ݺߣ

ݺߣShare a Scribd company logo

ΥΓΡΟΝ ΠΥΡ, ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΟΛΕΝΤΑΣ-ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΠΑΠΑΚΩΣΤΑΣ

•Download as PPTX, PDF•
•
Iliana Kouvatsou
Iliana Kouvatsou

Το κρυφό όπλο των βυζαντινών που η συνταγή του κρατήθηκε μυστική έως σήμερα.

1 of 17
Download to read offline
ΥΓΡΟΝ ΠΥΡ Αποστόλης Παπακώστας Χρήστος Πολέντας
ΤΙ ΕΊΝΑΙ ΤΟ ΥΓΡΟΝ ΠΥΡ • Το υγρόν πυρ ήταν ένα εμπρηστικό όπλο το οποίο εκτόξευε ένα εξαιρετικά εύφλεκτο υγρό που παρασκευαζόταν από μυστικά συστατικά. Λόγο της πολύ μεγάλης καταστροφικής ικανότητας του το υγρόν πυρ πήρε τον τίτλο ως το πιο καταστροφικό όπλο της χριστιανοσύνης.
.
Η ΕΦΕΥΡΕΣΗ ΤΟΥ ΥΓΡΟΥ ΠΥΡΟΣ • Σύμφωνα με την αφήγηση του χρονογράφου Θεοφάνη του Ομολογητή, το υγρόν πυρ εφευρέθηκε γύρω στο 672 μ.Χ., από έναν μηχανικό από την Ηλιόπολη της Συρίας, τον Καλλίνικο. Ο Καλλίνικος ήταν Εβραίος αρχιτέκτονας που κατέφυγε στην Κωνσταντινούπολη λόγω της κατάληψης της πόλης του από τους Άραβες. Εκεί πειραματίστηκε με πολλά υλικά έως ότου ανακάλυψε το τέλειο μείγμα για ένα εμπρηστικό όπλο. Στη συνέχεια έστειλε τη φόρμουλα στον βυζαντινό αυτοκράτορα. Μόλις οι ειδικοί του βυζαντινού στρατού πήραν στα χέρια τους σε όλα τα υλικά, κατασκεύασαν ένα σιφόνι που λειτουργούσε σαν σύριγγα εκτοξεύοντας το θανατηφόρο υλικό προς τα εχθρικά πλοία.
. • Στην διεθνή βιβλιογραφία αναφέρεται σχεδόν πάντα ως ελληνικό πύρ (Λατ. ignis graecus, αγγλ. Greek fire) και περιβαλλόταν με άκρα μυστικότητα. Μάλιστα υπήρχαν δικλείδες ασφαλείας ώστε να μην διαρρεύσει η σύσταση του στους εχθρούς. Όπως έχει γράψει ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος ο Πορφυρογέννητος "το υγρόν πυρ από το Θεό μέσω αγγέλων στον μεγάλο και πρώτο Χριστιανό άγιο Κωνσταντίνο (εννοώντας τον Μέγα Κωνσταντίνο) φανερώθηκε και διδάχτηκε'' και Μάλιστα ο Πορφυρογέννητος γράφει ότι ο ίδιος ο Μέγας Κωνσταντίνος έγραψε κατάρες πάνω στην αγία τράπεζα εναντίον όποιου τολμήσει να προδώσει το μυστικό σε άλλο έθνος.
.
ΠΩΣ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΘΗΚΕ • Το υγρό πυρ αρχικά χρησιμοποιήθηκε μόνο σε ναυτικές συμπλοκές όπου το φλεγόμενο υγρό εκτοξεύονταν υπό πίεση προς εχθρικά πλοία. Τα πλοία που συνήθως μετέφεραν υγρό πυρ ήταν οι δρόμωνες, ταχύπλοα σκάφη που μπορούσαν να πλεύσουν και με κουπιά. Το ακριβές σχέδιο της συσκευής πυροδότησης δεν είναι γνωστό εκτός του ότι ήταν κατασκευασμένη από χάλκινους σωλήνες και περιελάμβανε αντλία σιφωνίου και περιστρεφόμενο ακροφύσιο.
