More Related Content
Similar to Spinal-Syndrome-Booklet_Viet_v2.p.........df (20)
Spinal-Syndrome-Booklet_Viet_v2.p.........df
- 1. H畛i Ch畛ng T畛y S畛ng: T畛y S畛ng Trung T但m Brown-S辿quard T畛y S畛ng Tr動畛c T畛y S畛ng Sau N坦n T畛y Ch湛m u担i Ng畛a C畉t Ngang Hon Ton S畛NG CHUNG V畛I B畛NH T LI畛T
- 2. 息 2022 Christopher & Dana Reeve Foundation H動畛ng d畉n ny 動畛c so畉n th畉o d畛a tr棚n ti li畛u khoa h畛c v chuy棚n m担n. H動畛ng d畉n 動畛c tr狸nh by nh畉m m畛c 鱈ch gi叩o d畛c v cung c畉p th担ng tin; H動畛ng d畉n kh担ng n棚n 動畛c hi畛u l ch畉n o叩n y t畉 hay t動 v畉n i畛u tr畛. Xin h達y tham kh畉o 箪 ki畉n b叩c s挑 ho畉c nh cung c畉p d畛ch v畛 chm s坦c s畛c kh畛e ph湛 h畛p v畛 c叩c th畉c m畉c c畛 th畛 trong tr動畛ng h畛p c畛a b畉n. Ng動畛i th畛c hi畛n: T叩c gi畉: Liz Leyden C畛V畉n Bi棚nT畉p: Linda M. Schultz,Ti畉n S挑 (PhD), YT叩 達 ng K箪 Ph畛c H畛i Ch畛c Nng 動畛c Ch畛ng Nh畉n (CRRN) 動畛c minh h畛a b畛i: Miguel A. Najarro H狸nh 畉nh: 動畛c s畛 cho ph辿p c畛a Jessie Owen Christopher & Dana Reeve Foundation TrungT但m Ngu畛n L畛c Gi炭p 畛 Ng動畛i B畛nhT棚 Li畛t Qu畛c Gia 636 MorrisTurnpike, Suite 3A Short Hills, NJ 07078 S畛 i畛n tho畉i mi畛n ph鱈 (800) 539-7309 S畛 i畛n tho畉i (973) 379-2690 ChristopherReeve.org
- 3. S畛NG CHUNG V畛I B畛NH T LI畛T H畛i Ch畛ng T畛y S畛ng Gi畛iThi畛u . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 Gi畉i Ph畉uT畛y S畛ng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 Ch畉nTh動董ng X畉y Ra Nh動Th畉 No . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 H畛i Ch畛ngT畛y S畛ngTrungT但m . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 C但u Chuy畛n c畛a Jessie Owen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 H畛i Ch畛ng Brown-S辿quard . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 H畛i Ch畛ngT畛y S畛ngTr動畛c . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 H畛i Ch畛ngT畛y S畛ng Sau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 H畛i Ch畛ng N坦nT畛y . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 H畛i Ch畛ng Ch湛m u担i Ng畛a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 H畛i Ch畛ng N畉m Ngang HonTon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 H畛Tr畛 v Ngu畛n L畛c . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
- 4. S畛NG CHUNG V畛I B畛NH T LI畛T 4 GI畛I THI畛U T畛ys畛nglm畛ttrungt但mgiaoti畉pquantr畛ngli棚nk畉tc董th畛vn達ob畛,t畉oi畛uki畛n cho vi畛c chuy畛n 畛ng, chuy畛n ti畉p th担ng tin gi叩c quan v i畛u ch畛nh c叩c ch畛c nng ch鱈nh nh動 ru畛t v bng quang, ti棚u h坦a v nh畛p tim. Ch畉n th動董ng t畛y s畛ng hon ton 畉nh h動畛ng 畉n ton b畛 畛t t畛y s畛ng, d畉n 畉n m畉t ton b畛 ch畛c nng d動畛i v畛 tr鱈 ch畉n th動董ng. C叩c ch畉n th動董ng ch畛 lm t畛n th動董ng m畛t ph畉n m担 th畉n kinh c畛a t畛y s畛ng 動畛c ph但n lo畉i l h畛i ch畛ng t畛y s畛ng kh担ng hon ton v狸 ch炭ng gi畛 nguy棚n v畉n cho m畛t s畛 m畛c 畛 c畛a ch畛c nng gi叩c quan v v畉n 畛ng. C叩c h畛i ch畛ng t畛y s畛ng kh担ng hon ton bao g畛m h畛i ch畛ng t畛y s畛ng trung t但m, h畛i ch畛ngBrown-S辿quard,h畛ich畛ngt畛ys畛ngtr動畛c,h畛ich畛ngt畛ys畛ngsauvh畛ich畛ng n坦n t畛y. M畉c d湛 kh担ng 動畛c ph但n lo畉i v畛 m畉t l但m sng l h畛i ch畛ng t畛y s畛ng kh担ng hon ton, h畛i ch畛ng ch湛m u担i ng畛a l m畛t ch畛ng r畛i lo畉n th畉n kinh do suy gi畉m t畛y s畛ng c坦 c叩c tri畛u ch畛ng t動董ng t畛 v畛i h畛i ch畛ng n坦n t畛y. C叩c h畛i ch畛ng ny x畉y ra khi t畛n th動董ng ho畉c b畛nh m達n t鱈nh lm t畛n h畉i m担 th畉n kinh 畛 c叩c 動畛ng c畛t s畛ng i l棚n v i xu畛ng, ho畉c c叩c r畛 th畉n kinh 畛 畛ng t畛y s畛ng. C叩c 動畛ng c畛t s畛ng i l棚n truy畛n t畉i th担ng i畛p l棚n n達o v畛 c畉m gi叩c, bao g畛m c董n au, nhi畛t 畛, x炭c gi叩c tinh v nh畉n c畉m (nh畉n th畛c v畛 v畛 tr鱈 v chuy畛n 畛ng c畛a c董 th畛.)C叩c動畛ngc畛ts畛ngixu畛ngmangth担ngi畛pv畛chuy畛n畛ngt畛nguy畛n,t動th畉, thng b畉ng, tr動董ng l畛c c董 v ph畉n x畉 theo t畛y s畛ng i xu畛ng. C叩c 動畛ng d畉n truy畛n b畛 gi叩n o畉n c坦 th畛 g但y ra m畛t lo畉t c叩c t狸nh tr畉ng m畉t ch畛c nng,baog畛msuynh動畛cho畉ct棚li畛tm畛tph畉n,gi畉mc畉mgi叩cvch畛cnngt狸nhd畛c c滴ng nh動 r畛i lo畉n ch畛c nng ru畛t v bng quang. M畛c 畛 nghi棚m tr畛ng c畛a s畛 suy gi畉m s畉 kh叩c nhau t湛y thu畛c vo k鱈ch th動畛c v v畛 tr鱈 c畛a th動董ng t畛n. Nh畛ng c叩 nh但n 動畛c ch畉n o叩n m畉c h畛i ch畛ng t畛y s畛ng kh担ng hon ton c坦 th畛 mong 畛i 畛i ng滴 y t畉 c畛a h畛 t畉p trung vo vi畛c i畛u tr畛 nguy棚n nh但n g但y ra th動董ng t畛n v ngn ng畛a t畛n h畉i th棚m cho t畛y s畛ng. C叩c ch畉n th動董ng, cho d湛 l k畉t qu畉 c畛a t畛nth動董ngho畉cb畛nht畉t,c坦th畛y棚uc畉uph畉iph畉uthu畉t畛畛n畛nhho畉cxoad畛ut狸nh tr畉ng ch竪n 辿p t畛y s畛ng. Chm s坦c c畉p t鱈nh s畉 動畛c th畛c hi畛n theo sau b畉ng ph動董ng ph叩p v畉t l箪 tr畛 li畛u v tr畛 li畛u ho畉t 畛ng ch畛c nng 畛 h畛 tr畛 ph畛c h畛i ch畛c nng.
