ݺߣ

ݺߣShare a Scribd company logo
การสอนสุขศึกษา
 อย่างมีเทคนิค

       รศ.ดร.เอมอัชฌา วัฒนบุรา
                         นนท์
เทคนิคการสอนสุขศึกษา

เทคนิคในการสอนสุขศึกษาที่สำาคัญจะเน้นตัวผู้
  เรียนเป็นสำาคัญ ดังนี้

 ผู้เรียนเป็นศูนย์กลาง


           ผู้เรียนมีส่วนร่วมมากที่สุด


                    ผู้เรียนค้นพบด้วยตนเอง
๶พื่อการมีพฤติกรรมสุྺภาพที่
             ดี
         การพูดคุยหรือสนทนา การบรรยาย

      การเล่าประสบการณ์
                          การสอนแบบสืบสวน
             การสาธิต
                        การแสดงบทบาทสมมต
          การเขียนโครงการ
                               การใช้เกม
        การใช้วิธการแก้ปัญหา
                 ี

                  การซักถามหรือการให้ตงคำาถา
                                      ั้
  การใช้กระบวนการตัดสินใจ
การใช้ทักษะชีวิต       การฝึกปฏิบัติ


          การอภิปราย
                       การสอนที่ใช้พื้นฐานการวิจัย
         การโต้วาที
                         การใช้อปกรณ์หรือสื่อต่างๆ
                                ุ
การสอนแบบการเรียนรูดวยตนเอง
                   ้ ้

