กฎหมายลักษณะมรึϸครั้งที่๑
- 1. กฎหมายลักษณะมรดก อ.สุกิจ อยู่ในธรรม 14/11/2551 1
- 2. ข้อจำกัดของกฎหมำยมรดก 1.ใช้เฉพำะบุคคลธรรมดำเท่ำนัน้ 2.ไม่ใช้กับ 4 จังหวัด ยะลำ นรำธิวำส สตูล ปัตตำนี 14/11/2551 2
- 3. สำเหตุของกำรทำให้มรดกตกทอด เจ้ำมรดกตำย ตำยธรรมชำติ สำบสูญ 14/11/2551 3
- 4. เวลำกำรตกทอดมรดก ม.1599 เจ้ำมรดกถึงแก่ควำมตำย 14/11/2551 4
- 5. จะต้องมีกำรแสดงเจตนำรับมรดกหรือไม่ ไม่ ม.1601 มรดกตกทอดทันที ทำยำทอำจสละมรดกได้ ม.1612 14/11/2551 5
- 6. คำพิพำกษำฎีกำที่ 2786/2523 ทำยำทจะต้องสละ มรดกเสียตัง้แต่ก่อนที่เจ้ำหนีจ้ะฟ้องคดี ถ้ำเจ้ำหนีฟ้้อง คดีแล้ว และคดีอยู่ระหว่ำงกำรพิจำรณำของศำล ทำยำทจะสละมรดกไม่ได้ ดังนัน้ ทำยำทจะต้องปล่อย ให้มีกำรดำเนินคดีต่อไปจนศำลมีคำพิพำกษำคดี และ ถ้ำศำลมีคำพิพำกษำให้ทำยำทรับผิดชำระหนีข้องผู้ตำย แทนผู้ตำยให้แก่เจ้ำหนี้ ทำยำทจึงยกบทบัญญัติมำตรำ 1601 ขึน้เป็นข้อต่อสู้ในชัน้บังคับคดี 14/11/2551 6
- 7. คำพิพำกษำฎีกำที่919/2495 โจทก์ฟ้องว่ำมำรดำโจทก์ขำย ฝำกที่ดินไว้กับจำเลย บัดนีม้ำรดำโจทก์ตำย โจทก์ขอไถ่ที่ดิน คืน จำเลยไม่ยอมให้ไถ่ จึงขอให้ศำลบังคับให้จำเลยยอมไถ่ ที่ดินคืน จำเลยให้กำรต่อสู้ว่ำโจทก์ยังไม่ได้รับโอนมรดกโจทก์ ไม่มีสิทธิไถ่ ศำลฎีกำพิพำกษำว่ำ โจทก์เป็นผู้รับมรดก เมื่อ มำรดำตำย สิทธิในทำงทรัพย์สินของมำรดำก็ตกทอดไปยัง โจทก์ทันที ซงึ่รวมตลอดทัง้สิทธิไถ่ถอนทรัพย์ที่ขำยฝำกด้วย ฉะนัน้ โจทก์มีสิทธิไถ่ถอนทรัพย์สินที่มำรดำขำยฝำกไว้ได้ โดย ไม่จำต้องรอให้รับมรดกก่อน 14/11/2551 7
- 8. คำพิพำกษำฎีกำที่ 1619/2506 ตำม ป.พ.พ. มำตรำ 1599 ทำยำทย่อมได้สิทธิในมรดกตัง้แต่เจ้ำมรดกตำย แม้ยังไม่ได้จด ทะเบียนสิทธิตำม ม.1299 คำพิพำกษำฎีกำที่ 310/2510 (ประชุมใหญ่) เจ้ำมรดกมีหุ้น ในบริษัทจำเลยเมื่อเจ้ำมรดกตำย หุ้นของเจ้ำมรดกย่อมตก ทอดไปยังทำยำททันที ตำม ม.1599 และ ม.1600 ทำยำทจึงมี อำนำจขอให้เพิกถอนมติพิเศษที่ประชุมใหญ่ผู้ถือหุ้น ตำม ม.1195 ได้ แม้ว่ำบริษัทจำเลยจะยังไม่ได้จดทะเบียนให้ทำยำท เป็นผู้ถือหุ้นก็ตำม 14/11/2551 8
- 9. คำพิพำกษำฎีกำที่ 1054/2534 โจทก์ได้ กรรมสิทธิ์ที่ดินมำโดยทำงมรดก แม้ยังไม่ได้ เปลี่ยนชื่อในโฉนดที่ดินดังกล่ำวมำเป็นของตน ก็ถือว่ำโจทก์อยู่ในฐำนะที่เป็นเจ้ำของ สำมยทรัพย์ มีอำนำจฟ้องจำเลยที่เป็น เจ้ำของภำรยทรัพย์ให้เปิดทำงภำรจำยอมได้ 14/11/2551 9
