Эргэлтэт өрөмдлөгийн машины ажлын хэсэг
- 1. ЭРГЭЛТЭТ ӨРӨМДЛӨГИЙН МАШИНЫ АЖЛЫН ХЭСЭГ,
ЭД АНГИУД, ТЕХНИКИЙН ТОДОРХОЙЛОЛТ
1. Огтлогч хошуутай эргэлтэт өрөмдлөгийн машины өрмийн хэрэгсэл
Энэ хошуу нь чулуулгийг бутлахын зэрэгцээ өрмийн нунтгийг шнек рүү эрчим хүчний бага
зарцуулалттайгаар дамжуулж түүний гаргалтыг эрчимжүүлэх үүрэгтэй. Огтлогч хошуугаар f<7 бат бэхтэй
чулуулагт өрөмдөхөд өрөмдлөгийн техник эдийн засгийн үзүүлэлт өндөр хэмжээнд хангагддаг (2 дугаар
хүснэгт, 3, 4, 5 дугаар зураг). Огтлогч хошууг огтлогч ирмэгийн хэлбэр, хутганы байрлал, далавчны тоо, хатуу
хайлшийг бэхлэх аргаар нь тус тус ангилдаг.
Огтлогч ирний хэлбэр болон байрлалаас хамаарч өрмийн хошуу нь тууш иртэй (мөрөгцөг шатлалгүй
хэлбэртэй), тасалдсан иртэй (мөрөгцөг нь шаталсан), олон шаталсан иртэй (мөрөгцөг нь мөн шаталсан) гэж
ангилна.
Далавчны тоогоор нь хоѐр далавчтай, гурав ба дөрвөн далавчтай, хутганууд нь тойрч байрласан гэж
ангилагдана. Хоѐр далавчтай хошуу ихэвчлэн үргэлж бэхлэгдсэн иртэй байх бөгөөд шнекэн цэвэрлэгээтэй
тохиолдолд цооног бүрхэлтийн коэффициент хамгийн бага байдаг. Ан цавтай чулуулагт гурван далавчтай
хошуу хэрэглэх нь илүү тохиромжтой. Дөрвөн далавчтай болон тойрон байрласан иртэй хошуунууд нь цооног
бүрхэлтийн коэффициент өндөртэй бөгөөд хийн үлээлттэй өрөмдлөгт тохиромжтой.
Хатуу хайлшин ирийг бэхлэх аргаар нь хана буюу хөвөөгөөр суулгасан иртэй, сольдоггүй шүдтэй,
сольдог шүдтэй гэж ангилна. ВК маягийн туузан болон ТЗ маягийн савхан–ширхэгт хайлшаар ирийг хийдэг.
Зөөлөн чулуулагт зориулсан хошуу. Зөөлөн чулуулагт өрөмдлөг хийх үндсэн зарчим нь мөргөцөгт
өндөр хурдтайгаар өрмийн хошууг өгөхөд оршино. Энэ тохиолдолд өрөмдлөгийн хурд чулуулгийг бутлах
боломжоор бус өрмийн нунтаг гаргах ажиллагааны эрчимжилтээр хязгаарлагдана. Иймд өрмийн нунтгийг
цооногоос гаргах ажиллагаа нь эхний асуудал болох бөгөөд мөргөцөг – өрмийн хошууны харьцах шугамыг
багасгах нь удаах асуудал болдог. Иймээс хутга нь 10мм болон түүнээс илүү гүнээр зоргодсыг томоор хуулдаг
тул хошууны их бие болон хутгыг элэгдэлтээс дээд зэргээр хамгаалах шаардлага гардаг.
Огтлогч өрмийн хошууны параметрүүд
Дундаас бага бат бэхтэй чулуулагт зориулсан хошуу. Үндсэндээ хатуу хайлшин тууш иртэй байдаг. Гол
дутагдал нь огтлогч хэсгийн урт бага тул тэнхлэгийн дарах хүч бага болдог, мөн жигд бус элэгддэгт оршино.