                  การใช้แบบประ๶มิȨรือแบบสอบถ


          การใช้๶ทคȨค “ทำาไม” (Why Technique
ตัวอย่างการสอน
    สุขศึกษา
   ด้วยวิธีต่างๆ
การใช้๶ทคȨคการตัึϸิน
       ใจและแก้ปัญหา
          สามารถใช้เทคนิค 3Cs ดังนี้
          Clarify กำาหนดปัญหาหรือสิงที่จะต้อง
                                        ่
            ตัดสินใจให้ชัดเจน
          Consider พิจารณาทางเลือกหลายๆทาง
            และคาดเดาผลที่จะเกิดขึ้น
ทั้งนี้ผู้สอนสุขศึกษาจะให้กทางเลือกที่ดให้ผู้เรียนคิดตัดส
          Choose เลือ สถานการณ์แล้วีที่สด  ุ
สถานการณ์ : ..................
  ...........................
ปัญหา :
ทางเลือกที่เป็นไปได้            ผลที่
  คาดว่าจะเกิดขึ้น
1..................................
     1..................................
2.................................
     2.................................
3.................................
     3..................................
การใช้๶ทคȨค “ทำาไม”
 (Why Technique)
“Why of Why” Method
2. กำาหนดสถานการณ์/ข้อเท็จ
   จริง/เหตุการณ์
3. ใช้คำาถาม “ทำาไม”
4. ยอมรับ “คำาตอบ”
5. เริมถามต่อ “ทำาไมจึงเป็นเช่น
      ่
   นั้น”
  Fullเรื่อยๆ ไป..........จนไม่มีคำา
                     Zero
การใช้๶ทคȨค “การฝึก
  ทักษะการต่อรอง”
วิธีตอรอง
     ่
2. ให้ข้อเสนอที่จะเกิดผลดีทั้งสอง
    ฝ่าย
3. บอกปัญหาและข้อที่วตกกังวล
                       ิ
4. ถามความรู้สกของคู่ต่อรอง
                 ึ
5. บอกข้อเสนอที่เกิดผลดีกับคู่ต่อ
    รอง
6. บอกข้อเสนอที่จะเกิดผลเสียต่อ
    ผู้ใหญ่ที่เคารพรัก
หมายเหตุ :
2. การต่อรองเป็นทักษะที่จำาเป็นที่ต้อง
   ฝึกปฏิบัติ
3. หากการต่อรองมีท่าว่าจะไม่สำาเร็จ
   ให้พยายามรีบหาทางออกจาก
   เหตุการณ์ที่เสียงนั้น หรือร้องขอ
                   ่
   ความช่วยเหลือโดยเร็วที่สด   ุ
4. การมีสติ เป็นเรื่องที่สำาคัญ ขณะ
   เผชิญปัญหาต่างๆ
5. ข้อที่สำาคัญที่สด คือ พยายามหลีก
                     ุ
   เลี่ยงพฤติกรรมเสี่ยง ไม่ควรประมาท
ตัวอย่างการใช้คำาพูดเรื่อง “การ
            ต่อรอง”
(กรณีเสี่ยงต่อการมีเพศสัมพันธ์)
   • คุณเป็นคนดี และฉันแคร์คุณ ขอร้อง
     เถอะอย่าเพิงทำาเลย
                  ่
   • เราทำาอะไรเกินเลยไปมากแล้วนะ
   • ฉันไม่คิดว่าคุณจะทำานะ
   • อย่าทำาให้นขอทำาใจก่อนได้ไหม
           • ฉั ฉันต้องรูสึกผิดเลย
                         ้
          • ฉันรู้สกไม่ค่อยสบาย ปวดท้อง
                   ึ
            มาก
          • คุณไม่ได้รักฉันจริง ไม่ให้
การใช้๶ทคȨค “การฝึกทักษะ
         ปฏิเสธ”
   วิธีการปฏิเสธ
   2. แสดงความรูสึกทีแน่ชดของตัวเอง
                  ้    ่    ั
       ถึงการไม่ยอมรับในสิ่งที่ถกนำา
                                ู
       เสนอ
   3. แสดงเหตุผลของการปฏิเสธและ
       ความรู้สกอย่างชัดเจนที่จะไม่
               ึ
       ปฏิบัติตาม
   4. ปฏิเสธอย่างจริงจังทั้งคำาพูด นำ้า
       เสียงและท่าทาง
   5. ใช้สายตาโดยจ้องมองไปที่ตาของ
5. ขอฟังความคิดเห็นของฝ่าย
 ชักชวน
6. แสดงความขอบคุณเมื่อผู้ชวน
 ยอมรับ (ช่วยรักษานำ้าใจของผู้
 ชวน)
7. ใช้การต่อรอง การยืดเวลา หรือ
 หากิจกรรมอื่นมาทดแทน
8. ตั้งสติให้มั่น ไม่ควรหวันไหวกับ
                           ่
 คำาพูด ควรยืนยันโดยปฏิเสธซำ้า
 และหาทางเลี่ยงจากเหตุการณ์ไป
ตัวอย่างคำาพูดเพื่อ “การ
        ปฏิเสธ”
   • ไม่เอา เราไม่อยากลอง ไปเตะ
     บอลกันดีกว่า
   • ฉันเสียใจ ฉันไม่ต้องการ
   • อย่านะ ฉันจะตะโกนให้ลั่นเลย
   • ฉันไม่ต้องการ ฉันยังไม่พร้อม
การใช้๶ทคȨค “การฝึก
 ทักษะทางอารมณ์”
วิธีการ
2. ปล่อยใจให้ว่าง เพื่อยอมรับกับอารมณ์หรือ
     ความรู้สึกต่างๆ
3. ยอมรับความรู้สกหรืออารมณ์ที่เกิดขึ้นด้วย
                      ึ
     ความเข้าใจ
4. พยายามผ่อนคลายกล้ามเนื้อ
5. แยกแยะความรู้สึกที่ไม่ดกๆยาวๆ
           1. สูดลมหายในลึ ีหรือทางลบออก
     แล้วคิดในเชิง1 – 10 อในทางสร้างสรรค์
           2. นับ บวกหรื หรือนับไป
     (หยุด คิดในทางไม่ด)   ี
               เรื่อยๆอย่างช้าๆ
           3. พยายามหาทางออกหรือ
               ทางแก้ไข
การใช้๶ทคȨค
           “สัญญา”
1. ข้าพเจ้า (ชื่อ-นามสกุล).................
   ...........ขอสัญญากับตัวเองเกี่ยวกับ
   วิถทางสุขภาพที่ต้องการปรับปรุง ดัง
        ี
   ต่อไปนี้
2. “ความฝัน” ของข้าพเจ้า
   คือ ............................................
   ..
3. เพือให้บรรลุ “ความฝัน” ข้าพเจ้าจะ
      ่
   ปฏิบัติ ดังต่อไปนี้
4. ข้าพเจ้าทราบดีว่าข้าพเจ้ามีความพร้อม
  ส่วนตัวที่จะทำาให้
  “ความ
  ฝัน”นี้สำาเร็จลงได้เพราะ ........................
  ..............................
5. ข้าพเจ้ารู้สกว่ามีบุคคลรอบข้างและสังคม
                 ึ
  ซึ่งช่วยให้”ความฝัน”นี้สำาเร็จลงได้ บุคคล
  เหล่านี้
  ได้แก่ ...............................................
  .....                             ลง
                 นาม.................................
6. อุปสรรคที่ขัดขวางการบรรลุความฝันของ
                           .....................
  ข้าพเจ้า ได้แก่...............
                   (.....................................
7. ผลจากการปฏิบัติ มี ......)
  ดังนี..................................................&
        ้                              ดัดแปลงจาก Smith
การใช้แบบประ๶มิȨรือ
    แบบสอบถาม