- 5. H畛I CH畛NG T畛Y S畛NG 5 H狸nh 1A: 畛t S畛ng B狸nh Th動畛ng H狸nh 1B: 畛t S畛ng B畛 T畛n H畉i GI畉I PH畉U T畛Y S畛NG 畛 hi畛u nh畛ng t叩c 畛ng ti畛m 畉n c畛a h畛i ch畛ng t畛y s畛ng kh担ng hon ton, ti li畛u ny gi炭p x叩c 畛nh v h狸nh dung c叩ch t畛y s畛ng t動董ng 畛ng v畛i c叩c b畛 ph畉n c畛 th畛 c畛a c董 th畛. T畛y s畛ng l m畛t b坦 d但y th畉n kinh i t畛 叩y h畛p s畛 v i xu畛ng kho畉ng 18 inch d畛c s畛ng l動ng th担ng qua m畛t l畛 r畛ng trong c畛t s畛ng 動畛c g畛i l 畛ng t畛y s畛ng. C叩c x動董ng nh畛, x畉p ch畛ng l棚n nhau (畛t s畛ng) c畉u thnh n棚n c畛t s畛ng kh担ng ch畛 坦ng vai tr嘆 h畛 tr畛 c畉u tr炭c cho c董 th畛 m c嘆n b畉o v畛 t畛y s畛ng v vai tr嘆 quan tr畛ng c畛a t畛y s畛ng trong giao ti畉p t鱈n hi畛u th畉n kinh. C叩c 挑a li棚n s畛ng n畉m gi畛a c叩c 畛t s畛ng ngn x動董ng c畛 x叩t v畛i nhau v h畉p th畛 c叩c ch畉n 畛ng. B畉t k畛 x動董ng no trong s畛 ny 畛u c坦 th畛 b畛 g達y m kh担ng g但y ch畉n th動董ng t畛y s畛ng n畉u b畉n th但n t畛y s畛ng v畉n kh担ng b畛 t畛n h畉i. Ng動畛c l畉i, ch畉n th動董ng t畛y s畛ng c坦 th畛 x畉y ra m kh担ng c坦 b畉t k畛 x動董ng no b畛 g達y, thay vo 坦 l do b畉m t鱈m ho畉c ch竪n 辿p t畛y s畛ng. C畛t s畛ng 動畛c chia thnh b畛n ph畉n: v湛ng c畛, v湛ng ng畛c, th畉t l動ng v x動董ng c湛ng. C叩c d但y th畉n kinh 畛 v湛ng c畛 (C1-C7) i畛u khi畛n c叩c t鱈n hi畛u 畉n c畛, c叩nh tay v bn tay. V湛ng ng畛c (T1-T12,) ho畉c l動ng tr棚n, chuy畛n ti畉p t鱈n hi畛u 畉n th但n v c叩c b畛 ph畉n c畛a c叩nh tay. T畛y s畛ng k畉t th炭c 畛 畉u th畉t l動ng, ho畉c th畉p h董n, c畛t s畛ng (L1-L5) c坦 畛t s畛ng l畛n h董n b畉t k畛 ph畉n no kh叩c 畛 duy tr狸 tr畛ng l動畛ng c畛a c畛t s畛ng; v湛ng ny i畛u khi畛n c畉 h担ng v ch但n. C畛t s畛ng x動董ng c湛ng (S1-S5) 動畛c t畉o thnh t畛 nm 畛t s畛ng h畛p nh畉t thnh m畛t h狸nh tam gi叩c gi畛a c畛t s畛ng th畉t l動ng
- 6. S畛NG CHUNG V畛I B畛NH T LI畛T 6 v x動董ng c畛t; c叩c r畛 th畉n kinh k辿o di t畛 叩y t畛y s畛ng ti畉p t畛c i qua v湛ng x動董ng c湛ng, 畉nh h動畛ng 畉n th但n d動畛i v ch但n, c滴ng nh動 ru畛t, bng quang v ch畛c nng t狸nh d畛c. C叩c d但y th畉n kinh b棚n trong t畛y s畛ng mang c叩c th担ng i畛p t畛 n達o ra kh畛i c畛t s畛ng qua c叩c r畛 th畉n kinh gi畛a m畛i 畛t s畛ng. C叩c s畛i d但y th畉n kinh b畛 t畛n h畉i ph但n nh叩nh ra kh畛i c叩c 畛t s畛ng ny c坦 th畛 lm suy gi畉m ch畛c nng li棚n quan 畉n c董 v d但y th畉n kinh tr棚n ton c董 th畛. V畛 tr鱈 c畛a ch畉n th動董ng t畛y s畛ng quy畉t 畛nh b畛 ph畉n no c畛a c董 th畛 v c叩c ch畛c nng no b畛 畉nh h動畛ng. V鱈 d畛: ch畉n th動董ng L3 s畉 lm suy gi畉m kh畉 nng du畛i th畉ng 畉u g畛i c畛a m畛t c叩 nh但n, trong khi ch畉n th動董ng d但y th畉n kinh S1 s畉 g但y th但m h畛t ch畛c nng v湛ng h担ng v h叩ng. CH畉N TH働NG X畉Y RA NH働 TH畉 NO C畛t s畛ng c坦 kh畉 nng th畛c hi畛n t畉t c畉 c叩c lo畉i chuy畛n 畛ng, bao g畛m u畛n cong v畛 ph鱈a tr動畛c ho畉c t畛 b棚n ny sang b棚n kia; v畉n 畛 th畉t l動ng v xoay c畛; v v動董n ng動畛i v畛 ph鱈a sau v畛i t動 th畉 ng畛a 畉u l棚n tr畛i. C叩c bi畉n c畛 t畛n th動董ng, do ng達, tai n畉n xe h董i ho畉c b畉o l畛c s炭ng 畉n, c坦 th畛 辿p c董 th畛 vo c叩c t動 th畉 c畛c oan v khi畉n ch鱈nh c叩c x動董ng c坦 vai tr嘆 b畉o v畛 t畛y s畛ng g但y t畛n h畉i cho t畛y s畛ng. M畛t s畛 c董 ch畉 ch畉n th動董ng th動畛ng li棚n quan 畉n h畛i ch畛ng t畛y s畛ng kh担ng hon ton, bao g畛m ch畉n th動董ng do du畛i qu叩 m畛c v g畉p qu叩 m畛c. Ch畉n th動董ng do du畛i qu叩 m畛c x畉y ra khi 畉u b畛 ngo畉o m畉nh v畛 ph鱈a sau, trong khi ch畉n th動董ng do g畉p qu叩 m畛c x畉y ra khi 畉y m畉nh c畉m v畛 ph鱈a ng畛c. T畛n H畉i 畛t S畛ng C畛 T叩c 畛ng do T辿 Ng達 H狸nh 2
- 7. H畛I CH畛NG T畛Y S畛NG 7 G達y x動董ng, cho d湛 do t畛n th動董ng ho畉c c叩c y畉u t畛 li棚n quan 畉n b畛nh t畉t nh動 kh畛i u ho畉c tho叩t v畛 挑a 畛m, c坦 th畛 b畛 t畛 nh畉 畉n n畉ng t湛y thu畛c vo g坦c 畛 v l畛c c畛a ch畉n th動董ng v do b畉t k畛 s畛 m畉t 畛n 畛nh no 畛 c畛t s畛ng. G達y x動董ng nhi畛u m畉nh th動畛ng l nghi棚m tr畛ng nh畉t, x畉y ra khi 畛t s畛ng b畛 g達y n叩t; ch畉n th動董ng ny kh担ng ch畛 c坦 th畛 lm m畉t 畛n 畛nh c畛t s畛ng m c嘆n c坦 kh畉 nng khi畉n c叩c m畉nh x動董ng v畛n 但m ho畉c ch竪n 辿p vo t畛y s畛ng. C叩c t狸nh tr畉ng t畛n t畉i t畛 tr動畛c lm suy y畉u x動董ng c滴ng 坦ng m畛t vai tr嘆 quan tr畛ng trong vi畛c lm tng t鱈nh nh畉y c畉m c畛a m畛t c叩 nh但n v畛i c叩c ch畉n th動董ng t畛y s畛ng kh担ng hon ton. C叩c t狸nh tr畉ng c畛t s畛ng li棚n quan 畉n s畛 hao m嘆n c畛a qu叩 tr狸nh l達o h坦a, bao g畛m b畛nh vi棚m x動董ng kh畛p ho畉c b畛nh tho叩i h坦a 挑a 畛m, th動畛ng xuy棚n g但y ch竪n 辿p nghi棚m tr畛ng l棚n t畛y s畛ng v r畛 th畉n kinh theo