ݺߣ

ݺߣShare a Scribd company logo
Лекц. 3

ЗАХ ЗЭЭЛИЙН ЭРЭЛТ,
НИЙЛҮҮЛЭЛТ

© 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.

2-1
Сэдвийн хүрээнд:
1. Эрэлт, түүнд нөлөөлөх хүчин зүйлс
2. Нийлүүлэлт, түүнд нөлөөлөх хүчин
зүйлс
3. Эрэлт, Нийлүүлэлтийн функцийн
хэрэглээ
4. Засгийн газрын нөлөөлөл.

© 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.

2-2
Зах зээлийн тэнцвэрт нөлөөлөх хүчин
зүйл
1. Эрэлтийн үнийн бус хүчин зүйл
2. Нийлүүлэлтийн үнийн бус хүчин зүйл
1. Эрэлтийн өөрчлөлт – Эрэлтийн үнийн бус хүчин хүчин зүйлс нөлөөлснөөр эрэлт
баруун, зүүн тийш шилжилт хийдэг. Нийлүүлэлт тогтмол хэвээр байхад.
2. Нийлүүлэлтийн өөрчлөлт – Нийлүүлэлтийн үнийн бус хүчин хүчин зүйлс
нөлөөлснөөр нийлүүлэлт баруун, зүүн тийш шилжилт хийдэг. Эрэлт тогтмол хэвээр
байхад.
Төрийн бодлогоор зах зээлийн тэнцвэрт нөлөөлөх – Эдийн засагт оролцогч
гол субъект бол төр юм. Төр өмнө нь хэлсэнчлэн дараах 5 байдлаар ЗЗ-ийн тэнцвэрт
нөлөө үзүүлнэ
1. Үнийн тааз тогтоох
2. Үнийн шалыг тогтоох
3. Татвар ноогдуулах
4. Татаасын хөнгөлөлт үзүүлэх
5. Квот тогтоох
© 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.

2-3
Зах зээлийн тэнцвэр
 Тэнцвэр – Эрэлт нийлүүлэлтийн харилцан
огтлолцлын цэгийг юм.
 Илүүдэл эрэлт: Тодорхой заагдсан үнийн
түвшин нийт эрэлтийн тоо хэмжээ
нийлүүлэлтээс давах үзэгдэл/Хомсдол/
 Илүүдэл нийлүүлэлт: Тодорхой үнийн
түвшинд нийт нийлүүлэлт, эрэлтийн тоо
хэмжээнээс давах үзэгдэл/Илүүдэл/

© 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.

2-4
Тэнцвэр түүнд нөлөөлөх хүчин зүйлс:
1. Эрэлтийн үнийн бус хүчин зүйлсийн
өөрчлөлт
2. Нийлүүлэлт үнийн бус хүчин
зүйлсийн өөрчлөлт

© 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.

2-5
p , $ per kg

График 2.6 Зах зээлийн тэнцвэр
Тэнцвэрээс дээгүүр
үнэ

Тэнцвэрийн цэг!
Excess supply = 39
S

3.95
e

3.30
2.65

Excess demand = 39

Тэнцвэрээс
доогуур үнэ

0

176

Тэнцвэрээс дээгүүр
нийлүүлтийн хэмжээ

194

Тэнцвэрээс доогуур
нийлүүлэлтийн хэмжээ
© 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.

207

220

Тэнцвэрээс доогуур
D
эрэлтийн хэмжээ

233
246
Q , Million kg of pork per year

Эрэлтийн тоо хэмжээ...
2-6
Тэнцвэрийн хүчин зүйлсийн математик
загварчлал
 Эрэлтийн функц: Qd = 286 − 20p
 Нийлүүлэлтийн функц: Qs = 88 + 40p
 Тэнцвэр нь:
Qd = Qs
286 − 20p = 88 + 40p
60p = 198
P = $3.30
Q = 286 – 20(3.3) = 220
© 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.

2-7
График 2.7a Эрэлтийн муруйн өөрчлөлтөөс
хамаарсан тэнцвэрийн нөлөөлөл
p , $ per kg

A $0.60 Үнийн өөрчлөлтөөс хамааран
эрэлтийн муруй гадагш шилжсэн.
Шинэ тэнцвэрийн
цэг
e2

3.50
3.30

S
D2

e1

D1

Анхны үнийн түвшин
дэх илүүдэл эрэлт….

Илүүдэл эрэлт = 12

0

176

220

228 232

Q, Million kg of pork per year
© 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.

