ݺߣ

ݺߣShare a Scribd company logo
Γενετική προσαρμογή των
 δασοπονικών ειδών στην κλιματική
αλλαγή: μαθήματα από το παρελθόν
                    Αριστοτέλης Χ. Παπαγεωργίου
                    Εργαστήριο Δασικής Γενετικής
             ΔΠΘ, Τμήμα Δασολογίας & Διαχείρισης
                 Περιβάλλοντος & Φυσικών Πόρων
                                      Ορεστιάδα
Γενετική ποικιλότητα
     Βασική προϋπόθεση προσαρμογής
       Διατήρηση πληθυσμών και ειδών
       Σταθερότητα βιοκοινοτήτων και οικοσυστημάτων
       Σταθερή παροχή προϊόντων και υπηρεσιών
     Γενετικό σύστημα
       Κύκλος γενετικής πληροφορίας
       Μηχανισμός παραγωγής γενετικής ποικιλότητας
       Αντικείμενο των δράσεων προστασίας
       Προωθεί την προσαρμογή


                                            Κλιματική αλλαγή και γενετική
2                                                          προσαρμογή
Επιπτώσεις κλιματικής αλλαγής
     Εξαφάνιση ειδών και πληθυσμών
        Απώλεια σπάνιων ειδών
        Απώλεια σημαντικών πληθυσμών
        Κατακερματισμός
     Προσαρμογή
        Μείωση πληθυσμιακού μεγέθους και πυκνότητας
           Γενετική εκτροπή και ομομειξία
        Αλλαγή συχνοτήτων αλληλομόρφων γονιδίων
           Ειδογέννεση, απότομες αλλαγές στη γενετική σύσταση
     Μετανάστευση στα βόρεια και στα ορεινά
        Ιδρυτικό φαινόμενο
        “nowhere to go” – εξαφάνιση


                                                         Κλιματική αλλαγή και γενετική
3                                                                       προσαρμογή
Αλλαγές γεωγραφικών ορίων




       Quercus petraea   Κλιματική αλλαγή και γενετική
4                                       προσαρμογή
Παλαιότερες κλιματικές αλλαγές




       Petit et al. 1999
                           Κλιματική αλλαγή και γενετική
5                                         προσαρμογή
Τελευταία 5 εκατομμύρια χρόνια




     Lisiecki & Raymo 2005

                             Κλιματική αλλαγή και γενετική
6                                           προσαρμογή
Μεταπαγετώδεις κινήσεις
    δασικών ειδών
     Τα δασοπονικά είδη έχουν υποστεί τις συνέπειες
      παλαιότερων κλιματικών αλλαγών
        Με αμελητέα παρουσία ανθρώπου
     Με τη λήξη των παγετώνων τα δασικά φυτά καλύπτουν
      τη διαθέσιμη περιοχή
        Πιο γρήγορα από ότι προβλέπουν τα μοντέλα (παράδοξο Reid)
     Κατά τις κλιματικές αλλαγές δύο κινήσεις είναι πιθανές
        Προς το βορρά
        Προς μεγαλύτερα υψόμετρα



                                                    Κλιματική αλλαγή και γενετική
7                                                                  προσαρμογή
Μεταπαγετώδης ιστορία – έρευνα




                          Κλιματική αλλαγή και γενετική
8                                        προσαρμογή
Μεταπαγετώδης κίνηση της οξιάς


                            Magri et al. 2006




                      Hatziskakis et al. 2011

                                   Κλιματική αλλαγή και γενετική
9                                                 προσαρμογή
Λεπτομερείς χωρικές αναλύσεις




                      Mouratidis et all. 2009




     Παγγαίο              Κλιματική αλλαγή και γενετική
10                                       προσαρμογή
Λεπτομερείς χωρικές αναλύσεις




                    Μανώλης 2011




     Έβρος

                           Κλιματική αλλαγή και γενετική
11                                        προσαρμογή
Λεπτομερείς χωρικές αναλύσεις