th畛i gian. Nh畛ng ch畉n th動董ng m達n t鱈nh, di畛n ra ch畉m ny c坦 th畛 g但y ra h畛i ch畛ng t畛y s畛ng kh担ng hon ton v c滴ng g坦p ph畉n g但y ch竪n 辿p t畛y s畛ng do ch畉n th動董ng. H畛I CH畛NG T畛Y S畛NG TRUNG TM H畛i Ch畛ng T畛y S畛ng Trung T但m 動畛c 畉c tr動ng h坦a b畛i s畛 y畉u v suy gi畉m ch畛c nng 畉nh h動畛ng 畉n c叩nh tay v bn tay nhi畛u h董n l 畉n ch但n. T狸nh tr畉ng ny, lo畉i h畛i ch畛ng t畛y s畛ng kh担ng hon ton ph畛 bi畉n nh畉t, l do t畛n h畉i ph畉n trung t但m c畛a t畛y s畛ng ph畉n c畛 c坦 ch畛a c叩c d但y th畉n kinh i畛u khi畛n c畛 畛ng c畛a c叩nh tay v bn tay. V狸 c叩c d但y th畉n kinh i畛u khi畛n ch但n n畉m v畛 ph鱈a b棚n ngoi c畛a t畛y s畛ng v do 坦 th動畛ng n畉m ngoi ph畉m vi ch畉n th動董ng, ch畛c nng c畛a chi d動畛i s畉 鱈t b畛 畉nh h動畛ng h董n. 畛 nh畛ng c叩 nh但n tr畉 h董n, h畛i ch畛ng t畛y s畛ng trung t但m c坦 th畛 l k畉t qu畉 c畛a ch畉n th動董ng do s畛 t畛n th動董ng (ch畉ng h畉n nh動 khi 畉u ngo畉o v畛 ph鱈a sau sau khi 畉p vo c畉m khi ng達 xu畛ng). H畛i ch畛ng ny th動畛ng x畉y ra 畛 nh畛ng ng動畛i tr棚n 50 tu畛i k畉t h畛p v畛i s畛 suy y畉u c董 b畉n c畛a c畛t s畛ng do vi棚m x動董ng kh畛p; t狸nh tr畉ng tho叩i h坦a ny lm cho c叩c x動董ng 畛t s畛ng thu h畉p 畛ng t畛y s畛ng, g但y tr畉m tr畛ng th棚m s畛 ch竪n 辿p t畛y s畛ng do tho叩t v畛 挑a 畛m ho畉c khi c畛 b畛 du畛i qu叩 m畛c. D湛 b畛 ch畉n th動董ng theo b畉t k畛 c董 ch畉 no, m畛c 畛 v lo畉i m畉t ch畛c nng 畛u ph畛 thu畛c vo m畛c 畛 t畛n h畉i c畛a d但y th畉n kinh. Tri畛u Ch畛ng: T棚 li畛t ho畉c m畉t c叩c k畛 nng v畉n 畛ng tinh 畛 c叩nh tay v bn tay Ch但n b畛 suy y畉u ho畉c suy gi畉m ch畛c nng M畉t m畛t s畛 c畉m gi叩c d動畛i v畛 tr鱈 ch畉n th動董ng R畛i lo畉n ch畛c nng ru畛t v bng quang Ng畛a ran, b畛ng r叩t ho畉c au 但m 畛
- 8. S畛NG CHUNG V畛I B畛NH T LI畛T 8 Ch畉n o叩n: C叩c b叩c s挑 s畉 叩nh gi叩 b畛nh s畛 c畛a b畛nh nh但n v ti畉n hnh kh叩m t畛ng qu叩t v kh叩m th畉n kinh 畛 叩nh gi叩 c叩c tri畛u ch畛ng. B叩c s挑 s畉 s畛 d畛ng 畉n ph動董ng ph叩p ch畛p c畛ng h動畛ng t畛 (MRI) ho畉c ch畛p c畉t l畛p vi t鱈nh (CT) v ch畛p X-quang c畛t s畛ng c畛 (n畉u kh担ng c坦 MRI) 畛 x叩c 畛nh m畛c 畛 ch竪n 辿p v b畉t 畛n b棚n trong c畛t s畛ng. i畛u tr畛: T狸nh tr畉ng b畉t 畛n c畛t s畛ng ho畉c tho叩t v畛 挑a 畛m th動畛ng 動畛c i畛u tr畛 b畉ng c叩ch ph畉u thu畉t 畛 ngn ng畛a t畛n h畉i th棚m; cu畛i c湛ng c滴ng c坦 th畛 c畉n 畉n ph動董ng ph叩p ph畉u thu畉t 畛 gi畉i quy畉t t狸nh tr畉ng vi棚m x動董ng kh畛p ho畉c tho叩i h坦a khi畉n t畛y s畛ng b畛 thu h畉p v ch竪n 辿p. V畉t l箪 tr畛 li畛u v tr畛 li畛u ho畉t 畛ng ch畛c nng s畉 theo sau vi畛c tr畛 li畛u c畉p t鱈nh. H狸nh 3A m担 t畉 c叩c b畛 ph畉n c畛a c董 th畛 b畛 畉nh h動畛ng b畛i h畛i ch畛ng t畛y trung t但m. H狸nh 3B m担 t畉 m畉t c畉t ngang c畛a t畛y s畛ng b畛 畉nh h動畛ng b畛i h畛i ch畛ng t畛y trung t但m. M畉t kh畉 nng v畉n 畛ng v c畉m gi叩c. V湛ng b畛 t畛n h畉i c畛a t畛y s畛ng 動畛c m担 t畉 b畉ng mu 畛. M畉t kh畉 nng v畉n 畛ng v c畉m gi叩c kh担ng hon ton v c坦 th畛 畛t ng畛t m畉t gi叩c quan c畉m nh畉n H狸nh 3A H狸nh 3B Ph畉n c畛 Ng畛c V湛ng th畉t l動ng X動董ng c湛ng
- 9. H畛I CH畛NG T畛Y S畛NG 9 L炭c坦t担i達n坦ir畉ng:Kh担ng,t担ib畛li畛tm.M畛ing動畛ikh担nghi畛ur畛i,c担畉yn坦ith畉. Nh動ng tr動畛c khi c担 畉y k畛p nh畉n ra, c叩c nh tr畛 li畛u 達 n但ng c担 畉y l棚n v Owen th畉y s畛c khi th畉y m狸nh 達 c坦 th畛 t畛 畛ng l棚n trong ch畛c l叩t. L炭c 坦 t担i bi畉t r畉ng c坦 m畛t i畛u g狸 坦 r畉t kh叩c v畛 ch畉n th動董ng c畛a t担i, c担 畉y n坦i. Owen 達 b畛 ch畉n th動董ng t畛y s畛ng C3-C4 t畛 nm th叩ng tr動畛c 坦, vo th叩ng 12 nm 2012, khi m畛t c叩i c但y 畛 vo chi畉c xe c畛a gia 狸nh c担 trong m畛t tr畉n b達o tuy畉t. S畛 t畛n h畉i 動畛ng c畛t s畛ng c畛a c担 畉y 達 g但y ra h畛i ch畛ng t畛y s畛ng trung t但m, m畛t t狸nh tr畉ng khi畉n cho bn tay v c叩nh tay b畛 suy y畉u ho畉c t棚 li畛t h董n l chi d動畛i. Nh動ng kh畉 nng 担i ch但n c畛a c担 畉y c坦 th畛 l畉y l畉i 動畛c ch畛c nng 達 m畉t v畉n l ch動a r探 rng 畛i v畛i Owen cho 畉n th畛i i畛m 坦. Trong vi nm ti畉p theo, c担 b畉t tay vo m畛t ch動董ng tr狸nh v畉n 畛ng chuy棚n s但u 畛 畉t 動畛c nhi畛u ti畉n tri畛n nh畉t c坦 th畛. Nh畛 vi畛c t畉p luy畛n b畛n l畉n m畛t tu畉n, Owen 達 tng c動畛ng 動畛c s畛c m畉nh cho 担i ch但n v c董 b畉p c畛a c担 畉y 畉n m畛c c担 畉y c坦 th畛 畛ng d畉y t畛 t動 th畉 ng畛i m kh担ng c畉n d湛ng 畉n c叩nh tay. C担 畉y 達 c坦 s畛 ti畉n b畛 t畛 vi畛c 畛ng l棚n 畉n vi畛c b動畛c i b畉ng khung t畉p i v cu畛i c湛ng l b畉ng n畉ng. Khi c叩c nh tr畛 li畛u v畉n 畛ng g畛i 箪 cho Jessie Owen th畛 d畛n tr畛ng l動畛ng l棚n ch但n c畛a c担 畉y, c担 畉y t動畛ng r畉ng h畛 達 b畛 m畉t tr鱈.