3 дугаар зураг. РДМ–160Ш төрлийн огтлогч өрмийн
хошуу: 1–их бие; 2–шүд; 3–тууш ир
- 2. Цооногийн мөргөцөгт чулуулаг бутлахад зарцуулах эрчим хүчийг бага байлгах зорилгоор шаталсан
ирийг (РК–4М өрмийн хошуу) хэрэглэх бөгөөд энэ нь хошууны тогтворжилтыг нэмэгдүүлж, нягт мөргөцгийг
амархан эвддэг. Энэ өрмийн хошуу нь ОХУ–ын ЭТУИС–д СВБ2–23–03М2 хошууны өрөмдлөгийн ажлын үр
дүн, туршилтанд үндэслэгдэн зохион бүтээгдэн хэрэглэгдэж байгаа хошуу юм.
Тус хошууны онцлог шинжүүдийг доор авч үзье.
Их биеийг сүүлнээс салгаж болдог нь түүний ашиглалтын хугацааг уртасгахад чухал нөлөөтэй. Их бие дэхь
огтлогч ирний элэгдлийн хэмжээ хязгаарын утгандаа хүрсэн үед зөвхөн их биеийг сольдог ба ингэснээр сүүл
нь 5–6 их биенд ашиглагдах боломжтой;
Огтлогч ирний шаталсан хэлбэр нь түүний ажиллагааны тогтвортой байдлыг нэмэгдүүлж, мөргөцгийг
үргэлж маягаар ухдаг зарчмыг шатлан ухах зарчимд шилжүүлсэн;
Далавчнуудын үзүүр хоорондын зайг 30мм хүртэл нэмэгдүүлсэн нь мөрөгцөгтэй харьцах шугамыг багасгаж
мөргөцөгт өгөх хувийн даралтыг нэмэгдүүлсэн;
Хийц энгийн. Тухайн нөхцөлд бэлтгэх боломжтой тул өргөн нэвтэрсэн. СВБ2–23–0ЗМ2 (НПИ–2) хошуутай
харьцуулбал өрөмдлөгийн механик хурд 1.2 дахин илүү байдаг байна.
Огтлогч ир нь хатуу хайлш бөгөөд элэгдэхээр нь түүнийг ирлэж байх ѐстой.
Харьцангуй бат бэх өндөртэй чулуулагт зориулагдсан хошуу. Хамгийн өргөн тархсан энэ төрлийн
сольдог шүдтэй хошуу бол НПИ–6 юм. Энэ хошуу нь Новочеркасскийн Политехникийн дээд сургуулийн
бүтээл бөгөөд СБР–160 өрмийн машины хамт үйлдвэрлэгддэг. f6 бат бэхтэй чулуулагт 160мм диаметртэй
цооног өрөмдөх зориулалттай. Конус хэлбэртэй, гурван далавчтай их биенд тусгай хийцийн солих боломжтой
огтлогч шүднүүдийг суулгана. Үзүүр хэсгийн 60, хажуугийн 45, уг хэсгийн 90 шүд бүхий иж бүрдэл
хошуугаар 5000 уртааш метр цооног өрөмдөн туршсан байна. Гурван далавчтай хийц нь ан цавархаг массивт
цооног өрөмдөхөд зориу–лагдсан болно. Тус хошууны үндсэн дутагдалтай тал нь үнэ өндөр, мөргө–цөгтэй
харьцах шугам урт байдаг нь чулуулгийг эвд–лэх ажиллагаанд нөлөөлдгийн зэрэг–цээ цооног бүрхэл–тийн
коэффициент өндөр байдгаас хамааран өрмийн нунтгийн хөдөл–гөөний эсэргүүцэл их байна.
4 дүгээр зураг. ЭТИУС–ийн огтлогч өрмийн хошуу:
а–РК–4М; б–7РД–160Ш; в–8РД–160Ш; 1 – сүүл; 2 – сольдог их бие; 3–чагт;
4–РК–8Б төрлийн шүд
Энэ өрмийн хошуу нь Сибирийн болон Монголын ил уур–хайнуудад хэрэг–лэгдэх боломжтой.
Зарим хошуунд харилцан адилгүй хийцтэй сольдог шүд хэрэглэдэг. Эдгээр нь РК–8Б шүдтэй 8РД–160Ш ба
10РД–160Ш өрмийн хошуу, ШБМ–1–103А шүдтэй КБЛ–160Е өрмийн хошуу байна.
