รอมฎอน เดือนแห่งสุขภาพ
- 1. รอมฎอน...เดือนแห่งสุขภาพ ทพ.ธีระชัย อนุวงศ์เจริญ ศูนย์อนามัยที่ 12 ยะลา โดยความกรุณาจาก ผศ.แวอาซีซะห์ ดาหะยี ม.ราชภัฏ ยะลา
- 2. รอมฎอน كريم رمضان รอมฎอน : เป็นชื่อเดือนที่ 9 ในภาษาอาหรับตามปฏิทินทาง จันทรคติดั้งเดิม (ไม่มีการชดเชย) หนึ่งเดือนมีจานวน 29 – 30 วัน แต่ละรอบปีก็จะนับถอยร้นขึ้นประมาณ 10 – 11 วันจากเดือนทาง สุริยคติ ตามหลักการของศาสนาอิสลามแล้วเดือนรอมฎอนเป็น เดือนที่มีความสาคัญมาก มุสลิมทุกคนต่างรอคอยการมาเยือนของ เดือนนี้เพื่อปฏิบัติศาสนกิจที่ดีงามตามคาสั่งใช้ของพระผู้เป็นเจ้า “อัลลอฮฺซุบฮานาฮูวาตะอาลา” ศาสนกิจหนึ่งที่มุสลิมปฏิบัติใน เดือนนี้ คือ การถือศีล-อด
- 3. การถือศีล-อด الصيام การถือศีล-อด : ในศาสนาอิสลามถูกบัญญัติเป็น หลักปฏิบัติสาหรับมุสลิมทุกคนที่มีความสามารถ ยกเว้นเด็ก คนป่วย หญิงมีครรภ์ / ให้นมบุตร ผู้สูงอายุหรือคนชรา คนเดินทาง เป็นต้น ระยะเวลาของการถือศีล-อดจะเริ่มตั้งแต่ดวง อาทิตย์ขึ้นจนถึงตะวันลับขอบฟ้ าของทุกวันจน ครบ 1 เดือน
- 4. การถือศีล-อด الصيام การถือศีล-อด : นอกจากจะต้องอดอาหาร/น้าแล้ว ยังต้องงดการมีเพศสัมพันธ์ การพูดจาไร้สาระ การ แสดงออกทางอารมณ์ที่ไม่เหมาะสม หรืออาจจะกล่าว ได้ว่า รอมฎอนเดือนของการทาความดีควบคู่กับการ ทดสอบความอดทน เป้ าหมายสูงสุดของการถือศีล- อด คือ การยาเกรงต่อเอกองค์อัลลอฮฺ พระองค์จะช่วย ปกป้ องจิตใจมิให้กระทาในสิ่งเลวร้ายและขัดต่อ ศีลธรรมหากเราตั้งเจตนา (เนียต) เพื่อพระองค์เท่านั้น
- 5. ข้อแนะนาสาหรับการถือศีล-อดที่ถูกต้องและควรปฏิบัติ 1. ผู้ที่อยู่ในข่ายของการยกเว้นด้วยภาวะความ เจ็บป่ วย ไม่สบาย ตั้งครรภ์ /ให้นมบุตร หรืออยู่ในวัย ชรา ควรต้องปรึกษาแพทย์ที่ดูแลรักษาโรคประจาตัว เพื่อเตรียมความพร้อมล่วงหน้าทั้งด้านการให้ยา ด้าน อาหารโภชนาการ การออกกาลังกาย ฯลฯ ภายใต้ คาแนะนาและการดูแลอย่างใกล้ชิดของแพทย์ ไม่ควร ฝืนปฏิบัติ
- 6. ข้อแนะนาสาหรับการถือศีล-อดที่ถูกต้องและควรปฏิบัติ 2. การละศีล-อดในแต่ละวันควรทาตามแบบอย่างจริย วัตร(ซุนนะฮฺ) ท่านศาสดานบีมุฮัมหมัด (ศ็อลฯ) คือ ท่านจะไม่รับประทานอาหารหนักในทันทีเมื่อได้เวลา ละศีล-อด ซึ่งท่านจะทานผลอินทผลัม 1 – 3 เม็ดหรือ ผลไม้อื่นๆ ดื่มน้าหรือนม 1 แก้ว แล้วไปละหมาด มัฆริบ(ละหมาดเวลาค่า) เสร็จจากละหมาดท่านจึงจะ รับประทานอาหาร