- 10. S畛NG CHUNG V畛I B畛NH T LI畛T 10 T畉tc畉nh畛ngvi畛cny達ti畉pth棚mchot担is畛t畛tin畛b畉t畉uth畛nh畛ngi畛um畛i m畉, 畛c l畉p cho ch鱈nh m狸nh, c担 n坦i. Nh動ngngayc畉khiOwen畉t動畛cnh畛ngc畛tm畛cquantr畛ngm畛i,baog畛mc畉vi畛c l叩i xe tr畛 l畉i v畛i s畛 tr畛 gi炭p t畛 m畛t n炭m i畛u ch畛nh g畉n c畛 畛nh vo v担 lng, vi畛c c董 ch但n c畛a c担 ho畉t 畛ng t畛t h董n c叩nh tay v bn tay 達 khi畉n c担 v担 c湛ng th畉t v畛ng. T担i g畉p kh坦 khn khi n畉u n動畛ng, m畉c qu畉n 叩o v t畉m r畛a, v m畛i vi畛c nh動 tr畛 thnhm畛tcu畛c畉utranhtinhth畉n畛t狸mral箪dot畉isaot担ic坦th畛lmi畛unyv kh担ng th畛 lm i畛u kia, c担 n坦i. T担i 達 v畉t l畛n v畛i l箪 do t畉i sao 担i ch但n c畛a t担i l畉i kh畛e h董n r畉t nhi畛u. T担i t畛 h畛i n畉u m畛i ng動畛i c坦 th畛 nh狸n th畉y t担i 畛ng 動畛c nh動ng sau 坦 l畉i kh担ng th畛 s畛 d畛ng c叩nh tay c畛a m狸nh, h畛 c坦 ngh挑 r畉ng t担i ang gi畉 v畛 kh担ng? S畛 hi畉m g畉p c畛a h畛i ch畛ng t畛y s畛ng trung t但m - T担i ch動a bao gi畛 g畉p ai t動董ng t畛 nh動 m狸nh - k畉t h畛p v畛i t鱈nh suy y畉u chi tr棚n 畉c tr動ng c畛a t狸nh tr畉ng ny, 達 th叩ch th畛c c畉m gi叩c ph畛c h畛i c畛a Owen. 担i khi nh畛ng thnh qu畉 m c担 畉y 畉t 動畛c 畛 ph畉n chi d動畛i c畛a m狸nh d動畛ng nh動 鱈t quan tr畛ng h董n vi畛c c坦 th畛 ci c炭c 叩o s董 mi ho畉c x畛 l箪 ti li畛u l畛p h畛c trong c担ng vi畛c l gi叩o vi棚n ti畛u h畛c c畛a c担 畉y. 畛ng n炭i ny tr担ng n炭i n畛 th担i, c担 n坦i. Theoth畛igian,vc湛ngv畛is畛h畛tr畛c畛agia狸nh,b畉nb竪vc畛ng畛ngm畉cb畛nht棚 li畛t,Owen達th鱈chnghi動畛cv畛ich畛cnngb畛m畉t畛c叩nhtayvbntayc畛am狸nh. Nh畛ngph動董ngti畛nth鱈ch畛ngnh動c担ngc畛m坦ckhuy,d畛ngc畛g達il動ng,畛m畛l畛v c畉n i畛u khi畛n i畛u khi畛n b畉ng c畉m cho m叩y t鱈nh, 達 gi炭p Owen l畉y l畉i c畉m gi叩c 畛c l畉p v ti畉p t畛c cu畛c s畛ng c畛a m狸nh. B畉n ph畉n no c畉n ph畉i t狸m l畉i v畛 tr鱈 c畛a b畉n th但n trong c但u chuy畛n c畛a ch鱈nh m狸nh,c担n坦i.M畛ing動畛i畛ubi畉t箪ngh挑ac畛avi畛cc但uchuy畛nc畛ab畉nr畉sangm畛t h動畛ng b畉t ng畛 v thay 畛i hon ton quan i畛m c畛a b畉n v畛 t動董ng lai v nh畛ng g狸 b畉n nh畉n th畛c l c坦 th畛 ho畉c kh担ng th畛. T担i nh ph畉i cam ch畛u vi畛n c畉nh v畛 cu畛c s畛ng sau ny n畉u nh畛ng ng坦n tay c畛a m狸nh kh担ng h畛i ph畛c. Vo nm 2018, Owen t狸nh nguy畛n tham gia m畛t nghi棚n c畛u v畛 k鱈ch th鱈ch i畛n kh担ng x但m l畉n t畉i Trung T但m C担ng Ngh畛 Th畉n Kinh t畉i 畉i H畛c Washington. 畛ngl畛cc畛ac担kh担ngn畉mnhi畛u畛vi畛cth畛cs畛ho畉t畛ng動畛ctr畛l畉i-T担ikh担ng mong 畛i g狸 c畉ｂ - m t畉p trung h董n vo ni畛m tin c畛a c担 v畛 t鱈nh c畉n thi畉t v s畛c m畉nh c畛a c担ng tr狸nh nghi棚n c畛u ch畉n th動董ng t畛y s畛ng. T担i 達 ng k箪 th畛 nghi畛m v狸 t担i tin r畉ng n畉u ch炭ng ta mu畛n c坦 thay 畛i v ph叩t tri畛n trong c畛ng 畛ng khoa h畛c, ch炭ng ta c畉n ph畉i l m畛t ph畉n c畛a c畛ng 畛ng 坦, c担 n坦i.