- 3. Огтлогч хошуу РДМ–160Ш (3 дугаар зураг) өрмийн хошуу нь профессор М.М.Протодъяконовын
ангиллаар f=5–7 хүртэл бат бэхтэй конгломератын бүтэцтэй массив, цемент бүхий хайрга, аргиллит,
алевролит чулуулагтай массив, нэг төрлийн элээх чанартай болон элсэн чулуулагт цооног өрөмдөхөд
хэрэглэгдэнэ.
РДМ–160ш огтлогч өрмийн хошууны их биеийг сайжруулсан гангаар цутгаж хийсэн бөгөөд их биенд
нь огтлогч ир бүхий ШБМ2с–1–1–04 төрлийн 4 ширхэг шүдийг суулгасан байдаг. Мөн их биений элэгдлийг
бууруулах, өрөмдлөгийн ажлын үр дүнг дээшлүүлэх зорилгоор их биений хоѐр хажууд хатуу хайлшин тууш
ир суулгана. Шүднүүд их биендээ үрэлтийн хүчний үйлчлэлээр суусан байдаг ба ир нь элэгдэхэд хялбархан
сольж болно. Шүднүүдийг их биенд суулгахдаа цооногийг шатлаж ухах зарчмыг мөрдлөг болгож өрмийн
хошууны диаметрийн хэмжээнд тодорхой дараалалтайгаар байрлуулдаг. Шүднүүдийн чулуулагтай үүсгэх
үрэлтийг бууруулах, тогтворжилтийг нэмэгдүүлэх зорилгоор тэдгээрийг эргэлтийн радиусад нь тодорхой
өнцгөөр налуу суулгана.
Энэхүү өрмийн хошууны хийц дараах онцлогтой.
Мөргөцөгтэй харьцах шугамыг багасгахын тулд шүдний тоог дөрвөөр хязгаарласан;
Огтлолын тор нь 3 шугамаас бүрдэнэ;
Цооногийн диаметрийг найдвартай хадгалахын тулд дотор талд байрлах 2 шүдийг хослуулдаг.
Шүднүүдийг их биений диаметрийн хэмжээнд дараах өнцгөөр налуу суулгана.
энд: огтлогч шүдний ирний цухуйлт, мм;
огтлогч шүдний ирний урт, мм;
огтлолын радиус, мм.
Ийм шүдийг бөмбөлөгт өрөмдлөгийн машинд зориулсан хошуунд ч тавьж болно. 1РД–244.5 өрмийн
хошууг f≤7 бат бэхтэй чулуулагт хэрэглэдэг. Энэ нь угсардаг цутгамал их бие, РК–8Б маягийн найман шүд,
чагтаар холбогддог сүүлнээс бүрдэнэ. 3РД–215.9 ба 3РД–244.5 өрмийн хошуунууд нь чийг ихтэй чулуулагт
шнек–хийн цэвэрлэгээтэй цооног өрөмдөх, олон жилийн цэвдэгтэй чулуулагт хийн цэвэрлэгээтэй өрөмдөх,
мөн f≤7 бат бэхтэй чулуулагт тэсэлгээний цооног өрөмдөхөд тус тус хэрэглэгдэнэ (5 дугаар зураг).
Шнекэн өрмийн бүрэлдэхүүн нь (6 дугаар зураг) өрмийн хошуунд эргүүлэх момент дамжуулах болон
цооног цэвэрлэх үүрэгтэй. Энэ нь шнекүүдээс тогтоно. Шнек нь туузан ганг гадуур нь ороож гагнасан
ороомог дэл бүхий төмөр хоолой, толгой, сүүлнээс бүрдэнэ. Шнекүүд нь хоорондоо толгой, сүүлний хөндлөн
нэвт нүхэнд орох чагтаар холбогдоно.
Мөн ийм аргаар бүрэлдэхүүний сүүл нь дээд эргүүлэгчийн холбогчтой, толгой нь доод өрмийн
хошуутай холбогдоно. Шнек–хийн цэвэрлэгээний зориулалттай штанг нь хоорондоо эрээсэн холбоостой
байдаг ба ороомог дэл нь янз бүрийн алхамтай байна.
Шнекэн өрөмдлөгийн машинд үндсэндээ гурван төрлийн штанг хэрэглэдэг бөгөөд тэдгээрийн дэлний
гадаад тойргийн диаметр 107…155мм, урт нь 1800…8190мм, масс нь 20…270кг байдаг.
