การรับรู้และการตอบสนอง
- 7. 1.ระบบประสาทส่วนกลาง (central nervous system เรียกย่อ ๆ ว่า CNS) ได้แก่ สมอง และไขสันหลัง 2.ระบบประสาทรอบนอก ( peripheral nervous system เรียกย่อว่า PNS โครงสร้างของระบบประสาท
- 8. 1. ระบบประสาทส่วนกลาง (central nervous system เรียกย่อ ๆ ว่า CNS) ศูนย์กลาง ของระบบประสาท ในสัตว์มีกระดูกสันหลังทั้งหมด คือ สมอง และไขสันหลัง ซึ่งมีกาเนิดมาจาก เนื้อเยื่อเอกโตเดิร์ม ในระยะเอ็มบริโอการเกิดของสมอง และไขสันหลัง เริ่มโดยเปลี่ยนแปลงมา จากนิวรัลทิลบ์ (Neural tube) ซึ่งมีลักษณะเป็นหลอดยาวไปตามแนวสันหลัง ต่อมาส่วนหน้า พองออกเป็นสมอง ส่วนตอนท้ายมีการเปลี่ยนแปลงไม่มาก ยังคงเป็นหลอดยาวกลายเป็นไขสัน หลังทั้งสมองและไขสันหลัง มีเยื่อหุ้มชิ้นเดียวกันเรียกว่า เยื่อเมนนิงจิส (Meninges)เยื่อนี้ ประกอบด้วยชั้นต่าง ๆ 3 ชั้น คือ
- 9. ชั้นนอกสุด มีลักษณะหนา เหนียว แข็งแรงมาก เรียกว่า ดูรา มาเตอร์ (Dura mater)ทา หน้าที่ป้องกันการกระทบกระเทือน ชั้นกลาง เป็นเยื่อบาง ๆ เรียกว่า อแรชนอยด์ มาเตอร์ (Arachnoid mater) ชั้นในสุด เป็นชั้นที่มีเส้นเลือดมาหล่อเลี้ยงมากมาย นาอาหารและออกซิเจนมาเลี้ยง เนื้อเยื่อสมองและไขสันหลัง เรียกว่า เพียมาเตอร์ (Pia mater) ระหว่างชั้นกลางกับ ชั้นในมีช่องบรรจุของเหลว เรียกว่า น้าหล่อเลี้ยงสมอง- ไขสันหลัง (Cerebro-spinal fluid) ช่องนี้ เรียกว่า ช่องซับอะแรชนอยด์ (Subarachnoid space) โดยจะเป็นช่อง ติดต่อกันตลอดและมีทางติดต่อกับช่องตามยาวในไขสันหลัง (Central canal)ติดต่อกับ โพรงในสมอง (Ventricle) ดังนั้นน้าไขสันหลัง จึงไหลเวียนติดต่อกันหมด น้าไขสัน หลังสร้างจากเลือดฝอย ในบริเวณโพรงสมองวันละประมาณ 500 ลูกบาศก์เซนติเมตร แต่จะเหลืออยู่ในช่องต่างๆ ไหลเวียนอยู่ประมาณ 120–150 ลูกบาศก์เซนติเมตร โดยมี บางส่วนไหลเวียนเข้าสู่ระบบหมุนเวียนของเลือด น้าหล่อเลี้ยงสมอง ไขสันหลังมีหน้าที่ หล่อเลี้ยงให้สมองและไขสันหลังเปียกชื้นอยู่เสมอและนาอาหารมาเลี้ยงเซลล์ประสาทและ นาของเสียออกจากเซลล์ด้วย
- 10. สมอง (Brain) สมองเป็นส่วนที่ใหญ่กว่าส่วนอื่น ๆ ของระบบประสาทกลาง มีลักษณะ เป็นหลอดที่พองออกเต็มกะโหลกศีรษะ ผนังของหลอดประกอบด้วย เซลล์ประสาท (Neuron) และเยื่อเกี่ยวพัน (Neuroglia) • ส่วนนอกของสมองเป็นเนื้อสีเทา เรียกว่า เกรย์แมตเตอร์ (Gray matter)ซึ่งเป็นที่รวมของเส้นประสาท และแอกซอนที่ไม่มีเยื่อ ไมอีลินหุ้ม เห็นโพรโทพลาซึมได้ชัด จึงมีสีเทา • ส่วนในของสมองเป็นเนื้อสีขาว เรียกว่า ไวท์แมตเตอร์ (White matter)ซึ่งเป็นที่รวมของเส้นประสาทที่งอกจากเซลล์ประสาท เนื่องจากไมอิลินมีลิพิดเป็นองค์ประกอบเซลล์จึงมีสีขาว
