ݺߣ

ݺߣShare a Scribd company logo

დნობა–გამყარება. დნობის კუთრი სითბო

•Download as PPTX, PDF•
•
inga navdarashvili
inga navdarashvili

გრაფიკულად წარმოდგენილია დნობა – გამყარების პროცესი, თვალსაჩინოდაა ნაჩვენები, რომ აგრეგატული მდგომარეობისას ნივთიერების ტემპერატურა უცვლელია

1 of 16
Downloaded 14 times
დნობა–გამყარება. დნობის კუთრი სითბო
მყარი სხეულები უმთავრესად კრისტალურია
კრისტალური მესრის მოდელები
ყინული წყალი t°,C t,წთ 20 60 -20 -40 -60 ● А D CB ● ● ● Q Q კრისტალური სხეულის მიერ დნობის დროს მიღებული ენერგია ხმარდება კრისტალუ რი მესრის დაშლას, ამიტომ მისი ტემპერატურა არ იცვლება. АB – ყინულის გათბობა ВС– ყინულის დნობა CD - წყლის გათბობა სანამ ყინული დნება, მისი ტემპერატურა უცვლელია
სხვადასხვა კრისტალში ატომებს შორის ბმა განსხვავებულია.  ამიტომ განსხვავებულია მათი დნობის ტემპერატურაც.  განსხვავებულია დნობის ტემპერატურამდე მიყვანილი ტოლი მასის სხვადასხვა კრისტალური ნივთიერების დასადნობად საჭირო სითბოს რაოდენობაც.
დნობის კუთრი სითბო (l) – ეს არის ფიზიკური სიდიდე, რომელიც გვიჩვენებს, თუ სითბოს რა რაოდენობაა საჭირო დნობის ტემპერატურამდე მიყვანილი 1 კგ კრისტალური ნივთიერების მთლიანად დასადნობად. დნობის კუთრი სითბოს ერთეული SI სისტემაში არის 1 ჯ/კგ. [l] = [ჯ/კგ]
Q = l m l = Q/m m = Q/l სადაც Q - არის სითბოს რაოდენობა, ჯ; m - სხეულის მასა, კგ; λ - დნობის კუთრი სითბო, ჯ/კგ.
232 327 ● ● ●● ● ტყვია კალა 1 კგ 1 კგ Q = 0,25 • 105 ჯ Q = 0,59 • 105 ჯ
გამყარება Q სითბოს გამოყოფა t = t დნობის = t გამყარების t,°C t,წთ t1 t2 t ● ● ● ● ● ● სითხის საწყისი ტემპერატურა Q = – l m ტემპერატურას, რომელზედაც ნივთიერება მყარდება (კრისტალდება), გამყარების ანუ კრისტალიზაციის ტემპერატურა ეწოდება. გამყარებისას გამოყოფილი სითბოს რაოდენობა ტოლია დნობის დროს შთანთქმული სითბოს რაოდენობის.
1. გაციებისას სითხის ტემპერატურა მცირდება მცირდება მცირდება3. ნაწილაკების მოძრაობის სიჩქარე 2. სითხის შინაგანი ენერგია 4. როდესაც სხეულის ტემპერატურა მცირდება დნობის ტემპერატურამდე, კრისტალური მესერი იწყებს აღდგენას.
