷ri m谷 shum谷 p谷rshtypje ishte titulli, e famshja parull谷 E duam
Shqip谷rin谷 si gjith谷 Evropa. udit谷risht ja ku jemi, 15 vjet q谷 nga ndryshimi i
sistemit nj谷partiak e prap谷 ne vazhdojm谷 t谷 k谷rkojm谷 t谷 nj谷jt谷n gj谷. 15 vjet m谷
von谷 sjemi lodhur akoma duke thirrur p谷r Europ谷n, pa pyetur n谷 na do ky
klub privat neve apo jo, ne vazhdojm谷 t谷 p谷rpiqemi t谷 kacavirremi mbi muret
e saj. Them kacavirremi se nga dera na e kan谷 b谷r谷 t谷 qart谷 q谷 sfutemi. Ata e
din谷 dhe ne e dim谷. E megjithat谷 ne e duam k谷t谷 ide t谷 quajtur Europ谷.
Shqiperise I duhet shume qe te arrije aty ku duhet , dhe aty ku Bashkimi
Europian pretendon , por shpresat qe ne nje dite te jemi si e gjithe Europa
ekzistojne , madje jane te medha . Ne mundemi , kemi gjithcka qe na duhet ,
vetem me pak pune dhe durim mund ta arrijme . Te mendojme qe ky eshte
nje provim I rendesishem qe duhet te marrim , dhe pa te e ardhmja jone nuk
do te jete e mire . Keshtu le te jete dhe antaresimi ne BE nje provim I veshtire ,
qe Qeveria Shqiptare ne bashkpunim me popullin duhet te kaloje , ne menyre
qe e ardhmja jone neser te jete me e mire . E te mos ankohemi per fatin qe na
ra , ose me mire per ate cka ne nuk ditem te benim .
Mbase kalojne edhe 15vite te tjera , edhe 15vite zhgenjimi , dhe 15vite ne nje
vend qe nuk te premton te ardhme . Njerezit me te zhgenjyer jane te rinjte ,
dallohet qarte ne syte e te rinjve qe nuk gjejn dot pune pasi kane mbaruar
studimet e larta , shihet tek te rinjte qe luftojne cdo dite ne shkolle me
korrupsionin . Shihet tek te rinjte qe cdo vit largohen nga Shqiperia . Ne
duam nje vend si gjithe Europa , nje vend pa korrupsion , nje vend qe te jemi
te sigurt , nje vend me te ardhme . Dhe pse dua te besoj qe Shqiperia do te
jete si gjithe Europa provimi qe duhet te kalojme eshte shume I veshtire ,
gjithone ngelim , dhe provimi nga shtyhet per vjeshte . Valle sa vjesha do
kalojne ?
Dhe ne do perserisim cdo vit po te njejtin provim .