επι ασπαλαθων
- 1. «ΕΠΙ ΑΣΠΑΛΑΘΩΝ»
Γηώξγνο Σεθέξεο
http://www.youtube.com/watch?v=lUu2yS2B064
Τν πνίεκα απηό ηνπ Σεθέξε αλαθέξεηαη ζηνλ ηύραλλο ηες Πακθσιίας Αρδηαίο. Ο
Πιάησλαο αλαθέξεη όηη ήηαλ ηδηαίηεξα ζθιεξόο θαη άδηθνο - αλάκεζα ζη’ άιια είρε
ζθνηώζεη ηνλ παηέξα ηνπ θαη ηνλ αδειθό ηνπ. Η ηηκσξία ηνπ ήηαλ ην ίδηα ζθιεξή·
ηνπ έδεζαλ ηα ρέξηα, ηα πόδηα θαη ην θεθάιη, ηνλ έξημαλ θάησ θαη ηνλ έγδαξαλ, ηνλ
έζπξαλ ζην δξόκν θαη ηνλ μέζθηζαλ επάλσ ζηνπο ζάκλνπο - ζη’ αζπαιάζηα.
Τν πνίεκα γξάθηεθε ζηελ πεξίνδν ηεο δηθηαηνξίαο, ην Μάξηε ηνπ 1971, θαη δεκνζηεύηεθε
ζηελ εθεκεξίδα ην Βήκα ηξεηο κέξεο κεηά ην ζάλαην ηνπ Σεθέξε, ζηηο 29 ηνπ Σεπηέκβξε ηεο
ίδηαο ρξνληάο. Είλαη ινηπόλ θαλεξό όηη, αλαθεξόκελνο ζηνλ ηύξαλλν ηεο Πακθπιίαο, ο
Σεθέρες είτε ζηο λοσ ηοσ ασηούς ποσ θσβερλούζαλ ηελ Ειιάδα ζηης κέρες ηοσ, ηοσς
ζύγτρολούς ηοσ ησράλλοσς.
Τε κέξα ηνπ Επαγγειηζκνύ ν πνηεηήο πξνηίκεζε λα πάεη ζην Σνύλην. Γύξσ από ηηο
πέηξεο ππήξραλ ιίγα πξάζηλα θύιια, θόθθηλν ρώκα θαη αζπάιαζνη πνπ είραλ έηνηκα
ηα κεγάια ηνπο βειόληα θαη ηνπο θίηξηλνπο αλζνύο. Πην καθξηά νη αξραίεο θνιόλεο ζύκηδαλ
ρνξδέο κηαο άξπαο πνπ αληερνύλ αθόκε.
Τν ηνπίν απηό ηνλ γέκηζε γαιήλε.
Θπκήζεθε ηόηε κηα ιέμε ζηνλ Πιάησλα, ην όλνκα ηνπ θίηξηνπ ζάκλνπ, πνπ έκεηλε ην ίδην από
ηα αξραία ρξόληα. Γπξίδνληαο ζην ζπίηη ηνπ, ην βξάδπ βξήθε ηελ πεξηθνπή. Έιεγε όηη έδεζαλ
ηνλ Αξδηαίν ρεηξνπόδαξα, ηνλ έξημαλ ράκσ θαη ηνλ έγδαξαλ, ηνλ θαηαμέζθηζαλ πάλσ ζηνπο
αζπάιαζνπο θαη ηνλ πέηαμαλ ζηνλ Τάξηαξν, θνπξέιη. Έηζη πιήξσζε ηηο αδηθίεο πνπ είρε
θάλεη ν Πακθύιηνο ηύξαλλνο.
α. Ννεκαηηθή απόδνζε
- 2. Σηο ποίεκα δηαθρίλοσκε ηρεης ελόηεηες:
1π ελόηεηα (ζη. 1-7): Τν ηνπίν ζην Σνύλην.
2ε ελόηεηα (ζη. 8-18): Πεξηγξαθή ηεο ηηκσξίαο ηνπ Αξδηαίνπ.
3ε ελόηεηα (ζη. 19-20): Επηκύζην (ζπκπέξαζκα).
19ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ
61. Εηθόλεο: «Ήηαλ φραίο ηο Σούληο... αληετούλ αθόκε...» Σηνπο ζηίρνπο απηνύο ν πνηεηήο
πεξηγξάθεη ην ηνπίν ζην Σνύλην ηε κέξα ηνπ Επαγγειηζκνύ. Είλαη κηα
ζαπκάζηα εηθόλα, νπηηθή θαη αθνπζηηθή - εθηόο από ην ηνπίν, είλαη αηζζεηόο ν ήρνο
ηεο άξπαο πνπ αληερεί αθόκε. «ηολ
έδεζαλ... θοσρέιη": Σηε ζθιεξή εηθόλα πεξηγξάθεηαη ε ηηκσξiα ηνπ Αξδηαίνπ.
