ݺߣ

ݺߣShare a Scribd company logo

дүрс ашиглах арга зүй с. эрдэнэцэцэг

•Download as DOCX, PDF•
•
Хөвсгөл аймаг Боловсролын газар
Хөвсгөл аймаг Боловсролын газар

Дүрс ашиглан бодлого зохиох, асуудлыг шийдвэрлэх арга зүйд хүүхдийг сургах технологи /4-р анги /

1 of 8
Downloaded 15 times
ҮНДЭСНИЙ ЛАБОРАТОРИ “ ЭРДМИЙН ДАЛАЙ” ЦОГЦОЛБОР СУРГУУЛЬ Дүрс ашиглан бодлого зохиох, асуудлыг шийдвэрлэх арга зүйд хүүхдийг сургах технологи /4-р анги / Зорилго: Хүүхэд бүр өөрийнхөөрөө эргэцүүлэн бодож бүтээлчээр сэтгэх явцдаа бодох, тооцоолох, хэмжих , асуудал шийдвэрлэх арга барил чадварт суралцан хөгжинө. Чадваржуулах агуулга: Òîîëîõ,òîîöîîëîõ Ýðýìáýëýõ, ç¿é òîãòëîîð òîîëîõ Íýìýõ, õàñàõ, ¿ðæèõ, õóâààõ, æèøèõ, õýñãèéã îëîõ, õàðüöóóëàõ Õýìæèõ óðò, ïåðèìåòð, òàë áàé, ºíöºã Áèå áà ä¿ðñ, æèí, çàé, õóðä Àñóóäàë øèéäâýðëýõ Òîäîðõîé íºõöºëòýé àñóóäëûã øèéäâýðëýõ, òîîí ìýäýýëëèéã óíøèõ, òàéëáàðëàõ ХӨВСГӨЛ БАГШ С. ЭРДЭНЭЦЭЦЭГ Page 1
ҮНДЭСНИЙ ЛАБОРАТОРИ “ ЭРДМИЙН ДАЛАЙ” ЦОГЦОЛБОР СУРГУУЛЬ Үйлийн алхамаар хэрэгжүүлэх үе шат: ХӨВСГӨЛ БАГШ С. ЭРДЭНЭЦЭЦЭГ Page 2 Үе шат Үйлийн алхам Эргэцүүлэн бодож бүтээлчээр сэтгэх чадвар I үе Багшийн чиглүүлэг оролцоотойгоор арга барилаа баримжаалах Дүрс түүний шинжийг мэдэх, дүрслэх  Дүрсийг нэрлэж, зурж чаддаг байгаа. /квадрат, тэгш өнцөгт, дугуй, гурвалжин, зөв олон өнцөгт/ А. Дүрс ашиглан бодлого зохиох үйлийн баримжаа авах. 1.Нэг дүрсээр нэг бүхэл зүйлийг төлөөлөн авч болно. Бодлого: Надад 32 шагай байна. 1. Дүрс дэх тэгш хэм Дүрсийн тэгш хэмийг хэрхэн олдог аргаа эргэн бодоорой. Сурагчид дүрсийг нугалан 2 тэнцүү хэсэгт хуваах үйлийг хийж тэгш хэмт дүрс үүсч байгааг тайлбарлан ярина. Тэгш хэмтэй хуваалт хийсэн дүрсээ ажиглаж байгаад бодлого зохиож болох уу? /сурагчид тэнцүү хэсэгт хуваах бодлого зохионо/ Бодлого: Шагайгаар тоглож байсан хүүхдүүд шагайгаа 2 тэнцүү хэсэгт хуваав. Нэг хэсэгт хэдэн шагай ноогдох вэ? Бодолт: 32: 2 =16 шагай нэг хэсэгт 2. Энгийн бутархай Дүрсээ тэнцүү хэсгүүдэд хуваан нугалаарай. Сурагчид дүрсийг 4,6,8,16 гэх мэт сонгосон хэсгүүдээр тэнцүү нугална. Энд дүрсийг 4 тэнцүү хэсэгт хуваасан байна.
