κάλαντα χριστ.
- 2. Τα Κάλαντα αποτελούν δημοτικά ευχητικά και εγκωμιαστικά τραγούδια που ψάλλονται εθιμικά κατ΄ έτος κυρίως την παραμονή μεγάλων θρησκευτικών εορτών όπως των Χριστουγέννων, της Πρωτοχρονιάς (Αγ. Βασιλείου), των Θεοφανίων, ακόμη και των Βαΐων (ή Λαζάρου), με εξαίρεση εκείνων της Μεγάλης Παρασκευής που είναι κατανυκτικά. Κύρια παραδοσιακά μουσικά όργανα που συνοδεύουν τα κάλαντα είναι το τρίγωνο, το λαούτο, το νταούλι η τσαμπούνα, η φλογέρα κ.ά. Οι τραγουδιστές - οργανοπαίκτες των καλάντων ονομάζονται "καλαντιστές«.
- 3. Τα κάλαντα που προήλθαν από τις Βυζαντινές Καλένδες ανάγονται, κατά τύπο και όχι βεβαίως κατά περιεχόμενο, από το γνωστό έθιμο των αρχαίων Ελλήνων της Ειρεσιώνης. Τα κάλαντα ψάλλονται κυρίως από παιδιά αλλά και από ώριμους άνδρες, είτε μεμονωμένα είτε κατά ομάδες που περιέρχονται οικίες, καταστήματα, δημόσιους χώρους κλπ με τη συνοδεία του πατροπαράδοτου σιδερένιου τριγώνου αλλά ενίοτε και άλλων μουσικών οργάνων (φυσαρμόνικας, ακορντεόν, τύμπανου,φλογέρας κλπ). Κύριος σκοπός των τραγουδιών αυτών είναι μετά τις αποδιδόμενες ευχές τα "Χρόνια Πολλά" το φιλοδώρημα είτε σε χρήματα (σήμερα) είτε σε προϊόντα (παλαιότερα). Σχετική με αυτό είναι και η παρασκευή "κουλούρας" ονομαζόμενη "κολλίκι" (Βέροια) ή "κουλιαντίνα" (Σιάτιστα) και εξ αυτών οι φέροντες αυτά ονομάζονται "Κουλουράδες" ή "Φωτάδες".
- 4. Τα κάλαντα ξεκινούν κυρίως με χαιρετισμό στη συνέχεια αναγγέλλουν τη μεγάλη χριστιανική εορτή που φθάνει και καταλήγουν σε ευχές. Χαρακτηριστικό σημείο είναι η γλώσσα στην οποία αυτά ψάλλονται, στη καθαρεύουσα, καταδηλούντα την άμεση καταγωγή τους από τους Βυζαντινούς χρόνους τις Καλένδες του Ιανουαρίου που γιορτάζονταν με ιδιαίτερη λαμπρότητα. Ο μεγάλος αριθμός των διαφόρων παραλλαγών εξανάγκασε να διακρίνονται αυτά σε εθνικά ή αστικά και στα τοπικά ή παραδοσιακά (κατά περιοχή). Στα χριστουγεννιάτικα κάλαντα έχουν καταμετρηθεί περισσότερες από τριάντα παραλλαγές μόνο στον Ελλαδικό χώρο. Σήμερα εκτός των παραπάνω έχουν εισαχθεί και διάφορα αγγλοσαξωνικά χριστουγεννιάτικα τραγούδια, μερικά των οποίων έχουν και μεταγλωττιστεί στην ελληνική που δυστυχώς τείνουν να υπερκαλύψουν τα παραδοσιακά.
