ไหว้ครู
- 1. พิธีไหวครูโรงเรียนบ้านราษฎร์บารุง ปาเจราจริยา โหนติ คณุตะรานุสาสกา “ข้อขอประณตน้อมสักการบูรพคณาจารย์ผู้กอปรเกิดประโยชน์ศึกษาทั้งผู้ประสาทวิชาอบรมจริยาแก่ข้า ฯ ในการปัจจุบันข้าขอ เคารพอภิวันท์ระลึกคุณอนันต์ด้วยใจนิยมบูชาขอเดชกตเวทิตาอีกวิริยะพาปัญญาให้เกิดแตกฉานศึกษาสาเร็จทุกประการอายุยืน ปัญญาวุฒิ กะเรเตเต ทินโนวาเท นะมามิหัง ผ่ า น ไ ป ห ล า ย สั ป ด า ห์ ส า ห รั บ พิ ธี ไ ห ว ค รู ข อ ง ครู แปลว่า โรงเรียนบ้านราษฎร์บารุง ผมเชื่อแน่นะครับ ว่า บทสวดไหว้ ตระหนัก ครูเป็นผู้ ค รู ค ง ดั ง ก ร ะ หึ่ ม ต า ม โ ร ง เ รี ย น ต่ า ง ๆ ทั่ ว ป ร ะ เ ท ศ ที่มีปัญญามาก เช่นเดียวกับโรงเรียนของผมเอง วันนี้เด็กๆอนุบาลของผมดู เมื่อจะกระทาสิ่ง จะตื่นเต้นกันยกใหญ่สาหรับพิธีไหว้ครูในครั้งนี้ ผู้ปกครองก็ ใด ครูจึงสามารถ เช่ น เดี ย วกั น ต่ า งเตรี ย ม ดอกไม้ ธู ป เที ย น และพาน ตระหนักได้ว่า สิ่ง ดอกไม้ให้บุตรหลายของตนเอง มากราบไหว้ครู กันอย่าง นั้นผิดหรือถูก ดี คึกคัก แม้ว่าโรงเรียนที่ผมสอนเองนั้นจะเป็นโรงเรียนขนาด หรือเลว ควร เล็กๆก็ตาม หรือไม่ควร เมื่อ ทาแล้วจะเป็นบุญ พิ ธี ก า ร ก็ จั ด กั น แ บ บ เ รี ย บ ง า ย ต า ม ข น า ด ข อ ง หรือเป็นบาป เมื่อ โรงเรี ย นขนาดเล็ ก ซึ่ ง คณะครู แ ละเด็ ก นั ก เรี ย นทุ ก คน ตระหนักอย่างนี้ ช่ ว ยกั น จั ด เตรี ย มสถานที่ กั น ตั้ ง แต่ เ มื่ อ วานไม่ ว่ า จะเป็ น แล้ว ครูก็จะเลือก อนุบาลตัวน้อยๆของผมเองก็ตาม ทา แต่ในสิ่งที่เห็น เสี ย งกล่ า วน าบทไหวครู จ ากพี่ ที่ เ ป็ น ตั ว แทนชั้ น ว่าดีว่าถูกว่าควร ทา และเมื่อทาไป แล้ว ก็ให้แต่ผล บุญเท่านั้น หรือ ในอีกความหมาย ครู คือ ผู้ที่จุดดวง ประทีปทาง ปัญญาให้แก่ศิษย์ เพื่อให้ศิษย์พ้นจากความมืด คือ ความไม่รู้ โดยพยายาม อดทนประคับประคอง ส่งเสริมให้ศิษย์ เจริญก้าวหน้าในทุก วิถีทาง ฉะนั้น ครูที่แท้จริงคือ ผู้ให้ สาหรับศิษย์โดยไม่มี ขอบเขตจากัด ทั้งนี้เพราะหัวใจ และวิญญาณของครูบรรจุ สิ่ง 3 ประการ คือ ปัญญา กรุณา และบริสุทธิ์ไว้เต็มเปี่ยม ปัญญา คือ ความสว่าง ที่เกิดจากการสะสมความรู้ ความสามาร ถ คุณธรรม ความดีมา ตลอดชีวิต ประทีปแห่ง ประถมศึกษาปีที่ 6 ดังกังวาน จากนั้นเด็กๆก็กล่าวตามพี่ๆ ปัญญา ซึ่ง เสียงดังอย่างไม่น่า เชื่อ โดยเฉพาะเด็ ก ๆอนุบาล