ҮНДЭСНИЙ ЛАБОРАТОРИ “ ЭРДМИЙН ДАЛАЙ” ЦОГЦОЛБОР СУРГУУЛЬ Найз нөхөдтэйгээ хамтрах буюу өөрийн идэвхтэй үйл ажиллагааны үр дүнд арга техникээ өөрийн болгох. /хийх үйлийн дараалал алхамчлалаа тогтоон мөрдлөг болгох/ Тэнцүү хэсэгт хуваагдсан дүрсээ ажиглаж байгаад энгийн бутархай болгон бичээрэй. Сурагчид ажиглаж багйаад дүрсийг энгийн бутархай болгон бичнэ. ퟏ ퟒ , ퟐ ퟒ , ퟑ ퟒ , гэх мэтээр бичнэ. Дээрх энгийн бутархайгаа ашиглан хэсгийн бодлого зохиогоорой. Бодлого: А. Би шагайныхаа 1/4 –ыг хурааж үлдсэн шагайгаараа морь уралдуулан тоглов. Хэдэн шагайгаар тоглосон бэ? В.Бүх шагайны 1/4 ийг хураасан бол хэдэн хэсгээр тоглосон бэ? гэх мэт бодлого зохионо. Бодолт: 32:4=8 8x1=8 шагай хураасан 32-8=24 шагайгаар тоглосон. Бодолт: ퟒ ퟒ ퟏ ퟒ - ퟑ ퟒ = шагайгаар тоглосон. 3. Харьцаа Дээрх дүрсээ ашиглан харьцааг тэмдэглэх бодлого зохиох Болого: А. Бүх шагайг үлдсэн шагайтай харьцуулаарай. В. Хураасан шагайг үлдсэн шагайтай харьцуулаарай. С.Хураасан шагайг бүх шагайтай харьцуулаарай. Бодолт: А. 32:24 В. 8:24 С. 24:32 4. Аравтын бутархай Зургийн будагдсан хэсгийг энгийн бутархайгаар илэрхийлэх, энгийн бутархайг аравтын бутархайг аравтын бутархайгаар илэрхийлэх мэдлэг чадвараа хэрэглэнэ. Бодлого: Бүх шагай 32 бол 3 4 хэсгийг аравтын бутархайгаар илэрхийлээрэй. ХӨВСГӨЛ БАГШ С. ЭРДЭНЭЦЭЦЭГ Page 3
ҮНДЭСНИЙ ЛАБОРАТОРИ “ ЭРДМИЙН ДАЛАЙ” ЦОГЦОЛБОР СУРГУУЛЬ Бодолт: ퟑ ퟒ = 0.75 3:4=0.75 Аравтын бутархайн үйлдэл хийх бодлого зохиож болно. Бодлого : Үлдсэн шагай ퟑ ퟒ = 0.75 , хураасан шагай ퟏ ퟒ =0.25 гэвэл бүх Бүх шагайг олоорой. Бодолт: 0.75+0.25=1.00 5. Хэмжигдэхүүн Дүрсээ бүхэлд нь 32 шагай гэж авсан бол хэмжигдэхүүний бодлого зохиоход дөрөвний нэг хэсгийн шагайны жинг авч үзэж болно. Бодлого: Бүх шагайны 1/4 нь 275 грамм бол бүх шагайны жинг олоорой. Бодолт: 275х4=1100гр /бүх шагай/ Бага нэрээс их нэрт шилжүүлэхдээ Аравтын бутархайг бүхэл тоонд хуваахдаа хуваагчийн тэгийн тоогоор бутархайн цэгийг урагш харгалзан шилжүүлэн оронг бууруулж бичдэг. Энэ аргаар бодож гаргаж ирнэ. 1100:1000=1.1 /1кг100гр/ 6. Өнцөг, өнцгийг хэмжих Дүрсийн өнцгүүдийг ажиглан харж бодлогоо зохионо. Бодлого: Дээрх дүрсэд хэдэн өнцөг байна вэ? Нэг өнцгийн хэмжээг олж, түүний 2/5 хэдэн градус болохыг бодож олоод өнгөөр будаарай. Бодолт: Нэг өнцөг нь 90° байна. Түүний 2/5 олохдоо 90:5=18 18х2=36 2/5 нь 36° байна. Дүрсийн 90° өнцгийн 36° -ыг будна. 7. Боломж тоолох Зүй тогтол, боломжуудыг олж болох бодлог зохионо. Бодлого: 32 шагайгаа 2 өөр өнгөтөй гэж үзье. 3 улаан 1 хөх өнгөөр авбал хэдэн боломж байгааг ХӨВСГӨЛ БАГШ С. ЭРДЭНЭЦЭЦЭГ Page 4
