�ݺ�ߣ

‫جڤاكی‬ ‫تورێن‬
‫وان‬ ‫یا‬ ‫وئێمناهی‬
‫‌حمود‬‫ه‬‫‌قیب‌م‬‫ه‬‫ر‬

‫هشك‬ ‫رنێتا‬‫ئینته‬
‫جڤاكی‬ ‫سایتێن‬ ‫تا‬
•-‫ئینتهرنێتێ‬ ‫بوونا‬ ‫پهیدا‬
•-‫ئینتهرنێتێ‬ ‫خزمهتێن‬ ‫ژ‬
•-‫ئینتهرنێتێ‬ ‫خزمهتێن‬ ‫ژ‬ ‫ئێک‬ ‫وێب‬
•-‫وێب‬١‫وێب‬ ‫و‬ ‫هشک‬ ‫ئینتهرنێتا‬٢

‫؟‬‫نه‬ ‫چ‬ ‫جڤاكی‬ ‫سایتێن‬
•‫كه‬ ‫پروفایلێن‬ ‫ران‬‫بكارهینه‬ ‫ته‬‫ده‬ ‫رێ‬ ‫یه‬ ‫لكترونی‬‫ئه‬ ‫كا‬‫ته‬‫خزمه‬‫بۆ‬ ‫سوكی‬
‫ب‬ ‫الڤ‬‫به‬ ‫ڤیدیویان‬ ‫وێنه‬ ‫و‬ ‫نڤێسین‬ ‫سا‬‫روه‬‫هه‬ ،‫ن‬‫بكه‬ ‫دروست‬ ‫خۆ‬،‫ت‬‫كه‬
‫دا‬ ‫سایتی‬ ‫دناڤ‬ ‫ت‬‫بكه‬ ‫دی‬ ‫سانێن‬‫كه‬ ‫ب‬ ‫ندیێ‬‫یوه‬‫په‬.
‫نگا‬‫رهه‬‫فه‬ ‫لدویڤ‬ODLIS .

‫چ؟‬ ‫بۆ‬ ‫جڤاكی‬ ‫سایتێن‬
١-‫ڤنیاسین‬‫هه‬.
٢-‫وهاریكاری‬ ‫ڤكاری‬‫هه‬.
٣-‫وستاندن‬ ‫دان‬.
٤-‫كرن‬ ‫مژویل‬ ‫خۆ‬.
٥-‫دیتنێ‬‫ڤه‬ ‫زا‬‫حه‬.

‫ستپێك‬‫ده‬‫جڤاكی‬ ‫سایتێن‬ ‫بوونا‬ ‫یدا‬‫په‬ ‫و‬
•‫ساال‬ ‫ل‬ ‫جڤاكی‬ ‫سایتێ‬ ‫م‬‫ئێكه‬١٩٩٥‫كونرادز‬ ‫راندی‬ ‫ستێ‬‫ده‬ ‫ر‬‫لسه‬
‫بناڤێ‬Classmates.com‫ندی‬‫یوه‬‫په‬ ‫ب‬ ‫بو‬ ‫ت‬‫تایبه‬ ‫و‬ ‫دانان‬ ‫هاته‬
‫خاندنێ‬ ‫یێن‬ ‫خۆ‬ ‫ڤالێن‬‫هه‬ ‫ب‬ ‫كرنێ‬.
•‫ساال‬ ‫ل‬ ‫پاشی‬ ‫و‬١٩٩٧1997SixDegrees.com