2-8
p , $ per kg

График 2.7b Нийлүүлэлтийн муруйн
шилжилтээс хамаарсан тэнцвэрийн нөлөөлөл
A $0.25 –өөр өсөж нийлүүлэлтийн муруй
зүүн тийш шилжсэн
Шинэ тэнцвэрийн
цэг
S2
S1

e2

3.55
3.30

e1
D

Анхны үнийн үе
дэхь илүүдэл
нийлүүлэлт

Илүүдэл эрэлт = 15

0

176

205

215 220
Q, Million kg of pork per year

© 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.

2-9
Хэлэлцэх асуудал 2.3: Шийдэл
1. Гахайн махны тэнцвэрт үнийг тодорхойлоё.

Qd = 286−20p
Qs = 178 + 40p−60ph
286−20p = 178 + 40p−60ph
60p = 108 – 60ph
p = 1.8 – ph

© 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.

2-10
Хэлэлцэх асуудал 2.4

© 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.

2-11
p , Pr ice of r ice per pound

График 2.8 Япон улс будааны импортод
хориг тавьж үнэ өссөн бол
–

будааны импортод хориг
тавьснаар нийт нийлүүлтийн
өөрчлөлтийн хэмжээ

(квоттой) S

S (квотгүй байхад)

e2

p2

p1

Шинэ тэнцвэрийн
цэг

e1

D
Q2
© 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.

Q1

Q, Tons of r ice per year
2-12
Хэлэлцэх асуудал 2.5

© 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.

2-13
p , $ per gallon

График 2.9 Түлшний үнийн тааз
Нийлүүлэлт зүүн
тийш шилжсэн

S1

S2

Гэхдээ нэг үнийн түвшинд
нийлүүлэлт хийгдсээр байх
болно.…..

e1

–

p p1 = p1

Price ceiling

D

Аль илүүдлийг
үүсгэх вэ?

Q1= Qd

Qs

Илүүдэл эрэлт

© 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.

Q , Gallons of gasoline per month
2-14
Яагаад эрэлт хэрэгцээ нийлүүлэлттэй
тэнцдэггүй вэ?
 Пүүсүүд тодорхой хэмжээний үнийн түвшинд
тодорхой
хэмжээтэй
бүтээгдэхүүнийг
үйлдвэрлэдэг, мөн хэрэглэгчид тодорхой
хэрэгцээний бараа бүтээгдэхүүний худалдаж
авах сонирхолтой байдаг энэ тэнцвэр бодит
байдлаар огт тогтоогддоггүй.
 Жнь: Үнийн тааз.

© 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.

2-15
Хэрэглэгч ба үйлдвэрлэгчийн хожоо
Pd,Ps
A

P3

Хэрэглэгчийн
хожоо

Ps=f(Qs)

P2

P*

B

E*

P4

P1

Pd=f(Qd)
Q2

© 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.

Q*

Qd,Qs
2-16
Үнийн тааз
Pd,Ps

P’s=f(Qs)
Ps=f(Qs)

E1*

Хомсдол

P1*
P*

P

E*

B

A

Pd=f(Qd)
QA Q1* Q*
© 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.

QB

Qd,Qs
2-17
Үнийн шал
Pd,Ps
Илүүдэл
Ps=f(Qs)
A

P

B

P*

E*
Далд эдийн засаг

P1*

E1*

Pd=f(Qd)
QA Q1*
© 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.

Q*

QB

Pd=f(Qd)
Qd,Qs
2-18
Төрөөс татвар ногдуулсан
Pd,Ps
P2

P1s=f(Qs)

A

Ps=f(Qs)
Pd

B

P*
P1

C
G

Ps

F

E1 *

P0

E*

R

N
Pd=f(Qd)

K
Q1*

© 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.

Q*

Qd,Qs
2-19
Төрөөс татаас өгсөн
Pd,Ps
P2
Ps

Ps=f(Qs)

A

B

P*

C

Pd
P2

E*

K
L

P1

P1s=f(Qs)

M

E1 *

R
Pd=f(Qd)
Q*

P0

N

Q1*

Qd,Qs
2-20
© 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.

