ݺߣ

ݺߣShare a Scribd company logo

धातू अधातू

•Download as PPT, PDF•
•
Jnana Prabodhini Educational Resource Center
Jnana Prabodhini Educational Resource Center
Convert to study materialsBETA

Transform any presentation into ready-made study material—select from outputs like summaries, definitions, and practice questions.

1 of 14
Downloaded 15 times
धातू - अधातू
आपल्या रोजच्या वापरातील अनेक वस्तू मूलद्रव्ये, संयुगे आिणि िमश्रणिांपासून बनलेल्या असतात. या वस्तू, पदाथ र्थ स्थ ायू, द्रव िकवा वायू अवस्थ ेत असतात.
यातले काही स्थ ायू चकचकीत, टणिक तर काही न चकाकणिारे भुसभुशीत असतात . या पदाथ ार्थमधील मूलद्रव्यांच्या िविशष्ट गुणिधमार्थनुसार त्यांचे धातू – अधातू असे वगीकरणि करता येते.
धातूंचे गुणिधमर्थ – धातू चकाकतात. त्यांच्यापासून पातळ पत्रा तयार करता येतो (वधर्थनीयता ) त्यांच्यापासून बारीक तार काढता येते. (तन्यता ) ते वीज आिणि उष्णितेचे सुवाहक असतात. सवर्थसाधारणित: उच्च घनता पारा वगळता सवर्थ धातू स्थ ायू अवस्थ ेत असतात.
अधातुंचे गुणधम र्म तुम्ही याच म ुद्यांच्या आधारे सांगू शकाल.
धातूंचे रासायिनिक गुणधम र्म धातू ऑक्सिक्सजनिशी संयोग पावतात तेव्हा धातूंची ऑक्सक्साईडे तयार होतात. याला ऑक्सिक्सडीकरण म्हणतात.
लोखंडाचे गंजणे हे लोखंडाचे ऑक्सिक्सडीकरणच आहे. धातूंची ऑक्सक्साईडे आम्लारीधम ी असतात. धातूंची आम्लांशी अिभिक्रियाक्रिया झाली असता धातूंचे क्षार तयार होतात. या ियाक्रियेला क्षरण म्हणतात. आम्ली पजर्मन्याम ुळे धातूच्या पुतळ्यांम धील धातूंचे क्षरण होते आिण पुतळ्यांची झीज होते.
आम्लारींची धातूंवर अिभिक्रियाक्रिया होऊनि हायड्रोजनि वायू तयार होतो. तो िनिळसर ज्योतीनिे जळतो.
धातूंचे उपयोग
अधातुंचे उपयोग
सोने, चांदी, प्लॅटिटिनम या धातूंवर हवा, पाणी, उष्णता, रसायने यांचा फारसा पिरणाम होत नाही म्हणून त्यांना राजधातू म्हणतात.
पाण्याच्या संपकार्कात येणाऱ्या धातूंचे क्षरण होऊ नये म्हणून त्यावर जलरोधक पदाथार्थांचा थर देतात. (ग्रीस, ऑईलपेंटि , तेल ) जहाज, बैलगाडीच्या चाकाचे भाग.
तांबे, चांदी, लोखंड यांसारख्या धातुंचे क्षरण जास्त प्रमाणात झालेले िदसते.
संिमश्रे – दोन िकिंवा अधिधकिं धातूंचे िविशिष्ट गुणधमर्म एकिंत्र िमळवण्यासाठी त्यांचे िविशिष्ट प्रमाणात िमश्रण किंरतात. या िमश्रणाला संिमश्र म्हणतात. उदा. िपितळ , ब्राँझ, पिोलाद, स्टेनलेस स्टील.

More Related Content

धातू अधातू

  • 2. आपल्या रोजच्या वापरातील अनेक वस्तू मूलद्रव्ये, संयुगे आिणि िमश्रणिांपासून बनलेल्या असतात. या वस्तू, पदाथ र्थ स्थ ायू, द्रव िकवा वायू अवस्थ ेत असतात.
  • 3. यातले काही स्थ ायू चकचकीत, टणिक तर काही न चकाकणिारे भुसभुशीत असतात . या पदाथ ार्थमधील मूलद्रव्यांच्या िविशष्ट गुणिधमार्थनुसार त्यांचे धातू – अधातू असे वगीकरणि करता येते.
  • 4. धातूंचे गुणिधमर्थ – धातू चकाकतात. त्यांच्यापासून पातळ पत्रा तयार करता येतो (वधर्थनीयता ) त्यांच्यापासून बारीक तार काढता येते. (तन्यता ) ते वीज आिणि उष्णितेचे सुवाहक असतात. सवर्थसाधारणित: उच्च घनता पारा वगळता सवर्थ धातू स्थ ायू अवस्थ ेत असतात.
  • 5. अधातुंचे गुणधम र्म तुम्ही याच म ुद्यांच्या आधारे सांगू शकाल.
  • 6. धातूंचे रासायिनिक गुणधम र्म धातू ऑक्सिक्सजनिशी संयोग पावतात तेव्हा धातूंची ऑक्सक्साईडे तयार होतात. याला ऑक्सिक्सडीकरण म्हणतात.
  • 7. लोखंडाचे गंजणे हे लोखंडाचे ऑक्सिक्सडीकरणच आहे. धातूंची ऑक्सक्साईडे आम्लारीधम ी असतात. धातूंची आम्लांशी अिभिक्रियाक्रिया झाली असता धातूंचे क्षार तयार होतात. या ियाक्रियेला क्षरण म्हणतात. आम्ली पजर्मन्याम ुळे धातूच्या पुतळ्यांम धील धातूंचे क्षरण होते आिण पुतळ्यांची झीज होते.
  • 8. आम्लारींची धातूंवर अिभिक्रियाक्रिया होऊनि हायड्रोजनि वायू तयार होतो. तो िनिळसर ज्योतीनिे जळतो.
  • 11. सोने, चांदी, प्लॅटिटिनम या धातूंवर हवा, पाणी, उष्णता, रसायने यांचा फारसा पिरणाम होत नाही म्हणून त्यांना राजधातू म्हणतात.
  • 12. पाण्याच्या संपकार्कात येणाऱ्या धातूंचे क्षरण होऊ नये म्हणून त्यावर जलरोधक पदाथार्थांचा थर देतात. (ग्रीस, ऑईलपेंटि , तेल ) जहाज, बैलगाडीच्या चाकाचे भाग.
  • 13. तांबे, चांदी, लोखंड यांसारख्या धातुंचे क्षरण जास्त प्रमाणात झालेले िदसते.
  • 14. संिमश्रे – दोन िकिंवा अधिधकिं धातूंचे िविशिष्ट गुणधमर्म एकिंत्र िमळवण्यासाठी त्यांचे िविशिष्ट प्रमाणात िमश्रण किंरतात. या िमश्रणाला संिमश्र म्हणतात. उदा. िपितळ , ब्राँझ, पिोलाद, स्टेनलेस स्टील.