•Facebook:‫ساال‬ ‫شوباتا‬ ‫ل‬٢٠٠٤، ‫زراندن‬‫دامه‬ ‫هاته‬ ‫رك‬‫زاكربه‬ ‫مارك‬ ‫ستێ‬‫ده‬ ‫ر‬‫لسه‬
‫ی‬ ‫زانكو‬ ‫سنورێ‬ ‫ژ‬ ‫پاشی‬ ‫بو‬ ‫دا‬ ‫هارفارد‬ ‫زانكویا‬ ‫ڤالێن‬‫هه‬ ‫را‬‫دناڤبه‬ ‫تنێ‬ ‫ستپێكێ‬‫لده‬‫و‬ ‫ڤت‬‫ركه‬‫ده‬ ‫ێ‬
‫ساال‬ ‫تا‬ ‫و‬ ‫گرت‬‫ڤه‬ ‫مریكا‬‫ئه‬ ‫ل‬ ‫دی‬ ‫زانكویێن‬ ‫ك‬‫هنده‬٢٠٠٧‫سازان‬‫رنامه‬‫به‬ ‫بو‬ ‫رێك‬ ‫پشتی‬ ‫و‬
‫سن‬ ‫ژ‬ ‫بوك‬ ‫یس‬‫فه‬ ‫سایتێ‬ ،‫ن‬‫بكه‬ ‫دروست‬ ‫بوكی‬ ‫یس‬‫فه‬ ‫بو‬ ‫یشنان‬‫پلیكه‬‫ئه‬ ‫دان‬ ‫هاتیه‬‫مریكا‬‫ئه‬ ‫ورێن‬
‫هش‬‫گه‬ ‫وی‬ ‫رێن‬‫بكارهینه‬ ‫روارێ‬‫به‬ ‫ڤێ‬ ‫پشتی‬ ‫ساال‬ ‫سێ‬ ‫و‬ ‫كشا‬‫ڤه‬ ‫نه‬ ‫ك‬‫له‬‫گه‬ ‫و‬ ‫فت‬‫ركه‬‫ده‬‫تنه‬٥٠٠
‫سان‬‫كه‬ ‫ملیون‬.
•‫و‬ ‫ك‬‫ملیاره‬ ‫ژ‬ ‫پتر‬ ‫بوك‬ ‫یس‬‫فه‬ ‫سایتێ‬ ‫نوكه‬ ‫و‬٣٠٠‫نه‬‫هه‬ ‫ر‬‫بكارهینه‬ ‫ملیون‬.

تورێن جڤاکی و ئێمناهیا وان

•Twitter:‫ل‬‫ساال‬٢٠٠٦‫ك‬‫وه‬‫كێ‬‫سایته‬‫كولینێ‬‫ڤه‬‫جاك‬‫دورسی‬‫دروست‬‫كر‬
‫و‬‫وی‬‫می‬‫ده‬‫ندێ‬‫پاشبه‬‫كومپانیا‬Odeo‫بو‬،‫پاش‬‫ل‬‫ساال‬٢٠٠٧‫كا‬‫كومپانیه‬
‫ت‬‫تایبه‬‫بۆ‬‫هاته‬‫زراندن‬‫دامه‬‫بناڤێ‬Twitter.

•Youtube:‫ل‬‫ساال‬٢٠٠٥‫ر‬‫لسه‬‫ستێ‬‫ده‬‫جاود‬،‫كریم‬‫چاد‬‫هرلی‬‫و‬‫ستیڤ‬‫چن‬
‫هاته‬‫دانان‬‫و‬‫م‬‫ئێكه‬‫ڤیدیو‬‫بناڤێ‬i am at the zoo‫ل‬٢٣‫ێ‬‫نیسانا‬‫ساال‬٢٠٠٥
‫الڤكریه‬‫به‬‫و‬‫مێ‬‫ده‬‫وێ‬١٨‫چركه‬‫بوون‬.