2-21

More Related Content

What's hot (20)

Макро эдийн засгийн судлах зүйл, үндсэн зорилго ба асуудал
Макро эдийн засгийн судлах зүйл, үндсэн зорилго ба асуудал Макро эдийн засгийн судлах зүйл, үндсэн зорилго ба асуудал
Макро эдийн засгийн судлах зүйл, үндсэн зорилго ба асуудал
Adilbishiin Gelegjamts
Үйлдвэрлэлийн хүчин зүйлс
Үйлдвэрлэлийн хүчин зүйлсҮйлдвэрлэлийн хүчин зүйлс
Үйлдвэрлэлийн хүчин зүйлс
Just Burnee
эрэлт ба нийлүүлэлт
эрэлт ба нийлүүлэлтэрэлт ба нийлүүлэлт
эрэлт ба нийлүүлэлт
Just Burnee
Үйлдвэрлэлийн зардал
Үйлдвэрлэлийн зардалҮйлдвэрлэлийн зардал
Үйлдвэрлэлийн зардал
Gantulga Jargalsaikhan
Lecture 1. Хэрэглэгчийн төсвийн хязгаарлалт
Lecture 1. Хэрэглэгчийн төсвийн хязгаарлалт Lecture 1. Хэрэглэгчийн төсвийн хязгаарлалт
Lecture 1. Хэрэглэгчийн төсвийн хязгаарлалт
hicheel2020
Хэрэглэгчийн сонголт
Хэрэглэгчийн сонголт Хэрэглэгчийн сонголт
Хэрэглэгчийн сонголт
Adilbishiin Gelegjamts
Лекц-2 Эдийн засгийн судлах зүйл, судлагааны арга
Лекц-2 Эдийн засгийн судлах зүйл, судлагааны аргаЛекц-2 Эдийн засгийн судлах зүйл, судлагааны арга
Лекц-2 Эдийн засгийн судлах зүйл, судлагааны арга
Just Burnee
Капитал гэж вэ?
Капитал гэж вэ?Капитал гэж вэ?
Капитал гэж вэ?
yanjika
Lecture 2.2019 2020
Lecture 2.2019 2020Lecture 2.2019 2020
Lecture 2.2019 2020
hicheel2020
Үйлдвэрлэлийн зардал-1а /тогтмол болон хувьсах зардал гэх мэт.../
Үйлдвэрлэлийн зардал-1а /тогтмол болон хувьсах зардал гэх мэт.../ Үйлдвэрлэлийн зардал-1а /тогтмол болон хувьсах зардал гэх мэт.../
Үйлдвэрлэлийн зардал-1а /тогтмол болон хувьсах зардал гэх мэт.../
Adilbishiin Gelegjamts
Үйлдвэрлэлийн функц /Хураангуй/
Үйлдвэрлэлийн функц /Хураангуй/Үйлдвэрлэлийн функц /Хураангуй/
Үйлдвэрлэлийн функц /Хураангуй/
Adilbishiin Gelegjamts
Лекц №-11 Олигополь зах зээл
Лекц №-11 Олигополь зах зээлЛекц №-11 Олигополь зах зээл
Лекц №-11 Олигополь зах зээл
Just Burnee
санхүүгийн зах зээл, ббсб
санхүүгийн зах зээл, ббсбсанхүүгийн зах зээл, ббсб
санхүүгийн зах зээл, ббсб
Nomin-Erdene Gantur
Үндэсний тооцооны систем /Үндэсний нийт бүтээгдэхүүн, Дотоодын нийт бүтээгдэх...
Үндэсний тооцооны систем /Үндэсний нийт бүтээгдэхүүн, Дотоодын нийт бүтээгдэх...Үндэсний тооцооны систем /Үндэсний нийт бүтээгдэхүүн, Дотоодын нийт бүтээгдэх...
Үндэсний тооцооны систем /Үндэсний нийт бүтээгдэхүүн, Дотоодын нийт бүтээгдэх...
Adilbishiin Gelegjamts
төгс өрсөлдөөнт зах зээл /Үйлдвэрлэлийн хэмжээ ба үнэ бүрдэлт/