  แบบประเมินพฤติกรรมสุขภาพ
  กรุณาใส่เครื่องหมาย X ลงในช่อง
    ท้ายข้อความแต่ละข้อตามความ
   เป็นจริงเกี่ยวกับพฤติกรรมสุขภาพ
               ของนักเรียน
รายการ             ประจำา บ่อย   บาง   ไม่เคย
                            (0    ครั้ง ครั้ง   (4
                          คะแนน    (1    (3   คะแนน
ท่าน :                       )   คะแนน คะแนน     )
1. กินอาหารมากไป
                                    )     )
2. กินยาตามแพทย์
สั่ง
3. ดื่มกาแฟ

4. ดื่มเครื่องดื่มที่มี
แอลกอฮอล์
5. ได้รับอุบัติเหตุ
หรือบาดเจ็บ
6. สูบบุหรี่

7. ชอบยั่วคนอื่น
รายการ               ประจำา  บ่อย  บาง   ไม่เคย
                                (0    ครั้ง ครั้ง   (4
                              คะแนน    (1    (3   คะแนน
8. โกหกคนอื่น                    )   คะแนน คะแนน     )
                                        )     )
9. กินอาหารที่ทำาจาก
นำ้าตาล
10. หนีเรียน

11. ฝ่าฝืนกฎระเบียบ

12. ต้องการพรรคพวก
หรือเข้ากลุ่มเพื่อน
13. ทำาสิ่งต่างๆเพื่อหวังผล
ตอบแทน
14. โต้แย้งผู้ใหญ่

15. มีปัญหากับพ่อแม่
การแปลผล
  เมื่อรวมคะแนนทั้งหมดแล้ว
• ผู้ได้คะแนน 30-60 คะแนน แสดงว่า
  พฤติกรรมสุขภาพดี รับผิดชอบต่อ
  พฤติกรรมสุขภาพที่ดี
• ผู้ได้คะแนน 15-29 คะแนน แสดงว่า
  พฤติกรรมสุขภาพพอใช้ (ระดับปาน
  กลาง)
• ผู้ได้คะแนน 0-14 คะแนน แสดงว่า
  พฤติกรรมสุขภาพไม่ดี แย่ ขาดความ
  รับผิาติ ชอบเกีและเอมอัชฌา วัฒกรรม . การสอน
     สุช ด โสมประยูร ่ยวกับพฤติ นบุรานนท์
                สุขศึกษา.กรุงเทพฯ : สุขภาพใจ,2542.
การสอนสุขศึกษา

