საზღვაო–საქალაქო ცივილიზაციები ფინიკური ქალაქ სახელმწიფოები და კოლონიზაცია
- 1. qwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyui opasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfgh jklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvb nmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwer tyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopas dfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzx cvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmq wertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuio pasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghj klzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbn mqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwerty uiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdf ghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxc vbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmrty uiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdf ghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxc ს ა ზღვ ა ო–ს ა ქ ა ლა ქ ო ცივ ილიზა ციე ბ ი ფინიკური ქალაქ სახელმწიფოები და კოლონიზაცია 4/13/2016 Elisabed1998
- 2. ხმელთაშუა ზღვის აღ. სანაპიროზე მდებარეობდა ფინიკია. მის ტერიტორიას დღეს სამი ქვეყანა ინაწილებს : ლიბანი, სირია და ისრაელი . ქვეყანა მდიდარი იყო ხილით , ღვინით, ზეთისხილით, ხე–ტყით. ლიბანის კედარი უძველესი დროიდან ძვირფას სამშენებლო მასალად ითვლებოდა, ხოლო ხილის ერთ სახეობას ქვეყანამ თავისი სახელი მისცა – ფინიკი . ფინიკური უმნიშვნელოვანესი და უდიდესი ქალაქები იყო : ტვიროსი , ბიბლოსი, უგარიტი და სიდონი . ქალაქების ძირითადი საქმიანობა ვაჭრობა და ზღვაოსნობა იყო . ჯერ კიდეც ძვ.წ III ათასწლეულის შუა ხანებში აქადის მეფეები აწყობდნენ ლაშქრობებს „კედრის ტყეში“, ასე ისინი ფინიკიას მოიხსენიებდნენ. ადგილობრივი ტომები კი ხმელთაშუა ზღვის აღმოსავლეთ სანაპიროს „ქანაანის ქვეყანას“ უწოდებდნენ. (ქანაანელები სემიტური მოდგმის ტომები იყვნენ , რომლების ამ ტერიტორიაზე ადრე ბრინჯაოს ხანაში უნდა დასახლებულიყვნენ. ) ბერძენი ისტორიკოსები ჰეროდოტე და თუკიდიდე, შორეული წარსულის ამბების გადმოცემისას , ფინიკიელებს ძირითადად მეკობრეებად მოიხსენიებენ , ხოლო ძვ.წ V საუკუნის ომებში ფინიკიური ფლოტი მრისხანე საზღაო ძალად ჰყავთ გამოყვანილი, რომელსაც როგორც წესი სპარსელები ქირაობდნენ. ძვ.წ II ათასწლეულის შუა ხანებიდან მოყოლებული , ახლო აღმოსავლეთის დიდი სახელმწიფოები ცდილობენ ამ ქალაქებზე საკუთარი გავლენის გავრცელებას . მათ შორის წარმატებული ეგვიპტე იყო , რომელმაც ჯერ კიდევ ძვ.წ XV საუკუნეში თოთმესის III-ის და ამენხოტეპ II–ის ლაშქრობების შედეგად ფინიკიის დიდი ნაწილი დაიმორჩილა , ხეთებმა ჩრდილოეთით მდებარე უგარიტის სამეფო აქციეს საკუთარ ვასალად . ეგვიპტესა და ხეთებს შორის დაპირისპირება XIV-XIII საუკუნეებში ძირითადად ფინიკიისა და ჩრ.სირიის ქალაქებძე ბატონობისთვის ჰქონათ . ძვ.წ XII საუკუნის მიწურულს ფინიკია ასურელებმა დალაშქრეს ტიგლათფალასარ I–ის სარდლობით . ძვ.წ X საუკუნიდან ფინიკია გარკვეული ხნით დამოუკიდებელი ჩანს . ქალაქებს შორის პირველობას ტვიროსი აღწევს . მისი მეფე ჰირამი აქტიურ საგარეო და საშინაო პოლიტიკას ეწეოდა. ჰირამს კარგი ურთიერთობა ჰქონდა ისრაელის სამეფოსთან . ამ დროიდან მოყოლებული ფინიკიელი ვაჭრები არა მარტო დაცურავენ მთელ ხმელთაშუა ზღვაში არამედ კოლონიებსაც აარსებენ : სიცილიაზე , იბერიის ( პირენეს) ნახ.კუნძულზე , აფრიკაში .
- 3. ძვ.წ 814 წელს დღევანდელი ტუნისის ტერიტორიაზე დაარსდა ქალაქი კართაგენი , რომელსაც გადმოცემა ტვიროსის მეფის , პიგმალიონის სახელს უკავშირებს . მალე კართაგენი გაძლიერდა და რომს დაუპირისპირდა . ძვ.წ III-II საუკუენეებში სამი სისხლის მღვრელი ომის შედეგად რომმა დამარცხა კართაგენი და ხმელთაშუა ზღვის პატრონი გახდა . ფინიკიელების ერთ–ერთი გამოგონება ზოგადსაკაცობრიო მნიშვნელობისა აღმოჩნდა – ანბანი . მათი ანბანი შედგებოდა მხოლოდ თანხმოვნებისგან (კონსონანტური) . ბერძნებმა თანხმოვნებს ხმოვნებიც დაუმატეს და შეიქმნა ანბანი , რომლიდანაც მომდინარეობს თანამედროვე ანბანთა დიდი ნაწილი მათ შორის, ქართულიც . „ფინიკია“ ბერძნული სახელია და ძვ.წ XIV საუკუნიდან დასტურდება.