                     Σταμέλλου 2011




Μενοίκιο

                             Κλιματική αλλαγή και γενετική
12                                          προσαρμογή
Συμπεράσματα για καταφύγια
  Πολλά μικρά και κοντινά καταφύγια με διαφορετική
   γενετική σύσταση
      Πολλαπλοί παγετώδεις κύκλοι
      Συνήθως σε φαράγγια σε πρόποδες υψηλών βουνών
  Μεταπαγετώδης κίνηση
    Μείξη γραμμών καταγωγής
    Δυνατότητα παραμονής πληθυσμών με αλλαγή
     υψομέτρου
    Τοπογραφία πολύ πιο καθοριστική από την
     προσαρμογή
                                        Κλιματική αλλαγή και γενετική
13                                                     προσαρμογή
Ερωτήματα
  Μπορούν να υπάρξουν “καταφύγια” για την
   κλιματική αλλαγή που αναμένουμε;
      Που μπορεί να είναι αυτά;
  Υπάρχει περιθώριο κίνησης προς τα βόρεια ή προς τα
   πάνω για συγκεκριμένους πληθυσμούς;
  Υπάρχει περιθώριο προσαρμογής;
  Ποιοι ανθρωπογενείς παράγοντες επιδρούν περιοριστικά
   στην προσαρμογή ή στην κίνηση;
  Πως μπορούμε να διαχειριστούμε τους πληθυσμούς
   ώστε να αυξηθούν οι πιθανότητες επιβίωσής τους;
                                          Κλιματική αλλαγή και γενετική
14                                                       προσαρμογή
Ερευνητικές προτεραιότητες
  Αναγνώριση πληθυσμών με σημαντική ποικιλότητα
     Καταφύγια, σημεία συνάντησης...
  Αναγνώριση θέσεων νέων πιθανών καταφυγίων
     Πληθυσμοί που μπορούν να παραμείνουν στη θέση
      τους
  Πρόβλεψη κινήσεων με βάση την τοπογραφία κάτω από
   διάφορα σενάρια κλιματικής αλλαγής
  Ποικιλότητα σε προσαρμοστικούς χαρακτήρες
  Διερεύνηση δυνατοτήτων μεταφοράς υλικού
  Διατύπωση διαχειριστικών προτάσεων
                                         Κλιματική αλλαγή και γενετική
15                                                      προσαρμογή
Ευχαιστώ!

More Related Content

Γενετική προσαρμογή των δασοπονικών ειδών στην κλιματική αλλαγή: μαθήματα από το παρελθόν