- 10. องค์ประกอบของมรดก 1.ต้องเป็นทรัพย์สิน สิทธิ หน้ำที่และควำมรับผิดต่ำง ๆ ของ ผู้ตำยหรือผู้ที่กฎหมำยให้ถือว่ำถึงแก่ควำมตำย 2.ไม่ใช่สิทธิเฉพำะตัว 3.มีอยู่ในเวลำถึงแก่ควำมตำย 4.กฎหมำยนีห้รือกฎหมำยอื่นไม่ได้บัญญัติให้ตกทอดโดย ประกำรอื่น 14/11/2551 10
- 11. 1.ต้องเป็นทรัพย์สิน สิทธิ หน้ำที่และควำมรับผิดต่ำง ๆ ของ ผู้ตำยหรือผู้ที่กฎหมำยให้ถือว่ำถึงแก่ควำมตำย ทรัพย์สิน ม. 138 อสังหำริมทรัพย์ ม. 139 สังหำริมทรัพย์ 140 14/11/2551 11
- 12. คำพิพำกษำฎีกำที่ 1174/2508 ป.พ.พ.(สรุป) มำตรำ 1646 นอกจำกผู้ตำยจะแสดงเจตนำเผื่อตำยในเรื่องของทรัพย์สิน ของตนเองแล้ว กำหนดกำรเผื่อตำยในเรื่องต่ำง ๆ อันจะให้ เกิดผลบังคับตำมกฎหมำยเมื่อตนตำยแล้ว แม้ไม่เกี่ยวกับ ทรัพย์สินก็มีผลบังคับได้ตำมพินัยกรรม(พินัยกรรม ม. 1656) อ.วรพจน์ วิศรุตพิชญ์ หน้ำ 40 14/11/2551 12
- 13. สิทธิ ม.1600 น่ำจะคือ สิทธิทำงหนี้ หรือบุคคลสิทธิ มำจำกนิติกรรมสัญญำ ละเมิด จัดกำรงำนนอกสงั่ ลำภมิควรได้ 14/11/2551 13
- 14. สิทธิตำมสัญญำต่ำงๆ คำพิพำกษำฎีกำที่ 919/2495 ผู้ขำยฝำกตำย ทำยำทของผู้ขำยฝำก ใช้สิทธิไถ่ ถอนได้ โดยไม่ต้องรอโอนมรดกก่อน คำพิพำกษำฎีกำที่ 1236/2501 ข้อเท็จจริง คือ นำยอ้อน กับโจทก์เป็นสำมี ภรรยำกันโดยชอบด้วยกฎหมำย เมื่อนำยอ้อนสำมีโจทก์ตำย ทรัพย์สินของ นำยอ้อนตลอดจนสิทธิหน้ำที่ต่ำง ๆ ซงึ่รวมสิทธิหนีจ้ำนองรำยนีย้่อมเป็น มรดกตกทอดได้แก่โจทก์ทำยำทตำมกฎหมำย กรณียังไม่อยู่ในบังคับของกำร โอนสิทธิเรียกร้อง มำตรำ 306 14/11/2551 14
- 15. คำพิพำกษำฎีกำที่ 1236/2501 ร.ผู้ตำยได้เข้ำทำสัญญำ คำ้ประกันต่อศำลย่อมผูกพันคำ้ประกันหนีข้องจำเลย จนกว่ำคดีถึงที่สุด แม้ ร.ถึงแก่กรรมก่อนศำลฎีกำมีคำ พิพำกษำให้จำเลยใช้หนีแ้ก่โจทก์ก็ตำม แต่เมื่อจำเลยไม่ ชำระหนีนั้น้ โจทก์ก็มีสิทธิบังคับเอำกับที่ดินอันเป็นมรดก ของ ร. ได้ ม.699 ม.1599 ม.1600 ม.1734 ป.วิแพ่ง 231 271 และ 274 (คำพิพำกษำฎีกำที่ 144/2491,1179/2509) 14/11/2551 15
- 16. คำพิพำกษำฎีกำที่ 2274/2521 ผู้ทรงเช็คที่ธนำคำร ปฏิเสธกำรจ่ำยเงินตำย สิทธิเรียกร้องตำมเช็คตกแก่ ทำยำท แม้วันที่ลงในเช็คจะไม่ถึงกำหนด (คำพิพำกษำ ฎีกำที่1416/2522) หรือเป็นเช็คที่ไม่ลงวันที่ ซงึ่ผู้ทรงอำจลงวันที่ที่แท้จริงได้ (คำพิพำกษำฎีกำที่1416/2522) เมื่อผู้สงั่จ่ำยตำย ทำยำทก็ต้องรับผิด 14/11/2551 16
- 17. หนีล้ะเมิดที่ผู้ตำยก่อไว้เป็นมรดก สิทธิเรียกร้องค่ำสินไหมทดแทนเพื่อกำรละเมิด 1314/2505 14/11/2551 17
