Πανουγιάς
- 2. Ο Πανουγιάς Ξηρός γεννήθηκε το 1759 (ή το 1767) στο χωριό Δρέμισσα κοντά στην Άμφισσα. Ήταν γιος του προεστού του χωριού, Δημήτρη Ξηρού. Δρέμισσα, το 1915 μετονομάστηκε σε Πανουγιάς Κανονικά το όνομά του θα ήταν Δημήτρης, αλλά ο νονός του νομίζοντας ότι πρόκειται για κορίτσι, του έδωσε το όνομα Πανωραία.
- 3. Δρέμισσα Ύστερα από αυτό ο πατέρας του θεώρησε γρουσουζιά να αλλάξει το όνομα και απλά το μετέτρεψε στο αρσενικό του, δηλαδή σε Πανουγιάς. Ο Πανουγιάς μεγαλώνοντας το αγάπησε και το χρησιμοποιούσε και ως όνομα και ως επίθετο, υπογράφοντας ως Πανουγιάς Πανουγιάς.
- 4. Σε ηλικία 16 ετών θα καταδικαστεί σε απαγχονισμό, επειδή πάνω σε καβγά σκότωσε έναν Οθωμανό μπέη για την αγάπη μιας κοπέλας. Γλίτωσε τον θάνατο ύστερα από την παρέμβαση ενός σημαντικού Οθωμανού της περιοχής, του Δελή Αχμέτ, ο οποίος και τον πήρε στην υπηρεσία του. Σάλωνα 18ος αιώνας
- 5. Κλέφτες Σύντομα ο Δελή Αχμέτ θα γίνει κλέφτης και ο Πανουγιάς θα τον ακολουθήσει ως πρωτοπαλίκαρό του. Λίγο αργότερα, σε μια σύγκρουση, ο Δελή Αχμέτ θα χάσει τη ζωή του και ο Πανουγιάς θα τον διαδεχτεί στην αρχηγία.
- 6. Ανδρέας Ανδρούτσος Στη συνέχεια ο Πανουγιάς θα συνεργαστεί με τον ξακουστό κλέφτη Ανδρέα Ανδρούτσο (πατέρα του Οδυσσέα Ανδρούτσου). Μαζί θα πάρουν μέρος στις, υποκινούμενες από τη Ρωσία, επαναστάσεις των αδερφών Ορλώφ (1770) και του Λάμπρου Κατσώνη (1787).
- 7. Τα επόμενα χρόνια η φήμη του Πανουργιά θα γιγαντωθεί και το 1813 ο Αλή Πασάς για να απαλλαγεί από αυτόν θα τον διορίσει αρματολό της Άμφισσας. Γρήγορα ο Αλή Πασάς θα δυσαρεστηθεί από τον απείθαρχο Πανουργιά, θα του αφαιρέσει το αρματολίκι και θα επιδιώξει τη σύλληψή του. Αλή Πασάς
- 8. Άποψη του κάστρου των Ιωαννίνων στις αρχές του 19ου αιώνα Ο αξιωματικός του Αλή Πασά, Οδυσσέας Ανδρούτσος, θα αναλάβει την καταδίωξη του Πανουργιά. Παρά όμως το συνεχές κυνήγι δεν θα καταφέρει να τον συλλάβει. Κατάφερε όμως να εντοπίσει τη γυναίκα και τις κόρες του, τις οποίες τις μεταφέρει αλυσοδεμένες στα Ιωάννινα.
- 9. Ο Πανουγιάς ξεσηκώνει οπλαρχηγούς της Φωκίδας Το 1817, για να σώσει την οικογένειά του, ο Πανουγιάς θα παραδοθεί στον Αλή Πασά. Για τρία χρόνια θα ζήσει κάτω από στενή επιτήρηση στα Ιωάννινα. Το 1820, ενώ ήδη ο Αλή Πασάς βρίσκεται σε διαμάχη με τον Σουλτάνο, ο Πανουγιάς θα δραπετεύσει και θα επιστρέψει στην πατρίδα του. Εκεί θα μυηθεί στη Φιλική Εταιρεία και αμέσως θα ξεκινήσει τις προετοιμασίες για τον μεγάλο ξεσηκωμό.
- 10. Στις 26 Μαρτίου του 1821, μαζί με άλλους οπλαρχηγούς της περιοχής του, ξεκινάει την πολιορκία της Άμφισσας. Στις 10 Απριλίου θα πέσει στα χέρια τους. Είναι η πρώτη μεγάλη επιτυχία του αγώνα.
- 11. Αθανάσιος Διάκος Στη συνέχεια μαζί με τον Αθανάσιο Διάκο και τον Δυοβουνιώτη θα προσπαθήσουν να ανακόψουν τους Κιοσέ Μεχμέτ και τον Ομέρ Βρυώνη να φτάσουν στην Πελοπόννησο. Αποφασίζουν τα κλείσουν τα περάσματα του Σπερχειού ποταμού.
- 12. Στις 23 Απριλίου, μετά από ισχυρή οθωμανική επίθεση, ο Πανουγιάς αναγκάζεται να υποχωρήσει από το πέρασμα της Ηράκλειας που υπερασπιζόταν. Διαφεύγει στα ορεινά τραυματισμένος. Ανάλογη ήταν και η τύχη του Δυοβουνιώτη στον Γοργοπόταμο, ενώ στην Αλαμάνα ο Διάκος αιχμαλωτίζεται. Χάρτης στο πεδίο μάχης της Αλαμάνας. (σχεδίαση Δ.Μπόπης)
- 13. Λίγες μέρες αργότερα ο Πανουγιάς θα σταθεί στο πλευρό του Οδυσσέα Ανδρούτσου για να εμποδίσουν την πορεία του Ομέρ Βρυώνη προς την Άμφισσα. Ο Ανδρούτσος θα οχυρωθεί στο χάνι της Γραβιάς, ενώ ο ίδιος στα γύρω υψώματα. Έχοντας ελάχιστες απώλειες θα πετύχουν τον στόχο τους. Η μάχη στη Γραβιά
- 14. Νάκος Πανουγιάς, σε προχωρημένη ηλικία Μετά τη Γραβιά, ο Πανουγιάς θα αναθέσει την αρχηγία του στρατιωτικού σώματός του στον γιο του Νάκο και ο ίδιος θα ασχοληθεί ενεργά με την πολιτική οργάνωση του αγώνα.
- 15. Οδυσσέας Ανδρούτσος Κατά τη διάρκεια της εμφύλιας διαμάχης των Ελλήνων, συνεχώς θα προσπαθεί να συμφιλιώσει τις αντίπαλες παρατάξεις. Θα προσπαθήσει χωρίς επιτυχία να σώσει τον Οδυσσέα Ανδρούτσο από την καταδίκη σε εκτέλεση.
- 16. Ο Πανουγιάς θα ευτυχήσει να προλάβει να δει την Ελλάδα ελεύθερη. Θα φύγει από τη ζωή στις 4 Αυγούστου του 1834 ως ένας από τους πλέον αγαπητούς οπλαρχηγούς του 1821.