  • 1. Γενετική προσαρμογή των δασοπονικών ειδών στην κλιματική αλλαγή: μαθήματα από το παρελθόν Αριστοτέλης Χ. Παπαγεωργίου Εργαστήριο Δασικής Γενετικής ΔΠΘ, Τμήμα Δασολογίας & Διαχείρισης Περιβάλλοντος & Φυσικών Πόρων Ορεστιάδα
  • 2. Γενετική ποικιλότητα  Βασική προϋπόθεση προσαρμογής  Διατήρηση πληθυσμών και ειδών  Σταθερότητα βιοκοινοτήτων και οικοσυστημάτων  Σταθερή παροχή προϊόντων και υπηρεσιών  Γενετικό σύστημα  Κύκλος γενετικής πληροφορίας  Μηχανισμός παραγωγής γενετικής ποικιλότητας  Αντικείμενο των δράσεων προστασίας  Προωθεί την προσαρμογή Κλιματική αλλαγή και γενετική 2 προσαρμογή
  • 3. Επιπτώσεις κλιματικής αλλαγής  Εξαφάνιση ειδών και πληθυσμών  Απώλεια σπάνιων ειδών  Απώλεια σημαντικών πληθυσμών  Κατακερματισμός  Προσαρμογή  Μείωση πληθυσμιακού μεγέθους και πυκνότητας  Γενετική εκτροπή και ομομειξία  Αλλαγή συχνοτήτων αλληλομόρφων γονιδίων  Ειδογέννεση, απότομες αλλαγές στη γενετική σύσταση  Μετανάστευση στα βόρεια και στα ορεινά  Ιδρυτικό φαινόμενο  “nowhere to go” – εξαφάνιση Κλιματική αλλαγή και γενετική 3 προσαρμογή
  • 4. Αλλαγές γεωγραφικών ορίων Quercus petraea Κλιματική αλλαγή και γενετική 4 προσαρμογή
  • 5. Παλαιότερες κλιματικές αλλαγές Petit et al. 1999 Κλιματική αλλαγή και γενετική 5 προσαρμογή
  • 6. Τελευταία 5 εκατομμύρια χρόνια Lisiecki & Raymo 2005 Κλιματική αλλαγή και γενετική 6 προσαρμογή
  • 7. Μεταπαγετώδεις κινήσεις δασικών ειδών  Τα δασοπονικά είδη έχουν υποστεί τις συνέπειες παλαιότερων κλιματικών αλλαγών  Με αμελητέα παρουσία ανθρώπου  Με τη λήξη των παγετώνων τα δασικά φυτά καλύπτουν τη διαθέσιμη περιοχή  Πιο γρήγορα από ότι προβλέπουν τα μοντέλα (παράδοξο Reid)  Κατά τις κλιματικές αλλαγές δύο κινήσεις είναι πιθανές  Προς το βορρά  Προς μεγαλύτερα υψόμετρα Κλιματική αλλαγή και γενετική 7 προσαρμογή
  • 8. Μεταπαγετώδης ιστορία – έρευνα Κλιματική αλλαγή και γενετική 8 προσαρμογή
  • 9. Μεταπαγετώδης κίνηση της οξιάς Magri et al. 2006 Hatziskakis et al. 2011 Κλιματική αλλαγή και γενετική 9 προσαρμογή
  • 10. Λεπτομερείς χωρικές αναλύσεις Mouratidis et all. 2009 Παγγαίο Κλιματική αλλαγή και γενετική 10 προσαρμογή
  • 11. Λεπτομερείς χωρικές αναλύσεις Μανώλης 2011 Έβρος Κλιματική αλλαγή και γενετική 11 προσαρμογή
  • 12. Λεπτομερείς χωρικές αναλύσεις Σταμέλλου 2011 Μενοίκιο Κλιματική αλλαγή και γενετική 12 προσαρμογή
  • 13. Συμπεράσματα για καταφύγια  Πολλά μικρά και κοντινά καταφύγια με διαφορετική γενετική σύσταση  Πολλαπλοί παγετώδεις κύκλοι  Συνήθως σε φαράγγια σε πρόποδες υψηλών βουνών  Μεταπαγετώδης κίνηση  Μείξη γραμμών καταγωγής  Δυνατότητα παραμονής πληθυσμών με αλλαγή υψομέτρου  Τοπογραφία πολύ πιο καθοριστική από την προσαρμογή Κλιματική αλλαγή και γενετική 13 προσαρμογή
  • 14. Ερωτήματα  Μπορούν να υπάρξουν “καταφύγια” για την κλιματική αλλαγή που αναμένουμε;  Που μπορεί να είναι αυτά;  Υπάρχει περιθώριο κίνησης προς τα βόρεια ή προς τα πάνω για συγκεκριμένους πληθυσμούς;  Υπάρχει περιθώριο προσαρμογής;  Ποιοι ανθρωπογενείς παράγοντες επιδρούν περιοριστικά στην προσαρμογή ή στην κίνηση;  Πως μπορούμε να διαχειριστούμε τους πληθυσμούς ώστε να αυξηθούν οι πιθανότητες επιβίωσής τους; Κλιματική αλλαγή και γενετική 14 προσαρμογή
  • 15. Ερευνητικές προτεραιότητες  Αναγνώριση πληθυσμών με σημαντική ποικιλότητα  Καταφύγια, σημεία συνάντησης...  Αναγνώριση θέσεων νέων πιθανών καταφυγίων  Πληθυσμοί που μπορούν να παραμείνουν στη θέση τους  Πρόβλεψη κινήσεων με βάση την τοπογραφία κάτω από διάφορα σενάρια κλιματικής αλλαγής  Ποικιλότητα σε προσαρμοστικούς χαρακτήρες  Διερεύνηση δυνατοτήτων μεταφοράς υλικού  Διατύπωση διαχειριστικών προτάσεων Κλιματική αλλαγή και γενετική 15 προσαρμογή