ҮНДЭСНИЙ ЛАБОРАТОРИ “ ЭРДМИЙН ДАЛАЙ” ЦОГЦОЛБОР СУРГУУЛЬ тооцоолоорой. Бодолт: Авах боломжийн тоо 1 2 3 4 5 6 7 8 Улаан 3 3 3 3 3 3 3 3 24 Хөх 1 1 1 1 1 1 1 1 8 Бүгд 4 4 4 4 4 4 4 4 32 8. Өгөгдөлтэй ажиллах Дээрх бодлогуудаас өгөгдлийг ашиглан диаграм зохионо. Бодлого: Улаан өнгийн 24 шагай , хөх өнгийн 8 шагайг баганан диаграммаар илэрхийлээрэй. Бодолт: 25 20 15 10 5 ХӨВСГӨЛ БАГШ С. ЭРДЭНЭЦЭЦЭГ Page 5 II үе Эзэмшсэн арга барилаа чадвар болгон хөгжүүлэх бага цагт их бүтээмжтэй ажиллаж зорилго, Алхам1. Хүүхэд өөрийн сонирхолоор дүрсээ сонгон авна. Бүхэл хэсэгт тоон утгыг ихэсгэж авна. Чадварын хувьд ялгаатай байдлаар тоон Тэгш өнцөгт дүрс утгуудыг сонгох /сурч байгаа, чадваржиж байгаа, хөгжсөн/ 0 õºõ øàãàé óëààí øàãàé
ҮНДЭСНИЙ ЛАБОРАТОРИ “ ЭРДМИЙН ДАЛАЙ” ЦОГЦОЛБОР СУРГУУЛЬ зорилтоо хэрэгжүүлж сурна. Алхам 2. Дүрсийн тэгш хэмийг олох. Өөрийн болон найз нөхөд багшийн дэмжлэгтэйгээр хэд хэдэн хувилбар гаргана. Дүрсийн тэгш хэмээр хээ, загвар, боломж олох, тэнцүү болон агуулгаар хуваах бодлого зохионо. Алхам 3. Энгийн бутархай болгох төдийгүй бутархайг жиших, эрэмбэлэх, тоон шулуун дээр тэмдэглэх, нэмэх хасах агуулгатай бодлого зохионо. Алхам 4. Тэнцэтгэл, тэнцүү харьцаа, пропорц зохиох бодлого зохиож бодно Алхам 5. Дүрсийг аравтын бутархайгаар илэрхийлэх, аравтын бутархайн нэмэх, хасах, үржих, хуваах үйлдлийн агуулгатай бодлого зохиож бодно. Алхам 6. Урт, хүнд, цаг хугацаа, байршлын бодлогуудыг зохиож бодох чадвараа эзэмшинэ. Мөн тэгш өнцөгтийн талбай, периметр олох, талуудыг олох гэх мэт олон агуулгыг энд гаргаж ирнэ. Алхам 7. Өнцгийн шинж, өнцгийн хэмжээ, их бага , харьцаа, өнцөг, орой, тал олох, дүрсийг өгсөн хэмжээсээр зурах, тэмдэглэх,дүрсийг тоолох, дүрсээр зохиомж хийх зэргийн чадваржуулсан бодлого зохиож бодож сурна. Алхам 8. Зүй тогтол, боломж тоолох агуулгатай олон хэлбэрийн бодлогыг зохиож, бодох аргачлалд суралцана. Алхам 9. Баганан , дугуй, шугаман диаграммаар илэрхийлэх, диаграмм унших, тайлбарлах, зохиосон диаграммаар