More Related Content
What's hot (17)
Similar to Òàéëáàðëàìæ (20)
More from ganzorig_od (11)
Òàéëáàðëàìæ
- 1. С.Тэгшдүүрэн
- 2. Ямар мэдлэг, чадвар эзэмших вэ? Тайлбарламж эхийн онцлог шинж ,төрөл зүйл Тайлбарламжийг хүүрнэмж , тоочимж,эргэцүүлэмжээс ялган таних Тайлбарламж бичиж сурах
- 4. Тоочимж Хүүрнэмж Эргэцүүлэмж Тайлбарламж Тайлбарламжийг бусад хэв маягаас яаж ялгах Баян Болдын Нэг үнэг сөрөн вэ? Лаа шатах Хүний амьдралд нас дээрх жимсийг гэрэлтэхийн тулд хоѐр далай дөчөөд,толгой оролдовч авч бий болжээ.Лааг буй.— нь идэж барихад хавь орчин Мэдэхгүйн халзан,гэдэс чадсангүй.Хул нь гэгээтэй.Гэрэл- далай нь гана түүнийг -түүлж чадсандаа -Чадахгүйн бүдүүн,сахал хараад “Юу ч баяссан тэрбээр далай нь битүү ,нүд олж идэж өөрөө уйлж байх Хүний амьдралд нь улбар ,зан чадсангүй дээ шиг санагдана. хоѐр даваа буй. нь төв, боловч “гэж элэглэхэд Лааны гэрэл их ч -Мэдэхгүйгээ заль нь их үнэг “Түүхий үгүй атлаа бага гэж мэдэхийн даваа бололтой. юм байна шүү чамлагдахгүй.Өрөө -Чадахгүйгээ дээ” гэж гэнэ. лийн тусын тулд чадахын даваа өөрөө шатаж дуусдаг нь бахтай. А.............. А....б.......в..... А а Б.............. в В.............. б в Б
- 5. Тайлбарламж эх Навч яагаад унадаг вэ? Намар нарны илч буурч ,хүйтэн сэрүүн болоход навчийг ногоон өнгөтэй болгодог мөхлөг нь задардаг. Навчны эсийн дотор улаан шар өнгөтэй будагч бодис үлдсэнээс навч улайх ,шарлах зэргээр хувирна. Хүйтрэхэд ургамал хөрснөөс ус авах нь багасна. Түүнчлэн навч хөгширдөг.Энэ үед навчны эсэд ургамлын амьдралд хэрэггүй эрдэс давс их хэмжээгээр хуримтлагдсанаас навч унадаг. Ямагт навчтайгаа байдаг ургамлыг мөнх ногоон ургамал гэдэг. Тэдгээр ургамлын навчны зарим нь унаж байхад шинэ навч ургаж байдгаас мөнх ногоон харагддаг байна. / Д. Базаррагчаа/
- 6. Тайлбарламж гэж юу вэ? Үйл явдал ба хэрэг явдлын үр дүнг илтгэсэн өгүүлбэр ба цогцолборын учир шалтгааныг дэлгэрүүлэн өгүүлснийг ,эсвэл дэлгэрэнгүй үйл явдал ба хэрэг явдлын учир шалтгааныг дурдан хураангуйлан өгүүлснийг тайлбарламж гэнэ.