. • Η δραματική επίδραση του υγρού πυρός και η μέθοδος εκτόξευσης, σύμφωνα με τον Βυζαντινό ιστορικό του 6ου αι. Θεοφάνη, "έκανε τους εχθρούς να τρέμουν από φόβο" . Σχεδόν οτιδήποτε πάνω σε ένα εχθρικό σκάφος που ερχόταν σε επαφή με το υγρό αμέσως τυλιγόταν στις φλόγες. Για παράδειγμα, τα ξάρτια, τα πανιά, οι άντρες και το κήτος του πλοίου. Και το χειρότερο, δεν υπήρχε τρόπος να σβήσει η φωτιά αφού το νερό δεν είχε καμιά επίδραση. Μια ξεχωριστή ιδιότητα που έκανε το όπλο ακόμα πιο τρομακτικό ήταν ότι συνέχιζε να καίγεται ακόμα και στο νερό. Υπήρχαν λίγες δυνατότητες αντιμετώπισής του όπως, με την κάλυψη του πλοίου με εμποτισμένα δέρματα, τη διατήρηση μιας ασφαλούς απόστασης ή την επίθεση κατά τη διάρκεια καταιγίδων - οι προσπάθειες αυτές όμως δεν είχαν μεγάλη επιτυχία.
.
ΆΛΛΕΣ ΧΡΉΣΕΙΣ ΤΟΥ • Παρόλο που το υγρό πυρ φημίζεται για τη χρήση του στη θάλασσα, οι Βυζαντινοί το χρησιμοποιούσαν και με πολλούς άλλους τρόπους. Στο στρατιωτικό του εγχειρίδιο «Τακτικά» ο Αυτοκράτορας Λέων ΣΤ΄ ο Σοφός αναφέρει μια φορητή εκδοχή του όπλου, τον χειροσίφωνα, που είναι ουσιαστικά μια μεσαιωνική εκδοχή του φλογοβόλου. • Το υγρό πυρ χρησιμοποιήθηκε σε πολιορκίες αμυντικά και επιθετικά: για να κάψει πύργους πολιορκίας, αλλά και για την υπεράσπιση των πύργων από τους εισβολείς. Ορισμένοι σύγχρονοι συγγραφείς εικάζουν την χρήση του και στη ξηρά.
. • Επιπλέον, οι βυζαντινοί το έβαζαν σε πήλινα βάζα για να φτιάξουν χειροβομβίδες. Βάζα με υγρό πυρ βρέθηκαν στο βυζαντινό φρούριο των Χανίων.
ΣΗΜΑΝΤΙΚΈΣ ΝΊΚΕΣ • Το υγρό πυρ χρησιμοποιήθηκε επανειλημμένα για να επιφέρει καταστροφές σε ναυμαχίες, κυρίως από τον Ρωμανό Α' (919-944 μ.Χ.) και τον Κωνσταντίνο Θ' (1042- 1055 μ.Χ.) έναν αιώνα αργότερα και από τους δύο σε επιθέσεις εναντίον των Ρώσων. Ο Ιωάννης Τζιμισκής (969-976 μ.Χ.) χρησιμοποίησε το υγρό πυρ με θετικά αποτελέσματα στη στεριά το 972 μ.Χ., όταν επιτέθηκε στην Πρεσλάβα, την πρωτεύουσα των Βουλγάρων, που την είχαν καταλάβει οι Ρώσοι, και έτσι κατάφερε να ελευθερώσει τον βασιλιά της Βουλγαρίας. Το 988-9 ο Βασίλειος Β' (976-1025 μ.Χ.) συνδύασε το υγρό πυρ με την παρουσία μιας στρατιωτικής δύναμης από Βίκινγκς, την Βαράγγια Φρουρά, για να καταπνίξει ολοκληρωτικά την εξέγερση του Βάρδα Φωκά. Οι στρατιωτικές επιτυχίες της Βυζαντινής αυτοκρατορίας και ειδικότερα η πεποίθηση ότι η Κωνσταντινούπολη ήταν "η Θεοφύλακτη Πόλη", οφείλονταν, σε ένα μεγάλο βαθμό, στη φονική εφεύρεση του Καλλίνικου.