- 18. คำพิพำกษำฎีกำที่ 383/2530 บ.ลูกจ้ำงของโจทก์ขับรถ ด้วยควำมประมำทชนขบวนรถไฟ เป็นเหตุให้รถโจทก์ และรถไฟเสียหำย ต่อมำ บ. ถึงแก่กรรม โจทก์ย่อมฟ้อง ให้จำเลยซึ่งเป็นทำยำทโดยชอบด้วยกฎหมำยของ บ. ใน ฐำนะทำยำทโดยธรรมรับผิดชดใช้ค่ำเสียหำยดังกล่ำวได้ ตำม มำตรำ 1599 1600 และ ม .1629 วรรค 2 14/11/2551 18
- 19. คำพิพำกษำฎีกำที่ 3240/2537 มำรดำจำเลยปักเสำไฟฟ้ำและเดิน สำยไฟฟ้ำผ่ำนที่ดินของโจทก์ โดยโจทก์ไม่ยินยอมเป็นละเมิด เมื่อ มำรดำจำเลยตำย จำเลยเป็นทำยำทต้องรับผิดรือ้ถอนเสำไฟฟ้ำ และ ทำที่ดินให้เป็นดังเดิม คำพิพำกษำฎีกำที่ 1936/2517 ค่ำเสื่อมสุขภำพอนำมัย โจทก์ เรียกร้องให้จำเลยชดใช้ฐำนละเมิด ทำให้โจทก์เสียหำยแก่ ร่ำงกำยอนำมัย เป็นค่ำทดแทนควำมเสียหำยอันไม่ใช่ตัวเงิน ม.446 ซึ่งศำลกำหนดให้ตำมพฤติกำรณ์ควำมร้ำยแรงแห่ง ละเมิด 14/11/2551 19
- 20. คำพิพำกษำฎีกำที่ 2501/2517 ค่ำเสียหำยที่โจทก์ต้องให้แพทย์ทำศัลยกรรม ตกแต่งเพื่อลบลอยแผลเป็นบนใบหน้ำ คำพิพำกษำฎีกำที่ 3344/2533,3807/2535 ค่ำป่วยเจ็บทนทุกข์ทรมำนเสียขำ ไปข้ำงหนึ่ง คำพิพำกษำฎีกำที่ 427/2538,5220/2539 ค่ำขำดควำมสุขสำรำญ เพรำะ ร่ำงกำยพิกำรทำให้สังคมรังเกียจ อับอำยขำยหน้ำ ไม่ได้เล่นกีฬำ เป็น ค่ำเสียหำยเกี่ยวกับควำมรู้สึกทำงด้ำนจิตใจ คำพิพำกษำฎีกำที่ 9221/2538,5220/2539 ค่ำที่โจทก์สูญเสียควำมสำมำรถใน กำรสืบพันธ์ุ (เสียบุคลิกภำพทำงร่ำงกำย) 14/11/2551 20
- 21. คำพิพำกษำฎีกำที่ 3208/2538 สิทธิในกำรเรียกค่ำสินไหม ทดแทนกำรปลงศพ เป็นสิทธิของทำยำทที่จะเรียกเอำกับผู้ทำ ละเมิด ทำให้เจ้ำมรดกตำย ส่วนสิทธิในกำรเรียกค่ำสินไหม ทดแทนอันเกิดแก่ทรัพย์สินของเจ้ำมรดกเนื่องจำกกำรกระทำ ละเมิดก็เป็นสิทธิของเจ้ำมรดกที่ตกทอดแก่ทำยำทเช่นกัน ฉะนัน้ เมื่อ ส.ได้รับรองโจทก์ที่ 2 และที่ 3 ว่ำเป็นบุตรแล้ว และ ตำม ม.1627 ถือว่ำเป็นผู้สืบสันดำนมีสิทธิรับมรดกของ ส. โจทก์ที่ 2 และ 3 จึงมีสิทธิฟ้องเรียกค่ำปลงศพ ส. และค่ำ รถจักรยำนยนต์ของ ส. ที่เสียหำยได้ 14/11/2551 21
- 22. คำพิพำกษำฎีกำที่ 1202/2549 สิทธิในกำรเรียกค่ำสินไหม ทดแทนเกี่ยวค่ำปลงศพ ม. 443 วรรคแรก เป็นสิทธิของทำยำท จะเรียกเอำกับผู้ที่กระทำละเมิดทำให้เจ้ำมรดกถึงตำยภำยใต้ ม.1649 และเมื่อโจทก์ที่ 2 และที่ 4 เป็นบุตรนอกกฎหมำยที่ บิดำรับรองแล้ว จึงเป็นผู้สืบสันดำนเหมือนบุตรชอบด้วย กฎหมำย ตำม ม.1627 มีสิทธิเรียกค่ำปลงศพของเจ้ำมรดก และเมื่อโจทก์ทัง้สี่ร่วมกันฟ้องเรียกค่ำสินไหมทดแทนในกำร ปลงศพดังกล่ำว จึงไม่ต้องระบุว่ำโจทก์คนใดเป็นผู้ออก ค่ำใช้จ่ำยในส่วนนี้ จึงมีอำนำจฟ้องได้ โจทก์ที่2 ถึง 4 จึงมี อำนำจฟ้องเรียกค่ำสินไหมทดแทนในกำรปลงศพได้ 14/11/2551 22