Чулуулгийн элээх чанар, бат бэхээс хамаарч штанг 3…4 мянган метр тэсэлгээний цооног өрөмдсөний
дараа ашиглалтын хугацаа нь дуусдаг.
- 4. 5 дугаар зураг. Үлээлттэйгээр цооног өрөмдөх огтлогч өрмийн хошуу:
а–3РД 215.9; б–1РД244.5; в–3РД244.5; 1–сүүл; 2–сольдог их бие; 3–ШБМ2С төрлийн сольдог шүд; 4–холбох
сүмбэ; 5– хошууны их бие
6 дугаар зураг. Эргэлтэт өрөмдлөгийн машины шнек: а –тууш хэлбэрийн дэлтэй;
б– тэгш өнцөгт ирмэг бүхий дэлтэй; в–догол хэлбэрийн ирмэг бүхий дэлтэй;
хоолойдоо нүхтэй; е–хэсгүүдээс бүрдэх дэлтэй; 1, 4–сүүл;
г–туузан; д–
2–хоолой; 3–спираль
Эдгээр өрмийн хошуу, штангуудыг Карпины машины үйлдвэрт болон хэд хэдэн судалгааны
хүрээлэнгийн дэргэдэх туршилтын үйлдвэрт үйлдвэрлэдэг.
2. Кинематик схем, араан дамжуулга, гол, өнхрөх холхивч
СВБ–2М өрөмдлөгийн машины хувьд өрмийн бүрэлдэхүүний эргэлтийг цахилгаан хөдөлгүүр 2–ээс
холбох муфт 3 ба хоѐр шаталсан редуктор 4–оор дамжуулан өгнө. Харин өрмийн бүрэлдэхүүнийг мөргөцөгт
өгөх өгөлт нь фрикцион салах үед өөрөө буух эргүүлэгчийн массын үйлчлэл болон нэмэлт хоѐр гидроплунжер
1–ийн үүсгэх хүчээр хийгдэнэ (7 дугаар зураг).
СБР–160А–24 өрөмдлөгийн машинд цахилгаан хөдөлгүүр 1–ээс эргүүлэгч 3–ийн редуктор 2–оор
дамжуулан өрмийн бүрэлдэхүүн 5–д эргэлтийг өгнө. Цахилгаан хөдөлгүүрийн хос туйлуудын холболтыг
солих замаар эргэлтийн хурдыг өөрчлөн хэд хэдэн хурдаар ажиллуулах боломжтой. Эргүүлэгч 3 нь өрмийн
бүрэлдэхүүн 5–тэй патрон 4–оор холбогдоно. Өрмийн хэрэгслийг мөргөцөгт өгөх болон угсралтын үед дээш
доош шилжүүлэх ажиллагаа өгөлтийн канатан механизм 6–ын тусламжтайгаар гүйцэтгэгдэнэ (6 дугаар зураг).
3 дугаар хүснэгт
- 5. СБР–160А–24 өрмийн машины гол ба араат голууд
Зураг дээрх
тэмдэглэгээ
Гангийн
марк
Нэг эд
ангийн
масс, кг
Диаметр,
мм
Урт, мм
1
40Х
20.5
121.24
383
2
12ХН3А
14.2
63.3
582
2
12ХН3А
10.9
100.5
314
2
40ХН
20.9
75
326
2
2
40ХН
40ХН
26.5
82.3
120
140
422
710
Араат гол
22 дугаар
7
зураг
17
23 дугаар
зураг
Нэг
машинд
байх тоо
Эд анги
16
5
12
8
Z=22;
m=5
Z=13;
m=4
Z=14;
m=6
Z=13;
m=10
Гол
Гол
4 дүгээр хүснэгт
СБР–160А–24 өрмийн машины араанууд
Зураг дээрх
тэмдэглэгээ
22 дугаар
зураг
23 дугаар
зураг
Нэг
машинд
орох тоо
9
8
3
9
13
4
2
18
Гангийн
марк
1
1
1
2
2
2
2
2
Эд анги
40Х
45
45
40ХН
12ХН3А
40ХН
12ХН3А
12ХН3А
Араа
Нэг эд
ангийн
масс, кг
Шүдний
тоо
Модуль
m, мм
z
26
54
76
65
61
39
16
30
6.5
14.8
25
13.2
17.8