- 11. H畛I CH畛NG T畛Y S畛NG 11 Nh動ng sau nhi畛u nm ti畉n b畛 h畉n ch畉, s畛 k鱈ch th鱈ch t畉i v畛 tr鱈 ch畉n th動董ng t畛y s畛ng c畛a Owen 達 lm tng s畛c m畉nh v s畛 kh辿o l辿o cho bn tay v c叩nh tay c畛a c担: c担 c坦 th畛 bu畛c d但y giy v x鱈ch ch坦, n畉u n d畛 dng h董n v t畛 l棚n gi動畛ng i ng畛. Sau 坦, Owen 達 c坦 th畛 gi畉m b畛t nhu c畉u chm s坦c v chuy畛n 畉n nh ri棚ng c畛a m狸nh. Nh畛ng thnh qu畉 達 t畉o n棚n kh叩c bi畛t, c担 n坦i. T担i c坦 mu畛n h董n th畉 n畛a kh担ng 叩?C坦ch畛.Nh動ngb畉tc畛i畛ug狸t畛th董nnh畛ngth畛b畉nangc坦l畉ilm畛tv畉n畛l畛n v畛 t鱈nh 畛c l畉p v h畉nh ph炭c, v畛 vi畛c c坦 th畛 chm s坦c b畉n th但n t畛t h董n m畛t ch炭t." Ch鱈n nm sau khi 動畛c ch畉n o叩n m畉c ch畉n th動董ng t畛y s畛ng, Owen hi畛n 達 quay tr畛 l畉i lm vi畛c b叩n th畛i gian, k畉t h担n v ang mang thai 畛a con 畉u l嘆ng. Saukhi動畛cch畉no叩n,th畉tkh坦畛ngh挑r畉ngb畉ns畉t狸ml畉i動畛ch畉nhph炭cnh動 tr動畛c 但y v狸 khuy畉t t畉t ny khi畉n b畉n ki畛t qu畛 c畉 v畛 th畛 ch畉t v tinh th畉n, c担 n坦i. Nh動ng t担i 達 t狸m l畉i 動畛c i畛u 坦. V t担i th畛c s畛 h畉nh ph炭c. H畛I CH畛NG BROWN-SQUARD T狸nh tr畉ng hi畉m g畉p ny x畉y ra khi m畛t n畛a c畛a t畛y s畛ng b畛 t畛n h畉i, lm gi叩n o畉n 動畛ng i c畛a nhi畛u 動畛ng c畛t s畛ng. Th動董ng t畛n b畉t ngu畛n t畛 坦 s畉 g但y ra t棚 li畛t m畛t ph畉n v suy gi畉m c畉m gi叩c v畛 x炭c gi叩c, v畛 tr鱈 v rung 畛ng 畛 c湛ng m畛t b棚n c董 th畛 v畛i t畛n h畉i v畛 t畛y s畛ng, v lm m畉t c畉m gi叩c au v nhi畛t 畛 畛 b棚n 畛i di畛n. T畛n th動董ng b畉o l畛c-bao g畛m c畉 v畉t s炭ng b畉n ho畉c v畉t th動董ng 但m th畛ng 畛 c畛 ho畉c l動ng - l nguy棚n nh但n ph畛 bi畉n nh畉t c畛a t狸nh tr畉ng ny, nh動ng H畛i Ch畛ng Brown-S辿quard c滴ng c坦 th畛 l k畉t qu畉 c畛a t畛n h畉i do tho叩t v畛 挑a 畛m, kh畛i u ho畉c m畉ch m叩u b畛 t畉c ngh畉n g但y ra. Tri畛u ch畛ng: T棚 li畛t m畛t ph畉n ho畉c suy y畉u 畛 c湛ng m畛t b棚n c董 th畛 v畛i th動董ng t畛n, b畉t 畉u d動畛i v畛 tr鱈 ch畉n th動董ng M畉t c畉m gi叩c au v nhi畛t 畛 畛 b棚n c董 th畛 畛i di畛n, b畉t 畉u d動畛i v畛 tr鱈 ch畉n th動董ng Gi畉m m畛c 畛 x炭c gi叩c, rung 畛ng v nh畉n c畉m (nh畉n th畛c v畛 v畛 tr鱈 v chuy畛n 畛ng) 畛 c湛ng ph鱈a v畛i ch畉n th動董ng R畛i lo畉n ch畛c nng ru畛t v bng quang c坦 th畛 x畉y ra
- 12. S畛NG CHUNG V畛I B畛NH T LI畛T 12 Ch畉n o叩n: Ch畛p MRI ho畉c X-quang c坦 th畛 gi炭p x叩c 畛nh t畛n h畉i 畛i v畛i c畛t s畛ng. Kh叩m l但m sng c叩c tri畛u ch畛ng s畉 gi炭p ph但n bi畛t Brown-S辿quard v畛i c叩c h畛i ch畛ng v b畛nh kh叩c nh動 畛t qu畛 ho畉c a x董 c畛ng. i畛u tr畛: i畛u tr畛 kh叩c nhau t湛y thu畛c vo nguy棚n nh但n c畛a ch畉n th動董ng. C坦 th畛 c畉n ph畉u thu畉t 畛 gi畉m b畛t s畛 ch竪n 辿p ho畉c 畛n 畛nh c畛t s畛ng, ho畉c 畛 ch畛a c叩c v畉t th動董ng do ch畉n th動董ng. R畉t nhi畛u b畛nh nh但n 達 ph畛c h畛i ch畛c nng b畛 m畉t, bao g畛m kh畉 nng i l畉i, m畉c d湛 ch但n v畉n c坦 th畛 c嘆n y畉u. H狸nh 4A m担 t畉 c叩c b畛 ph畉n c畛a c董 th畛 b畛 畉nh h動畛ng b畛i h畛i ch畛ng Brown-S辿quard. H狸nh 4B m担 t畉 m畉t c畉t ngang c畛a t畛y s畛ng b畛 畉nh h動畛ng b畛i h畛i ch畛ng Brown-S辿quard. B棚n c董 th畛 b畛 t畛n h畉i t畛y s畛ng s畉 m畉t kh畉 nng ki畛m so叩t v畉n 畛ng ch畛 畛ng. B棚n 畛i di畛n c畛a b棚n c坦 t畛y s畛ng b畛 t畛n h畉i b畛 m畉t c畉m gi叩c au v nh畉n th畛c v畛 nhi畛t 畛. V湛ng b畛 t畛n h畉i c畛a t畛y s畛ng 動畛c m担 t畉 b畉ng mu 畛. H狸nh 4A H狸nh 4B
- 13. H畛I CH畛NG T畛Y S畛NG 13 H狸nh 5A m担 t畉 c叩c b畛 ph畉n c畛a c董 th畛 b畛 畉nh h動畛ng b畛i h畛i ch畛ng 畛ng m畉ch tr動畛c. H狸nh 5B m担 t畉 m畉t c畉t ngang c畛a t畛y s畛ng b畛 畉nh h動畛ng b畛i h畛i ch畛ng 畛ng m畉ch tr動畛c. H畛i ch畛ng 畛ng m畉ch tr動畛c d畉n 畉n m畉t kh畉 nng v畉n 畛ng, nh畉n th畛c au v nhi畛t 畛. T動 th畉, chuy畛n 畛ng v x炭c gi叩c kh担ng b畛 畉nh h動畛ng. au Nhi畛t 畛 V畉n 畛ng T動 th畉 Chuy畛n 畛ng, Ch畉m, C畉m gi叩c V湛ng b畛 t畛n h畉i c畛a t畛y s畛ng 動畛c m担 t畉 b畉ng mu 畛. 畛ng M畉ch Tr動畛c H狸nh 5A H狸nh 5B H畛I CH畛NG T畛Y S畛NG TR働畛C H畛i ch畛ng ny x畉y ra khi 2/3 ph鱈a tr動畛c c畛a t畛y s畛ng b畛 ch竪n 辿p, nguy棚n nh但n th動畛ng do gi畉m cung c畉p m叩u t畛 畛ng m畉ch t畛y s畛ng tr動畛c. S畛 t畉c ngh畉n c坦 th畛 do ph畉u thu畉t 畛 ch畛a ch畛ng ph狸nh 畛ng m畉ch ch畛 g但y ra, ho畉c ch竪n 辿p do tho叩t v畛 挑a 畛m, kh畛i u, g達y x動董ng nhi畛u m畉nh ho畉c ch畉n th動董ng do g畉p kh畛p qu叩 m畛c (khi 畉u b畛 辿p xu畛ng ng畛c) g但y ra. H畛i ch畛ng t畛y s畛ng tr動畛c c坦 畉c tr動ng l t鱈nh suy y畉u v畉n 畛ng v m畉t c畉m gi叩c au v nhi畛t 畛 d動畛i v畛 tr鱈 ch畉n th動董ng. B畛i v狸 v湛ng sau (h畉u) t畛y s畛ng v畉n c嘆n nguy棚n v畉n, c叩c c叩 nh但n v畉n s畉 gi畛 動畛c c畉m gi叩c v畛 x炭c gi叩c, rung 畛ng v nh畉n c畉m (nh畉n th畛c v畛 v畛 tr鱈 v chuy畛n 畛ng c畛a c董 th畛) nh畉. M畛c 畛 nghi棚m tr畛ng c畛a r畛i lo畉n ch畛c nng v畉n 畛ng 動畛c x叩c 畛nh theo v畛 tr鱈 ch畉n th動董ng x畉y ra. N畉u s畛 t畉c ngh畉n 畉nh h動畛ng 畉n 畛t s畛ng T1-L2, th狸 c滴ng c坦 th畛 x畉y ra suy gi畉m v畛 ch畛c nng t狸nh d畛c v ru畛t v bng quang.