бодлого зохиох агуулгатай бодлогууд байх бөгөөд бодлого бодох чадвар бүтээлч сэтгэлгээг хөгжүүлнэ. Санамж: Хүүхэд бүр өөрийн ялгаатай байдалд тохирсон хийх үйлийн нормчлолыг тогтоон түүний гүйцэтгэлийн тоо ба чанарыг үнэлж тэмдэглэж явна. III үе Эзэмшсэн чадвараа шинэ нөхцөлд хэрэглэх, тайлбарлах, хамгаалах, үнэлэх. А. Чадвараа шинэ нөхцөлд хэрэглэн сайжруулах  Багшийн санал болгосон ахисан түвшний даалгаврын сан дээр ажиллана.  Сурагч бодолтоо математик хэлээр тайлбарлах, хамгаалах, нотлон ярихыг тухайн цаг бүр дээр хийнэ.  Гүйцэтгэл бүрээ найз нөхдөөрөө болон багшаараа үнэлүүлнэ.Тэднээс зөвлөгөө авна. Бодох арга болон гүйуэтгэлийн хурдаа сайжруулна. Б. Чадвараа үнэлэх дүгнэх. Чадварыг илрүүлэх даалгавар 3 янз байна.  Сурагчдын гүйцэтгэлийн хурд , бүтээмжийн чанарыг илрүүлэх зорилгоор ижил даалгавраар шалгана. /Дүрс аштглан нэг агуулгаар ХӨВСГӨЛ БАГШ С. ЭРДЭНЭЦЭЦЭГ Page 6
ҮНДЭСНИЙ ЛАБОРАТОРИ “ ЭРДМИЙН ДАЛАЙ” ЦОГЦОЛБОР СУРГУУЛЬ бодлого зохиох/ хугацаа 10 минут  Хүүхдийн чадварын ялгаатай байдалд тохирсон даалгаврыг нэмж хийлгэнэ. /Өөр өөр дүрсүүдийг өгч бодлого зохиох, зохиох бодлогын агуулгын сонголтууд ч өөр байна.  Математик хэлээр нотолж хамгаалж ярих. Багш 4-р ангид Дүрс ашиглан бодлого зохиох, асуудлыг шийдвэрлэх арга зүйд хүүхдийг сургахдаа яг энэхүү аргыг ашиглан заавал үр дүнтэй юм. Учир нь багш бүр өөр өөрийн аргатай хэдий ч үр дүн нь туршилтаар илэрсэн сайн туршлага сайн аргыг ашиглаж сурах нь хамгийн чухал байдаг. Бид энэ сэдвийг энэхүү арга зүйгээр дээрх бодлого дасгалыг ажилласанаар дүрсүүд ашиглан бодлого зохоиж, асуудлыг шийдвэрлэх арга зүйд 4-р ангийн 150 сурагчийн 123 нь буюу 82% нь бодлого зохиож, алдаагүй боддог болсон юм. Хүүхдийн сурах үйлийн 3 түвшинг барьж хөгжсөн түвшингийн хүүхдийг л математикийн хичээлийн сэдэв бүрээр олныг төрүүлээд байвал хүүхдийн математик сэтгэлгээ хөгжиж , хичээлд оролцох оролцоо, хандлага, сонирхол илүү сайн болно. Сургах үед : Хүүхэд бүртэй нэгчлэн ажиллана. Заавал ойлгуулж байж цааш заана. Чадваржиж далгажуулах үед : Дасгал даалгаврын сонголтыг л маш сайн хийнэ. Олон бодлого бодсоноор чадваржихгүй. Олон аргаар хувилбарт дасгалыг бодсоноор хүүхэд чадваржина. Бодлогыг багш дуурайн зохиолгож эхэлнэ. Дараа нь чадваржаад ирэхээрээ хүүхэд өөрөө бодлогын эрэлд гарна. Өөрөө бодлого зохионо. Урамшина. Аргыг маш сайн эзэмшүүлнэ. ХӨВСГӨЛ БАГШ С. ЭРДЭНЭЦЭЦЭГ Page 7