วันนี้ไม่ มี สว่างจ้าอยู่ การซนและดื้อเลยครับ ทาเอาคณะครูต่างปลื้ม จนบอกไม่ กลางใจของ ถูกเลยครับ ดูกันเอาเองแล้วกันครับ……. ครูนั้น เป็น ประทีปดวง โตที่ครูพร้อม จะจุดต่อ การไหว้ครู คือ การที่ศิษย์แสดงความ ให้กับผู้ที่มี คารวะ ยอมรั บ นั บ ถื อ ครู อ าจารย์ อ ย่ า งจริ ง ใจ ว่ า ท่ า น ความ เพี ย บพร้ อ มด้ ว ยคุ ณ ธรรมความรู้ ศิ ษ ย์ ใ นฐานะผู้ สื บ ทอด ต้องการดวง มรดกทางวิ ช าการ จึ ง พร้ อ มใจกั น ปวารณาตนรั บ การ สว่างนั้น ถ่ า ยทอดวิ ช าการความรู้ ด้ ว ยความวิ ริ ย ะอุ ต สาหะมานะ กรุณา คือ พลังแห่งความดี ที่คอยผลักดันให้ครูพร้อมที่จะ อดทน เพื่ อ ให้ บ รรลุ จุ ด หมายปลายทางของการศึ ก ษา จุดดวงประทีปทางปัญญาให้แก่ศิษย์ เพื่อให้ศิษย์จะได้รับ ตามที่ตั้งใจไว้ แต่ประโยชน์ ความสุข ความเจริญ ความก้าวหน้าอย่างครู ครู แปลว่ า หนั ก ครู ย่ อ มเป็ น ผู้ ที่ ผ่ า นการศึ ก ษาค้ น คว้ า หรือมากยิ่งกว่าครูบริสุทธิ์ ครูมีเจตนาดีต่อศิษย์ด้วยใจ มาแล้วอย่างหนัก เพื่อ สะสมความรู้เ อาไว้ถ่ ายทอดให้แ ก่ บริสุทธิ์ ไม่ประสงค์ร้ายแอบแฝงอยู่ ดั้งนั้นศิษย์ควรสานึก ศิษย์ และครูย่ อ มเป็น ผู้ที่ ต้อ งอดทนอย่า งหนัก ในการสั่ ง ในคุณความดีของครูที่มีต่อศิษย์ ด้วยการให้ความเคารพ สอนถ่ายทอดความรู้แก่ศิษย์ อ่อนน้อม เพื่อรองรับปัญญาครู บุคคลเมื่อต้องการความรู้ จากผู้อื่น ก็ต้องแสดงความเคารพ ความอ่อนน้อมถ่อมตน ยกย่องผู้มีความรู้ แล้วก็ฝากตัวเป็นศิษย์
- 2. ความอดทน ขยันหมั่นเพียร เพื่อรองรับความกรุณาจาก ข้าวตอก เป็นสัญลักษณ์ของความมีระเบียบวินัย แม้ว่า ครู บุคคลใด ขณะที่เรียนรู้หรือขณะที่ทดลองปฏิบัติหาก โดยธรรมชาติแล้ว คนเรามักจะมีความซุกซน ความเกียจ ขาดความ คร้าน เป็นสมบัติมากบ้าง น้อย อดทน บ้างก็ตาม แต่เมื่อเขามีความ ความ ต้องการศึกษาหาความรู้ เขาก็ ขยันหมั่นเ ต้องรู้จักควบคุมตนเองให้อยู่ใน พียร กรอบ ในระเบียบหรือใน บุคคลนั้น กฎเกณฑ์ที่สถาบันได้กาหนดไว้ ย่อมหมด ใครก็ตามหากตามใจตนเอง ไม่ โอกาสที่ สามารถควบคุมตัวเองได้ บุคคล จะได้รับ นั้นก็จะเป็นเหมือนข้าวเปลือกที่ ความรู้ ถูกคั่ว แต่ไม่มีโอกาสได้เป็น ทั้งหมดไป ข้าวตอก จากครู ของทั้ง 3 สิ่งดังกล่าวข้างต้น ล้วนมีความหมายเฉพาะในการ บูชาครู ซึ่งนิยมนามาจัดเป็นพาน ดอกไม้ไหว้ครู เพื่อเป็นการ แสดงว่า ศิษย์จะมีความอ่อน