- 14. S畛NG CHUNG V畛I B畛NH T LI畛T 14 Tri畛u ch畛ng: au l動ng 畛t ng畛t v d畛 d畛i Suy y畉u ho畉c t棚 li畛t d動畛i v畛 tr鱈 ch畉n th動董ng M畉t c畉m gi叩c au v nhi畛t 畛 t畉i v d動畛i v畛 tr鱈 ch畉n th動董ng R畛i lo畉n ch畛c nng t狸nh d畛c R畛i lo畉n ch畛c nng ru畛t v bng quang Ch畉n o叩n: Ch畛p MRI c坦 th畛 x叩c 畛nh t畛n h畉i 畛i v畛i t畛y s畛ng. Kh叩m l但m sng c滴ng s畉 動畛c ti畉n hnh 畛 叩nh gi叩 c叩c tri畛u ch畛ng. i畛u tr畛: T湛y thu畛c vo nguy棚n nh但n c畛a ch畉n th動董ng, c坦 th畛 c畉n ph畉u thu畉t 畛 ch畛a b坦c t叩ch 畛ng m畉ch ch畛, ho畉c lo畉i b畛 x動董ng ho畉c m畉nh x動董ng ang ch竪n 辿p t畛y s畛ng. C叩c can thi畛p 畛 tng l動u l動畛ng m叩u 畉n v湛ng b畛 畉nh h動畛ng b畉ng c叩ch s畛 d畛ng d畛ch truy畛n t挑nh m畉ch ho畉c thu畛c c滴ng c坦 th畛 tr畛 n棚n c畉n thi畉t. V畉t l箪 tr畛 li畛u v tr畛 li畛u ho畉t 畛ng ch畛c nng s畉 theo sau i畛u tr畛 c畉p t鱈nh 畛 gi炭p ph畛c h畛i ch畛c nng. H畛I CH畛NG T畛Y S畛NG SAU H畛i ch畛ng t畛y s畛ng sau, 鱈t ph畛 bi畉n nh畉t trong c叩c h畛i ch畛ng t畛y s畛ng, x畉y ra khi c叩c c畛t sau c畛a t畛y s畛ng b畛 t畛n h畉i. S畛 ch竪n 辿p b棚n ngoi c畛a t畛y s畛ng do kh畛i u ho畉c b畛nh tho叩i h坦a c坦 th畛 g但y ra h畛i ch畛ng ny, c湛ng v畛i s畛 t畉c ngh畉n c畛a 畛ng m畉ch c畛t s畛ng sau ho畉c c叩c r畛i lo畉n kh畛 men nh動 b畛nh a x董 c畛ng v thi畉u vitamin B12. B畛i v狸 t畛n h畉i x畉y ra 畛 ph畉n c畛a t畛y s畛ng ki畛m so叩t th担ng tin v畛 nh畉n c畉m (nh畉n th畛c v畛 v畛 tr鱈 v chuy畛n 畛ng c畛a c董 th畛,) rung 畛ng v c畉m gi叩c tinh, nh畛ng ch畛c nng ny s畉 b畛 gi畉m b畛t. T湛y thu畛c vo k鱈ch th動畛c c畛a th動董ng t畛n, ch畉n th動董ng c滴ng c坦 th畛 t叩c 畛ng 畉n c叩c 動畛ng c畛t s畛ng ki畛m so叩t ch畛c nng v畉n 畛ng v t畛 ch畛, g但y suy y畉u, co c畛ng, kh担ng ki畛m ch畉 動畛c v r畛i lo畉n c動董ng d動董ng. H畉u h畉t nh畛ng ng動畛i 動畛c ch畉n o叩n m畉c h畛i ch畛ng ny 畛u c坦 th畛 i l畉i nh動ng c坦 th畛 b畛 m畉t 畛n 畛nh v suy gi畉m thng b畉ng do nh畉n c畉m b畛 gi畉m. Tri畛u ch畛ng: D叩ng i kh担ng v畛ng M畉t thng b畉ng V畛ng v畛 Th動畛ng xuy棚n ng達, 畉c bi畛t l trong b坦ng t畛i ho畉c khi nh畉m m畉t
- 15. H畛I CH畛NG T畛Y S畛NG 15 Ch畉n o叩n: C叩c b叩c s挑 s畉 叩nh gi叩 ch畛c nng th畉n kinh th担ng qua c叩c ki畛m tra l但m sng 畉t tr畛ng t但m vo suy gi畉m c畉m gi叩c; ki畛m tra thng b畉ng khi nh畉m m畉t c坦 th畛 gi炭p x叩c 畛nh h畛i ch畛ng ny. Ch畛p MRI s畉 gi炭p 叩nh gi叩 t畛n h畉i 畛i v畛i t畛y s畛ng. i畛u tr畛: N畉u c坦 th畛, nguy棚n nh但n n畛n c畛a t狸nh tr畉ng ny ph畉i 動畛c i畛u tr畛 ngay l畉p t畛c. 畛i v畛i t狸nh tr畉ng thi畉u vitamin, c坦 th畛 cho u畛ng thu畛c b畛 sung. C坦 th畛 c畉n ph畉u thu畉t 畛 ngn ch畉n t畛n h畉i s但u h董n do tho叩t v畛 挑a 畛m ho畉c c叩c ngu畛n ch竪n 辿p b棚n ngoi kh叩c. V畉t l箪 tr畛 li畛u v tr畛 li畛u ho畉t 畛ng ch畛c nng c坦 th畛 gi炭p c畉i thi畛n thng b畉ng v ph畛i h畛p. H畛I CH畛NG NN T畛Y H畛i ch畛ng ny x畉y ra khi n坦n t畛y - ph畉n cu畛i thu担n nh畛n c畛a t畛y s畛ng th動畛ng n畉m xung quanh 畛t s畛ng L1 - b畛 t畛n h畉i, th動畛ng l do tho叩t v畛 挑a 畛m 畛 c畛t s畛ng ng畛c d動畛i ho畉c th畉t l動ng tr棚n; g達y x動董ng nhi畛u m畉nh, kh畛i u ho畉c nhi畛m tr湛ng do 叩p xe ngoi mng c畛ng c滴ng c坦 th畛 g但y ra t狸nh tr畉ng ny. H畛i ch畛ng n坦n t畛y c坦 th畛 x畉y ra khi c坦 t畛n h畉i ch竪n 辿p vo t畛y s畛ng t畛 T12-L2. Ch畉n th動董ng t叩c 畛ng 畉n c叩c d但y th畉n kinh c畛t s畛ng x動董ng c湛ng b畉t ngu畛n t畛 n坦n (S3-S5) v truy畛n th担ng tin v畉n 畛ng v c畉m gi叩c 畉n ru畛t v bng quang, chi d動畛i, m担ng v v湛ng b畉n. R畛i lo畉n ch畛c nng t狸nh d畛c, suy gi畉m bng quang v ru畛t b畛 畉nh h動畛ng b畛i ch畉n th動董ng ny, c叩c chi d動畛i c坦 th畛 b畛 suy y畉u nh畉. C叩c tri畛u ch畛ng, bao g畛m au nh坦i 畛 l動ng, x畉y ra 畛t ng畛t. Ch畉n o叩n v i畛u tr畛 s畛m c坦 th畛 c畉i thi畛n k畉t qu畉. Tri畛u ch畛ng: au l動ng d畛 d畛i T棚ho畉cm畉tc畉mgi叩c畛m担ng,b畉nv湛itr棚n動畛cg畛ilm畉tc畉mgi叩cv湛ngy棚nng畛a R畛i lo畉n ch畛c nng t狸nh d畛c, bao g畛m b畉t l畛c R畛i lo畉n ch畛c nng ru畛t v bng quang, bao g畛m b鱈 ti畛u ho畉c kh担ng ki畛m ch畉 動畛c v gi畉m ph畉n x畉 c董 v嘆ng h畉u m担n Suy y畉u nh畉 畉n v畛a 畛 chi d動畛i Ch畉n o叩n: Ch畛p MRI s畉 gi炭p x叩c 畛nh t畛n h畉i 畛i v畛i t畛y s畛ng. Ngoi ra, kh叩m th畉n kinh s畉 gi炭p ph但n bi畛t t畛n th動董ng ny v畛i h畛i ch畛ng ch湛m u担i ng畛a c坦 bi畛u hi畛n t動董ng t畛 (xem b棚n d動畛i). S畛 hi畛n di畛n c畛a ph畉n x畉 Babinski - trong 坦 ng坦n ch但n c叩i di chuy畛n l棚n
- 16. S畛NG CHUNG V畛I B畛NH T LI畛T 16 H狸nh 6: 畛t s畛ng v r畛 th畉n kinh b棚n trong c畛a N坦n T畛y v Ch湛m u担i Ng畛a. N坦n T畛y Ch湛m u担i Ng畛a tr棚n 畛 ph畉n h畛i l畉i m畛t bi ki畛m tra c畉m gi叩c 動畛c th畛c hi畛n tr棚n bn ch但n - cho th畉y t畛n h畉i 動畛ng t畛y s畛ng i xu畛ng, m畛t t畛n th動董ng th畉n kinh v畉n 畛ng tr棚n li棚n quan 畉n h畛i ch畛ng n坦n t畛y. i畛u tr畛: Ph畉u thu畉t 畛 gi畉m 叩p l畛c l棚n c畛t s畛ng l ph動董ng ph叩p i畛u tr畛 th動畛ng th畉y khi h畛i ch畛ng ny l h畉u qu畉 c畛a t畛n th動董ng c畉p t鱈nh. V畉t l箪 tr畛 li畛u v tr畛 li畛u ho畉t 畛ng ch畛c nng c坦 th畛 gi炭p ph畛c h畛i ch畛c nng. K畉t qu畉 動畛c c畉i thi畛n cho h畛i ch畛ng ny v畛i ch畉n o叩n s畛m. H畛I CH畛NG CHM UI NG畛A T狸nh tr畉ng ny 動畛c 畉t t棚n do c畛m d但y th畉n kinh gi畛ng nh動 u担i ng畛a k辿o di t畛 ph畉n cu畛i c畛a t畛y s畛ng 畛 v湛ng th畉t l動ng (L1-L5). Nh畛ng d但y th畉n kinh ny th担ng v畛i c叩c c董 quan v湛ng ch畉u v chi d動畛i, c坦 th畛 b畛 ch畉n th動董ng do t畛n th動董ng ho畉c ch竪n 辿p. Tho叩t v畛 挑a 畛m lm t畛n h畉i 畛t s畛ng L3-L5 l nguy棚n nh但n ph畛 bi畉n c畛a t狸nh tr畉ng ny; 但y c滴ng c坦 th畛 l k畉t qu畉 c畛a kh畛i u, nhi畛m tr湛ng, h畉p 畛ng s畛ng ho畉c ch畉n th動董ng tr畛c ti畉p 畉n khu v畛c 坦 ch畉ng h畉n nh動 ch畉n th動董ng do s炭ng 畉n ho畉c tai n畉n xe h董i khi畉n c叩c m畉nh x動董ng l畛t vo 畛ng t畛y. C叩c tri畛u ch畛ng, bao g畛m au nh坦i 畛 l動ng, tr湛ng l畉p v畛i c叩c tri畛u ch畛ng c畛a h畛i ch畛ng n坦n t畛y v t動董ng t畛 c坦 th畛 ph叩t tri畛n nhanh ch坦ng ho畉c ti畉n tri畛n d畉n d畉n theo th畛i gian.