ҮНДЭСНИЙ ЛАБОРАТОРИ “ ЭРДМИЙН ДАЛАЙ” ЦОГЦОЛБОР СУРГУУЛЬ Хөгжсөн үед : Чөлөөт сэтгэлгээг хөгжүүлэх, асуудлыг шийдвэрлэх дасгалуудыг ажиллуулна. Хэрэглээрүү илүү чиглүүлнэ. Амьдрал ахуйд хэрэглэгддэг тооцооллуудыг хийлгэнэ. Дадлага ажил зохион байгуулна. ХӨВСГӨЛ БАГШ С. ЭРДЭНЭЦЭЦЭГ Page 8

More Related Content

дүрс ашиглах арга зүй с. эрдэнэцэцэг

  • 1. ҮНДЭСНИЙ ЛАБОРАТОРИ “ ЭРДМИЙН ДАЛАЙ” ЦОГЦОЛБОР СУРГУУЛЬ Дүрс ашиглан бодлого зохиох, асуудлыг шийдвэрлэх арга зүйд хүүхдийг сургах технологи /4-р анги / Зорилго: Хүүхэд бүр өөрийнхөөрөө эргэцүүлэн бодож бүтээлчээр сэтгэх явцдаа бодох, тооцоолох, хэмжих , асуудал шийдвэрлэх арга барил чадварт суралцан хөгжинө. Чадваржуулах агуулга: Òîîëîõ,òîîöîîëîõ Ýðýìáýëýõ, ç¿é òîãòëîîð òîîëîõ Íýìýõ, õàñàõ, ¿ðæèõ, õóâààõ, æèøèõ, õýñãèéã îëîõ, õàðüöóóëàõ Õýìæèõ óðò, ïåðèìåòð, òàë áàé, ºíöºã Áèå áà ä¿ðñ, æèí, çàé, õóðä Àñóóäàë øèéäâýðëýõ Òîäîðõîé íºõöºëòýé àñóóäëûã øèéäâýðëýõ, òîîí ìýäýýëëèéã óíøèõ, òàéëáàðëàõ ХӨВСГӨЛ БАГШ С. ЭРДЭНЭЦЭЦЭГ Page 1
  • 2. ҮНДЭСНИЙ ЛАБОРАТОРИ “ ЭРДМИЙН ДАЛАЙ” ЦОГЦОЛБОР СУРГУУЛЬ Үйлийн алхамаар хэрэгжүүлэх үе шат: ХӨВСГӨЛ БАГШ С. ЭРДЭНЭЦЭЦЭГ Page 2 Үе шат Үйлийн алхам Эргэцүүлэн бодож бүтээлчээр сэтгэх чадвар I үе Багшийн чиглүүлэг оролцоотойгоор арга барилаа баримжаалах Дүрс түүний шинжийг мэдэх, дүрслэх  Дүрсийг нэрлэж, зурж чаддаг байгаа. /квадрат, тэгш өнцөгт, дугуй, гурвалжин, зөв олон өнцөгт/ А. Дүрс ашиглан бодлого зохиох үйлийн баримжаа авах. 1.Нэг дүрсээр нэг бүхэл зүйлийг төлөөлөн авч болно. Бодлого: Надад 32 шагай байна. 1. Дүрс дэх тэгш хэм Дүрсийн тэгш хэмийг хэрхэн олдог аргаа эргэн бодоорой. Сурагчид дүрсийг нугалан 2 тэнцүү хэсэгт хуваах үйлийг хийж тэгш хэмт дүрс үүсч байгааг тайлбарлан ярина. Тэгш хэмтэй хуваалт хийсэн дүрсээ ажиглаж байгаад бодлого зохиож болох уу? /сурагчид тэнцүү хэсэгт хуваах бодлого зохионо/ Бодлого: Шагайгаар тоглож байсан хүүхдүүд шагайгаа 2 тэнцүү хэсэгт хуваав. Нэг хэсэгт хэдэн шагай ноогдох вэ? Бодолт: 32: 2 =16 шагай нэг хэсэгт 2. Энгийн бутархай Дүрсээ тэнцүү хэсгүүдэд хуваан нугалаарай. Сурагчид дүрсийг 4,6,8,16 гэх мэт сонгосон хэсгүүдээр тэнцүү нугална. Энд дүрсийг 4 тэнцүү хэсэгт хуваасан байна.