.
ΠΑΡΑΚΜΉ •Η χρήση του υγρού πυρός υπήρξε για πολλούς αιώνες το πιο σημαντικό όπλο στον κόσμο και υπήρξε ιδιαίτερα αποφασιστικό για την άμυνα της Βυζαντινής αυτοκρατορίας. Για άγνωστους λόγους δεν καταγράφεται από την Δ' Σταυροφορία (1202-1204 μ.Χ.) και μετά.
. • Μειώθηκε σταδιακά η χρήση του κυρίως μετά την άλωση της πόλης από τους Λατίνους το 1204, δεν εγκαταλήφθηκε εντελώς όμως, αφού ακόμη και κατά την πολιορκία της Κωνσταντινούπολης το 1453 υπάρχει αναφορά για χρήση του κάτω από τα τείχη της πόλης. • Επίσης η συνεχόμενη χρήση του όμως έκανε σταδιακά τους μουσουλμάνους εχθρούς της αυτοκρατορίας να κατανοήσουν καλύτερα τα πλεονεκτήματα και τις αδυναμίες του. Έτσι προσάρμοσαν τη στρατηγική τους και έμαθαν να κρατούν την απαραίτητη απόσταση από τα βυζαντινά πλοία ενώ παράλληλα δημιούργησαν και μεθόδους προστασίας για τα πλοία τους, όπως για παράδειγμα καλύμματα από προβιές βουτηγμένες στο ξύδι.
.
. Βιβλιογραφία: • Wikipedia.org • World History Encyclopedia • Exploringbyzantium.gr • Historyclub.gr

More Related Content

ΥΓΡΟΝ ΠΥΡ, ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΟΛΕΝΤΑΣ-ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΠΑΠΑΚΩΣΤΑΣ

  • 2. ΤΙ ΕΊΝΑΙ ΤΟ ΥΓΡΟΝ ΠΥΡ • Το υγρόν πυρ ήταν ένα εμπρηστικό όπλο το οποίο εκτόξευε ένα εξαιρετικά εύφλεκτο υγρό που παρασκευαζόταν από μυστικά συστατικά. Λόγο της πολύ μεγάλης καταστροφικής ικανότητας του το υγρόν πυρ πήρε τον τίτλο ως το πιο καταστροφικό όπλο της χριστιανοσύνης.
  • 3. .
  • 4. Η ΕΦΕΥΡΕΣΗ ΤΟΥ ΥΓΡΟΥ ΠΥΡΟΣ • Σύμφωνα με την αφήγηση του χρονογράφου Θεοφάνη του Ομολογητή, το υγρόν πυρ εφευρέθηκε γύρω στο 672 μ.Χ., από έναν μηχανικό από την Ηλιόπολη της Συρίας, τον Καλλίνικο. Ο Καλλίνικος ήταν Εβραίος αρχιτέκτονας που κατέφυγε στην Κωνσταντινούπολη λόγω της κατάληψης της πόλης του από τους Άραβες. Εκεί πειραματίστηκε με πολλά υλικά έως ότου ανακάλυψε το τέλειο μείγμα για ένα εμπρηστικό όπλο. Στη συνέχεια έστειλε τη φόρμουλα στον βυζαντινό αυτοκράτορα. Μόλις οι ειδικοί του βυζαντινού στρατού πήραν στα χέρια τους σε όλα τα υλικά, κατασκεύασαν ένα σιφόνι που λειτουργούσε σαν σύριγγα εκτοξεύοντας το θανατηφόρο υλικό προς τα εχθρικά πλοία.