- 23. คำพิพำกษำฎีกำที่ 2604/2516 บิดำเปิดบัญชีเงินฝำกประจำที่ ธนำคำรให้บุตรผู้เยำว์ โดยมอบหมำยให้มำรดำเป็นผู้ทีอำนำจในกำร ถอนเงินจำกบัญชีมำใช้เพื่อกำรศึกษำของบุตร แล้วบิดำมำรดำได้นำ เงินเข้ำฝำกในบัญชีดังกล่ำวระคนปนไปกับเงินได้ของบุตร โดยมี เจตนำยกเงินที่นำฝำกให้แก่บุตร ดังนัน้ เงินในบัญชีหำใช่เงินที่บิดำ มำรดำฝำกไว้เป็นของตนโดยฝำกไว้ในนำมบุตรหรือนำมแฝงไม่ แม้มี ข้อตกลงกับธนำคำรผู้ใดจะเป็นผู้ถอนเงินจำกบัญชีดังกล่ำวจำก ธนำคำรนัน้ได้ ก็เป็นเรื่องระเบียบและวิธีกำรตำมธรรมดำของธนำคำร ซงึ่เป็นอีกเรื่องหนงึ่ต่ำงหำก บุตรมีอำนำจในกำรติดตำมเงินจำกผู้ที่ไม่ มีสิทธิได้ 14/11/2551 23
- 24. คำพิพำกษำฎีกำที่ 7487/2538 จ. ครอบครองที่ดิน โดยสงบเปิดเผยเปิดเจตนำเป็นเจ้ำของมำตลอดจนถึงแก่ ควำมตำย เป็นเวลำเกิน 10 ปี แล้ว จ. จึงได้กรรมสิทธิ์ โดยกำรครอบครองปรปักษ์ ตำม ม.1382 ซึ่งกำรได้ กรรมสิทธิ์เป็นทรัพยสิทธิอย่ำงหนึ่ง ซึ่งเป็นมรดกตกทอด ไปยังทำยำท ตำม ม.1599 1600 จึงตกทอดแก่โจทก์ซึ่ง เป็นบุตรของ จ. แม้โจทก์ไม่ได้ครอบครองที่ดินต่อเนื่องมำ โจทก์ได้กรรมสิทธิ์ในที่ดินดังกล่ำวทำงมรดก(คำพิพำกษำ ฎีกำที่ 729/2525) 14/11/2551 24
- 25. คำพิพำกษำฎีกำที่ 1016/2513 จำเลยจด ทะเบียนยกที่ดินให้ ส. โดยมิได้ตัง้ใจให้โดยเสน่หำ แต่เพื่อให้ ส. สมัครเป็นสมำชิกสหกรณ์ เอำที่ดิน จำนองสหกรณ์ได้เท่ำนัน้ นิติกรรมดังกล่ำวจึงตก เป็นโมฆะ ผลคือ ที่ดินไม่เคยตกเป็นกรรมสิทธิ์ของ ส. ส.ตำยเสียก่อนจะนำที่ดินไปจำนอง ที่ดิน ดังกล่ำวไม่ใช่มรดกของ ส. 14/11/2551 25
- 26. คำพิพำกษำฎีกำที่ 17/2524 อำวุธปืนที่ใช้ในกำรกระทำควำมผิด เมื่อปรำกฎ ว่ำศำลยังไม่มีคำพิพำกษำว่ำให้ยึด อำวุธปืนกระบอกดังกล่ำวจึงยังคงเป็น กรรมสิทธิ์ของเจ้ำของอยู่และตกทอดไปยังทำยำท คำพิพำกษำฎีกำที่ 1953/2515 เงินสะสมที่ทำงรำชกำรหักเก็บไว้จำกเงินเดือน ของข้ำรำชกำรทุกคน ซึ่งจะจ่ำยคืนเมื่อออกจำกรำชกำร เงินสะสมจึงเป็น มรดกของข้ำรำชกำรที่ถึงแก่ควำมตำย คำพิพำกษำฎีกำที่ 1131/2506 เมื่อปรำกฏว่ำเงินกองทุนสงเครำะห์(ท.ส.ค.) ของผู้ปฎิบัติงำนในกำรรถไฟเป็นเงินที่เก็บจำกผู้ปฎิบัติงำนร้อยละ 5 ของ เงินเดือนทุกเดือน กำรรถไฟจ่ำยสมทบอีกร้อยละ 10 ถ้ำผู้ปฎิบัตงิำนรวมทัง้ ดอกเบยี้และกองทุนจ่ำยเงินเพิ่มให้อีกเป็นจำนวนเท่ำกัน ถือว่ำเงินสงเครำะห์ นีเ้ป็นเงินที่ผู้ปฎิบัติมีสิทธิได้รับอยู่ก่อนแล้ว หำกผู้นัน้ตำยลงย่อมตกเป็นมรดก 14/11/2551 26