59.8
18.7
67.3
4
4
5
4
6
10
12
12
5 дугаар хүснэгт
СБР–160А–24 өрмийн машины өнхрөх холхивчууд
Зураг дээрх
тэмдэглэгээ
22 дугаар
зураг
23
дугаар зураг
6, 10
1, 5
2, 4
7, 10, 11
3, 6, 14
1, 15
Холхив–
чийн
дугаар
7612
8318
218
312
42 315
42 224
Нэг
машинд
байх тоо
2
2
2
8
8
4
Нэг
холхивчийн
масс, кг
3.0
3.9
2.2
1.7
3.8
6.6
Хэмжээс, мм
d
D
B
T
60
90
90
60
75
120
130
135
160
130
160
215
46
Н-50
30
31
37
40
48.5
–
–
–
–
–
6 дугаар хүснэгт
СВБ–2М өрмийн машины цахилгаан хөдөлгүүрүүд
Үзүүлэлт
Төрөл
Чадал, кВт
Эргэлтийн
давтамж, с-1
Тоо
Эргүүлэгчийн
Гидросистемийн
насосны
АО2–81–4М302
40
АО2–41–4
4
Явахын буюу
эргүүлэгчийн
лебедкийн
АО2–62–4
17
23.3
25
24.7
1
1
1
- 6. 7 дугаар хүснэгт
СБР–160А–24 өрмийн цахилгаан хөдөлгүүрүүд
Үзүүлэлт
Тосны станцын
Компрес–
сорын
4А100L–4У3
АО2–72–4У3
41
30
Гинжит
явах
ангийн
4АС200L–
6У3
28
12.5/17/25
24
25
15.3
25
25
1
640
2
42
1
236
2
270
1
236
1
11
Эргүүлэг–
чийн
Төрөл
Чадал, кВт
Эргэлтийн
давтамж, с-1
Тоо
Масс, кг
АО2–92–
8/6/4У3
55
Өгөлтийн
механиз–
мын
АОС2–72–
4У3
30
Вентиля–
торын
АОЛ11–4У3
0.6
1 дүгээр хүснэгт
Огтлогч хошуутай эргэлтэт өрөмдлөгийн машины
техникийн тодорхойлолт
Үзүүлэлтүүд
Цооногийн диаметр, мм
Цооногийн гүн, м
Өрөмдлөгийн налуу, град.
Өрмийн хошууны эргэлтийн
хурд, эрг./с
Суурилагдсан чадал, кВт
Эргүүлэгчийн чадал, кВт
Мушгих момент, кН*м
Тэнхлэгийн дарах хүч, кН
Өрмийн хэрэгслийн хурд, м/с:
- өгөлтийн
- өргөхийн
Явах анги:
- хөтлүүрийн чадал, кВт
- хөрсөн дээрхи даралт, МПа
- туулах налуу, град.
- шилжих хурд, км/ц
Оворын хэмжээ, мм (багаүй):
- ажлын үеийн
- шилжих үеийн
- урт
- өндөр
Масс, т
СБР–
160А–24
160
24
0; 15; 30
1.7; 2.2;
3.3
184
36/40/50
12
80
СБР–160Б–
32
160
32
0; 15; 30
2СБР–160–24
СБР–200–32(48)
160(200)
48
0; 15; 30
184
36/40/50
12
80
160
24
0; 15; 30
0.7; 1.4; 2.1;
3.0
112
–
–
70
0…0.05
0.5
0…0.05
0.5
0…0.09
0.37…0.53
0…0.09
0.37…0.53
15 х 2
0.01
15
0.9
18 х 2
0.01
15
0.9
15 х 2
0.008
18
1.0
–
0.01
15
1.0
7495 х
4900 х
12980
8100 х 4900 х
12980
7670 х 3840 х
9240
–
12640
4800
25
12640
5100
35
9180
3980
18
–
–
33
1.7; 2.2; 3.3
2.8
150
–
–
120
- 7. Рис. 7.80. Специальные шнековые снаряды. а — шнекопневмоударный снаряд для твердых пород; б —
шнеко-колонковмй снаряд для углей и мягких пород; 1 — полый шнек; 2 — пневмоударник; 3 — долото; 4 —
бурильная труба; 5 —подшипниковый узел; 6 — труба; 7 — спиральный бур-шнек.