t°,C t,წთ 20 60 -20 -40 -60 კრისტალური სხეულის (ყინულის) ტემპერატურისა და მის გათბობაზე დახარჯული დროის დამოკიდებულების გრაფიკი ყინულის საწყისი ტემპერატურა – 40°С. ● А FE D CB K АB – ყინულის გათბობა ВС– ყინულის დნობა CD - წყლის გათბობა DE – წყლის გაციება EF – წყლის გამყარება FK – ყინულის გაციება ● ● ● ● ● ● სანამ ყინული დნება, მისი ტემპერატურა უცვლელია Q Q
ზოგიერთი ნივთიერების დნობის ტემპერატურა და დნობის კუთრი სითბო ნორმალური ატმოსფერული წნევისას ნივთიერება დნობის ტემპერატუ რა, °C დნობის კუთრი სითბო, 105 ჯ/კგ დნობის კუთრი სითბო, კჯ/კგ ალუმინი 660 3,9 390 ყინული 0 3,4 340 რკინა 1539 2,7 270 სპილენძი 1085 2,1 210 პარაფინი 80 1,5 150 სპირტი - 114 1,1 110 ვერცხლი 962 0,87 87 ფოლადი 1500 0,84 84 ოქრო 1064 0,67 67 წყალბადი - 259 0,59 59 კალა 232 0,59 59 ტყვია 327 0,25 25 ჟანგბადი - 219 0,14 14 რას გვიჩვენებს რიცხვი l = 0,84 კჯ/კგ ფოლადისთვის? დნობის ტემპერატურამდე (1500 0C) მიყვანილი 1 კგ ფოლადის დნობისთვის საჭიროა 0,84 კჯ სითბოს რაოდენობა.
ზოგიერთი ნივთიერების დნობის ტემპერატურა და დნობის კუთრი სითბო ნორმალური ატმოსფერული წნევისას ნივთიერება დნობის ტემპერატუ რა, °C დნობის კუთრი სითბო, 105 ჯ/კგ დნობის კუთრი სითბო, კჯ/კგ ალუმინი 660 3,9 390 ყინული 0 3,4 340 რკინა 1539 2,7 270 სპილენძი 1085 2,1 210 პარაფინი 80 1,5 150 სპირტი - 114 1,1 110 ვერცხლი 962 0,87 87 ფოლადი 1500 0,84 84 ოქრო 1064 0,67 67 წყალბადი - 259 0,59 59 კალა 232 0,59 59 ტყვია 327 0,25 25 ჟანგბადი - 219 0,14 14 რას უდრის სპილენძის დნობის კუთრი სითბო და რას გვიჩვენებს იგი? დნობის ტემპერატურაზე (1085 0C) 1 კგ სპილენძის დნობისას შთაინთქმება 3,9 •105 ჯ სითბოს რაოდენობა.
ამოცანა სითბოს რა რაოდენობა გამოიყოფა დნობის ტემპერატურაზე მყოფი 10 გ ვერცხლის კრისტალიზაციისას 62°С ტემპერატურამდე გაციების დროს? მოც: m = 10 გ=0,01 კგ t1 = 62ºС t2 = 962 ºС λ= 0,87•105 ჯ/კგ с = 250 ჯ/კგ ºС АВ – ვერცხლის კრისტალიზაცია ВС – ვერცხლის გაციება Q1 = λm Q2 = cm ( t2 - t1) Q = Q1 + Q2 А В С Q1 = 870 ჯ Q2 = 2240 ჯ Q = 870 ჯ + 2240 ჯ = 3110 ჯ პასუხი: Q = 3110 ჯ t, წთ t,ºС ამოხსნა: Q - ?
სითბოს რა რაოდენობაა საჭირო დნობის ტემპერატურაზე მყოფი 400 გ კალის დასადნობად? რა მასისაა კალის ნაჭერი, თუ დნობის ტემპერატურაზე მის დასადნობად დაიხარჯა 35,4 კჯ სითბოს რაოდენობა? 1 ვარიანტი 2 ვარიანტი
§ 3.9. კითხვებზე პასუხის გაცემა წერილობით. საშინაო ცდის ჩატარება