More Related Content

การสอนสุขศึกษา

  • 1. การสอนสุขศึกษา อย่างมีเทคนิค รศ.ดร.เอมอัชฌา วัฒนบุรา นนท์
  • 2. เทคนิคการสอนสุขศึกษา เทคนิคในการสอนสุขศึกษาที่สำาคัญจะเน้นตัวผู้ เรียนเป็นสำาคัญ ดังนี้ ผู้เรียนเป็นศูนย์กลาง ผู้เรียนมีส่วนร่วมมากที่สุด ผู้เรียนค้นพบด้วยตนเอง
  • 3. ๶พื่อการมีพฤติกรรมสุྺภาพที่ ดี การพูดคุยหรือสนทนา การบรรยาย การเล่าประสบการณ์ การสอนแบบสืบสวน การสาธิต การแสดงบทบาทสมมต การเขียนโครงการ การใช้เกม การใช้วิธการแก้ปัญหา ี การซักถามหรือการให้ตงคำาถา ั้ การใช้กระบวนการตัดสินใจ
  • 4. การใช้ทักษะชีวิต การฝึกปฏิบัติ การอภิปราย การสอนที่ใช้พื้นฐานการวิจัย การโต้วาที การใช้อปกรณ์หรือสื่อต่างๆ ุ การสอนแบบการเรียนรูดวยตนเอง ้ ้ การใช้แบบประ๶มิȨรือแบบสอบถ การใช้๶ทคȨค “ทำาไม” (Why Technique
  • 5. ตัวอย่างการสอน สุขศึกษา ด้วยวิธีต่างๆ
  • 6. การใช้๶ทคȨคการตัึϸิน ใจและแก้ปัญหา สามารถใช้เทคนิค 3Cs ดังนี้ Clarify กำาหนดปัญหาหรือสิงที่จะต้อง ่ ตัดสินใจให้ชัดเจน Consider พิจารณาทางเลือกหลายๆทาง และคาดเดาผลที่จะเกิดขึ้น ทั้งนี้ผู้สอนสุขศึกษาจะให้กทางเลือกที่ดให้ผู้เรียนคิดตัดส Choose เลือ สถานการณ์แล้วีที่สด ุ
  • 7. สถานการณ์ : .................. ........................... ปัญหา : ทางเลือกที่เป็นไปได้ ผลที่ คาดว่าจะเกิดขึ้น 1.................................. 1.................................. 2................................. 2................................. 3................................. 3..................................
  • 8. การใช้๶ทคȨค “ทำาไม” (Why Technique) “Why of Why” Method 2. กำาหนดสถานการณ์/ข้อเท็จ จริง/เหตุการณ์ 3. ใช้คำาถาม “ทำาไม” 4. ยอมรับ “คำาตอบ” 5. เริมถามต่อ “ทำาไมจึงเป็นเช่น ่ นั้น” Fullเรื่อยๆ ไป..........จนไม่มีคำา Zero
  • 9. การใช้๶ทคȨค “การฝึก ทักษะการต่อรอง” วิธีตอรอง ่ 2. ให้ข้อเสนอที่จะเกิดผลดีทั้งสอง ฝ่าย 3. บอกปัญหาและข้อที่วตกกังวล ิ 4. ถามความรู้สกของคู่ต่อรอง ึ 5. บอกข้อเสนอที่เกิดผลดีกับคู่ต่อ รอง 6. บอกข้อเสนอที่จะเกิดผลเสียต่อ ผู้ใหญ่ที่เคารพรัก
  • 10. หมายเหตุ : 2. การต่อรองเป็นทักษะที่จำาเป็นที่ต้อง ฝึกปฏิบัติ 3. หากการต่อรองมีท่าว่าจะไม่สำาเร็จ ให้พยายามรีบหาทางออกจาก เหตุการณ์ที่เสียงนั้น หรือร้องขอ ่ ความช่วยเหลือโดยเร็วที่สด ุ 4. การมีสติ เป็นเรื่องที่สำาคัญ ขณะ เผชิญปัญหาต่างๆ 5. ข้อที่สำาคัญที่สด คือ พยายามหลีก ุ เลี่ยงพฤติกรรมเสี่ยง ไม่ควรประมาท
  • 11. ตัวอย่างการใช้คำาพูดเรื่อง “การ ต่อรอง” (กรณีเสี่ยงต่อการมีเพศสัมพันธ์) • คุณเป็นคนดี และฉันแคร์คุณ ขอร้อง เถอะอย่าเพิงทำาเลย ่ • เราทำาอะไรเกินเลยไปมากแล้วนะ • ฉันไม่คิดว่าคุณจะทำานะ • อย่าทำาให้นขอทำาใจก่อนได้ไหม • ฉั ฉันต้องรูสึกผิดเลย ้ • ฉันรู้สกไม่ค่อยสบาย ปวดท้อง ึ มาก • คุณไม่ได้รักฉันจริง ไม่ให้
  • 12. การใช้๶ทคȨค “การฝึกทักษะ ปฏิเสธ” วิธีการปฏิเสธ 2. แสดงความรูสึกทีแน่ชดของตัวเอง ้ ่ ั ถึงการไม่ยอมรับในสิ่งที่ถกนำา ู เสนอ 3. แสดงเหตุผลของการปฏิเสธและ ความรู้สกอย่างชัดเจนที่จะไม่ ึ ปฏิบัติตาม 4. ปฏิเสธอย่างจริงจังทั้งคำาพูด นำ้า เสียงและท่าทาง 5. ใช้สายตาโดยจ้องมองไปที่ตาของ