- 17. H畛I CH畛NG T畛Y S畛NG 17 Do v畛 tr鱈 c畛a ch畉n th動董ng, y畉u c董 v gi畉m tr動董ng l畛c c董 s畉 xu畉t hi畛n nhi畛u h董n so v畛i 畛 h畛i ch畛ng n坦n t畛y; m畛c 畛 th但m h畛t c畛 th畛 s畉 ph畛 thu畛c vo r畛 th畉n kinh no b畛 畉nh h動畛ng, nh動ng c坦 th畛 x畉y ra 畛 m畛t b棚n c畛a c董 th畛, thay v狸 畛i x畛ng. Tri畛u ch畛ng: R畛i lo畉n ch畛c nng ru畛t v bng quang, bao g畛m b鱈 ti畛u ho畉c ti畛u s坦n au th畉t l動ng d畛 d畛i Y畉u v li畛t m畛m chi d動畛i T棚 ho畉c m畉t c畉m gi叩c 畛 m担ng, h叩ng v 湛i tr棚n 動畛c g畛i l t棚 li畛t v湛ng y棚n ng畛a R畛i lo畉n ch畛c nng t狸nh d畛c Ch畉n o叩n: Ch畛p MRI (ho畉c ch畛p CT ho畉c ch畛p X-quang) c坦 th畛 x叩c 畛nh m畛c 畛 ch竪n 辿p v t畛n h畉i. C叩c b叩c s挑 c滴ng s畉 xem x辿t b畛nh s畛 c畛a b畛nh nh但n v th畛c hi畛n kh叩m l但m sng 畛 叩nh gi叩 c叩c tri畛u ch畛ng. i畛u tr畛: Ph畉u thu畉t l ph動董ng ph叩p i畛u tr畛 ph畛 bi畉n nh畉t 畛 gi畉m nh畉 s畛 ch竪n 辿p g但y ra t狸nh tr畉ng suy gi畉m ch畛c nng. i畛u tr畛 s畛m c坦 th畛 tng c董 h畛i ph畛c h畛i ch畛c nng; n畉u kh担ng 動畛c i畛u tr畛, h畛i ch畛ng ch湛m u担i ng畛a c坦 th畛 g但y t棚 li畛t v挑nh vi畛n ho畉c r畛i lo畉n ch畛c nng ru畛t v bng quang. H畛I CH畛NG C畉T NGANG HON TON H畛i ch畛ng c畉t ngang hon ton x畉y ra khi th動董ng t畛n lm t畛n h畉i ph畉n l畛n ton b畛 o畉n t畛y s畛ng 畛 b畉t k畛 m畛c 畛 no. Ch畉n th動董ng hi畉m g畉p ny c坦 th畛 xu畉t ph叩t t畛 c叩c nguy棚n nh但n do ch畉n th動董ng ho畉c kh担ng do ch畉n th動董ng, bao g畛m bi畉n c畛 b畉o l畛c lm 畛t t畛y s畛ng, ch畉ng h畉n nh動 t畉n c担ng b畉ng dao; 畉n; tai n畉n t畛c 畛 cao g但y g達y 畛t s畛ngtr畉t kh畛p ho畉c cng c叩c s畛i th畉n kinh c畛a t畛y s畛ng 畉n m畛c 畛t ton b畛; v c叩c 畛ng m畉ch b畛 t畉c ngh畉n lm ng畛ng d嘆ng m叩u 畉n t畛y s畛ng. Kh担ng gi畛ng nh動 h畛i ch畛ng t畛y s畛ng ch畛 lm t畛n h畉i m畛t ph畉n d但y th畉n kinh c畛t s畛ng, h畛i ch畛ng c畉t ngang hon ton lm gi叩n o畉n li棚n l畉c tr棚n t畉t c畉 c叩c 動畛ng c畛t s畛ng. K畉t qu畉 l m畉t t畉t c畉 c叩c ch畛c nng v畉n 畛ng v c畉m gi叩c d動畛i v畛 tr鱈 ch畉n th動董ng.