төгс өрсөлдөөнт зах зээл /Үйлдвэрлэлийн хэмжээ ба үнэ бүрдэлт/ төгс өрсөлдөөнт зах зээл /Үйлдвэрлэлийн хэмжээ ба үнэ бүрдэлт/
төгс өрсөлдөөнт зах зээл /Үйлдвэрлэлийн хэмжээ ба үнэ бүрдэлт/
Adilbishiin Gelegjamts
Макро эдийн засгийн судлах зүйл, үндсэн зорилго ба асуудал
Макро эдийн засгийн судлах зүйл, үндсэн зорилго ба асуудал Макро эдийн засгийн судлах зүйл, үндсэн зорилго ба асуудал
Макро эдийн засгийн судлах зүйл, үндсэн зорилго ба асуудал
Adilbishiin Gelegjamts
Үйлдвэрлэлийн хүчин зүйлс
Үйлдвэрлэлийн хүчин зүйлсҮйлдвэрлэлийн хүчин зүйлс
Үйлдвэрлэлийн хүчин зүйлс
Just Burnee
эрэлт ба нийлүүлэлт
эрэлт ба нийлүүлэлтэрэлт ба нийлүүлэлт
эрэлт ба нийлүүлэлт
Just Burnee
Lecture 1. Хэрэглэгчийн төсвийн хязгаарлалт
Lecture 1. Хэрэглэгчийн төсвийн хязгаарлалт Lecture 1. Хэрэглэгчийн төсвийн хязгаарлалт
Lecture 1. Хэрэглэгчийн төсвийн хязгаарлалт
hicheel2020
Лекц-2 Эдийн засгийн судлах зүйл, судлагааны арга
Лекц-2 Эдийн засгийн судлах зүйл, судлагааны аргаЛекц-2 Эдийн засгийн судлах зүйл, судлагааны арга
Лекц-2 Эдийн засгийн судлах зүйл, судлагааны арга
Just Burnee
Капитал гэж вэ?
Капитал гэж вэ?Капитал гэж вэ?
Капитал гэж вэ?
yanjika
Үйлдвэрлэлийн зардал-1а /тогтмол болон хувьсах зардал гэх мэт.../
Үйлдвэрлэлийн зардал-1а /тогтмол болон хувьсах зардал гэх мэт.../ Үйлдвэрлэлийн зардал-1а /тогтмол болон хувьсах зардал гэх мэт.../
Үйлдвэрлэлийн зардал-1а /тогтмол болон хувьсах зардал гэх мэт.../
Adilbishiin Gelegjamts
Үйлдвэрлэлийн функц /Хураангуй/
Үйлдвэрлэлийн функц /Хураангуй/Үйлдвэрлэлийн функц /Хураангуй/
Үйлдвэрлэлийн функц /Хураангуй/
Adilbishiin Gelegjamts
Лекц №-11 Олигополь зах зээл
Лекц №-11 Олигополь зах зээлЛекц №-11 Олигополь зах зээл
Лекц №-11 Олигополь зах зээл
Just Burnee
санхүүгийн зах зээл, ббсб
санхүүгийн зах зээл, ббсбсанхүүгийн зах зээл, ббсб
санхүүгийн зах зээл, ббсб
Nomin-Erdene Gantur
Үндэсний тооцооны систем /Үндэсний нийт бүтээгдэхүүн, Дотоодын нийт бүтээгдэх...
Үндэсний тооцооны систем /Үндэсний нийт бүтээгдэхүүн, Дотоодын нийт бүтээгдэх...Үндэсний тооцооны систем /Үндэсний нийт бүтээгдэхүүн, Дотоодын нийт бүтээгдэх...
Үндэсний тооцооны систем /Үндэсний нийт бүтээгдэхүүн, Дотоодын нийт бүтээгдэх...
Adilbishiin Gelegjamts
төгс өрсөлдөөнт зах зээл /Үйлдвэрлэлийн хэмжээ ба үнэ бүрдэлт/
төгс өрсөлдөөнт зах зээл /Үйлдвэрлэлийн хэмжээ ба үнэ бүрдэлт/ төгс өрсөлдөөнт зах зээл /Үйлдвэрлэлийн хэмжээ ба үнэ бүрдэлт/
төгс өрсөлдөөнт зах зээл /Үйлдвэрлэлийн хэмжээ ба үнэ бүрдэлт/
Adilbishiin Gelegjamts