- 27. คำพิพำกษำฎีกำที่ 1288/2535 เงินตำมโครงกำร ผลประโยชน์เมื่อออกจำกงำนบริษัท ช.คิดให้ผู้ตำย 2.25 เท่ำ ของเงินเดือนเดือนสุดท้ำยต่ออำยุงำน 1ปี นัน้ถือว่ำ เป็นเงินของตำย หำกผู้ตำยยังไม่ตำยและออกจำกบริษัท ไป บริษัทฯ ก็ต้องจ่ำยเงินจำนวนนีใ้ห้แก่ผู้ตำย ดังนัน้ เงินตำมโครงกำรผลประโยชน์เมื่อออกงำนจึงเป็นมรดก ของผู้ตำย มิใช่สินสมรส 14/11/2551 27
- 28. คำพิพำกษำฎีกำที่ 2074/2541 ผู้ตำยทำสัญญำเบิกเงินเกิน บัญชีไว้แก่ธนำคำร โดยมอบให้จำเลยสงั่จ่ำยเบิกเงินจำกบัญชี ได้ หลังจำกผู้ตำยถึงแก่ควำมตำยจำเลยได้สงั่จ่ำยเช็คเบิกเงิน จำกบัญชีของจำเลย โดยโจทก์และทำยำทอื่นไม่ทรำบ แม้จะ เป็นเหตุให้กองมรดกเสียหำยก็ตำม แต่เงินตำมจำนวนที่จำเลย สงั่จ่ำยเช็คเบิกเงินไปจำกบัญชีกระแสรำยวันที่ผู้ตำยมีแก่ ธนำคำรเจ้ำหนีไ้ม่ใช่ทรัพย์สินของผู้ตำย ที่ผู้ตำยมีอยู่ก่อนถึงแก่ ควำมตำย แต่เป็นเงินของธนำคำรเจ้ำหนีที้่ตกลงให้ผู้ตำยทำ สัญญำเบิกเงินเกินบัญชีไว้เท่ำนัน้ กำรกระทำของจำเลยจึงไม่ มีควำมผิดฐำนยักยอกทรัพย์มรดกของผู้ตำย ตำม ป.อ. 352 14/11/2551 28
- 29. ดอกผลเป็นมรดกหรือไม่ ดอกผลของกองมรดกที่ยังไม่ได้มีกำรแบ่งปันกันระหว่ำงทำยำท จะ ถือเป็นมรดกหรือไม่ เพรำะผลทำงกฎหมำยต่ำงกัน 1.เจ้ำหนีบั้งคับเอำได้ 3.เจ้ำหนีต้้องฟ้องภำยใน 1754 ว.1 2.ทำยำทยักย้ำยปิดบัง ย่อมถูกกำจัด 1605 14/11/2551 29
- 30. ไม่ถือว่ำเป็นมรดก 1.ทำยำทเป็นเจ้ำของรวมตำมหลักของกรรมสิทธิ์ 2.ทำยำทซึ่งปิดบังยักย้ำยดอกผลไม่ถูกกำจัดไม่ให้รับมรดก 14/11/2551 30
- 31. คำพิพำกษำฎีกำที่ 370/2506 ลูกสุกรอันเกิดจำกพ่อแม่สุกร ซงึ่เลีย้ง ไว้ระหว่ำงนำยสนนั่เจ้ำมรดกยังมีชีวิตอยู่ แต่เกิดเมื่อนำยสนนั่ตำย แล้ว ลูกสุกรและเงินที่ขำยสุกรได้ ย่อมเป็นสินสมรสระหว่ำงนำยสนั่น เจ้ำมรดกกับจำเลย ส่วนของนำยสนั่นย่อมตกทอดไปยังทำยำท ทำยำทมีส่วนแบ่งสุกรพ่อและแม่อย่ำงไร ก็มีส่วนแบ่งในลูกสุกรหรือ เงินที่ขำยได้อย่ำงนัน้ คำพิพำกษำฎีกำที่ 678-680/2535 เงินรำยได้จำกกิจกำรของโรงแรมรวมทัง้ ร้ำนตัดผม ที่ได้มำหลังจำกผู้ตำยถึงแก่กรรม มิใช่ทรัพย์มรดก เพรำะไม่เป็น ทรัพย์ที่มีอยู่ก่อนหรือขณะถึงแก่ควำมตำย แต่เป็นของโรงแรม ได้แก่ผู้ที่เป็น ทำยำทตำมสิทธิตำมหลักทวั่ไปในมำตรำ 148 และ ม.1360 เพรำะทำยำทเป็น เจ้ำของร่วมกันตำม ม.1745 14/11/2551 31
