มฆ
- 1. 1
มฆ
ความหมาย
มฆ (Cloud) คือ กลุ่มของละอองน้ำขนำดเล็กซึ่งเกิดจำกกำรควบแน่นของหยดน้ำในอำกำศ
แต่มฆชั้นสูงซึ่งมีอุณหภูมิต่ำกว่ำจุดเยือกแข็งจะเป็นกลุ่มของผลึกน้ำแข็งขนำดเล็ก โดยปกติน้ำบริสุ
ทธิ์และไอน้ำโปร่งแสงจนไม่สำมำรถมองเห็นได้ แต่หยดน้ำและผลึกน้ำแข็งมีพื้นผิว
(Surface) ซึ่งสะท้อนแสงทำให้เรำสำมำรถมองเห็นเป็นก้อนสีขำว
และในบำงครั้งมุมตกกระทบของแสงและเงำจำกมฆชั้นบนหรือมฆที่อยู่ข้ำงเคียง
หรือควำมหนำแน่นของหยดน้ำในก้อนมฆ ก็อำจทำให้มฆปรำกฎเป็นสีเทำ
ในธรรมชำติ มฆเกิดขึ้นโดยมีรูปร่ำง 2 ลักษณะคือ
มฆก้อนและมฆแผ่น มฆก้อนเรียกว่ำ “มฆคิวมูลัส”
(Cumulus) และมฆแผ่นเรียกว่ำ “มฆสตรำตัส” (Stratus) หำกมฆก้อนลอยชิดติดกัน
เรำนำชื่อทั้งสองมำสมำสกันและเรียกว่ำ “มฆสตรำโตคิวมูลัส”
(Stratocumulus) ในกรณีที่เป็นมฆฝนจะเพิ่มคำว่ำ “นิมโบ” หรือ “นิมบัส” ซึ่งแปลว่ำ “ฝน” เข้ำไป โ
ดยเรียกมฆก้อนที่ทำให้เกิดพำยุฝนฟ้ำคะนองว่ำ “มฆคิวมูโลนิมบัส”
(Cumulonimbus) และเรียกมฆแผ่นที่มีฝนตกปรอยๆ อย่ำงสงบว่ำ “มฆนิมโบสตรำตัส”
(Nimbostratus)
การแบ่งชนิดของมฆ
นักอุตุนิยมวิทยำแบ่งมฆออกเป็น 3 ระดับ คือ มฆชั้นต่ำ มฆชั้นกลำง และมฆชั้นสูง
ดังที่แสดงในภำพที่ 1
มฆชั้นต่ำ อยู่สูงจำกพื้นดินไม่เกิน 2 กิโลเมตร มี 5 ชนิดได้แก่มฆสตรำตัส มฆคิวมูลัส
มฆสตรำโตคิวมูลัส มฆนิมโบสตรำตัส และมฆคิวมูโลนิมบัส
ตำมที่ได้กล่ำวมำแล้ว อย่ำงไรก็ตำมนักอุตุนิยมวิทยำถือว่ำ มฆคิวมูลัสและมฆคิวมูโลนิมบัส
เป็นมฆก่อตัวในแนวดิ่ง ซึ่งมีฐำนมฆอยู่ในระดับมฆชั้นต่ำ
แต่ยอดมฆอำจอยู่ในระดับของมฆขั้นกลำงและชั้นสูง
มฆชั้นกลำง เกิดขึ้นที่ระดับสูง 2- 6กิโลเมตร
ในกำรเรียกชื่อจะเติมคำว่ำ “อัลโต” ซึ่งแปลว่ำ “ชั้นกลำง” ไว้ข้ำงหน้ำ เช่น
มฆแผ่นชั้นกลำงเรียกว่ำ “มฆอัลโตสตรำตัส”
(Altostratus) มฆก้อนชั้นกลำงคือ “มฆอัลโตคิวมูลัส” (Altocumulus)
- 2. 2
มฆชั้นสูง
เกิดขึ้นที่ระดับควำมสูงมำกกว่ำ 6กิโลเมตร ในกำรเรียกชื่อจะเติมคำว่ำ “เซอโร” ซึ่งแปลว่ำ “
ชั้นสูง”ไว้ข้ำงหน้ำ เช่น มฆแผ่นชั้นสูงเรียกว่ำ “มฆเซอโรสตรำตัส”
(Cirrostratus) มฆก้อนชั้นสูงเรียกว่ำ “มฆเซอโรคิวมูลัส”
(Cirrocumulus) นอกจำกนั้นยังมีมฆชั้นสูงที่มีรูปร่ำงเหมือนขนนก เรียกว่ำ “มฆเซอรัส”
(Cirrus)
ภาพที่ 1 ผังแสดงการเรียกชื่อมฆ