More Related Content

დნობა–გამყარება. დნობის კუთრი სითბო

  • 4. ყინული წყალი t°,C t,წთ 20 60 -20 -40 -60 ● А D CB ● ● ● Q Q კრისტალური სხეულის მიერ დნობის დროს მიღებული ენერგია ხმარდება კრისტალუ რი მესრის დაშლას, ამიტომ მისი ტემპერატურა არ იცვლება. АB – ყინულის გათბობა ВС– ყინულის დნობა CD - წყლის გათბობა სანამ ყინული დნება, მისი ტემპერატურა უცვლელია
  • 5. სხვადასხვა კრისტალში ატომებს შორის ბმა განსხვავებულია.  ამიტომ განსხვავებულია მათი დნობის ტემპერატურაც.  განსხვავებულია დნობის ტემპერატურამდე მიყვანილი ტოლი მასის სხვადასხვა კრისტალური ნივთიერების დასადნობად საჭირო სითბოს რაოდენობაც.
  • 6. დნობის კუთრი სითბო (l) – ეს არის ფიზიკური სიდიდე, რომელიც გვიჩვენებს, თუ სითბოს რა რაოდენობაა საჭირო დნობის ტემპერატურამდე მიყვანილი 1 კგ კრისტალური ნივთიერების მთლიანად დასადნობად. დნობის კუთრი სითბოს ერთეული SI სისტემაში არის 1 ჯ/კგ. [l] = [ჯ/კგ]
  • 7. Q = l m l = Q/m m = Q/l სადაც Q - არის სითბოს რაოდენობა, ჯ; m - სხეულის მასა, კგ; λ - დნობის კუთრი სითბო, ჯ/კგ.
  • 8. 232 327 ● ● ●● ● ტყვია კალა 1 კგ 1 კგ Q = 0,25 • 105 ჯ Q = 0,59 • 105 ჯ
  • 9. გამყარება Q სითბოს გამოყოფა t = t დნობის = t გამყარების t,°C t,წთ t1 t2 t ● ● ● ● ● ● სითხის საწყისი ტემპერატურა Q = – l m ტემპერატურას, რომელზედაც ნივთიერება მყარდება (კრისტალდება), გამყარების ანუ კრისტალიზაციის ტემპერატურა ეწოდება. გამყარებისას გამოყოფილი სითბოს რაოდენობა ტოლია დნობის დროს შთანთქმული სითბოს რაოდენობის.
  • 10. 1. გაციებისას სითხის ტემპერატურა მცირდება მცირდება მცირდება3. ნაწილაკების მოძრაობის სიჩქარე 2. სითხის შინაგანი ენერგია 4. როდესაც სხეულის ტემპერატურა მცირდება დნობის ტემპერატურამდე, კრისტალური მესერი იწყებს აღდგენას.
  • 11. t°,C t,წთ 20 60 -20 -40 -60 კრისტალური სხეულის (ყინულის) ტემპერატურისა და მის გათბობაზე დახარჯული დროის დამოკიდებულების გრაფიკი ყინულის საწყისი ტემპერატურა – 40°С. ● А FE D CB K АB – ყინულის გათბობა ВС– ყინულის დნობა CD - წყლის გათბობა DE – წყლის გაციება EF – წყლის გამყარება FK – ყინულის გაციება ● ● ● ● ● ● სანამ ყინული დნება, მისი ტემპერატურა უცვლელია Q Q
  • 12. ზოგიერთი ნივთიერების დნობის ტემპერატურა და დნობის კუთრი სითბო ნორმალური ატმოსფერული წნევისას ნივთიერება დნობის ტემპერატუ რა, °C დნობის კუთრი სითბო, 105 ჯ/კგ დნობის კუთრი სითბო, კჯ/კგ ალუმინი 660 3,9 390 ყინული 0 3,4 340 რკინა 1539 2,7 270 სპილენძი 1085 2,1 210 პარაფინი 80 1,5 150 სპირტი - 114 1,1 110 ვერცხლი 962 0,87 87 ფოლადი 1500 0,84 84 ოქრო 1064 0,67 67 წყალბადი - 259 0,59 59 კალა 232 0,59 59 ტყვია 327 0,25 25 ჟანგბადი - 219 0,14 14 რას გვიჩვენებს რიცხვი l = 0,84 კჯ/კგ ფოლადისთვის? დნობის ტემპერატურამდე (1500 0C) მიყვანილი 1 კგ ფოლადის დნობისთვის საჭიროა 0,84 კჯ სითბოს რაოდენობა.
  • 13. ზოგიერთი ნივთიერების დნობის ტემპერატურა და დნობის კუთრი სითბო ნორმალური ატმოსფერული წნევისას ნივთიერება დნობის ტემპერატუ რა, °C დნობის კუთრი სითბო, 105 ჯ/კგ დნობის კუთრი სითბო, კჯ/კგ ალუმინი 660 3,9 390 ყინული 0 3,4 340 რკინა 1539 2,7 270 სპილენძი 1085 2,1 210 პარაფინი 80 1,5 150 სპირტი - 114 1,1 110 ვერცხლი 962 0,87 87 ფოლადი 1500 0,84 84 ოქრო 1064 0,67 67 წყალბადი - 259 0,59 59 კალა 232 0,59 59 ტყვია 327 0,25 25 ჟანგბადი - 219 0,14 14 რას უდრის სპილენძის დნობის კუთრი სითბო და რას გვიჩვენებს იგი? დნობის ტემპერატურაზე (1085 0C) 1 კგ სპილენძის დნობისას შთაინთქმება 3,9 •105 ჯ სითბოს რაოდენობა.
  • 14. ამოცანა სითბოს რა რაოდენობა გამოიყოფა დნობის ტემპერატურაზე მყოფი 10 გ ვერცხლის კრისტალიზაციისას 62°С ტემპერატურამდე გაციების დროს? მოც: m = 10 გ=0,01 კგ t1 = 62ºС t2 = 962 ºС λ= 0,87•105 ჯ/კგ с = 250 ჯ/კგ ºС АВ – ვერცხლის კრისტალიზაცია ВС – ვერცხლის გაციება Q1 = λm Q2 = cm ( t2 - t1) Q = Q1 + Q2 А В С Q1 = 870 ჯ Q2 = 2240 ჯ Q = 870 ჯ + 2240 ჯ = 3110 ჯ პასუხი: Q = 3110 ჯ t, წთ t,ºС ამოხსნა: Q - ?
  • 15. სითბოს რა რაოდენობაა საჭირო დნობის ტემპერატურაზე მყოფი 400 გ კალის დასადნობად? რა მასისაა კალის ნაჭერი, თუ დნობის ტემპერატურაზე მის დასადნობად დაიხარჯა 35,4 კჯ სითბოს რაოდენობა? 1 ვარიანტი 2 ვარიანტი
  • 16. § 3.9. კითხვებზე პასუხის გაცემა წერილობით. საშინაო ცდის ჩატარება