Viewers also liked (9)

Эрэлт, нийлүүлэлт ба зах зээлийн тэнцвэр
Эрэлт, нийлүүлэлт ба зах зээлийн тэнцвэр Эрэлт, нийлүүлэлт ба зах зээлийн тэнцвэр
Эрэлт, нийлүүлэлт ба зах зээлийн тэнцвэр
Adilbishiin Gelegjamts
микро эдийн засаг : судлах зүйл, судалгааны арга
микро эдийн засаг : судлах зүйл, судалгааны аргамикро эдийн засаг : судлах зүйл, судалгааны арга
микро эдийн засаг : судлах зүйл, судалгааны арга
Гончигжавын Болдбаатар
Макро эдийн засаг лекц
Макро эдийн засаг лекцМакро эдийн засаг лекц
Макро эдийн засаг лекц
Just Burnee
эдийн засгийн онолын үндэс
эдийн засгийн онолын үндэсэдийн засгийн онолын үндэс
эдийн засгийн онолын үндэс
tserenda
лекц №1
лекц №1лекц №1
лекц №1
norovsambuu
AI and Machine Learning Demystified by Carol Smith at Midwest UX 2017
AI and Machine Learning Demystified by Carol Smith at Midwest UX 2017AI and Machine Learning Demystified by Carol Smith at Midwest UX 2017
AI and Machine Learning Demystified by Carol Smith at Midwest UX 2017
Carol Smith
Эрэлт, нийлүүлэлт ба зах зээлийн тэнцвэр
Эрэлт, нийлүүлэлт ба зах зээлийн тэнцвэр Эрэлт, нийлүүлэлт ба зах зээлийн тэнцвэр
Эрэлт, нийлүүлэлт ба зах зээлийн тэнцвэр
Adilbishiin Gelegjamts
микро эдийн засаг : судлах зүйл, судалгааны арга
микро эдийн засаг : судлах зүйл, судалгааны аргамикро эдийн засаг : судлах зүйл, судалгааны арга
микро эдийн засаг : судлах зүйл, судалгааны арга
Гончигжавын Болдбаатар
Макро эдийн засаг лекц
Макро эдийн засаг лекцМакро эдийн засаг лекц
Макро эдийн засаг лекц
Just Burnee
эдийн засгийн онолын үндэс
эдийн засгийн онолын үндэсэдийн засгийн онолын үндэс
эдийн засгийн онолын үндэс
tserenda
AI and Machine Learning Demystified by Carol Smith at Midwest UX 2017
AI and Machine Learning Demystified by Carol Smith at Midwest UX 2017AI and Machine Learning Demystified by Carol Smith at Midwest UX 2017
AI and Machine Learning Demystified by Carol Smith at Midwest UX 2017
Carol Smith

More from Just Burnee (20)