2. Μεηαθνξέο: «Απόκαθρα οη αρταίες θοιόλες, τορδές κηας άρπας αληετούλ αθόκε...»: Ο
αξραίεο θνιόλεο, ηα απνκεηλάξηα ηνπ λανύ ηνπ Πνζεηδώλα, κνηάδνπλ κε
ρνξδέο άξπαο πνπ αληερνύλ αθόκε. Η θιεξνλνκηά ησλ αξραίσλ, νη ηδέεο θαη ηα
κελύκαηα είλαη αθόκε δσληαλά. «ζθνπξηαζκέλεο πέηξεο»: από ην γθξίδν ρξώκα ηνπο.
- 3. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΒΙΒΛΙΟΥ
1ε: Η κέρα ηοσ Εσαγγειηζκού είλαη θαη ε κέρα ηες εζληθής κας γηορηής. Τε κέρα
ασηή ο ποηεηής, αποθεύγοληας ηοσς υεύηηθοσς εορηαζκούς θαη ηοσς ποκπώδεης
παλεγσρηθούς ηες δηθηαηορίας, προηίκεζε λα επηζθεθηεί ηο Σούληο, λα δήζεη πηο θοληά
ζηελ ειιεληθή θύζε θαη παράδοζε. Να δηαβάζεηε
ηοσς ζηίτοσς 1-7 θαη λα παραηερήζεηε: α) Πώς εηθολίδεηαη ηο ηοπίο; β)
Πώς «βιέπεη» ο ποηεηής ηο ερείπηο ηοσ λαού ηοσ Ποζεηδώλα; (Να αλαιύζεηε
ηε κεηαθορά).
α) Σηνπο ζηίρνπο απηνύο ην θπζηθό ηνπίν εηθνλίδεηαη απιό θαη ιηηό, όπσο είλαη ζηελ
πξαγκαηηθόηεηα ην ηνπίν ηεο Αηηηθήο· ηα πξάζηλα θύιια ιίγα, νη πέηξεο γθξίδεο, ην ρώκα
θόθθηλν θαη εδώ θη εθεί θάπνηνη ζάκλνη. Ο πνηεηήο πεξηγξάθεη ηδηαίηεξα ιεπηνκεξεηαθά
ηνπο αζπάιαζνπο, γηαηί έηζη πξνεηνηκάδεη ην θύξηα ζέκα ηνπ πνηήκαηνο, ηελ ηηκσξία
ηνπ Αξδηαίνπ.
β) Ο πνηεηήο παξνκνηάδεη ηα εξείπηα ηνπ λανύ ηνπ Πνζεηδώλα κε ρνξδέο άξπαο
πνπ ερνύλ αθόκε. Μ’ απηόλ ηνλ ηξόπν ηνλίδεη ην πόζν δσληαλή είλαη αθόκε θαη ζήκεξα
ε αξραία παξάδνζε. Τα κελύκαηα θαη νη ηδέεο ησλ πξνγόλσλ καο είλαη αθόκε
δσληαλέο. Απηή ε ζαπκάζηα κεηαθνξά ζθνπεύεη ζηελ πξνεηνηκαζία ηνπ θπξίνπ ζέκαηνο,
αθνύ, όπσο ηηκσξήζεθε ν Αξδηαiνο, έηζη ζα ηηκσξεζνύλ θαη νη ζύγρξνλνη ηύξαλλνη
- ην κήλπκα ησλ αξραίσλ δηαηεξεί ηελ επηθαηξόηεηά ηνπ. Απηή ε ηδέα παξνπζηάδεηαη
κε κηα νπηηθή θαη αθνπζηηθή εηθόλα.
2ε: Με ποηο ηρόπο γίλεηαη ε κεηάβαζε ζηολ Αρδηαίο;
Ο πνηεηήο κεηαβαίλεη ζηνλ Αξδηαίν ζπλεηξκηθά. Αξρηθά βιέπεη ην ζάκλν - ε εηθόλα
είλαη νπηηθή. Ξέξεη όηη ην όλνκά ηνπ είλαη «αζπάιαζαο» θαη ζπκάηαη όηη ην όλνκα
- 4. απηό «δελ άιιαμε από εθείλνπο ηνπο θαηξνύο», από ηελ αξραηόηεηα. Έηζη ην κπαιό ηνπ πήγε
ζηνλ Αξδηαίν, ηνλ αξραίν ηύξαλλν, πνπ ηνλ ηηκώξεζαλ θαηαμεζθίδνληάο ηνλ πάλσ ζηνπο
ζάκλνπο.