- 11. ในสัตว์มีกระดูกสันหลังต่างชนิดกันจะมีขนาดของสมอง 3 ส่วนนี้ไม่เท่ากัน เช่น พวกปลา มีสมองส่วนหน้าเล็ก เมื่อเทียบกับขนาดสมองทั้งหมด ส่วนสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมจะมีสมองส่วน หน้าขนาดใหญ่มาก เมื่อเทียบกับขนาดสมองทั้งหมด สมองของสัตว์มีกระดูกสันหลัง ประกอบด้วย บริเวณสาคัญมากมาย ซึ่งแบ่งออกเป็น สมองส่วนหน้า (Forebrain) สมองส่วนกลาง (Midbrain) สมองส่วนท้าย(Hindbrain)
- 40. 2.2.4 ระบบประสาทของไส้เดือน (earth worm) ไส้เดือนมีระบบประสาทซึ่งประกอบด้วย
- 45. 2.26 ระบบประสาทแมลง (insect) แมลงมีระบบประสาทที่พัฒนาไปมาก โดยประกอบด้วย
- 48. 2.2.7 ระบบประสาทของดาวทะเล ดาวทะเล (sea star) มีระบบประสาทที่ประกอบด้วย
- 51. 2.3 เซลล์ประสาท (nerve cell) ร่างกายคนมีเซลล์ประสาท (nerve cell) หรือ นิวรอน (neuron) จานวนมาก ทาหน้าที่เกี่ยวกับการรับรู้และการตอบสนอง แต่ละเซลล์อาจมี การเชื่อมโยงเกี่ยวพันกับเซลล์ประสาทอื่นเป็นพันๆ เซลล์ สามารถทางาน เกี่ยวกับการรับส่งสัญญาณ ระหว่างสิ่งเร้าภายนอกกับภายในร่างกายได้ อย่างมีระบบ
- 52. ส่วนประกอบที่สำคัญของเซลล์ประสำทมี 2 ส่วนคือ 1. ตัวเซลล์ (cell body) มีรูปร่างหลายแบบ เช่น กลม รีหรือเป็น เหลี่ยมตัวเซลล์เป็นส่วนของไซโทพลาซึมและนิวเคลียส มีขนาดเส้นผ่าน ศูนย์กลางประมาณ 4-25 ไมโครเมตร ภายในมีออร์แกเนลล์ที่สาคัญ คือ ไมโท คอนเดรีย เอนโดพลาสมิกเรติคูลัมและกอลจิคอมเพล็กซ์จานวนมาก 2. ใยประสำท (nerve fiber) เป็นส่วนของเซลล์ที่ยื่นออกมาจาก ตัวเซลล์มีลักษณะเป็นแขนงเล็กๆใยประสาทที่นากระแสประสาทเข้าสู่ตัวเซลล์ เรียกว่า เดนดรต์ (dendrite)ใยประสาทที่นากระแสประสาทออกจากตัว เซลล์เรียกว่า แอกซอน (axon) เซลล์ประสาทแต่ละเซลล์จะมี เดนไดรต์แยกออก จากตัวเซลล์หนึ่งใยหรือหลายใย ส่วนแอกซอนมีเพียงใยเดียวเท่านั้น
- 53. 1. เซลล์ประสำทขั้วเดียว ( Unipolar neuron ) มีใยประสาทออกจากตัวเซลล์เพียงเส้นเดียว แล้วแยกออกเป็น 2 กิ่ง กิ่งหนึ่งเป็นเดนไดรต์ อีกกิ่งหนึ่งเป็นแอกซอน ชนิดของเซลล์ประสาท เซลล์ประสาทแบ่งตามลักษณะรูปร่าง ออก ได้ 3 ประเภท คือ
- 54. 2. เซลล์ประสำทชนิดสองขั้ว (Bipolar neuron) มีใยประสาทออกจากตัวเซลล์2เส้น ยาว เท่าๆ กัน หรือใกล้เคียงกัน เส้นหนึ่งเป็นเดนไดรต์อีก เส้นหนึ่งเป็นแอกซอน 3. เซลล์ประสำทหลำยขั้ว ( Multipolar neuron ) มีใยออกจากตัวเซลล์ หลายเส้น ประกอบด้วยเดนไดรต์แตกแขนงสั้น ๆ มากมาย และแอกซอนยาวเพียงเส้นเดียว
- 58. ไซแนปส์ (Synapse) เซลล์ประสาทไม่ได้อยู่เดี่ยวๆ แต่จะสานต่อกันเป็นเครือข่าย ปลายแอกซอนของเซลล์ประสาท อาจแตกออกเป็นกิ่งก้านหลายอัน แล้วไปอยู่ชิดกับตัวเซลล์ ประสาทหรือส่วนของ เดนไดรต์ของเซลล์ประสาทอื่นหรือเซลล์ กล้ามเนื้อหรือหน่วยปฏิบัติงาน เพื่อถ่ายทอดกระแส ประสาท บริเวณที่อยู่ชิดกันนั้นเรียกว่า ไซแนปส์ (synapse)
- 65.