лекц № 12 Хүчин зүйлийн зах зээл
лекц № 12 Хүчин зүйлийн зах зээллекц № 12 Хүчин зүйлийн зах зээл
лекц № 12 Хүчин зүйлийн зах зээл
Just Burnee
лекц № 3 ба 4 Эрэлт, Нийлүүлэлт, Мэдрэмж
лекц № 3 ба 4 Эрэлт, Нийлүүлэлт, Мэдрэмжлекц № 3 ба 4 Эрэлт, Нийлүүлэлт, Мэдрэмж
лекц № 3 ба 4 Эрэлт, Нийлүүлэлт, Мэдрэмж
Just Burnee
Лекц №-1 Эдийн засгийн онолын судлах зүйл, судалгааны арга
Лекц №-1 Эдийн засгийн онолын судлах зүйл, судалгааны аргаЛекц №-1 Эдийн засгийн онолын судлах зүйл, судалгааны арга
Лекц №-1 Эдийн засгийн онолын судлах зүйл, судалгааны арга
Just Burnee
үнэ ба бүтээгдэхүүний шийдвэр гаргалт
үнэ ба бүтээгдэхүүний шийдвэр гаргалтүнэ ба бүтээгдэхүүний шийдвэр гаргалт
үнэ ба бүтээгдэхүүний шийдвэр гаргалт
Just Burnee
Үйлдвэрлэл ба зардлын онол
Үйлдвэрлэл ба зардлын онолҮйлдвэрлэл ба зардлын онол
Үйлдвэрлэл ба зардлын онол
Just Burnee
Lecture 4
Lecture 4Lecture 4
Lecture 4
Just Burnee
МЕНЕЖМЕНТИЙН ЭЗО-ийн ХИЧЭЭЛ
МЕНЕЖМЕНТИЙН ЭЗО-ийн ХИЧЭЭЛМЕНЕЖМЕНТИЙН ЭЗО-ийн ХИЧЭЭЛ
МЕНЕЖМЕНТИЙН ЭЗО-ийн ХИЧЭЭЛ
Just Burnee
Сангийн бодлого бодох томъёонууд ЭЗО
Сангийн бодлого бодох томъёонууд ЭЗОСангийн бодлого бодох томъёонууд ЭЗО
Сангийн бодлого бодох томъёонууд ЭЗО
Just Burnee
МУИС-ийн ЗАВХАН СУРГУУЛЬ
МУИС-ийн ЗАВХАН СУРГУУЛЬМУИС-ийн ЗАВХАН СУРГУУЛЬ
МУИС-ийн ЗАВХАН СУРГУУЛЬ
Just Burnee
Ажилгүйдэл баинфляци
Ажилгүйдэл баинфляциАжилгүйдэл баинфляци
Ажилгүйдэл баинфляци
Just Burnee
Хүний хөгжил эдийн засгийн өсөлтийн уялдаа
Хүний хөгжил эдийн засгийн өсөлтийн уялдааХүний хөгжил эдийн засгийн өсөлтийн уялдаа
Хүний хөгжил эдийн засгийн өсөлтийн уялдаа
Just Burnee
Хүнийн хөгжлийн индексийг тооцох аргууд
Хүнийн хөгжлийн индексийг тооцох аргуудХүнийн хөгжлийн индексийг тооцох аргууд
Хүнийн хөгжлийн индексийг тооцох аргууд
Just Burnee
Нийт эрэлт ба нийт нийлүүлэлт, макро эдийн засгийн тэнцвэр
Нийт эрэлт ба нийт нийлүүлэлт, макро эдийн засгийн тэнцвэрНийт эрэлт ба нийт нийлүүлэлт, макро эдийн засгийн тэнцвэр
Нийт эрэлт ба нийт нийлүүлэлт, макро эдийн засгийн тэнцвэр
Just Burnee
National calculation systems
National calculation systemsNational calculation systems
National calculation systems
Just Burnee
Macro economics introduction
Macro economics introductionMacro economics introduction
Macro economics introduction
Just Burnee
National calculation systems
National calculation systemsNational calculation systems
National calculation systems
Just Burnee
лекц № 12 Хүчин зүйлийн зах зээл
лекц № 12 Хүчин зүйлийн зах зээллекц № 12 Хүчин зүйлийн зах зээл
лекц № 12 Хүчин зүйлийн зах зээл
Just Burnee
лекц № 3 ба 4 Эрэлт, Нийлүүлэлт, Мэдрэмж
лекц № 3 ба 4 Эрэлт, Нийлүүлэлт, Мэдрэмжлекц № 3 ба 4 Эрэлт, Нийлүүлэлт, Мэдрэмж
лекц № 3 ба 4 Эрэлт, Нийлүүлэлт, Мэдрэмж
Just Burnee
Лекц №-1 Эдийн засгийн онолын судлах зүйл, судалгааны арга
Лекц №-1 Эдийн засгийн онолын судлах зүйл, судалгааны аргаЛекц №-1 Эдийн засгийн онолын судлах зүйл, судалгааны арга
Лекц №-1 Эдийн засгийн онолын судлах зүйл, судалгааны арга
Just Burnee
үнэ ба бүтээгдэхүүний шийдвэр гаргалт
үнэ ба бүтээгдэхүүний шийдвэр гаргалтүнэ ба бүтээгдэхүүний шийдвэр гаргалт
үнэ ба бүтээгдэхүүний шийдвэр гаргалт
Just Burnee
Үйлдвэрлэл ба зардлын онол
Үйлдвэрлэл ба зардлын онолҮйлдвэрлэл ба зардлын онол
Үйлдвэрлэл ба зардлын онол
Just Burnee
МЕНЕЖМЕНТИЙН ЭЗО-ийн ХИЧЭЭЛ
МЕНЕЖМЕНТИЙН ЭЗО-ийн ХИЧЭЭЛМЕНЕЖМЕНТИЙН ЭЗО-ийн ХИЧЭЭЛ
МЕНЕЖМЕНТИЙН ЭЗО-ийн ХИЧЭЭЛ
Just Burnee
Сангийн бодлого бодох томъёонууд ЭЗО
Сангийн бодлого бодох томъёонууд ЭЗОСангийн бодлого бодох томъёонууд ЭЗО
Сангийн бодлого бодох томъёонууд ЭЗО
Just Burnee
МУИС-ийн ЗАВХАН СУРГУУЛЬ
МУИС-ийн ЗАВХАН СУРГУУЛЬМУИС-ийн ЗАВХАН СУРГУУЛЬ
МУИС-ийн ЗАВХАН СУРГУУЛЬ
Just Burnee
Ажилгүйдэл баинфляци
Ажилгүйдэл баинфляциАжилгүйдэл баинфляци
Ажилгүйдэл баинфляци
Just Burnee
Хүний хөгжил эдийн засгийн өсөлтийн уялдаа
Хүний хөгжил эдийн засгийн өсөлтийн уялдааХүний хөгжил эдийн засгийн өсөлтийн уялдаа
Хүний хөгжил эдийн засгийн өсөлтийн уялдаа
Just Burnee
Хүнийн хөгжлийн индексийг тооцох аргууд
Хүнийн хөгжлийн индексийг тооцох аргуудХүнийн хөгжлийн индексийг тооцох аргууд
Хүнийн хөгжлийн индексийг тооцох аргууд
Just Burnee
Нийт эрэлт ба нийт нийлүүлэлт, макро эдийн засгийн тэнцвэр
Нийт эрэлт ба нийт нийлүүлэлт, макро эдийн засгийн тэнцвэрНийт эрэлт ба нийт нийлүүлэлт, макро эдийн засгийн тэнцвэр
Нийт эрэлт ба нийт нийлүүлэлт, макро эдийн засгийн тэнцвэр
Just Burnee
National calculation systems
National calculation systemsNational calculation systems
National calculation systems
Just Burnee
Macro economics introduction
Macro economics introductionMacro economics introduction
Macro economics introduction
Just Burnee
National calculation systems
National calculation systemsNational calculation systems
National calculation systems
Just Burnee