- 32. คำพิพำกษำฎีกำที่ 8485/2544 รำยได้จำกกำรกรีดยำงของสวนยำง มรดกที่ได้มำจำกหลังเจ้ำมรดกตำย มิใช่ทรัพย์มรดกที่มีอยู่ก่อนหรือ ขณะเจ้ำมรดกตำย จึงไม่ใช่มรดก แต่เป็นดอกผลของที่ดินทรัพย์มรดก ได้แก่เจ้ำของที่ดิน ตำมสัดส่วนแห่งควำมเป็นเจ้ำของที่ดิน ตำม ป.พ.พ. ม .1336 และม.1360 คำพิพำกษำฎีกำที่ 4/2502 บำนำญตกทอดเป็นกำรใช้สิทธิที่จะได้รับ เงินช่วยเหลือทำยำทหรือผู้อุปกำระ หรือผู้อยู่ในอุปกำระโดยตรง ไม่ใช่ทรัพย์สินที่ผู้ตำยมีอยู่ในขณะที่ตำยจึงไม่ใช่มรดกตำมกฎหมำย (คำพิพำกษำฎีกำที่ 1056/2525,2114/2524,139/2530,132/2507) 14/11/2551 32
- 33. คำพิพำกษำฎีกำที่1602/2548 โจทก์เป็นเจ้ำของตึกพิพำทโดยได้รับมรดกจำก ป. ซึ่ง ป. ได้ทำสัญญำเช่ำให้จำเลยเช่ำตึกพิพำท กำหนดอำยุกำรเช่ำ 15 ปี โดยมีข้อตกลงในสัญญำเช่ำ ข้อ 11. ระบุว่ำ เมื่อครบกำหนดอำยุสัญญำเช่ำ แล้ว ผู้ให้เช่ำจะต่ออำยุสัญญำเช่ำให้ทุก ๆ 3 ปี ซงึ่ข้อตกลงดังกล่ำวเป็นเพียง คำมนั่ของ ป. ว่ำจะให้ผู้เช่ำต่ออำยุสัญญำในครัง้ต่อไป ยังไม่ก่อให้เกิดสัญญำ แต่คำมนั่ยังไม่มีผลผูกพัน ป. เพรำะยังไม่ได้ควำมว่ำจำเลยสนองรับก่อน ป. ตำย ทัง้เมื่อจำเลยได้รู้ว่ำ ป. ผู้เสนอตำยในวันที่ 5 กรกฎำคม 2537 ก่อน สัญญำเช่ำครบกำหนด คือวันที่ 31 ธันวำคม 2538 กรณีต้องบังคับตำม ม.360 ซงึ่ห้ำมมิให้นำบทบัญญัติแห่ง ม. 169 วรรค 2 มำใช้บังคับ ดังนัน้ คำมนั่ของ ป. ดังกล่ำวย่อมตกไปไม่มีผลใช้บังคับและไม่เป็นมรดกตกทอดอันจะผูกพันโจทก์ ซึ่งเป็นทำยำทที่จะต้องปฏิบัติตำม บทบัญญัติแห่ง ม.1599 และ 1600 หนังสือ ต่อสัญญำของจำเลยจึงไร้ผลไม่ก่อให้เกิดสัญญำเช่ำใหม่ โจทก์บอกเลิกสัญญำ เช่ำและฟ้องจำเลยและบริวำรให้ออกจำกตึกแถวพิพำทได้ 14/11/2551 33
- 34. หน้ำที่และควำมรับผิด มำตรำ 1734 เจ้ำหนีก้องมรดกชอบแต่จะได้รับชำระหนีจ้ำกทรัพย์สิน ในกองมรดกเท่ำนัน้ มำตรำ 1737 เจ้ำหนีก้องมรดกจะบังคับสิทธิเรียกร้องต่อทำยำทคน ใดก็ได้ แต่ถ้ำมีผู้จัดกำรมรดก ให้เจ้ำหนีเ้รียกเข้ำมำในคดีด้วย 14/11/2551 34
- 35. นำย ก. กู้เงิน นำย ข . จำนวน 10,000,000 บำท นำย ก ตำย ควำมรับผิดของนำย ก ย่อมตกทอดไปยังทำยำทของนำย ก คำพิพำกษำฎีกำที่ 1416/2522 ผู้ออกเช็คตำยก่อนวันที่ลงวันที่ ในเช็คกองมรดกต้องรับผิดตำมลำยมือชื่อผู้สงั่จ่ำยในเช็คนัน้ ผู้ ทรงฟ้องเรียกเงินตำมเช็คได้ สิทธิหน้ำที่และควำมรับผิดต่ำง ๆ ซงึ่โดยสภำพแล้ว เป็นกำรเฉพำะตัวของผู้ตำยโดยแท้ กรณี เช่นนีไ้ม่เป็นมรดก เรื่องใดเป็นกำรเฉพำะตัวหรือไม่แล้วแต่ กรณีเรื่อง ๆ ไป 14/11/2551 35