- 5. i. Τι αποτελούν τα κάλαντα;…………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………. ii. Από ποιους ψάλλονται τα κάλαντα;…………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… iii. Ποιος είναι ο κύριος σκοπός αυτών των τραγουδιών;……………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… iv. Σε ποιες κατηγορίες διακρίνονται τα έθιμα;………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………
- 6. Καλήν ημέραν άρχοντες αν είναι ο ορισμός σας Χριστού τη θεία γέννηση να πω στ' αρχοντικό σας. Χριστός γεννάται σήμερον εν Βηθλεέμ τη πόλη οι ουρανοί αγάλλονται χαίρει η φύσις όλη. Εν τω σπηλαίω τίκτεται εν φάτνη των αλόγων ο Βασιλεύς των ουρανών και ποιητής των όλων. Σ ‘ αυτό το σπίτι που ΄ρθαμε πέτρα να μη ραγίσει κι ο νοικοκύρης του σπιτιού χρόνια πολλά να ζήση. ΚΑΛΑΝΤΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ Χριστούγεννα , Πρωτούγεννα , πρώτη γιορτή του χρόνου, για βγάτε , δέτε , μάθετε , πως ο Χριστός γεννάται . Γεννάται κι αναθρέφεται με μέλι και με γάλα , το μέλι τρων οι άρχοντες , το γάλα οι αφεντάδες και το μελισσοβότανο να νίβοντ' οι κυράδες! Κυρά ψηλή ,κυρά λιγνή , κυρά γαϊτανοφρύδα , κυρά μου οτάν στολίζεσαι να πας στην εκκλησιά σου , βάνεις τον ήλιο πρόσωπο και το φεγγάρι αγκάλη και τον καθάριο αυγερινό τον βάζεις δακτυλίδι . Εμείς εδώ δεν ήρθαμε να φάμε και να πιούμε, παρά σας αγαπούσαμε κι ηρθαμε να σας δούμε ! Δώστε μας και τον κόκκορα , δώστε μας και την κότα ! Δώστε μας και πέντ' έξι αυγά , να πάμε σ΄ άλλη πόρτα!
- 7. Χριστός γεννέθεν χαράν σον κόσμον χα! καλή ώρα, καλή σ΄ μέρα χα! καλόν παιδίν οψέ γεννέθεν οψέ γεννέθεν ουρανοστάθεν τον εγέννεσεν η Παναγία τον ενέστεσεν αε παρθένος Εκαβάλκεψεν χρυσόν πουλάρι κι εκατήβεν σο στραυροδρόμι σταυροδρόμι και μυροδρόμι. Ερπαξάν ατόν οι χιλ Εβραίοι χιλ Εβραίοι και μύρι Εβραίοι χιλ Εβραίοι και μύρι Εβραίοι. Α σ ακροντικά κι α σην καρδίαν αίμα έσταξεν χολήν κι εφάνθεν ούμπαν έσταξεν και μύρος έτον μύρος έτον και μυρωδία. Εμυρίστεν ατό ο κόσμος όλον για μυρίστ ατό κι εσύ αφένταμ συ αφένταμ καλέμ αφένταμ. Ερθαν τη Χριστού τα παλικάρια και θυμίζνε τον νοικοκύρην νοικοκύρην και βασιλέαν. Δέβα σο ταρέζ κι έλα σην πόρταν δος μας ούβας και λεφτοκάρα κι αν ανιοιείς μας χαρά σην πόρτα Κάλαντα Πύδνας- Χριστουγέννων ΠΟΝΤΙΑΚΑ ΚΑΛΑΝΤΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ ΤΡΙΓΩΝΑ ΚΑΛΑΝΤΑ Τρίγωνα, κάλαντα, σκόρπισαν παντού κάθε σπίτι μια φωλιά του μικρού Χριστού, τρίγωνα κάλαντα μες στη γειτονιά ήρθαν τα Χριστούγεννα κι η Πρωτοχρονιά Άστρο φωτεινό, θα `βγει γιορτινό μήνυμα θα φέρει από τον ουρανό Τρίγωνα, κάλαντα, στο μικρό χωριό και χτυπάει χαρούμενα το καμπαναριό τρίγωνα, κάλαντα σκόρπισαν παντού κάθε σπίτι μια φωλιά του μικρού Χριστού Τρέχουν τα παιδιά μέσα στο χιονιά ήρθαν τα Χριστούγεννα κι η Πρωτοχρονιά μες στη σιγαλιά, ανοίγει η αγκαλιά κι έκανε η αγάπη την καρδιά φωλιά Τρίγωνα, κάλαντα σκόρπισαν παντού κάθε σπίτι μια φωλιά του μικρού Χριστού τρίγωνα, κάλαντα μες στη γειτονιά ήρθαν τα Χριστούγεννα κι η Πρωτοχρονιά.. ΤΡΙΓΩΝΑ ΚΑΛΑΝΤΑ Παιδική Χορωδία Δ Τυπάλδου