- 7. Тайлбарламж Тайлбарлагдаж Тайлбарлаж буй хэсэг буй хэсэг
- 8. Юу юуг хэрхэн тайлбарладаг вэ? Тайлбарламжийн үндсэн шинж Учир Үйл явцыг Мөн чанарыг шалтгааныг тайлбарлах тайлбарлах тайлбарлах
- 9. Жишээ эх дээр задлан харуулбал: Шалтгаан-намар Үйл явц Нарны илч буурна Навч шарлана. Хүйтэн сэрүүн болно Мөхлөг задарна Хэрэгцээгүй эрдэс давс Навч улайна. Үр дагавар Навч унадаг Шинэ навч унадаг
- 10. Тайлбарламжийн төрлүүд Танилцуулга Захидал Эсээ Зөвлөгөө Намтар Тэмдэглэл Өдрийн тэмдэглэл Аян замын тэмдэглэл Зар сурталчилгаа Болсон явдал
- 11. Аян замын тэмдэглэл Аянд замд тохиолдсон үйл хэрэг явдыг цаг хугацааны дарааллаар ,үнэн магадлалтай ,үнэлж дүгнэж бичсэн эхийг хэлнэ. Онцлог:Улс орон,ард түмний хөгжил цэцэглэлт зан заншил,соѐл,үзэл бодол,байгаль газар нутгийн өвөрмөц дүр төрх....зэргийг бичнэ. Яаж бичих вэ? :Гарчигтай байж болно.Аялсан он,сар,өдөр,газар орны нэрийг тодорхой бичнэ.Эхлэл,гол,төгсгөл хэсэгтэй байна.Үйл хэрэг явдлыг тайлбарлан бичнэ.Тохиолдсон бүхнээс хамгийн чухал зүйлээ бичнэ. Ач холбогдол:Уншигчдад газар орны онцлогийг таниулна.
- 12. Загвар эх Ц.Гомбожав “Монгол,төвдөөр аялсан тэмдэглэл 1900 оны 6 сарын 27.Цайдам Үүрээр хөдлөөд удалгүй Найжийн даваа өөд өгсөж эхэллээ. Энэ давааны өндрийг 1400 фут гэж Пржевалский тодорхойлсон байдаг. Энэ өндөр даваанаас умард төвдийн өндөр уулын дасаагүй хүн болон адууны биед ихээхэн нөлөө бүхий сийрэг агаартай бүс эхэлж байгаа ажээ.Энэ үзэгдлийг монголчууд “газрын сүр”буюу “сүр” гэж нэрлэнэ.Аливаа юм үзэгдлийг ер бусын хүчний үр дүн гэж үздэг монголчууд энэ “сүр” хэмээх үзэгдлийг ч бас ямар нэгэн далд нууц увдисаар бий болсон өвс ногооны хүч гэж тайлбарлана. Түүнээс гадна аливаа уул усны эзэн савдагийг үл хүндэтгэсний гай барцад энэ “сүр”-ийн хүчээр илэрдэг гэж итгэнэ. Тиймээс мөргөлчид Найжийн даваа өөд өгсөхдөө ихэд айн ширвээдсэн нь илэрхий бөгөөд үргэлж маань мэгзэм уншин явна.
- 13. Сэдвээс сонгон аян замын тэмдэглэл бичээрэй. Сэдэв:Төрсөн нутгаараа аялсан тэмдэглэл Эх орноороо жуулчилсан нь Гарчиг Хэзээ, хаана хаагуур,хаашаа явсан? Юу юу үзэж мэдэрсэн? Онцлог сонин үйл явдал юу тохиолдов? Ямар ямар хүнтэй уулзав,тэдний санаа бодол хүсэл тэмүүлэл нь юу байв? Чамд ямар сэтгэгдэл төрсөн?Юуг ухаарч мэдэв?Ямар дүгнэлт өгөх вэ? Анхаарах зүйл:Бичих зүйлдээ санаагаа төвлөрүүлж бичих зүйлээ төлөвлө.Дүрслэх хэрэглүүрээс сонгон ,бичсэн зүйлээ дахин дахин зас.
- 14. Аян замын ерөөл өргөе Сурагчид та нар аялах бүрдээ тэмдэглэл бичиж үлдээгээрэй.Хэн нэгэнтэй төрсөн сэтгэгдлээ хуваалцаж байвал дэлхийг хамт тойрсонтой адил билээ.
- 15. Ашигласан материал Д.Оюун,Б.Цасанчимэг, Д .Алтанцог нарын 8-р ангийн монгол хэлний сурах бичиг