ตัวอย่างภาพชนิดของมฆ
มฆชั้นสูง (High Cloud) เกิดขึ้นที่ระดับสูงมำกกว่ำ 6 กิโลเมตร
- 3. 3
มฆเซอโรคิวมูลัส (Cirrocumulus)
มฆสีขำว เป็นผลึกน้ำแข็ง มีลักษณะเป็นริ้วคลื่นเล็กๆ มักเกิดขึ้นปกคลุมท้องฟ้ำบริเวณกว้ำง
มฆเซอโรสตราตัส (Cirrostratus)
มฆแผ่นบำง สีขำว เป็นผลึกน้ำแข็ง ปกคลุมท้องฟ้ำเป็นบริเวณกว้ำง โปร่งแสงต่อแสงอำทิตย์
บำงครั้งหักเหแสง ทำให้เกิดดวงอำทิตย์ทรงกลด และดวงจันทร์ทรงกลด เป็นรูปวงกลม สีคล้ำยรุ้ง
- 4. 4
มฆเซอรัส (Cirrus)
มฆริ้ว สีขำว รูปร่ำงคล้ำยขนนก เป็นผลึกน้ำแข็ง มักเกิดขึ้นในวันที่มีอำกำศดี ท้องฟ้ำเป็นสีฟ้ำเข้ม
มฆชั้นกลาง (Middle Cloud) เกิดขึ้นที่ระดับสูง 2- 6กิโลเมตร
มฆอัลโตคิวมูลัส(Altocumulus)
มฆก้อน สีขำว มีลักษณะคล้ำยฝูงแกะ ลอยเป็นแพ มีช่องว่ำงระหว่ำงก้อนเล็กน้อย
- 5. 5
มฆอัลโตสตราตัส (Altostratus)
มฆแผ่นหนำ ส่วนมำกมักมีสีเทำ เนื่องจำกบังแสงดวงอำทิตย์ ไม่ให้ลอดผ่ำน
และเกิดขึ้นปกคลุมท้องฟ้ำเป็นบริเวณกว้ำงมำก หรือปกคลุมท้องฟ้ำทั้งหมด
มฆชั้นต่า (Low Cloud) เกิดขึ้นที่ระดับต่ำกว่ำ 2 กิโลเมตร
มฆสตรำตัส (Stratus)
มฆแผ่นบำง ลอยสูงเหนือพื้นไม่มำกนัก เช่น ลอยปกคลุมยอดเขำ มักเกิดขึ้นตอนเช้ำหรือหลังฝนตก
บำงครั้งลอยต่ำมีลักษณะคล้ำยหมอก
- 6. 6
มฆสตรำโตคิวมูลัส (Stratocumulus)
มฆก้อน ลอยติดกันเป็นแพ ไม่มีรูปทรงที่ชัดเจน มีช่องว่ำงระหว่ำงก้อนเพียงเล็กน้อย
มักเกิดขึ้นเวลำที่อำกำศไม่ดี และมีสีเทำ เนื่องจำกลอยอยู่ในเงำของมฆชั้นบน
มฆนิมโบสตรำตัส (Nimbostratus)
มฆแผ่นสีเทำ เกิดขึ้นเวลำที่อำกำศมีเสถียรภำพทำให้เกิดฝนพรำๆ ฝนผ่ำน
หรือฝนตกแดดออกไม่มีพำยุฝนฟ้ำคะนอง ฟ้ำร้องฟ้ำผ่ำมักปรำกฏให้เห็นสำยฝนตกลงมำจำกฐำนมฆ
มฆก่อตัวในแนวตั้ง (Clouds of Vertical Development)
- 7. 7
มฆคิวมูลัส (Cumulus)
มฆก้อนปุกปุย สีขำวเป็นรูปกะหล่ำ ก่อตัวในแนวตั้ง เกิดขึ้นจำกอำกำศไม่มีเสถียรภำพ
ฐำนมฆเป็นสีเทำเนื่องจำกมีควำมหนำมำกพอที่จะบดบังแสง จนทำให้เกิดเงำ
มักปรำกฏให้เห็นเวลำอำกำศดี ท้องฟ้ำเป็นสีฟ้ำเข้ม
มฆคิวมูโลนิมบัส (Cumulonimbus)
มฆก่อตัวในแนวตั้ง พัฒนำมำจำกมฆคิวมูลัส มีขนำดใหญ่มำก ปกคลุมพื้นที่ครอบคลุมทั้งจังหวัด
ทำให้เกิดพำยุฝนฟ้ำคะนอง หำกกระแสลมชั้นบนพัดแรง ก็จะทำให้ยอดมฆรูปกะหล่ำ
กลำยเป็นรูปทั่งตีเหล็ก ต่อยอดออ