- 36. สิทธิหน้ำที่ตำมกฎหมำยหรือโดยสภำพเป็นกำร เฉพำะตัวของผู้ตำยโดยแท้ กำรเฉพำะตัวตำมกฎหมำย คือ สิทธิและหน้ำที่ที่กฎหมำย เป็นกำรเฉพำะ กำรเฉพำะโดยสภำพ คือ สิทธิและหน้ำที่ซึ่งโดยสภำพแล้ว ผู้ตำยจะเป็นผู้ใช้หรือกระทำด้วยตนเองเท่ำนัน้ 14/11/2551 36
- 37. สิทธิที่เป็นกำรเฉพำะตัวของผู้ตำยโดยแท้ 1.กรณีที่ไม่เกี่ยวกับทรัพย์ คือ ปริญญำ คุณสมบัติอันมีสิทธิสอบแข่งขันเข้ำรับ รำชกำร 2.เกี่ยวข้องกับกฎหมำย เช่น พ.ร.บ.อำวุธปืน(กำรอนุญำตให้มีอำวุธปืน) พ.ร.บ.จรำจรทำงบก(ใบอนุญำตขับขี่) 3.เกี่ยวกับนิติกรรมสัญญำ เช่น ตัวแทน สัญญำเช่ำ 4.ทรัพยสิทธิบำงประเภท เช่น สิทธิอำศัย 1404 สิทธิเรียกค่ำทดแทนบำง ประกำร ม.1447 14/11/2551 37
- 38. สิทธิในกำรถอนคำร้องทุกข์ในคดีอำญำ คำพิพำกษำฎีกำที่ 206/2488 สิทธิเกี่ยวกับกำรถอนคำร้องทุกข์ในควำมผิดฐำน ยักยอก เป็นสิทธิเกี่ยวแก่ทรัพย์สิน ย่อมตกทอดไปยังทำยำท ในควำมผิดฐำน ยักยอก เมื่อผู้เสียหำยตำย ภริยำที่เป็นทำยำทย่อมมีสิทธิแถลงต่อศำลขอถอน คำร้องทุกข์ได้ตำมลำพัง คำพิพำกษำฎีกำที่ 11/2518 กำรถอนคำร้องทุกข์เป็นสิทธิซึ่ง ป.วิอำญำ ม.126 บัญญัติให้แก่ผู้ร้องทุกข์จะถอนคำร้องทุกข์เสียเมื่อไรก็ได้และสิทธิถอนคำร้อง ทุกข์ในควำมผิดฐำนทำให้เสียทรัพย์เป็นควำมผิดเกี่ยวกับทรัพย์สิน เมื่อผู้ร้อง ทุกข์ตำยย่อมตกทอดไปยังทำยำท มำรดำจึงมีสิทธิถอนคำร้องทุกข์ได้แม้คดีอยู่ ในระหว่ำงกำรพิจำรณำของศำลฎีกำ 14/11/2551 38
- 39. สิทธิตำมสัญญำเช่ำ ม.537 คุณสมบัติของผู้เช่ำเป็นสำคัญ สิทธิเฉพำะตัว สัญญำเช่ำระงับ 14/11/2551 39
- 40. กรณีที่ผู้เช่ำตำยสัญญำเช่ำย่อมระงับสิน้สุดลง ทำยำทของผู้เช่ำไม่มี สิทธิบังคับให้ผู้ให้เช่ำยอมให้ทำยำทของผู้เช่ำเช่ำทรัพย์สินนัน้ต่อไป สืบจำกผู้เช่ำเดิมได้ (คำพิพำกษำฎีกำที่ 568/2498,100/2531,1008/2537,4985/2537,6048/2539(ประชุม ใหญ่),383/2540) ผู้ให้เช่ำตำยสัญญำเช่ำระงับหรือไม่ ไม่เพรำะไม่ใช่สิทธิเฉพำะตัว 14/11/2551 40
- 41. สัญญำต่ำงตอบแทนพิเศษยิ่งกว่ำกำรเช่ำธรรมดำ คำพิพำกษำฎีกำที่1236/2501 สัญญำเช่ำให้ปลูกห้องแถวในที่ดินโดยจะให้ เช่ำต่อไปอีก 8 ปี ผู้ปลูกยกกรรมสิทธิ์ห้องแถวให้ มิใช่สัญญำเช่ำธรรมดำ บังคับกันได้แม้ไม่จดทะเบียนและตกทอดไปยังทำยำทผู้ให้เช่ำ คำพิพำกษำฎีกำที่ 1236/2501 ผู้ให้เช่ำทำสัญญำเช่ำกับผู้เช่ำ ยอมให้ผู้เช่ำรือ้ ตึกแล้วทำใหม่ด้วยทุนทรัพย์ของผู้เช่ำและว่ำเมื่อทำเสร็จแล้ว ผู้ให้เช่ำยอมให้ผู้ เช่ำเช่ำต่อไปอีก 15 ปี ในอัตรำค่ำเช่ำเดิม ต่อมำผู้เช่ำตำย สิทธิตำมสัญญำเช่ำ ย่อมตกทอดไปยังทำยำท 14/11/2551 41