  • 3. ҮНДЭСНИЙ ЛАБОРАТОРИ “ ЭРДМИЙН ДАЛАЙ” ЦОГЦОЛБОР СУРГУУЛЬ Найз нөхөдтэйгээ хамтрах буюу өөрийн идэвхтэй үйл ажиллагааны үр дүнд арга техникээ өөрийн болгох. /хийх үйлийн дараалал алхамчлалаа тогтоон мөрдлөг болгох/ Тэнцүү хэсэгт хуваагдсан дүрсээ ажиглаж байгаад энгийн бутархай болгон бичээрэй. Сурагчид ажиглаж багйаад дүрсийг энгийн бутархай болгон бичнэ. ퟏ ퟒ , ퟐ ퟒ , ퟑ ퟒ , гэх мэтээр бичнэ. Дээрх энгийн бутархайгаа ашиглан хэсгийн бодлого зохиогоорой. Бодлого: А. Би шагайныхаа 1/4 –ыг хурааж үлдсэн шагайгаараа морь уралдуулан тоглов. Хэдэн шагайгаар тоглосон бэ? В.Бүх шагайны 1/4 ийг хураасан бол хэдэн хэсгээр тоглосон бэ? гэх мэт бодлого зохионо. Бодолт: 32:4=8 8x1=8 шагай хураасан 32-8=24 шагайгаар тоглосон. Бодолт: ퟒ ퟒ ퟏ ퟒ - ퟑ ퟒ = шагайгаар тоглосон. 3. Харьцаа Дээрх дүрсээ ашиглан харьцааг тэмдэглэх бодлого зохиох Болого: А. Бүх шагайг үлдсэн шагайтай харьцуулаарай. В. Хураасан шагайг үлдсэн шагайтай харьцуулаарай. С.Хураасан шагайг бүх шагайтай харьцуулаарай. Бодолт: А. 32:24 В. 8:24 С. 24:32 4. Аравтын бутархай Зургийн будагдсан хэсгийг энгийн бутархайгаар илэрхийлэх, энгийн бутархайг аравтын бутархайг аравтын бутархайгаар илэрхийлэх мэдлэг чадвараа хэрэглэнэ. Бодлого: Бүх шагай 32 бол 3 4 хэсгийг аравтын бутархайгаар илэрхийлээрэй. ХӨВСГӨЛ БАГШ С. ЭРДЭНЭЦЭЦЭГ Page 3
  • 4. ҮНДЭСНИЙ ЛАБОРАТОРИ “ ЭРДМИЙН ДАЛАЙ” ЦОГЦОЛБОР СУРГУУЛЬ Бодолт: ퟑ ퟒ = 0.75 3:4=0.75 Аравтын бутархайн үйлдэл хийх бодлого зохиож болно. Бодлого : Үлдсэн шагай ퟑ ퟒ = 0.75 , хураасан шагай ퟏ ퟒ =0.25 гэвэл бүх Бүх шагайг олоорой. Бодолт: 0.75+0.25=1.00 5. Хэмжигдэхүүн Дүрсээ бүхэлд нь 32 шагай гэж авсан бол хэмжигдэхүүний бодлого зохиоход дөрөвний нэг хэсгийн шагайны жинг авч үзэж болно. Бодлого: Бүх шагайны 1/4 нь 275 грамм бол бүх шагайны жинг олоорой. Бодолт: 275х4=1100гр /бүх шагай/ Бага нэрээс их нэрт шилжүүлэхдээ Аравтын бутархайг бүхэл тоонд хуваахдаа хуваагчийн тэгийн тоогоор бутархайн цэгийг урагш харгалзан шилжүүлэн оронг бууруулж бичдэг. Энэ аргаар бодож гаргаж ирнэ. 1100:1000=1.1 /1кг100гр/ 6. Өнцөг, өнцгийг хэмжих Дүрсийн өнцгүүдийг ажиглан харж бодлогоо зохионо. Бодлого: Дээрх дүрсэд хэдэн өнцөг байна вэ? Нэг өнцгийн хэмжээг олж, түүний 2/5 хэдэн градус болохыг бодож олоод өнгөөр будаарай. Бодолт: Нэг өнцөг нь 90° байна. Түүний 2/5 олохдоо 90:5=18 18х2=36 2/5 нь 36° байна. Дүрсийн 90° өнцгийн 36° -ыг будна. 7. Боломж тоолох Зүй тогтол, боломжуудыг олж болох бодлог зохионо. Бодлого: 32 шагайгаа 2 өөр өнгөтөй гэж үзье. 3 улаан 1 хөх өнгөөр авбал хэдэн боломж байгааг ХӨВСГӨЛ БАГШ С. ЭРДЭНЭЦЭЦЭГ Page 4