зах зээлийн тэнцвэр

  • 1. Лекц. 3 ЗАХ ЗЭЭЛИЙН ЭРЭЛТ, НИЙЛҮҮЛЭЛТ © 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved. 2-1
  • 2. Сэдвийн хүрээнд: 1. Эрэлт, түүнд нөлөөлөх хүчин зүйлс 2. Нийлүүлэлт, түүнд нөлөөлөх хүчин зүйлс 3. Эрэлт, Нийлүүлэлтийн функцийн хэрэглээ 4. Засгийн газрын нөлөөлөл. © 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved. 2-2
  • 3. Зах зээлийн тэнцвэрт нөлөөлөх хүчин зүйл 1. Эрэлтийн үнийн бус хүчин зүйл 2. Нийлүүлэлтийн үнийн бус хүчин зүйл 1. Эрэлтийн өөрчлөлт – Эрэлтийн үнийн бус хүчин хүчин зүйлс нөлөөлснөөр эрэлт баруун, зүүн тийш шилжилт хийдэг. Нийлүүлэлт тогтмол хэвээр байхад. 2. Нийлүүлэлтийн өөрчлөлт – Нийлүүлэлтийн үнийн бус хүчин хүчин зүйлс нөлөөлснөөр нийлүүлэлт баруун, зүүн тийш шилжилт хийдэг. Эрэлт тогтмол хэвээр байхад. Төрийн бодлогоор зах зээлийн тэнцвэрт нөлөөлөх – Эдийн засагт оролцогч гол субъект бол төр юм. Төр өмнө нь хэлсэнчлэн дараах 5 байдлаар ЗЗ-ийн тэнцвэрт нөлөө үзүүлнэ 1. Үнийн тааз тогтоох 2. Үнийн шалыг тогтоох 3. Татвар ноогдуулах 4. Татаасын хөнгөлөлт үзүүлэх 5. Квот тогтоох © 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved. 2-3
  • 4. Зах зээлийн тэнцвэр  Тэнцвэр – Эрэлт нийлүүлэлтийн харилцан огтлолцлын цэгийг юм.  Илүүдэл эрэлт: Тодорхой заагдсан үнийн түвшин нийт эрэлтийн тоо хэмжээ нийлүүлэлтээс давах үзэгдэл/Хомсдол/  Илүүдэл нийлүүлэлт: Тодорхой үнийн түвшинд нийт нийлүүлэлт, эрэлтийн тоо хэмжээнээс давах үзэгдэл/Илүүдэл/ © 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved. 2-4
  • 5. Тэнцвэр түүнд нөлөөлөх хүчин зүйлс: 1. Эрэлтийн үнийн бус хүчин зүйлсийн өөрчлөлт 2. Нийлүүлэлт үнийн бус хүчин зүйлсийн өөрчлөлт © 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved. 2-5
  • 6. p , $ per kg График 2.6 Зах зээлийн тэнцвэр Тэнцвэрээс дээгүүр үнэ Тэнцвэрийн цэг! Excess supply = 39 S 3.95 e 3.30 2.65 Excess demand = 39 Тэнцвэрээс доогуур үнэ 0 176 Тэнцвэрээс дээгүүр нийлүүлтийн хэмжээ 194 Тэнцвэрээс доогуур нийлүүлэлтийн хэмжээ © 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved. 207 220 Тэнцвэрээс доогуур D эрэлтийн хэмжээ 233 246 Q , Million kg of pork per year Эрэлтийн тоо хэмжээ... 2-6
  • 7. Тэнцвэрийн хүчин зүйлсийн математик загварчлал  Эрэлтийн функц: Qd = 286 − 20p  Нийлүүлэлтийн функц: Qs = 88 + 40p  Тэнцвэр нь: Qd = Qs 286 − 20p = 88 + 40p 60p = 198 P = $3.30 Q = 286 – 20(3.3) = 220 © 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved. 2-7
  • 8. График 2.7a Эрэлтийн муруйн өөрчлөлтөөс хамаарсан тэнцвэрийн нөлөөлөл p , $ per kg A $0.60 Үнийн өөрчлөлтөөс хамааран эрэлтийн муруй гадагш шилжсэн. Шинэ тэнцвэрийн цэг e2 3.50 3.30 S D2 e1 D1 Анхны үнийн түвшин дэх илүүдэл эрэлт…. Илүүдэл эрэлт = 12 0 176 220 228 232 Q, Million kg of pork per year © 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved. 2-8