- 42. คำพิพำกษำฎีกำที่ 1224/2511(ประชุมใหญ่) มำรดำ โจทก์เช่ำที่ดินมำ และให้จำเลยปลูกบ้ำนอยู่ในที่ดินที่เช่ำ บำงส่วน ต่อมำมำรดำโจทก์ตำยและสัญญำเช่ำระงับก็ ตำม โจทก์ยังคงมีสิทธิและหน้ำที่ และควำมรับผิดตำม สัญญำเช่ำ ตกทอดมำจำกมำรดำ เมื่อโจทก์เป็นผู้ ครอบครองที่ดินอยู่ และได้ทำสัญญำเช่ำต่อจำกผู้ให้เช่ำ เดิมแล้ว จึงมีสิทธิฟ้องขับไล่ได้ โดยผู้ให้เช่ำเดิมไม่ จำเป็นต้องส่งมอบที่ดินให้แก่โจทก์อีก 14/11/2551 42
- 43. คำพิพำกษำฎีกำที่ 1695/2531(ประชุมใหญ่) กองมรดกที่ไม่มี ทำยำทแม้จะตกทอดแก่แผ่นดิน แผนดินก็ไม่ใช่ทำยำท เจ้ำหนี้ ไม่อำจรับชำระหนีไ้ด้จนกว่ำจะได้ตัง้ผู้จัดกำรมรดกขึน้ และ หำกไม่มีผู้จัดกำรมรดกอยู่ตรำบใด เจ้ำหนีก้็ไม่มีทำงได้รับ ชำระหนีไ้ด้เลย กำรที่เจ้ำหนีจ้ะได้รับชำระหนีขึ้น้อยู่กับกำรที่ กองมรดกมีผู้จัดกำรมรดก ในกรณีเช่นนีจึ้งถือว่ำเจ้ำหนีเ้ป็นผู้มี ส่วนได้เสียและมีสิทธิร้องขอต่อศำลขอให้ตัง้ผู้จัดกำรมรดกได้ ตำม ม. 1713 14/11/2551 43
- 44. คำพิพำกษำฎีกำที่ 2716/2530 สิทธิของเจ้ำหนีที้่จะ ได้รับชำระหนีต้ำมคำพิพำกษำมีอยู่ก่อนโจทก์ถึงแก่กรรม ย่อมตกทอดแก่ทำยำท ผู้ร้องเป็นทำยำทโดยธรรมย่อมมี สิทธิที่จะขอเป็นเจ้ำหนีต้ำมคำพิพำกษำ เพื่อรับชำระหนี้ แทนโจทก์ ตำม ม. 1599 และกำรยื่นคำร้องดังกล่ำวไม่ จำเป็นต้องยื่นภำยในเวลำ 1 ปี นับแต่โจทก์มรณะ ตำม ม. 42 วรรคแรก แห่ง ป.วิแพ่ง 14/11/2551 44
- 45. คำพิพำกษำฎีกำที่ 7706/2548 ม. เจ้ำมรดกผู้มีชื่อในหนังสือ รับรองกำรทำประโยชน์(น.ส.3 ก) จึงมีเพียงสิทธิครอบครอง กำรที่เจ้ำมรดกยกที่ดินให้แก่โจทก์และจำเลยที่ 1 คนละกึ่งหนึ่ง และต่ำงฝ่ำยต่ำงเข้ำครอบครองคนละส่วนตำมที่ได้รับกำรยกให้ เป็นกำรที่เจ้ำมรดกโอนไปซึ่งสิทธิกำรครอบครองที่ดินที่พิพำท ให้แก่โจทก์และจำเลยที่ 1 โจทก์และจำเลยที่ 1 ได้สิทธิ ครอบครองในที่ดินที่พิพำทตำมที่ได้รับกำรโอนกำรครอบครอง มำจำกเจ้ำมรดก เจ้ำมรดกไม่มีสิทธิครอบครองในที่ดินที่พิพำท ต่อไปอีก เมื่อ ม. ถึงแก่ควำมตำย ที่ดินที่พิพำทจึงไม่ใช่ทรัพย์ มรดกของ ม. 14/11/2551 45
- 46. ข้อจำกัดของกฎหมำยมรดก 1.ใช้เฉพำะบุคคลธรรมดำเท่ำนัน้ 2.ไม่ใช้กับ 4 จังหวัด ยะลำ นรำธิวำส สตูล ปัตตำนี 14/11/2551 46