- 7. ข้อแนะนาสาหรับการถือศีล-อดที่ถูกต้องและควรปฏิบัติ 3. ซุนนะฮฺหรือแบบอย่างประการหนึ่งที่ถูกละเลยคือ ท่านนบีมุฮัมหมัด (ศ็อลฯ) จะแปรงฟันโดยใช้ไม้ “ซิวาก”ทุกครั้งหลังจากทานอาหารและเมื่ออาบน้า ละหมาด ไม้“ซิวาก”มีลักษณะคล้ายไม้ข่อยของไทย แต่ปัจจุบันนิยมใช้แปรงสีฟันโดยไม่ใส่ยาสีฟัน(ระหว่าง ถือศีล-อด)ถ้าไม่มีไม้“ซิวาก” ทั้งนี้เพื่อเป็นการรักษา สุขภาพช่องปาก ลดการเกิดโรคฟันผุ เหงือกอักเสบ และกลิ่นปาก
- 8. ข้อแนะนาสาหรับการถือศีล-อดที่ถูกต้องและควรปฏิบัติ 4. อาหารละศีล-อดควรให้ครบ5หมู่ หลีกเลี่ยงอาหาร หวานจัด เค็มจัด มันจัด หรือเผ็ดจัด ซึ่งเป็นอาหารที่ส่งผล เสียอย่างมากต่อสุขภาพร่างกาย โดยเฉพาะผู้ป่วย โรคเบาหวาน ความดันโลหิตสูง หัวใจ กระเพาะหรือกรด ไหลย้อน ควรงดการดื่มน้าเย็นจัด (น้าแข็ง) เพราะทาให้ เส้นเลือดในลาไส้หดตัวดูดซึมน้าและอาหารเข้าสู่กระแส เลือดได้น้อยจะทาให้รู้สึกแน่นท้องแต่ไม่หายหิว ดังนั้น แนะนาให้ดื่มน้าอุ่นหรือน้าธรรมดาแทนเพราะจะดีต่อ สุขภาพ ไม่ควรดื่มน้าอัดลมทุกชนิด
- 9. ข้อแนะนาสาหรับการถือศีล-อดที่ถูกต้องและควรปฏิบัติ 5. สาหรับผู้ที่ติดบุหรี่นับเป็นโอกาสดีที่จะเลิกสูบ บุหรี่หรือสิ่งเสพติดอื่นๆ ได้ง่ายและทันที นอกจากจะ เป็นผลดีต่อสุขภาพของตนเอง ครอบครัวแล้วยังจะ ได้รับผลบุญมากมายในเดือนรอมฎอนอันประเสริฐนี้
- 10. ข้อแนะนาสาหรับการถือศีล-อดที่ถูกต้องและควรปฏิบัติ 6. เมื่อเริ่มอดอาหาร ร่างกายจะหาพลังงาน ทดแทนโดยการเข้าย่อยสลายไขมันที่สะสมไว้ ตามเนื้อเยื่อต่างๆ เช่น บริเวณหน้าท้อง ใต้ ผิวหนัง ตับ ฯลฯ ทาให้เกิดอนุพันธ์คล้ายคีโตน ซึ่งทาให้เกิดอาการมึนศีรษะ คลื่นไส้ งุนงง หงุดหงิด อารมณ์รุนแรงฉุนเฉียวง่าย(โมโหหิว)
- 11. ข้อแนะนาสาหรับการถือศีล-อดที่ถูกต้องและควรปฏิบัติ 6. วิธีระงับอารมณ์ดังกล่าวคือ การอาบน้าละหมาด ละหมาด และการหยุดพาพักในมัสยิด(อิอฺติกาฟ) อ่านอัล-กุรอานรวมทั้งการกล่าวราลึกถึงอัลลอฮฺ(ซิกิรฺ) ให้มากๆ หากมีใครมาชวนทะเลาะหรือยั่วโมโห ให้ บอกกับตนเองและผู้นั้น 3 ครั้งว่า“ฉันกาลังถือศีล-อด” การระงับหรือควบคุมอารมณ์ ทาจิตใจให้สงบ ส่งผลดี ต่อสุขภาพร่างกายของตนเองโดยรวมทั้งยังช่วยเพิ่ม ภูมิต้านทานโรคและลดความดันโลหิตลงได้
- 12. ข้อแนะนาสาหรับการถือศีล-อดที่ถูกต้องและควรปฏิบัติ 7. ทัศนะทางการแพทย์สมัยใหม่ยอมรับว่า การถือศีล-อดเป็น วิธีการรักษาโรคทางการแพทย์ทางเลือกวิธีหนึ่งที่ได้ผลอย่าง มาก อาทิ โรคมะเร็ง เพราะเมื่อเซลล์มะเร็งขาดสารอาหารก็จะ ฝ่ อตายไปเอง แม้กระทั่งการตรวจเลือดเพื่อหาพยาธิสภาพ ต่างๆ ก็จาเป็นต้องงดน้างดอาหารอย่างน้อย 6 - 8 ชั่วโมงจึงจะ ได้ผลถูกต้อง สาหรับผู้มีความจาเป็ นต้องทานยา ปัจจุบัน เภสัชกรได้ผลิตยาที่ออกฤทธิ์นานขึ้น ทานเพียง 2 ครั้งต่อวัน แต่ควรปรึกษาแพทย์ที่ดูแลรักษาท่าน ไม่ควรเปลี่ยนยาหรือซื้อ มาทานเองโดยเด็ดขาด