  • 5. . • Στην διεθνή βιβλιογραφία αναφέρεται σχεδόν πάντα ως ελληνικό πύρ (Λατ. ignis graecus, αγγλ. Greek fire) και περιβαλλόταν με άκρα μυστικότητα. Μάλιστα υπήρχαν δικλείδες ασφαλείας ώστε να μην διαρρεύσει η σύσταση του στους εχθρούς. Όπως έχει γράψει ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος ο Πορφυρογέννητος "το υγρόν πυρ από το Θεό μέσω αγγέλων στον μεγάλο και πρώτο Χριστιανό άγιο Κωνσταντίνο (εννοώντας τον Μέγα Κωνσταντίνο) φανερώθηκε και διδάχτηκε'' και Μάλιστα ο Πορφυρογέννητος γράφει ότι ο ίδιος ο Μέγας Κωνσταντίνος έγραψε κατάρες πάνω στην αγία τράπεζα εναντίον όποιου τολμήσει να προδώσει το μυστικό σε άλλο έθνος.
  • 6. .
  • 7. ΠΩΣ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΘΗΚΕ • Το υγρό πυρ αρχικά χρησιμοποιήθηκε μόνο σε ναυτικές συμπλοκές όπου το φλεγόμενο υγρό εκτοξεύονταν υπό πίεση προς εχθρικά πλοία. Τα πλοία που συνήθως μετέφεραν υγρό πυρ ήταν οι δρόμωνες, ταχύπλοα σκάφη που μπορούσαν να πλεύσουν και με κουπιά. Το ακριβές σχέδιο της συσκευής πυροδότησης δεν είναι γνωστό εκτός του ότι ήταν κατασκευασμένη από χάλκινους σωλήνες και περιελάμβανε αντλία σιφωνίου και περιστρεφόμενο ακροφύσιο.
  • 8. . • Η δραματική επίδραση του υγρού πυρός και η μέθοδος εκτόξευσης, σύμφωνα με τον Βυζαντινό ιστορικό του 6ου αι. Θεοφάνη, "έκανε τους εχθρούς να τρέμουν από φόβο" . Σχεδόν οτιδήποτε πάνω σε ένα εχθρικό σκάφος που ερχόταν σε επαφή με το υγρό αμέσως τυλιγόταν στις φλόγες. Για παράδειγμα, τα ξάρτια, τα πανιά, οι άντρες και το κήτος του πλοίου. Και το χειρότερο, δεν υπήρχε τρόπος να σβήσει η φωτιά αφού το νερό δεν είχε καμιά επίδραση. Μια ξεχωριστή ιδιότητα που έκανε το όπλο ακόμα πιο τρομακτικό ήταν ότι συνέχιζε να καίγεται ακόμα και στο νερό. Υπήρχαν λίγες δυνατότητες αντιμετώπισής του όπως, με την κάλυψη του πλοίου με εμποτισμένα δέρματα, τη διατήρηση μιας ασφαλούς απόστασης ή την επίθεση κατά τη διάρκεια καταιγίδων - οι προσπάθειες αυτές όμως δεν είχαν μεγάλη επιτυχία.
  • 9. .
  • 10. ΆΛΛΕΣ ΧΡΉΣΕΙΣ ΤΟΥ • Παρόλο που το υγρό πυρ φημίζεται για τη χρήση του στη θάλασσα, οι Βυζαντινοί το χρησιμοποιούσαν και με πολλούς άλλους τρόπους. Στο στρατιωτικό του εγχειρίδιο «Τακτικά» ο Αυτοκράτορας Λέων ΣΤ΄ ο Σοφός αναφέρει μια φορητή εκδοχή του όπλου, τον χειροσίφωνα, που είναι ουσιαστικά μια μεσαιωνική εκδοχή του φλογοβόλου. • Το υγρό πυρ χρησιμοποιήθηκε σε πολιορκίες αμυντικά και επιθετικά: για να κάψει πύργους πολιορκίας, αλλά και για την υπεράσπιση των πύργων από τους εισβολείς. Ορισμένοι σύγχρονοι συγγραφείς εικάζουν την χρήση του και στη ξηρά.
