Μία παρουσίαση που δημιουργήθηκε για να ξεκινήσει συζήτηση με καθηγητές που υπηρετούν σε Λύκεια. Παρουσιάζει μερικά βασικά σημεία των διδακτικών μεθόδων και κάποιες καθημερινές διδακτικές πρακτικές.
H πειραματική διδασκαλία στο ΓυμνάσιοNikos PapastamatiouΤο τεύχος "Η πειραματική διδασκαλία στο Γυμνάσιο" είναι μια σειρά δημοσιευμάτων μου σε εκπαιδευτικά περιοδικά στις αρχές της δεκαετίας του ΄80 και πρωτοεκδόθηκε το 1989. Η δεύτερη αυτή έκδοση είναι αναμνηστική, μια και πολλά από όσα περιγράφονται, 30 χρόνια μετά εξακολουθούν να είναι επίκαιρα!...
Eισαγωγή στην ανακαλυπτική διερευνητική μέθοδοChristos GotzaridisΈνα σύντομο και κατατοπιστικό άρθρο σχετικά με τη θεωρητική θεμελίωση, τα πλεονεκτήματα και τις ιδιαίτερες απαιτήσεις κατά την εφαρμογή της διερευνητικής-ανακαλυπτικής μεθόδου διδασκαλίας.
Οι "ιδέες" των μαθητώνNikos PapastamatiouΗ παρουσίαση «Οι ιδέες των μαθητών για τις έννοιες και τα φαινόμενα των φ.ε.» είναι μια εισαγωγή στο εν λόγω θέμα, το οποίο παρουσιάζεται συνοπτικά μέσω επιλεγμένων και στοχευμένων παραδειγμάτων με παραπομπές και σχόλια, στο πλαίσιο της επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών στη χρήση και αξιοποίηση των ΤΠΕ στην τάξη (β΄ επίπεδο). Στο τέλος παρατίθεται ενδεικτική βιβλιογραφία και δικτυογραφία. Πρώτη παρουσίαση: Απρίλιος 2011. Σημειακές προσθήκες : Νοέμβριος 2011.
Σύγχρονες Προσεγγίσεις της ΔιδακτικήςNikos PapastamatiouΗ παρουσίαση «Σύγχρονες Προσεγγίσεις στη Διδακτική» είναι μια συνοπτική εισαγωγή του εν λόγω θέματος με επιλογή στοχευμένων παραδειγμάτων και υλικό, ως επί το πλείστον, από το διατιθέμενο επιμορφωτικό υλικό του Γενικού Μέρους (ΙΤΥΕ Διόφαντος, Πάτρα, 2013) στο πλαίσιο της επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών στη χρήση και αξιοποίηση των ΤΠΕ στην τάξη (β΄ επίπεδο). Πρώτη παρουσίαση: Μάιος 2008. Επικαιροποίηση: Απρίλιος 2011, Μάιος 2013.
ΘΕΩΡΙΕΣ ΜΑΘΗΣΗΣElianna SpiliakouΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ ΜΕ ΘΕΜΑ ΤΙΣ ΘΕΩΡΙΕΣ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΑ ΤΟΝ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΣΜΟ.
Οι "ιδέες" των μαθητώνNikos PapastamatiouΗ παρουσίαση «Οι ιδέες των μαθητών για τις έννοιες και τα φαινόμενα των φ.ε.» είναι μια εισαγωγή στο εν λόγω θέμα, το οποίο παρουσιάζεται συνοπτικά μέσω επιλεγμένων και στοχευμένων παραδειγμάτων με παραπομπές και σχόλια, στο πλαίσιο της επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών στη χρήση και αξιοποίηση των ΤΠΕ στην τάξη (β΄ επίπεδο). Στο τέλος παρατίθεται ενδεικτική βιβλιογραφία και δικτυογραφία. Πρώτη παρουσίαση: Απρίλιος 2011. Σημειακές προσθήκες : Νοέμβριος 2011.