- 13. ข้อแนะนาสาหรับการถือศีล-อดที่ถูกต้องและควรปฏิบัติ 8. รอมฎอนไม่ใช่เดือนของการถ่ม-บ้วนน้าลาย หากแต่เราลืม แปรงฟันหลังอาหารซะฮูรฺ(อาหารรุ่งเช้า) ทาให้น้าลายเรายัง หวานอยู่จากเศษอาหารที่ตกค้างตามซอกฟัน ผู้ใหญ่มักบอกให้ เราบ้วนหรือถ่มน้าลายทิ้งบ่อยๆ เพราะรู้สึกกังวลกลัวว่ากาลัง ทานอาหารและมีกลิ่นปากตลอดเวลา ดังนั้นจงอย่าลืมแปรงฟัน หลังทานอาหารซะฮูรฺ และเวลาอาบน้าละหมาดโดยไม่ต้องใส่ ยาสีฟัน(ขณะถือศีล) ส่วนน้าลายในปากนั้นสามารถกลืนลงคอ ได้ไม่เสียศีล-อด ที่สาคัญอีกประการหนึ่งคือ ก่อนเข้าเดือน รอมฎอนควรไปพบทันตแพทย์ตรวจเช็คทาความสะอาดเหงือก และฟัน เพื่อให้แน่ใจว่าไม่มีฟันผุหรือเหงือกอักเสบ
- 14. ข้อแนะนาสาหรับการถือศีล-อดที่ถูกต้องและควรปฏิบัติ 9. การมีอาหารตกค้างในลาไส้ใหญ่ตลอดเวลาไม่เป็นผลดีต่อ ร่างกาย เพราะเป็นสาเหตุหนึ่งของการเป็นโรคมะเร็งลาไส้ใหญ่ ที่พบกันมากในทุกวันนี้ การถือศีล-อดจึงเป็นโอกาสดีที่ทาให้ ลาไส้ใหญ่สะอาดขึ้น แต่ระบบขับถ่ายอาจจะแปรปรวนไปบ้าง หากมีอาการท้องผูกควรทานผักผลไม้ให้มากๆ เพื่อช่วยในการย่อยอาหาร และขับถ่ายง่ายขึ้น ไม่ควรใช้ยาถ่ายหรือยาระบาย โดยไม่จาเป็น
- 15. ข้อแนะนาสาหรับการถือศีล-อดที่ถูกต้องและควรปฏิบัติ 10. ควรส่งเสริมและกระตุ้นให้เด็กๆ ฝึกถือศีล-อดเมื่ออายุ เริ่ม 6 - 7 ขวบโดยไม่ใช่การบังคับ ควรให้เด็กได้ซึมซับการ ทานอาหารซะฮูรฺ การอดน้าอดอาหารกลางวัน การทาน อาหารละศีล-อดพร้อมๆกันอย่างมีความสุข หากเด็ก หลงลืมดื่มน้าหรือทานขนมก็ควรตักเตือนด้วยความรักไม่ดุ ด่าหรือตาหนิอย่างรุนแรง สาหรับผู้สูงอายุการขาดน้าจะมี ผลกระทบมากกว่าอาหาร ตามซุนนะฮฺท่านนบีฯ เคย อนุญาตให้อมน้าในปาก (ไม่กลืนหรือดื่ม) เพื่อลดอาการ กระหายน้า
- 16. ข้อแนะนาสาหรับการถือศีล-อดที่ถูกต้องและควรปฏิบัติ 11. สิ่งสาคัญของเดือนรอมฎอน คือการฝึกให้ทุกคน ไม่ว่าอยู่ในฐานะใดจะได้รับรู้ถึงภาวะความหิวโหย การ ขาดแคลนอาหารและน้าซึ่งเป็นปัจจัยจาเป็นสาหรับ การดาเนินชีวิต ทาให้เกิดความเข้าใจ เห็นอกเห็นใจ แบ่งปันแก่ผู้ขัดสนยากจน สังคมจึงเป็นสังคมที่น่าอยู่ เพราะมีความสมบูรณ์ทั้งสุขภาพร่างกาย จิตใจ และจิต วิญญาณอย่างแท้จริง
- 18. ศูนย์อนามัยที่ 12 ยะลา วัสลามุอะลัยกุมฯ ขอได้รับความสุขสันติและความเมตตา ทพ. ธีระชัย อนุวงศ์เจริญ