2. Adli Bilişim
• Adli Bilişim
• (Computer Forensics ) [Digital Forensics]
• Forensic, “mahkemeyle ilgili, adli”
• Bilgisayar Kriminalistiği bilimi,
• Bir bilişim sisteminde bulunan bilgilerin
mahkemede/soruşturma biriminde suçun veya
suçsuzluğun ispatlanmasında kullanılmak
üzere incelenmesi olarak tanımlanmaktadır .
3. Adli Bilişim
Elektromanyetik ve elektro optik ortamlarda
muhafaza edilen veya bu ortamlarca
iletilen ses, görüntü, veri, bilgi veya bunların
birleşiminden oluşan her türlü bilişim
nesnesinin, mahkemede sayısal delil niteliği
taşıyacak şekilde tanımlanması, elde edilmesi,
saklanması, incelenmesi ve mahkemeye
sunulması çalışmaları bütünüdür.
4. Adli Bilişim Alt Dalları
• Bilgisayar Adli Bilimi (Computer Forensics)
• Dosya Sistemi Adli Bilimi (File System Forensics)
– FAT12, FAT16, FAT32 Forensics
– NTFS Forensics
– exFAT Forensics
– HFS+ Forensics
– EXT2, EXT3, EXT4 Forensics
• İşletim Sistemi Adli Bilimi (OS Forensics)
– Windows Adli Bilimi (Windows Forensics)
– Unix&Linux Adli Bilimi (Unix&Linux Forensics)
– MacOSx Adli Bilimi (MacOSx Forensics)
• Ağ Adli Bilimi (Network Forensics)
• Mobil Cihaz Adli Bilimi (Mobile Forensics)
• Kötü Yazılım Adli Bilimi (Malware Forensics)
• Geçici Bellek Adli Bilimi (Memory Forensics)
5. Suç veya Delil
• Bilgisayar Sistemlerine Yetkisiz Erişim,
• Sistemi Bozma,
• Bilgisayar Sabotajı,
• Bilgisayar Yoluyla Dolandırıcılık,
• Bilgisayar Yoluyla Sahtecilik,
• Bilgisayar Yazılımlarının İzinsiz Kullanımı,
• Şirket İçi Yolsuzlukların Tespiti,
• Boşanma Davalarında Eşlerin Aldatmasının İspatlanması,
• Vb..
6. Hukuki Açıdan Adli Bilişim
TCK (Bilişim Suçları)
• Madde243. - Yetkisiz Erişim - Sisteme Girme
• Madde 244. - Verileri Engelleme, Bozma, Değiştirme, Yok etme.
• Madde 245. - Kredi Kartı ve Banka’ya karşı işlenen suçlar .
TCK (Bilişim Vasıtalı Suçlar)
• Madde 124. - Haberleşmenin engellenmesi
• Madde 125. - Hakaret
• Madde 132. - Haberleşmenin Gizliliğini İhlal.
• Madde 133. - Kişiler arası konuşmaların dinlenmesi ve kayda alınması.
• Madde 135. - Kişisel verilerin kaydedilmesi.
• Madde 136. - Verileri hukuka aykırı olarak verme veya ele geçirme
• Madde 142. - Nitelikli Hırsızlık.
• Madde 158. - Nitelikli Dolandırıcılık.
• Madde 226. - Müstehcenlik.
Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu
• Madde 71 - Manevi Haklara Tecavüz.
• Madde 72 - Mali Haklara Tecavüz.
• Madde 73 - Diğer Suçlar.
Ceza Muhakemesi Kanunu
• Madde 134. - Bilgisayarlarda, bilgisayar programlarında ve kütüklerinde arama, kopyalama ve el
koyma.
7. Dijital Delil (e-delil)
Dijital/elektronik delil (e-delil),
• Bir elektronik araç üzerinde saklanan veya bu
araçlar aracılığıyla iletilen soruşturma
açısından değeri olan bilgi ve verilerdir .