Σύγχρονες Προσεγγίσεις της ΔιδακτικήςNikos PapastamatiouΗ παρουσίαση «Σύγχρονες Προσεγγίσεις στη Διδακτική» είναι μια συνοπτική εισαγωγή του εν λόγω θέματος με επιλογή στοχευμένων παραδειγμάτων και υλικό, ως επί το πλείστον, από το διατιθέμενο επιμορφωτικό υλικό του Γενικού Μέρους (ΙΤΥΕ Διόφαντος, Πάτρα, 2013) στο πλαίσιο της επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών στη χρήση και αξιοποίηση των ΤΠΕ στην τάξη (β΄ επίπεδο). Πρώτη παρουσίαση: Μάιος 2008. Επικαιροποίηση: Απρίλιος 2011, Μάιος 2013.
ΘΕΩΡΙΕΣ ΜΑΘΗΣΗΣElianna SpiliakouΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ ΜΕ ΘΕΜΑ ΤΙΣ ΘΕΩΡΙΕΣ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΑ ΤΟΝ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΣΜΟ.
2. ΓΕΝΙΚΑ Η πορεία της κάθε μεθόδου διδασκαλίας ακολουθεί ένα σύνολο αρχών, που είναι συνεπείς σε μια θεωρία μάθησης. Δεδομένου ότι δεν υπάρχει μια γενικά και αποκλειστικά αποδεκτή θεωρία μάθησης, είναι φυσικό να υπάρχουν διαφορές και σε θέματα διδακτικής μεθοδολογίας . Ως γενική αρχή θα μπορούσε να υποστηριχθεί ότι η μαθησιακή διαδικασία (διαχρονικά) είναι αποτελεσματική στο βαθμό που οργανώνεται συστηματικά με βάση κάποια γνωστικά μοντέλα, τις ειδικές απαιτήσεις του γνωστικού αντικειμένου και κυρίως τις ανάγκες των παιδιών στα οποία απευθύνεται.
3. ΠΑΛΙΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ 1 Κέντρο και άξονας αυτών των μεθόδων διδασκαλίας είναι ο δάσκαλος. Αυτός είναι η αυθεντία μέσα στην τάξη που καθοδηγεί και προσφέρει. Γι΄ αυτό ονομάζονται Δασκαλοκεντρικές. Θεμελιώδης αρχές αυτών των μεθόδων είναι: Η προσαρμογή του μαθητή στο ρυθμό και στο τρόπο σκέψης που έχει προκαθορίσει ο δάσκαλος . Και ότι: Ο μαθητής οφείλει να ακολουθεί το ρυθμό ανεξάρτητα από τις απόψεις του και τις δυνατότητές του. Αυτό άλλωστε αποτελεί και το βασικό κριτήριο αξιολόγησής του.
4. ΠΑΛΙΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ 2 Στηρίζονται σε γενικές γραμμές στη θεωρία του Συμπεριφορισμού. Σύμφωνα με αυτή τη θεωρία η μάθηση είναι μία παθητική διαδικασία, ληπτική και αναπαραγωγική. Ο ρόλος του εκπαιδευτή είναι να διαχέει τη πληροφορία που οι εκπαιδευόμενοι μπορούν να αφομοιώνουν περισσότερο ή λιγότερο παθητικά και να την αναπαράγουν σε κατάλληλο χρόνο .
5. ΠΑΛΙΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ 3 Τα βασικά χαρακτηριστικά των μεθόδων αυτών είναι: Ο απόλυτος προγραμματισμός και η λογική και επιστημονική συνέπεια των τοποθετήσεων-εισηγήσεων. Η οργάνωση γίνεται με τέτοιο τρόπο, ώστε να μη χρειάζεται η ενεργός συμμετοχή του μαθητή που θα είχε ως συνέπεια την εκτροπή από την καθορισμένη πορεία. Συχνά, αν όχι πάντα εξελίσσεται με διάλεξη διάρκεια 30-35 λεπτών. («Γρήγορα να προλάβουμε να βγει ή ύλη»). Η επανάληψη Η απομνημόνευση Η προσφορά όσο το δυνατόν περισσοτέρων γνώσεων .
6. ΠΑΛΙΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΕΡΒΑΡΤΙΑΝΗ ΜΕΘΟΔΟΣ (J.F. HERBART) Προετοιμασία των μαθητών για να δεχθούν τη νέα γνώση π.χ. με ανάκληση σχετικών γνώσεων ή παραδείγματα. Σύνδεση με τα προηγούμενα. Παρουσίαση και εξήγηση της νέας ενότητας. Γενίκευση συμπεράσματα. Εφαρμογή τ ης νέας γνώσης, ασκήσεις. Συνήθως επιλέγεται από καθηγητές Θετικών επιστημών.
7. ΠΑΛΙΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ Τριμερής διδασκαλία Στηρίζεται στο γνωστικισμό , μία θεωρία που έρχεται να καλύψει τις ελλείψεις του συμπεριφορισμού και συνοψίζεται στα εξής: Σε δύο περιοχές συμβαίνουν αλλαγές κατά τη διαδικασία της μάθησης. Α) Αλλαγές στη στρατηγική που χρησιμοποιεί το άτομο για επεξεργασία πληροφοριών. Β) Αλλαγή στις αναπαραστάσεις που βρίσκονται πίσω από την ανθρώπινη γνωσιακή δραστηριότητα. Στην εξέλιξή της λαμβάνει υπόψη κίνητρα και συναισθήματα.
8. ΠΑΛΙΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ Τριμερής διδασκαλία 1 Δεν είναι απόλυτα δασκαλοκεντρική γιατί επιτρέπει και σχετική συμμετοχή του μαθητή στη διαδικασία της διδασκαλίας. Η τεχνική της είναι η ίδια και για τη διδασκαλία οποιουδήποτε μαθήματος ακολουθούνται τα στάδια: • Παρουσίαση. Σύνδεση με τα προηγούμενα, παρουσίαση της νέας ενότητας ως συνέχεια της προηγούμενης. • Επεξεργασία. Το πιο εκτεταμένο στάδιο και απαιτεί το μεγαλύτερο μέρος της διδακτική ώρας. Γίνεται η ανάλυση και η διερεύνηση των επιμέρους στοιχείων της νέας ύλης. Ο δάσκαλος ακολουθεί την πορεία που χάραξε . Οι μαθητές εκφράζουν την γνώμη τους αλλά η συμμετοχή τους είναι κατευθυνόμενη από το δάσκαλο, ο οποίος αποτελεί τον κύριο παράγοντα της διαδικασίας. • Ανακεφαλαίωση . Ώστε να δοθεί πλήρης εικόνα των όσων διδάχθηκαν . Δίνονται παραδείγματα εφαρμογές για να εμπεδώσουν οι μαθητές τα όσα έμαθαν και να γίνουν γενικεύσεις.
9. ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΜΑΘΗΤΟΚΕΝΤΡΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ Στηρίζονται στη θεωρία του εποικοδομιτισμού . Η βασική πρόταση της θεωρίας είναι ότι η γνώση αποτελεί ανθρώπινο κατασκεύασμα άρα δεν υπάρχει ανεξάρτητα από αυτούς που την κατέχουν (όπως και αν την κατέχουν). Η γνώση δε λαμβάνεται παθητικά αλλά χτίζεται ενεργητικά από το άτομο. Η απόκτηση της γνώσης απαιτεί ενεργό εμπλοκή του ατόμου που χρησιμοποιεί τις προϋπάρχουσες γνώσεις του για την οικοδόμηση της νέας γνώσης.
10. ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΜΑΘΗΤΟΚΕΝΤΡΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ 1 Βασική αρχή των νέων μεθόδων είναι: «Η απόλυτη και συνειδητή συμμετοχή του μαθητή σε όλη τη διαδικασία της μάθησης» Η φιλοσοφία των μεθόδων είναι ότι σε κάθε διδασκαλία πρέπει να λαμβάνεται υπόψη: Τι πρέπει να μαθαίνει ο μαθητής. Τι ενδιαφέρεται να μάθει ο μαθητής. Τι μπορεί να μαθαίνει ο μαθητής. Πως και πότε πρέπει να το μαθαίνει.
11. ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΜΑΘΗΤΟΚΕΝΤΡΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ συνέχεια Ο δάσκαλος. Παρακολουθεί τη δραστηριότητα των μαθητών και τους καθοδηγεί μόνο αν του το ζητήσουν («βοήθα με όσο σε χρειάζομαι»). Τους ενθαρρύνει να εκφράζουν τις απόψεις τους, να παίρνουν μέρος σε συζήτηση, δίνει τη δυνατότητα να επιλέξουν το πλάνο εργασίας. Η διδασκαλία Έχει ως σκοπό να προσφέρει στον μαθητή τις απαραίτητες γνώσεις και να τον μάθει να επεκτείνει και να γενικεύει τις γνώσεις μόνος του. Ο μαθητής. Συμμετέχει ενεργά σε όλη τη διαδικασία της διδασκαλίας. Χρειάζεται συστηματική προσπάθεια για να μπορέσει να ανταποκριθεί το μαθητικό δυναμικό.
12. Μέθοδος DEWEY (Learning by doing) Εισηγητής της βιωματικής μεθόδου, όπου η ενεργητική συμμετοχή του μαθητή βρίσκεται σε πρώτο πλάνο. Η τεχνική ακολουθεί τα εξής βήματα : 1. Εμπειρία έλεγχος των προηγουμένων εμπειριών των μαθητών. 2. Σύνδεση. Π ροσφέρονται οι καλύτερες εμπειρίες, ώστε να καλυφθούν τα κενά και να επέλθει σύνδεση με τα προηγούμενα. 3. Ταξινόμηση Προσδιορίζονται και ταξινομούνται ιεραρχικά τα στοιχεία της νέας ενότητας. 4. Σχεδιασμό ς της διδακτική πορείας και εκτέλεση με βάση το προηγούμενο στάδιο. 5. Επαλήθευση ελέγχεται η νέα γνώση με βάση τις προηγούμενες εμπειρίες. 6. Αξιολόγηση της μαθησιακής διαδικασίας.
13. Μέθοδος DEWEY (Learning by doing) Σε όλα τα στάδια επιμένει στη ενεργό συμμετοχή του μαθητή και όχι στη μετάδοση γνώσεων και «αποθήκευση γνώσεων». Η διδασκαλία είναι συμμετοχική και λαμβάνει υπόψη την αλληλεπίδραση των παιδιών μεταξύ τους, αλλά και με το δάσκαλο. Σε αυτή τη μέθοδο στηρίζεται η ανακαλυπτική-διερευνητική πρόταση διδασκαλίας καθώς και η διαθεματική διδακτική προσέγγιση.
14. Ας παινέψουμε λίγο τα γένια μας Είναι αδύνατο για έναν άνθρωπο να μάθει ό,τι νομίζει πως ξέρει ήδη. Επίκτητος 50-138 Μ.Χ υπήρξε Έλληνας στωικός φιλόσοφος Επίκεντρο της φιλοσοφίας του Επίκτητου είναι ο άνθρωπος και η εκπαιδευτική αγωγή του. Θεωρείται ο πρώτος που έκανε συστηματικές παρατηρήσεις για την επιστήμη της εκπαίδευσης και ουσιαστικά θεμελίωσε τον εποικοδομητισμό. Ίσως να είναι και ο πρώτος που διαπίστωσε τη κακοδαιμονία των Ελλήνων …….. να τα ξέρουν όλα άρα…..
15. Τί εφαρμόζεται στη Δ/θμια εκπ/ση Κανόνας στα σχολεία της Δ/θμιας εκπ/σης είναι η εφαρμογή δασκαλοκεντρικών μοντέλων διδασκαλίας . Κύρια μέθοδος για τις Θ.Ε. είναι η Ερβαρτιανή με έμφαση στην αυθεντία του καθηγητή και χωρίς να εφαρμόζονται διεξοδικά όλα τα στάδια της διδασκαλίας. Η τριμερής διδασκαλία αποτελεί σήμερα τον υψηλότερο στόχο που μπορεί να επιδιωχθεί στο Λύκειο. Το υπάρχον αναλυτικό πρόγραμμα σπουδών και η γενικότερη στάση της κοινωνίας, αποτρέπουν τους εκπ/κους από την εφαρμογή πιο σύγχρονων μεθόδων.