- 18. S畛NG CHUNG V畛I B畛NH T LI畛T 18 Tri畛u ch畛ng: au l動ng ho畉c t畛 竪 d畛 d畛i M畉t hon ton c畛 畛ng v c畉m gi叩c d動畛i v畛 tr鱈 ch畉n th動董ng M畉t ch畛c nng ru畛t v bng quang C坦 th畛 b畛 suy h担 h畉p Ch畉n o叩n: Ch畛p MRI (ho畉c ch畛p CT ho畉c ch畛p X-quang) c坦 th畛 x叩c 畛nh m畛c 畛 v v畛 tr鱈 t畛n h畉i. C叩c b叩c s挑 c滴ng s畉 xem x辿t b畛nh s畛 c畛a b畛nh nh但n v th畛c hi畛n kh叩m l但m sng 畛 叩nh gi叩 c叩c tri畛u ch畛ng. i畛u tr畛: M畛c 畛 nghi棚m tr畛ng c畛a ch畉n th動董ng ny c坦 kh畉 nng cao s畉 c畉n ph畉i ph畉u thu畉t 畛 畛n 畛nh c畛t s畛ng. C畉n v畉t l箪 tr畛 li畛u v tr畛 li畛u ho畉t 畛ng ch畛c nng 畛 gi炭p c叩c c叩 nh但n th鱈ch 畛ng v畛i t狸nh tr畉ng li畛t chi d動畛i ho畉c li畛t t畛 chi do ch畉n th動董ng g但y ra. H狸nh 7A m担 t畉 c叩c b畛 ph畉n c畛a c董 th畛 b畛 畉nh h動畛ng b畛i h畛i ch畛ng c畉t ngang hon ton. H狸nh 7B m担 t畉 m畛t m畉t c畉t ngang c畛a t畛y s畛ng b畛 畉nh h動畛ng b畛i h畛i ch畛ng c畉t ngang hon ton. V湛ng b畛 t畛n h畉i c畛a t畛y s畛ng 動畛c m担 t畉 b畉ng mu 畛. H畛i ch畛ng c畉t ngang hon ton l t狸nh tr畉ng c畉t ngang hon ton t畛y s畛ng d畉n 畉n m畉t hon ton kh畉 nng v畉n 畛ng v c畉m gi叩c d動畛i v畛 tr鱈 t畛n th動董ng. H狸nh 7A H狸nh 7B
- 19. H畛I CH畛NG T畛Y S畛NG 19 H畛 TR畛 Vi畛c m畉t ch畛c nng do t畛y s畛ng b畛 t畛n h畉i c坦 th畛 c動畛p i sinh m畉ng v th畛 th叩ch nh畉n th畛c c畛a m畛t c叩 nh但n. 畛 th鱈ch 畛ng t畛t h董n v畛i ch畉n o叩n c畛a b畉n, h達y nghi棚n c畛u c叩c tri畛u ch畛ng v suy gi畉m c畛 th畛 畛i v畛i ch畉n th動董ng c畛a b畉n. Th担ng tin v畛 c叩c ch畛 畛 kh叩c nhau, t畛 ki畛m so叩t ru畛t v bng quang 畉n s畛c kh畛e t狸nh d畛c c坦 s畉n t畉i Trung T但m Ngu畛n L畛c Gi炭p 畛 Ng動畛i B畛nh T棚 Li畛t Qu畛c Gia (NPRC) b畉ng c叩ch li棚n h畛 v畛i Chuy棚n Gia Th担ng Tin t畉i www.ChristopherReeve.org/Ask. C坦 th畛 t狸m th畉y c叩c ngu畛n l畛c gi叩o d畛c kh叩c tr畛c tuy畉n t畉i Trung T但m D畛ch Ki畉n Th畛c C叩c H畛 Th畛ng M担 H狸nh v畛 Ch畉n Th動董ng C畛t S畛ng t畉i https://msktc.org/sci. C坦 kh畉 nng cao c畉n ph畛c h畛i ch畛c nng sau khi ch畉n o叩n v i畛u tr畛 ban 畉u cho h畉u h畉t c叩c h畛i ch畛ng t畛y s畛ng. V畛i s畛 gi炭p 畛 c畛a c叩c nh v畉t l箪 tr畛 li畛u v tr畛 li畛u ho畉t 畛ng ch畛c nng, h達y x叩c 畛nh c叩c thi畉t b畛 th鱈ch 畛ng v c叩c thi畉t b畛 tr畛 gi炭p s畉 gi炭p b湛 畉p cho ch畛c nng 達 m畉t. G畉y ho畉c khung t畉p i c坦 th畛 h畛 tr畛 kh畉 nng di chuy畛n b畛 suy y畉u, trong khi chu畛t bi ln c畛 l畛n ho畉c ph畉n m畛m nh畉n d畉ng gi畛ng n坦i c坦 th畛 gi炭p b湛 畉p cho s畛 kh辿o l辿o h畉n ch畉. T狸m ki畉m c叩c chuy棚n gia chm s坦c s畛c kh畛e quen thu畛c v畛i c叩c h畛i ch畛ng t畛y s畛ng ho畉c nh畛ng ng動畛i c坦 kinh nghi畛m v畛 ch畉n th動董ng t畛y s畛ng. B叩c s挑 tr畛 li畛u l nh畛ng b叩c s挑 chuy棚n v畛 y h畛c v畉t l箪 v ph畛c h畛i ch畛c nng, bao g畛m c畉 c叩c t狸nh tr畉ng 畉nh h動畛ng 畉n t畛y s畛ng. H畛c Vi畛n Y H畛c V畉t L箪 v Ph畛c H畛i Ch畛c Nng Hoa K畛 duy tr狸 c董 s畛 d畛 li畛u c坦 th畛 t狸m ki畉m 動畛c v畛 c叩c b叩c s挑 tr畛 li畛u tr棚n kh畉p 畉t n動畛c. 畛 bi畉t th棚m th担ng tin, h達y truy c畉p www.aapmr.org. Ngoi ra, h達y ch炭 箪 畉n s畛c kh畛e t但m th畉n. Nh畛ng thay 畛i trong cu畛c s畛ng li棚n quan 畉n r畛i lo畉n ch畛c nng c畛t s畛ng c坦 th畛 g但y ra tr畉m c畉m. Theo Trung T但m D畛ch Ki畉n Th畛c C叩c H畛 Th畛ng M担 H狸nh, t畛 l畛 tr畉m c畉m 動畛c t鱈nh 畛 nh畛ng ng動畛i b畛 ch畉n th動董ng t畛y s畛ng dao 畛ng t畛 11% 畉n 37%. N畉u b畉n ang g畉p ph畉i c叩c tri畛u ch畛ng nh動 thay 畛i c畉m gi叩c th竪m n ho畉c th坦i quen ng畛, v担 v畛ng, suy gi畉m nng l動畛ng ho畉c kh担ng mu畛n tham gia vo c叩c ho畉t 畛ng trong cu畛c s畛ng, h達y tham kh畉o 箪 ki畉n b叩c s挑 c畛a b畉n v t狸m t動 v畉n. K畉t n畛i v畛i nh畛ng ng動畛i kh叩c ang tr畉i qua nh畛ng th叩ch th畛c t動董ng t畛 c坦 th畛 gi炭p th炭c 畉y s畛 ph畛c h畛i. Ch動董ng tr狸nh H畛 Tr畛 Gia 狸nh 畛ng C畉nh c畛a NPRC cung c畉p ch動董ng tr狸nh c畛 v畉n b狸nh 畉ng qu畛c gia cung c畉p h畛 tr畛 tinh th畉n quan tr畛ng c湛ng v畛i th担ng tin v ngu畛n l畛c 畛a ph動董ng. Ch動董ng tr狸nh c滴ng cung c畉p ng動畛i chm s坦c 畛 c畛 v畉n cho ng動畛i chm s坦c kh叩c. Ngu畛n: C畉m Nang Merck, Hi畛p H畛i B叩c S挑 Ph畉u Thu畉t Th畉n Kinh Hoa K畛, Johns Hopkins Medicine, Shepherd Center, University of Maryland Medical Center, Cleveland Clinic, University of Pittsburgh Medical Center, Khoa Th畉n Kinh c畛a Columbia University Irving Medical Center, Khoa Sinh H畛c Th畉n Kinh v Gi畉i Ph畉u c畛a University of Texas McGovern Medical School, H畛c Vi畛n Ph畉u Thu畉t Ch畛nh H狸nh Hoa K畛, T畉p Ch鱈 Y H畛c T畛y S畛ng, quy畛n 30 (3) 2007, Hi畛p H畛i X Quang B畉c M畛 Ch畛p X Quang, quy畛n 38 (4), 2018, Ki畛m So叩t Ch畉n Th動董ng T畛y S畛ng c畛a Cynthia Perry Zejdlik, Boston: Nh Xu畉t B畉n Jones and Bartlett, 1992.
- 20. Ch炭ng t担i s畉n sng tr畛 gi炭p. T狸m hi畛u th棚m h担m nay! Christopher Dana Reeve Foundation Trung T但m Ngu畛n L畛c Gi炭p 畛 Ng動畛i B畛nh T棚 Li畛t Qu畛c Gia 636 Morris Turnpike, Suite 3A Short Hills, NJ 07078 S畛 i畛n tho畉i mi畛n ph鱈 (800) 539-7309 S畛 i畛n tho畉i (973) 379-2690 ChristopherReeve.org 畉n ph畉m ny 動畛c h畛 tr畛 b畛i C董 Quan Qu畉n Tr畛 Sinh Ho畉t C畛ng 畛ng (ACL), B畛 Y T畉 v D畛ch V畛 Nh但n Sinh Hoa K畛 (HHS) nh動 m畛t ph畉n c畛a gi畉i th動畛ng h畛 tr畛 ti ch鱈nh t畛ng tr畛 gi叩 $8.700.000 v畛i 100 ph畉n trm ti tr畛 b畛i ACL/HHS. N畛i dung thu畛c v畛 (c叩c) t叩c gi畉 v kh担ng nh畉t thi畉t ph畉i 畉i di畛n cho quan i畛m ch鱈nh th畛c, c滴ng kh担ng ph畉i s畛 x叩c nh畉n c畛a ACL/HHS ho畉c ch鱈nh ph畛 Hoa K畛.