  • 13. 5. ขอฟังความคิดเห็นของฝ่าย ชักชวน 6. แสดงความขอบคุณเมื่อผู้ชวน ยอมรับ (ช่วยรักษานำ้าใจของผู้ ชวน) 7. ใช้การต่อรอง การยืดเวลา หรือ หากิจกรรมอื่นมาทดแทน 8. ตั้งสติให้มั่น ไม่ควรหวันไหวกับ ่ คำาพูด ควรยืนยันโดยปฏิเสธซำ้า และหาทางเลี่ยงจากเหตุการณ์ไป
  • 14. ตัวอย่างคำาพูดเพื่อ “การ ปฏิเสธ” • ไม่เอา เราไม่อยากลอง ไปเตะ บอลกันดีกว่า • ฉันเสียใจ ฉันไม่ต้องการ • อย่านะ ฉันจะตะโกนให้ลั่นเลย • ฉันไม่ต้องการ ฉันยังไม่พร้อม
  • 15. การใช้๶ทคȨค “การฝึก ทักษะทางอารมณ์” วิธีการ 2. ปล่อยใจให้ว่าง เพื่อยอมรับกับอารมณ์หรือ ความรู้สึกต่างๆ 3. ยอมรับความรู้สกหรืออารมณ์ที่เกิดขึ้นด้วย ึ ความเข้าใจ 4. พยายามผ่อนคลายกล้ามเนื้อ 5. แยกแยะความรู้สึกที่ไม่ดกๆยาวๆ 1. สูดลมหายในลึ ีหรือทางลบออก แล้วคิดในเชิง1 – 10 อในทางสร้างสรรค์ 2. นับ บวกหรื หรือนับไป (หยุด คิดในทางไม่ด) ี เรื่อยๆอย่างช้าๆ 3. พยายามหาทางออกหรือ ทางแก้ไข
  • 16. การใช้๶ทคȨค “สัญญา” 1. ข้าพเจ้า (ชื่อ-นามสกุล)................. ...........ขอสัญญากับตัวเองเกี่ยวกับ วิถทางสุขภาพที่ต้องการปรับปรุง ดัง ี ต่อไปนี้ 2. “ความฝัน” ของข้าพเจ้า คือ ............................................ .. 3. เพือให้บรรลุ “ความฝัน” ข้าพเจ้าจะ ่ ปฏิบัติ ดังต่อไปนี้
  • 17. 4. ข้าพเจ้าทราบดีว่าข้าพเจ้ามีความพร้อม ส่วนตัวที่จะทำาให้ “ความ ฝัน”นี้สำาเร็จลงได้เพราะ ........................ .............................. 5. ข้าพเจ้ารู้สกว่ามีบุคคลรอบข้างและสังคม ึ ซึ่งช่วยให้”ความฝัน”นี้สำาเร็จลงได้ บุคคล เหล่านี้ ได้แก่ ............................................... ..... ลง นาม................................. 6. อุปสรรคที่ขัดขวางการบรรลุความฝันของ ..................... ข้าพเจ้า ได้แก่............... (..................................... 7. ผลจากการปฏิบัติ มี ......) ดังนี..................................................& ้ ดัดแปลงจาก Smith
  • 18. การใช้แบบประ๶มิȨรือ แบบสอบถาม แบบประเมินพฤติกรรมสุขภาพ กรุณาใส่เครื่องหมาย X ลงในช่อง ท้ายข้อความแต่ละข้อตามความ เป็นจริงเกี่ยวกับพฤติกรรมสุขภาพ ของนักเรียน
  • 19. รายการ ประจำา บ่อย บาง ไม่เคย (0 ครั้ง ครั้ง (4 คะแนน (1 (3 คะแนน ท่าน : ) คะแนน คะแนน ) 1. กินอาหารมากไป ) ) 2. กินยาตามแพทย์ สั่ง 3. ดื่มกาแฟ 4. ดื่มเครื่องดื่มที่มี แอลกอฮอล์ 5. ได้รับอุบัติเหตุ หรือบาดเจ็บ 6. สูบบุหรี่ 7. ชอบยั่วคนอื่น
  • 20. รายการ ประจำา บ่อย บาง ไม่เคย (0 ครั้ง ครั้ง (4 คะแนน (1 (3 คะแนน 8. โกหกคนอื่น ) คะแนน คะแนน ) ) ) 9. กินอาหารที่ทำาจาก นำ้าตาล 10. หนีเรียน 11. ฝ่าฝืนกฎระเบียบ 12. ต้องการพรรคพวก หรือเข้ากลุ่มเพื่อน 13. ทำาสิ่งต่างๆเพื่อหวังผล ตอบแทน 14. โต้แย้งผู้ใหญ่ 15. มีปัญหากับพ่อแม่
  • 21. การแปลผล เมื่อรวมคะแนนทั้งหมดแล้ว • ผู้ได้คะแนน 30-60 คะแนน แสดงว่า พฤติกรรมสุขภาพดี รับผิดชอบต่อ พฤติกรรมสุขภาพที่ดี • ผู้ได้คะแนน 15-29 คะแนน แสดงว่า พฤติกรรมสุขภาพพอใช้ (ระดับปาน กลาง) • ผู้ได้คะแนน 0-14 คะแนน แสดงว่า พฤติกรรมสุขภาพไม่ดี แย่ ขาดความ รับผิาติ ชอบเกีและเอมอัชฌา วัฒกรรม . การสอน สุช ด โสมประยูร ่ยวกับพฤติ นบุรานนท์ สุขศึกษา.กรุงเทพฯ : สุขภาพใจ,2542.