  • 9. p , $ per kg График 2.7b Нийлүүлэлтийн муруйн шилжилтээс хамаарсан тэнцвэрийн нөлөөлөл A $0.25 –өөр өсөж нийлүүлэлтийн муруй зүүн тийш шилжсэн Шинэ тэнцвэрийн цэг S2 S1 e2 3.55 3.30 e1 D Анхны үнийн үе дэхь илүүдэл нийлүүлэлт Илүүдэл эрэлт = 15 0 176 205 215 220 Q, Million kg of pork per year © 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved. 2-9
  • 10. Хэлэлцэх асуудал 2.3: Шийдэл 1. Гахайн махны тэнцвэрт үнийг тодорхойлоё. Qd = 286−20p Qs = 178 + 40p−60ph 286−20p = 178 + 40p−60ph 60p = 108 – 60ph p = 1.8 – ph © 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved. 2-10
  • 11. Хэлэлцэх асуудал 2.4 © 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved. 2-11
  • 12. p , Pr ice of r ice per pound График 2.8 Япон улс будааны импортод хориг тавьж үнэ өссөн бол – будааны импортод хориг тавьснаар нийт нийлүүлтийн өөрчлөлтийн хэмжээ (квоттой) S S (квотгүй байхад) e2 p2 p1 Шинэ тэнцвэрийн цэг e1 D Q2 © 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved. Q1 Q, Tons of r ice per year 2-12
  • 13. Хэлэлцэх асуудал 2.5 © 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved. 2-13
  • 14. p , $ per gallon График 2.9 Түлшний үнийн тааз Нийлүүлэлт зүүн тийш шилжсэн S1 S2 Гэхдээ нэг үнийн түвшинд нийлүүлэлт хийгдсээр байх болно.….. e1 – p p1 = p1 Price ceiling D Аль илүүдлийг үүсгэх вэ? Q1= Qd Qs Илүүдэл эрэлт © 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved. Q , Gallons of gasoline per month 2-14
  • 15. Яагаад эрэлт хэрэгцээ нийлүүлэлттэй тэнцдэггүй вэ?  Пүүсүүд тодорхой хэмжээний үнийн түвшинд тодорхой хэмжээтэй бүтээгдэхүүнийг үйлдвэрлэдэг, мөн хэрэглэгчид тодорхой хэрэгцээний бараа бүтээгдэхүүний худалдаж авах сонирхолтой байдаг энэ тэнцвэр бодит байдлаар огт тогтоогддоггүй.  Жнь: Үнийн тааз. © 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved. 2-15
  • 16. Хэрэглэгч ба үйлдвэрлэгчийн хожоо Pd,Ps A P3 Хэрэглэгчийн хожоо Ps=f(Qs) P2 P* B E* P4 P1 Pd=f(Qd) Q2 © 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved. Q* Qd,Qs 2-16
  • 17. Үнийн тааз Pd,Ps P’s=f(Qs) Ps=f(Qs) E1* Хомсдол P1* P* P E* B A Pd=f(Qd) QA Q1* Q* © 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved. QB Qd,Qs 2-17
  • 18. Үнийн шал Pd,Ps Илүүдэл Ps=f(Qs) A P B P* E* Далд эдийн засаг P1* E1* Pd=f(Qd) QA Q1* © 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved. Q* QB Pd=f(Qd) Qd,Qs 2-18
  • 19. Төрөөс татвар ногдуулсан Pd,Ps P2 P1s=f(Qs) A Ps=f(Qs) Pd B P* P1 C G Ps F E1 * P0 E* R N Pd=f(Qd) K Q1* © 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved. Q* Qd,Qs 2-19
  • 21. © 2009 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved. 2-21