  • 11. . • Επιπλέον, οι βυζαντινοί το έβαζαν σε πήλινα βάζα για να φτιάξουν χειροβομβίδες. Βάζα με υγρό πυρ βρέθηκαν στο βυζαντινό φρούριο των Χανίων.
  • 12. ΣΗΜΑΝΤΙΚΈΣ ΝΊΚΕΣ • Το υγρό πυρ χρησιμοποιήθηκε επανειλημμένα για να επιφέρει καταστροφές σε ναυμαχίες, κυρίως από τον Ρωμανό Α' (919-944 μ.Χ.) και τον Κωνσταντίνο Θ' (1042- 1055 μ.Χ.) έναν αιώνα αργότερα και από τους δύο σε επιθέσεις εναντίον των Ρώσων. Ο Ιωάννης Τζιμισκής (969-976 μ.Χ.) χρησιμοποίησε το υγρό πυρ με θετικά αποτελέσματα στη στεριά το 972 μ.Χ., όταν επιτέθηκε στην Πρεσλάβα, την πρωτεύουσα των Βουλγάρων, που την είχαν καταλάβει οι Ρώσοι, και έτσι κατάφερε να ελευθερώσει τον βασιλιά της Βουλγαρίας. Το 988-9 ο Βασίλειος Β' (976-1025 μ.Χ.) συνδύασε το υγρό πυρ με την παρουσία μιας στρατιωτικής δύναμης από Βίκινγκς, την Βαράγγια Φρουρά, για να καταπνίξει ολοκληρωτικά την εξέγερση του Βάρδα Φωκά. Οι στρατιωτικές επιτυχίες της Βυζαντινής αυτοκρατορίας και ειδικότερα η πεποίθηση ότι η Κωνσταντινούπολη ήταν "η Θεοφύλακτη Πόλη", οφείλονταν, σε ένα μεγάλο βαθμό, στη φονική εφεύρεση του Καλλίνικου.
  • 13. .
  • 14. ΠΑΡΑΚΜΉ •Η χρήση του υγρού πυρός υπήρξε για πολλούς αιώνες το πιο σημαντικό όπλο στον κόσμο και υπήρξε ιδιαίτερα αποφασιστικό για την άμυνα της Βυζαντινής αυτοκρατορίας. Για άγνωστους λόγους δεν καταγράφεται από την Δ' Σταυροφορία (1202-1204 μ.Χ.) και μετά.
  • 15. . • Μειώθηκε σταδιακά η χρήση του κυρίως μετά την άλωση της πόλης από τους Λατίνους το 1204, δεν εγκαταλήφθηκε εντελώς όμως, αφού ακόμη και κατά την πολιορκία της Κωνσταντινούπολης το 1453 υπάρχει αναφορά για χρήση του κάτω από τα τείχη της πόλης. • Επίσης η συνεχόμενη χρήση του όμως έκανε σταδιακά τους μουσουλμάνους εχθρούς της αυτοκρατορίας να κατανοήσουν καλύτερα τα πλεονεκτήματα και τις αδυναμίες του. Έτσι προσάρμοσαν τη στρατηγική τους και έμαθαν να κρατούν την απαραίτητη απόσταση από τα βυζαντινά πλοία ενώ παράλληλα δημιούργησαν και μεθόδους προστασίας για τα πλοία τους, όπως για παράδειγμα καλύμματα από προβιές βουτηγμένες στο ξύδι.
  • 16. .
  • 17. . Βιβλιογραφία: • Wikipedia.org • World History Encyclopedia • Exploringbyzantium.gr • Historyclub.gr