3ε: Ποηοη ζσλεηρκοί γίλοληαη ζηο κσαιό ηοσ ποηεηή;
Όπσο αλαθέξακε θαη πξνεγνπκέλσο, ην αξρηθό εξέζηζκα είλαη ε εηθόλα ηνπ ζάκλνπ.
Οη αξραίεο θνιόλεο ζηξέθνπλ ην κπαιό ηνπ πξνο ηελ αξραηόηεηα. Θπκάηαη όηη
ε νλνκαζία «αζπάιαζνο» δελ έρεη αιιάμεη από εθείλα ηα ρξόληα. Τε ιέμε απηή ηελ είρε
δηαβάζεη θάπνπ ζηνλ Πιάησλα, εθεί είρε δηαβάζεη γηα ηνλ ηύξαλλν Αξδηαίν θαη γηα
ηελ ηηκσξία ηνπ.
Όκσο νη ρνξδέο ηεο αξραίαο άξπαο αληερνύλ αθόκε - νη ηδέεο θαη ε θιεξνλνκηά
ησλ αξραίσλ είλαη αθόκε δσληαλέο. Όπσο ηηκσξήζεθε ν Αξδηαίνο, έηζη ζα ηηκσξεζνύλ θαη νη
ζύγρξνλνη ηύξαλλνη ηεο παηξίδαο ηνπ. Απηνί νη ζπλεηξκνί γίλνληαη κέζα ζην κπαιό ηνπ
πνηεηή.
4ε: Πώς ζσλδέεηαη ηο ποίεκα κε ηελ εποτή ποσ γράθηεθε;
Ο πνηεηήο δελ αλαθέξεηαη άκεζα ζηελ επνρή ηνπ. Τν ζέκα ηνπ είλαη παξκέλν από
ηελ αξραία ηζηνξία καο.Όκσο κέζα από ηνπο ζπκβνιηζκνύο θαη κέζα από ηα ππνλννύκελα
είλαη θαλεξό όηη ν πνηεηήο ελδηαθέξεηαη γηα όζα ζπκβαίλνπλ γύξσ ηνπ θαη δπζαλαζρεηεί κε
ην ηπξαλληθό θαζεζηώο πνπ είραλ εγθαζηδξύζεη νη ζύγρξνλνη δηθηάηνξεο.
Ο Σεθέξεο ζπκίδεη ηα δηδάγκαηα ηεο ηζηνξίαο - όινη νη δηθηάηνξεο, όινη νη ηύξαλλνη,
αξγά ή γξήγνξα ηαπεηλώλνληαη θαη ηηκσξνύληαη, όπσο αθξηβώο ν αξραίνο Αξδηαίνο.
Αξγά ή γξήγνξα ε αιαδνληθή ηνπο έπαξζε ηνπο νδεγεί ζηελ θαηαζηξνθή. Είλαη
ζαθή ηα αληηδηθηαηνξηθά αηζζήκαηα ηνπ πνηεηή.
5ε: Ποηα δηάζεζε ηοσ ποηεηή θαλερώλεη ηο ποίεκα;
Είλαη θαλεξό όηη ην αίζζεκα ηεο ηαπείλσζεο θπξηαξρνύζε ζηελ ςπρή ηνπ πνηεηή,
όηαλ απνθάζηζε λα θύγεη από ηελ Αζήλα ηε κέξα ηεο εζληθήο γηνξηήο. Αηζζαλόηαλ
αεδία θαη απνζηξνθή γηα όζα ζπλέβαηλαλ γύξσ ηνπ, κε ηα θνύθηα ιόγηα, ηνπο αλόεηνπο
παλεγπξηζκνύο, ηελ ππνθξηζία ησλ δηθηαηόξσλ θαη ηα άδεηα ππξνηερλήκαηα. Πεγαίλνληαο
ζην Σνύλην έλησζε λα γαιελεύεη - θάηη ην ηνπίν, θάηη νη αξραίεο θνιόλεο, ην απνηέιεζκα
ήηαλ λα εξεκήζεη ςπρηθά. Όκσο ζύληνκα ε θαηάζηαζή ηνπ μαλαάιιαμε, ηε γαιήλε
δηαδέρζεθε ε οργή, θαζώο νη ζάκλνη, νη αζπάιαζνη ηνπ έθεξαλ ζην κπαιό ηνλ Αξδηαίν, ηνλ
αξραίν ηύξαλλν.
Μηα επηζπκία απόδνζεο δηθαηνζύλεο πιεκκύξηζε ηελ ςπρή ηνπ πνηεηή.