  • 5. ҮНДЭСНИЙ ЛАБОРАТОРИ “ ЭРДМИЙН ДАЛАЙ” ЦОГЦОЛБОР СУРГУУЛЬ тооцоолоорой. Бодолт: Авах боломжийн тоо 1 2 3 4 5 6 7 8 Улаан 3 3 3 3 3 3 3 3 24 Хөх 1 1 1 1 1 1 1 1 8 Бүгд 4 4 4 4 4 4 4 4 32 8. Өгөгдөлтэй ажиллах Дээрх бодлогуудаас өгөгдлийг ашиглан диаграм зохионо. Бодлого: Улаан өнгийн 24 шагай , хөх өнгийн 8 шагайг баганан диаграммаар илэрхийлээрэй. Бодолт: 25 20 15 10 5 ХӨВСГӨЛ БАГШ С. ЭРДЭНЭЦЭЦЭГ Page 5 II үе Эзэмшсэн арга барилаа чадвар болгон хөгжүүлэх бага цагт их бүтээмжтэй ажиллаж зорилго, Алхам1. Хүүхэд өөрийн сонирхолоор дүрсээ сонгон авна. Бүхэл хэсэгт тоон утгыг ихэсгэж авна. Чадварын хувьд ялгаатай байдлаар тоон Тэгш өнцөгт дүрс утгуудыг сонгох /сурч байгаа, чадваржиж байгаа, хөгжсөн/ 0 õºõ øàãàé óëààí øàãàé
  • 6. ҮНДЭСНИЙ ЛАБОРАТОРИ “ ЭРДМИЙН ДАЛАЙ” ЦОГЦОЛБОР СУРГУУЛЬ зорилтоо хэрэгжүүлж сурна. Алхам 2. Дүрсийн тэгш хэмийг олох. Өөрийн болон найз нөхөд багшийн дэмжлэгтэйгээр хэд хэдэн хувилбар гаргана. Дүрсийн тэгш хэмээр хээ, загвар, боломж олох, тэнцүү болон агуулгаар хуваах бодлого зохионо. Алхам 3. Энгийн бутархай болгох төдийгүй бутархайг жиших, эрэмбэлэх, тоон шулуун дээр тэмдэглэх, нэмэх хасах агуулгатай бодлого зохионо. Алхам 4. Тэнцэтгэл, тэнцүү харьцаа, пропорц зохиох бодлого зохиож бодно Алхам 5. Дүрсийг аравтын бутархайгаар илэрхийлэх, аравтын бутархайн нэмэх, хасах, үржих, хуваах үйлдлийн агуулгатай бодлого зохиож бодно. Алхам 6. Урт, хүнд, цаг хугацаа, байршлын бодлогуудыг зохиож бодох чадвараа эзэмшинэ. Мөн тэгш өнцөгтийн талбай, периметр олох, талуудыг олох гэх мэт олон агуулгыг энд гаргаж ирнэ. Алхам 7. Өнцгийн шинж, өнцгийн хэмжээ, их бага , харьцаа, өнцөг, орой, тал олох, дүрсийг өгсөн хэмжээсээр зурах, тэмдэглэх,дүрсийг тоолох, дүрсээр зохиомж хийх зэргийн чадваржуулсан бодлого зохиож бодож сурна. Алхам 8. Зүй тогтол, боломж тоолох агуулгатай олон хэлбэрийн бодлогыг зохиож, бодох аргачлалд суралцана. Алхам 9. Баганан , дугуй, шугаман диаграммаар илэрхийлэх, диаграмм унших, тайлбарлах, зохиосон диаграммаар бодлого зохиох агуулгатай бодлогууд байх бөгөөд бодлого бодох чадвар бүтээлч сэтгэлгээг хөгжүүлнэ. Санамж: Хүүхэд бүр өөрийн ялгаатай байдалд тохирсон хийх үйлийн нормчлолыг тогтоон түүний гүйцэтгэлийн тоо ба чанарыг үнэлж тэмдэглэж явна. III үе Эзэмшсэн чадвараа шинэ нөхцөлд хэрэглэх, тайлбарлах, хамгаалах, үнэлэх. А. Чадвараа шинэ нөхцөлд хэрэглэн сайжруулах  Багшийн санал болгосон ахисан түвшний даалгаврын сан дээр ажиллана.  