8. Dijital Deliller (e-delil)
• Fotoğraflar
• Video görüntüleri
• Office, Pdf vb. dosyalar
• Çeşitli bilgisayar programları (hack programları)
• İletişim kayıtları (SMS, Skype, Whatsapp, vb. kayıtları)
• Gizli ve şifreli dosyalar
• Dosyaların oluşturulma, değiştirilme ve erişim tarih kayıtları
• Son girilen ve sık kullanılan internet siteleri
• İnternet ortamından dosyalar
• Silinmiş dosyalar
• Haritalar / GPRS cihazları
9. Dijital Delil Ortamları
• Depolama
– Sabit Disk (HDD)
– Usb Flash
– Hafıza Kartı
– CD/DVD
– Floppy
– Telefon/SIM kart
– Yazıcı
– Modem
– Oyun konsolu
• Uçucu Veriler
– RAM
– Protokol, Port, IP
– Sistem tarihi/saati
– Kullanıcı adı, işlemler, açık/çalışan dosyalar
– Pagefile.sys dosyası
10. Dijital Delil Süreç Modeli
12 basamaklı
Dijital Delil
Araştırma
Süreç Modeli
(Casey 2004)
11. Adli Bilişim Süreçleri/Safhaları
• Olaya müdahale
– Toplama (Collection)
• Korumaya alma
• Delil tespiti
• Elde etme
• Laboratuvar incelemesi
– İnceleme (Examination)
– Çözümleme (Analysis)
– Raporlama (Reporting)
12. Delil Toplamadan Önce..
• İncelenecek Bilgisayar Kapalı ise;
– Fotoğrafı çekilir, kablolar işaretlenir,
– Elektrik, Kesintisiz güç kaynağı, batarya kontrol edilip fişi
çekilmelidir. (Bilgisayar Açılmamalıdır.)
• İncelenecek Bilgisayar Açık ise;
– Ekran görüntüsünün fotoğrafı çekilir,
– Ram imajı alınmalı,
– Uzak erişim engellenmeli,
– Açıkta erişim, hesap, sosyal medya vb. var ise kontrol edilmeli,
– Veri uçuculuğu sırasına göre inceleme yapılmalı
13. Olay Yerinde YapılmaMAsı Gerekenler
• Bilgisayarı çalıştırmak, veya bir uygulamayı
Açmak/Kapatmak
• Bilgisayarın sahibinden yardım istemek,
• Virüs kontrolü yapmak,
• Yazıcı çıktısı almaya çalışmak,
• Delil nakliye önlemi almamak,
14. Paketleme-Nakliye-Muhafaza
• Isıya,
• Rutubete,
• Fiziksel şoklara,
• Statik elektriğe,
• Manyetik kaynaklara
Duyarlı önlemlerle, veri bütünlüğünü
bozmayacak şekilde, belgelendirip nakliyesi
sağlanmalıdır.
15. İnceleme (Tanımlama)
• Adli kopya (İmaj Alma) işlemi sonrası orijinal
veri/yapı üzerinde hiçbir işlem yapılmaz.
• İmaj üzerinde incelemeler yapılır.
• Disk yazma koruması yapılmalıdır.
• Disk sürücülerinin (verilerin) bütünlüğünü tek
yönlü veri akışı ile koruyup yazma
engellenmelidir.
16. Disk Yazma Koruma İşlemi
• Disk ile arasında
köprü vazifesi görür
ve incelemede
yazmaya engel olur.
• Donanımsal
• Yazılımsal
17. İmaj Alma
• Adli bilişimde yapılan birebir kopyalama
işlemine imaj / adli kopya (forensic image)
denilmektedir.
• Düşük seviye bit bazında kopyalama yapılması
gereklidir.
• Silinmiş verilere de erişim imkanı sağlar.
• İmajın birebir aynı olması Hash değeri ile
korunur. (MD-5, SHA-1)
22. Raporlama
• Ayrıntılı olarak dijital delillerin nasıl elde
edildiğine ilişkin teknik boyutu ve adli bilişimin
hangi metotlarının kullanıldığı da anlaşılır bir
dille belirtilmesi gerekmektedir .
• Raporda araştırmanın yapıldığı zaman dilimi,
incelenen elektronik deliller ve araştırma
sonunda ele geçen bulgulara ilişkin bilgiler yer
almalıdır.
23. Anti-Forensic
• Deliller üzerinde adli bilişim süreçlerinin
başarılı olmaması için geliştirilen yöntemlerdir.
– Dosya gizleme,
– Dosya silme(geri dönüşsüz),
– Dosya bozma,
– Forensic uygulamasını devre dışı bıraktırma
– Vb..
25. Yazılım Hazırlık
1. VirtualBox (https://www.virtualbox.org/wiki/Downloads)
2. Vmware Workstation Player (https://
my.vmware.com/en/web/vmware/free#desktop_end_user_computing/v
mware_workstation_player/15_0
)
3. Kali Linux .iso (https://www.kali.org/downloads/)