น้อมถ่อมตนต่อครู อาจารย์ มี ความมีระเบียบวินัย เพื่อรองรับความบริสุทธิ์ใจจากครู ความอดทนที่จะตั้งใจศึกษาเล่าเรียน ตามที่ครูสั่งสอน บุคคลที่จะสามารถเรียนรู้ และรับการถ่ายทอดความรู้ ขณะเดียวกันก็มีระเบียบวินัย และมีความประพฤติที่ดี ทั้งหมด ไปจากครูได้จนจบหลักสูตร ต้องเป็นผู้ที่ประพฤติ ตนอยู่ในระเบียบวินัย หรืออยู่ในข้อกาหนดกฎเกณฑ์ ที่ทางสถาบันหรือครูกาหนดไว้ สาหรับสิ่งของที่ใช้ใน พิธีไหว้ครู ที่ควรจะมีได้แก่ ดอกมะเขือ, หญ้าแพรก, ข้าวตอก ดอกมะเขือ เป็นสัญลักษณ์ของความเคารพ ความ อ่อนน้อมถ่อมตน โดยธรรมชาติของต้นมะเขือ เมื่อมีด อก ซึ่งดอกที่จะให้ผลมะเขือได้ต้องโค้งลง เหมือนผู้ อยู่ในอาการแสดงความเคารพ หรือคารวะบุคคลที่ตน เคารพบูชายกย่อง ถ้าดอกมะเขือดอกใด ชี้ดอกขึ้น เหมือนดอกไม้ชนิดอื่น ดอกนั้นจะไม่ให้ผล เพราะจะ เน่าร่วงหล่นไป เหมือนบุคคลที่ขาดความอ่อนน้อม ถ่อมตน ขาดความเคารพ ก็จะหมดโอกาสที่จะได้รับ อนิสงส์ของการไหว้ครู ผู้ที่ไหว้ครู หรือบูชาพระคุณของ ครู ด้วยความเคารพนับถือยกย่อง บุคคลผู้นั้นย่อมจะ ได้ผลดีสูงสุด เป็นผู้มีโอกาสได้รับการถ่ายทอดวิชาความรู้ จากครูเต็มที่ สามารถใช้ความรู้ที่ได้เล่าเรียนมานั้น ให้เกิด ประโยชน์ทั้งแก่ตนและผู้อื่น เมื่อศิษย์อ่อนน้อมถ่อมตน เสมอต้นเสมอปลาย ครูจะยิ่งเมตตา กรุณาศิษย์มากขึ้น สิ่ง ที่ศิษย์ทาผิดพลาด ครูจะคอยตักเตือน ทาให้ศิษย์ไม่มี โอกาสทาในสิ่งที่ไม่ ดี ด้านความรู้และ วิทยาการ ต่าง ๆ ศิษย์จะมีความรู้ การถ่ายทอดความรู้จากครู เพิ่มเติมต่อไปอย่าง หญ้าแพรก เป็นสัญลักษณ์ของความอดทน คุณสมบัติ ต่อเนื่อง ถึงแม้จะ พิเศษของหญ้าแพรก คือ ความอดทน หญ้าแพรกที่เรา ได้รับการถ่ายทอด เห็นตามสนาม ตามทางเดิน ตามคันนา เมื่อถึงหน้าแล้ว ความรู้ทุกอย่างจาก แม้ว่าอากาศจะแห้งแล้งจัด จนต้นไม้ทั้งหลายทนไม่ไหว ครูไว้หมดแล้วก็ตาม ต้องแห้งเหี่ยวตายไปตาม ๆ กัน แต่หญ้าแพรกก็ยังทนอยู่ ได้ไม่ตาย ครั้นถึงฤดูฝน ฝนตกมากเกิดน้าท่วมขัง ต้นไม้ที่ ชอบน้าก็ชูยอดเขียวชอุ่ม ส่วนต้นไม้ที่ไม่ชอบน้าก็เน่าตาย แต่หญ้าแพรกก็ยังอยู่ได้ไม่ตาย เปรียบเหมือนบุคคลที่มี ความอดทนเหมือนหญ้าแพรก กล่าวคือ ศิษย์ที่มีคุณสมบัติ ที่ดี จะส่อแววว่าเมื่อศึกษาเล่าเรียนวิชาการใดก็ตาม จะเป็น : T-tham ผู้ที่สามารถเรียนได้สาเร็จตามหลักสูตรที่กาหนด : Banradbamrung School