- 66. การวัดความต่างศักย์ไฟฟ้าระหว่างภายนอกและภายในเซลล์ประสาท ที่มา : Campbell, Williamson, Heyden. Biology Exploring Life. 2004 : 613
- 67. แสดงโซเดียมโพแทสเซียมปั๊ม ที่มา : Miller, Levine. Prentice Hall Biology. 2006 : 968
- 68.
- 69. แสดงการเปลี่ยนแปลงศักย์ไฟฟ้าขณะที่เซลล์ถูกกระตุ้น ที่มา : Campbell, Williamson, Heyden. Biology Exploring Life. 2004 : 36
- 70. การนากระแส ประสาท มี 2 ประเภท
- 71. การเคลื่อนที่ྺองกระแสประสาทไป ตามแอกซอนที่ไม่มีเยื่อไมอีลินหุ้ม ที่มา : Campbell, Williamson, Heyden. Biology Exploring Life. 2004 : 614
- 73. การเคลื่อนที่ྺองกระแสประสาทไป ตามแอกซอนที่มีเยื่อไมอีลินหุ้ม ที่มา : Campbell, Williamson, Heyden. Biology Exploring Life. 2004 : 615
- 79. 1. ระบบประสาทโซมาติก (Somatic nervous system เรียกย่อ ๆว่าSNS)
- 80. ประเภทของรีเฟล็กซ์ แอกชัน (Reflex action)
- 83. 2. ระบบประสาทอัตโนวัติ (Autonomic nervous system เรียกย่อๆว่าANS) การทางานของระบบประสาทอัตโนวัติ
- 84. 2.1. ระบบประสาทซิมพาเทติก (Sympathetic nervous System)
- 86. ชื่ออวัยวะ ประสาทพาราซิมพาเทติก (สภาวะพักหรือสบาย ๆ ) ประสาทซิมพาเทติก ( สภาวะการเตรียมพร้อม )
- 88. จมูก
- 89. จมูก
- 90. กระเปาะรับกลิ่น
- 91. ลิ้น
- 92. ตุ่มรับรส
- 94. ผิวหȨง
- 97. หู ( ears ) ทาหน้าที่ได้ยินหรือรับฟัง ( phonoreceptor ) โดย สามารถแยก ความแตกต่างของคลื่นเสียงได้และทาหน้าที่ทรงตัวกับ รักษาสมดุลของร่างกาย (statoreceptor )หูแบ่งออกเป็น 3 ส่วน
- 98. 1. หูส่วนนอก ( external ear ) ประกอบด้วย
- 100. 2. หูส่วนกลาง (middle ear)
- 101. 3. หูส่วนใน ( internal ear )
- 104. ระึϸบความดังของเสียง
- 107. การไึϹยิȨสียง
- 108. •
- 109. Ȩยน์ตา
- 111. ประกอบด้วยผนังหุ้มตา 3 ชั้น คือ
- 112. โครอยด์แบ่งออกเป็น 3 ชั้น คือ
- 114. 3. ชั้นในหรือเรตินา (retina) เป็นชั้นอยู่ในสุดของลูกตา ประกอบด้วยเซลล์ 3 ชั้น คือ
- 129. บรรณานุกรม