цахилгаан соронзон орон
- 2. Цахилгаан орны үүсэл
Физикийн шинжлэх ухаанд цахилгаан
цэнэгийн эргэн тойрон дахь орон зай нь
эсвэл хугацаанаас хамааран өөрчлөгдөх
соронзон орны орчин нь цахилгаан орон
гэж нэрлэгддэг шинж чанарыг агуулж
байдаг. Энэхүү цахилгаан орон нь бусад
цахилгаан цэнэгтэй биеүүдэд хүчний
үйлчлэл үзүүлдэг. Цахилгаан ороны
ойлголтыг Майкл Фарадей физикт оруулж
ирсэн.
- 3. Соронзон орны үүсэл
Соронзон орон нь
гүйдэлтэй
дамжуулагчын эргэн
тойронд үүсдэг.
1821 онд Ханс
Кристиан Эрстед
жирийн соронзон
луужингийн зүү
цахилгаан гүйлгэсэн
утасны дэргэд тавихад
хөдөлж байгааг анх
олж мэджээ.
- 4. Цахилгаан соронзон орон
Цахилгаан соронзон нь байгалийн дөрвөн үндсэн
харилцан үйлчлэлийн нэг. Цахилгаан цэнэгтэй бөөмсийн
хоорондын харилцан үйлчлэлийг бий болгодог хүч бөгөөд
үүний явагах огторгуйн хэсгийг цахилгаан соронзон орон
гэнэ.
Татах хүчийг эс тооцвол цахилгаан соронзон үйлчлэл нь
өдөр тутмын амьдралд тохиолдох бараг бүх үзэгдлийн
шалтгаан болно. Жишээлбэл материаллаг зүйлсийг
түлхэх/татах нь бидний болон материаллаг зүйлсийн
молекулуудын хоорондын хүчнээс үүднэ. Эдгээр нь
цаашлаад атом хоорондын үйлчлэлээр бий болдог.
Атом дахь электрон, протонуудыг барьцалдуулдаг,
молекукул дахь атомуудыг барьцалдуулдаг хүч нь мөн
цахилгаан соронзон хүч юм. Ийнхүү тус хүч атомуудыг
тойрон эргэх электронуудын харилцан үйлчлэлийн дүнд
үүсэх химийн процессүүдийг мөн захирдаг болно.
- 5. Цахилгаан соронзон хүч нь цахилгаан орон, соронзон орны аль
алинд илэрхийгээр үзэгдэнэ: энэ хоѐр нь ердөө л цахилгаан
соронзонгийн хоѐр төрх, иймд хоорондоо нарийн уялдаатай.
Цахилгаан орон өөрчлөгдөхөд соронзон орон үүсч, урвуугаараа
мөн адилаар соронзон орны өөрчлөлтөөр цахилгаан орон үүснэ.
Энэ үзэгдлийг цахилгаан соронзон индукцлэл гэх бөгөөд
цахилгаан генератор, индукцийн мотор, трансформатор ажиллах
үндэс суурь болно. Математикийн хувьд соронзон ба цахилгаан
орнууд нь 4-векторын байдлаар харьцангуй хөдөлгөөнөөр
солигддог.
Цахилгаан орон нь цахилгаан потенциал(батарэйн хүчдэл гэх
мэт), цахилгаан гүйдэл(гар чийдэнгээр урсах цахилгаан гэх мэт)
зэрэг түгээмэл үзэгдлүүдийн үр дүнд бий болдог. Соронзон орон
нь соронзонтой холбогддог хүчний эх үүсвэр болно.
Цахилгаан соронзон хүч нь фотон, виртуал фотон гэсэн мэдээлэл
дамжуулах бөөмсийн дамжуулалтаар ажиллана. Биетүүд нь өөр
өөр хоорондоо мэдээлэл дамжуулах бөөм солилцсоноор
ойлголцох хүч үүсч, солилцоо нь бөөмсүүдийг хооронд нь түлхэх
буюу татахын оронд эдгээрийг солилцуулах бөөмсүүдийн шинж
чанарыг өөрчилнө.
Цахилгаан соронзонгийн онолын хувьдах судалгааны үр дүнд
1905 онд Алберт Эйнштейн харьцангуйн тусгай онолыг
хөгжүүлж бий болгожээ.
- 6. Цахилгаан соронзон орныг ашигласан
эмнэлэгийн төхөөрөмж
Компьютер томографын
аппарат
Энэ аппарат нь цахилгаан
соронзон орон дээр
тулгуурласан эрүүл
мэндийн аппарат юм.
Уг аппарат нь цахилгаан
соронзон долгионы
нөлөөгөөр өвчнийг
илрүүлдэг онцлогтой ба
олон төрлийн үйлдэлтэй
юм.
- 7. Үүнд:
PET-CT - хавдарыг эрт үед нь оношлох чадвартай
бөгөөд эрхтэнийг 360 градусын өнцгөөр харах
боломжтой.
64-сувагтай MD-CT - дотор эрхтнийг нэг тэнхлэгээс 64
зүслэгээр харуулах боломжтой.
MRI - Цацрагт туяаны хор нөлөөгүй өндөр хүчин
чадалтай аппарат.
Ангиографийн аппарат - зүрх судас, тархины өвчнийг
оношлоход зориулагдсан гэх мэт төрлүүд байдаг.
- 8. Мөн цахилгаан соронзон орныг эмнэлэгт
хэрэглэхээс гадна зэр зэвсгын үйлдвэрлэлд
өргөн хэрэглэх болжээ. Жишээлбэл АНУ-ын
тэнгисийн цэргийнхэн 160 км хүртэлх зайд
байрлах байг устгах чадвартай дэлхийн
хамгийн хүчирхэг их бууг туршсан байна.
Энэхүү цахилгаан соронзон их буу 9 кг жинтэй
сумыг агаарт дууны хурдаас 7 дахин их хурдаар
буудах чадвартай юм. Уг бууны сум 160 км зайг
1 минутэд туулах бөгөөд байг онох нарийвчлал
уламжлалт их буутай адил байгаа ажээ.