Сурагч бодолтоо математик хэлээр тайлбарлах, хамгаалах, нотлон ярихыг тухайн цаг бүр дээр хийнэ.  Гүйцэтгэл бүрээ найз нөхдөөрөө болон багшаараа үнэлүүлнэ.Тэднээс зөвлөгөө авна. Бодох арга болон гүйуэтгэлийн хурдаа сайжруулна. Б. Чадвараа үнэлэх дүгнэх. Чадварыг илрүүлэх даалгавар 3 янз байна.  Сурагчдын гүйцэтгэлийн хурд , бүтээмжийн чанарыг илрүүлэх зорилгоор ижил даалгавраар шалгана. /Дүрс аштглан нэг агуулгаар ХӨВСГӨЛ БАГШ С. ЭРДЭНЭЦЭЦЭГ Page 6
  • 7. ҮНДЭСНИЙ ЛАБОРАТОРИ “ ЭРДМИЙН ДАЛАЙ” ЦОГЦОЛБОР СУРГУУЛЬ бодлого зохиох/ хугацаа 10 минут  Хүүхдийн чадварын ялгаатай байдалд тохирсон даалгаврыг нэмж хийлгэнэ. /Өөр өөр дүрсүүдийг өгч бодлого зохиох, зохиох бодлогын агуулгын сонголтууд ч өөр байна.  Математик хэлээр нотолж хамгаалж ярих. Багш 4-р ангид Дүрс ашиглан бодлого зохиох, асуудлыг шийдвэрлэх арга зүйд хүүхдийг сургахдаа яг энэхүү аргыг ашиглан заавал үр дүнтэй юм. Учир нь багш бүр өөр өөрийн аргатай хэдий ч үр дүн нь туршилтаар илэрсэн сайн туршлага сайн аргыг ашиглаж сурах нь хамгийн чухал байдаг. Бид энэ сэдвийг энэхүү арга зүйгээр дээрх бодлого дасгалыг ажилласанаар дүрсүүд ашиглан бодлого зохоиж, асуудлыг шийдвэрлэх арга зүйд 4-р ангийн 150 сурагчийн 123 нь буюу 82% нь бодлого зохиож, алдаагүй боддог болсон юм. Хүүхдийн сурах үйлийн 3 түвшинг барьж хөгжсөн түвшингийн хүүхдийг л математикийн хичээлийн сэдэв бүрээр олныг төрүүлээд байвал хүүхдийн математик сэтгэлгээ хөгжиж , хичээлд оролцох оролцоо, хандлага, сонирхол илүү сайн болно. Сургах үед : Хүүхэд бүртэй нэгчлэн ажиллана. Заавал ойлгуулж байж цааш заана. Чадваржиж далгажуулах үед : Дасгал даалгаврын сонголтыг л маш сайн хийнэ. Олон бодлого бодсоноор чадваржихгүй. Олон аргаар хувилбарт дасгалыг бодсоноор хүүхэд чадваржина. Бодлогыг багш дуурайн зохиолгож эхэлнэ. Дараа нь чадваржаад ирэхээрээ хүүхэд өөрөө бодлогын эрэлд гарна. Өөрөө бодлого зохионо. Урамшина. Аргыг маш сайн эзэмшүүлнэ. ХӨВСГӨЛ БАГШ С. ЭРДЭНЭЦЭЦЭГ Page 7
  • 8. ҮНДЭСНИЙ ЛАБОРАТОРИ “ ЭРДМИЙН ДАЛАЙ” ЦОГЦОЛБОР СУРГУУЛЬ Хөгжсөн үед : Чөлөөт сэтгэлгээг хөгжүүлэх, асуудлыг шийдвэрлэх дасгалуудыг ажиллуулна. Хэрэглээрүү илүү чиглүүлнэ. Амьдрал ахуйд хэрэглэгддэг тооцооллуудыг хийлгэнэ. Дадлага ажил зохион байгуулна. ХӨВСГӨЛ БАГШ С. ЭРДЭНЭЦЭЦЭГ Page 8