ระบบย่อยอาหารྺองสัตว์
- 1. สาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 เรื่อง ระบบย่อยอาหารྺองสัตว์ นางสาวอนิสสา อารมณ์สวะ โรงเรียนราชโบริกานุเคราะห์ สานักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 8
- 2. สัตว์แต่ละชนิดมีการนาสารอาหารเข้าสู่ร่างกายและย่อยอาหารอย่างไร การย่อยอาหารของสัตว์ สัตว์บางชนิด เช่น ฟองน้าไม่มีระบบทางเดินอาหาร แต่จะมีเซลล์พิเศษทา หน้าที่จับอาหารเข้าสู่เซลล์แล้วทาการย่อยภายในเซลล์สัตว์บางชนิดมีระบบทางเดิน อาหารไม่สมบูรณ์ เนื่องจากมีช่องเปิดทางเดียว เช่น ไฮดรา พลานาเรีย สัตว์บางชนิดเช่น ไส้เดือนดิน แมลงและสัตว์มีกระดูกสันหลังมีระบบ ทางเดินอาหารสมบูรณ์ คือมีปากและทวารหนัก ระบบทางเดินอาหารของสัตว์เหล่านี้ จะมีโครงสร้างรายละเอียดบางอย่างแตกต่างกัน ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับชนิดของอาหารและ พฤติกรรมการกิน
- 6. แบ่ง Heterotroph ตามวิธีการกินอาหาร เป็น 4 ชนิด คือ 1. Suspension feeder ให้อาหารชิ้นเล็กลอดเข้าสู่ทางเดินอาหาร 2. Substrate or Deposit feeder พวกที่กินที่อยู่อาศัยของตัวเองเป็นอาหาร 3. Fluid feeder ดูดกินของเหลวจากสิ่งมีชีวิตอื่นเป็นอาหาร 4. Bulb feeder พวกที่กินอาหารชิ้นใหญ่
- 7. การย่อย(digestion) แบ่งตามวิธีการและชนิดของสัตว์ได้ดังนี้ 1. Intracellular digestion in simple organisms พบในปรสิต (protists) และฟองน้า -มีการนาอาหารเข้าสู่เซลล์ร่างกายโดยตรง -ย่อยอาหารภายในเซลล์ (intracellular digestion) -เคลื่อนย้ายสารอาหารที่ย่อยได้จาก food vacuole สู่ไซโตพลาสม -ขับกากอาหารออกทาง anal pore
- 8. 2. Intracellular and extracellular digestion in simple animals พบในหนอนตัวแบน(พลานาเรีย) และ cnidarians(เช่น แมงกะพรุน, ไฮดรา) -มี gastrovascular cavity ที่เป็นช่องสาหรับน้า, อาหาร และอากาศเข้าสู่ร่างกาย -ทางเข้าและออกของอาหารเป็นทางเดียวกัน (incomplete digestive tract) -หลังจากอาหารเข้าสู่ gastrovascular cavity จะมีการปล่อยเอนไซม์จากเซลล์ออกมาย่อย เรียกการย่อยนี้ว่า extracellular digestion -อาหารที่ย่อยแล้วยังมีขนาดใหญ่อยู่ จะถูก นาเข้าสู่เซลล์โดยวิธี phagocytosis และย่อยต่อไป
- 10. 3. Extracellular digestion in complex animals พบในสัตว์ส่วนใหญ่ ตั้งแต่หนอนตัวกลมจนถึงสัตว์มีกระดูกสันหลัง -มีทางเปิดของปาก(mouth)และทวารหนัก(anus)แยกกันเรียก complete digestive tract หรือ alimentary canal -crop และกระเพาะอาหารทาหน้าที่เก็บอาหาร (บางครั้งอาจมีการย่อย) -gizzard ทาหน้าที่บดอาหาร
- 12. พลานาเรีย ทางเดินอาหารของพลานาเรียเป็นแบบ 3 แฉก แต่ละ แฉกจะมีแขนงของทางเดินอาหารแตกแขนงย่อยออกไปอีกเรียกว่า ไดเวอร์ ทิคิวลัม (Diverticulum) ปากอยู่บริเวณกลางลาตัว ต่อจากปากเป็นคอหอย (Pharynx) มีลักษณะคล้ายงวงยาวหรือโพเบอซิส (Probosis) มีกล้ามเนื้อ แข็งแรง มีหน้าที่จับอาหารเข้าสู่ปาก กากอาหารที่เหลือจากการย่อยและดูด ซึมแล้วจะถูกขับออกทางช่องปากเช่นเดิม การย่อยอาหารของพลานาเรีย เป็นการย่อยภายนอกเซลล์ นอกจากนี้เซลล์บุผนังช่องทางเดินอาหารยัง สามารถฟาโกไซโทซิสจับอาหารเข้ามาย่อยภายในเซลล์ได้ด้วย
- 13. พยาธิใบไม้ พยาธิใบไม้ มีทางเดินอาหารคล้ายพลานา เรีย แต่ทางเดินอาหารส่วนลาไส้ไม่แตก กิ่งก้านสาขา มีลักษณะคล้ายอักษรรูปตัววาย (Y–shape) ทางเดินอาหารของพยาธิใบไม้ ประกอบด้วยปากปุ่มดูด (Oral sucker) ที่มีปากดูด กินอาหารจากโฮสต์ต่อจากปากเป็นคอหอย (Pharynx) ต่อจากคอหอยเป็นหลอดอาหารสั้น ๆซึ่ง จะต่อกับลาไส้ (Intestine)
- 15. Phylum Nematoda หนอนตัวกลมพวกพยาธิ เช่น - พยาธิเส้นด้าย, พยาธิปากขอ - พยาธิตัวจี๊ด, พยาธิไส้เดือน
- 17. Phylum Annelida = หนอนปล้อง แม่เพรียง หรือ ตัวสงกรานต์
- 21. การย่อยอาหารของสัตว์เคี้ยวเอื้อง * แบ่งเป็น 3 ส่วน 1 3 2 กระเพาะAbomasum หลอดอาหาร
- 22. ทางเดินอาหารของปลาเรียงตามลาดับต่อไปนี้ ปาก → คอหอย → หลอดอาหาร → กระเพาะอาหาร → ลาไส้ → ทวารหนัก
- 25. ลาดับเส้นทางเดินอาหาร 1 มีการย่อยเซลลูโลสโดยแบคทีเรีย,โปรโตซัว - สังเคราะห์กรดอะมิโนจากยูเรีย แอมโมเนียจาก การหมัก สังเคราะห์กรดไขมัน วิตามินบี12 5มีน้าย่อยของวัวเองมาย่อยและย่อย แบคทีเรียกับโปรตัวซัว ดูดซึม อาหาร mutualism