‫جڤاكی‬ ‫سایتێن‬ ‫جورێن‬
‫تیێ‬‫ندامه‬‫ئه‬ ‫لدویڤ‬:‫جورن‬ ‫دو‬
١-‫كری‬‫ڤه‬:‫و‬‫ئه‬‫سایتن‬‫یێن‬‫ر‬‫هه‬‫كێ‬‫ره‬‫كارپێكه‬‫رنێتێ‬‫ئینته‬‫دشێت‬‫خزم‬‫تێن‬‫ه‬‫و‬‫ێ‬
‫بكار‬،‫بینیت‬‫و‬‫ك‬‫هنده‬‫رجێن‬‫مه‬‫كێم‬‫یێن‬‫ر‬‫لسه‬‫بكارئینانا‬‫وان‬‫كی‬‫وه‬‫ر‬‫مه‬‫جێ‬
‫نی‬‫مه‬‫ته‬‫كو‬‫ژ‬١٣‫ساالن‬‫كێمتر‬‫بیت‬‫نه‬.‫كی‬‫وه‬‫سایتێ‬facebook.com .
٢-‫دائێخستی‬:‫ڤ‬‫ئه‬‫سایته‬‫ژ‬‫وان‬‫سێن‬‫كه‬‫نێزیكی‬‫ئێك‬‫پێكدهێت‬‫كی‬‫وه‬‫می‬‫هه‬‫و‬‫ئه‬
‫سێن‬‫كه‬‫ل‬‫كێ‬‫كومپانیه‬،‫كێ‬‫رێكخراوه‬،‫كی‬‫هه‬‫زگه‬‫ده‬‫یان‬‫كێ‬‫كومه‬‫كار‬‫ن‬‫دكه‬،
‫كی‬‫وه‬‫سایتێ‬linkedin.com .
•

‫لدویڤ‬‫گرنگی‬‫پێدانێ‬:‫سێ‬‫جورن‬
١-‫سی‬‫كه‬:‫گرنگیێ‬‫ب‬‫تاكی‬‫ت‬‫دده‬‫ك‬‫وه‬‫س‬‫كه‬‫و‬‫می‬‫ژهه‬‫جورێن‬‫سان‬‫كه‬‫ب‬
‫دگریت‬‫خۆڤه‬،‫كی‬‫وه‬‫یسبوك‬‫ڤه‬.
٢-‫كلتوری‬:‫گرنگیهێ‬‫ب‬‫نێ‬‫الیه‬‫كلتوری‬‫و‬‫نبیری‬‫روشه‬‫یێ‬‫تاكی‬‫تل‬‫ده‬‫ورا‬‫ه‬‫دێ‬
‫ك‬‫هنده‬‫سایتان‬‫ژڤان‬‫بینین‬‫كو‬‫تن‬‫تایبه‬‫ب‬‫گران‬‫وێنه‬‫ڤه‬flickr.com‫یان‬‫ت‬‫تابه‬‫ب‬
‫رتوكان‬‫په‬‫و‬‫ڤانێ‬‫خانده‬‫وان‬‫كی‬‫وه‬www.goodreads.com .
٣-‫سایتێن‬‫یی‬‫پیشه‬:‫گرنگیێ‬‫ب‬‫وان‬‫سێن‬‫كه‬‫د‬‫ئێك‬‫پیشه‬‫دا‬‫ن‬‫كاردكه‬‫د‬‫ت‬‫ده‬‫وان‬
‫نێزیكی‬‫ئێك‬،‫ت‬‫دكه‬‫تا‬‫كو‬‫كێ‬‫شه‬‫كه‬‫فێركرنێ‬‫و‬‫شق‬‫مه‬‫پێكرنێ‬‫بۆ‬‫په‬‫یدا‬،‫ت‬‫بكه‬
‫كی‬‫وه‬linkedin.com .
•

‫تێ‬‫خزمه‬ ‫جورێ‬ ‫لدویڤ‬:‫جورن‬ ‫سێ‬
١-‫نڤێسكی‬.
٢-‫نگی‬‫ده‬.‫كی‬‫وه‬soundcloud.com.
٣-‫ڤیدیویی‬. Youtube.com.

‫جڤ‬ ‫سایتێن‬ ‫تێن‬‫خزمه‬ ‫و‬ ‫ت‬‫ساخله‬‫اكی‬
١-‫پروفایل‬.
٢-‫ڤاالن‬‫هه‬ ‫ئینان‬‫ستڤه‬‫بده‬ ‫و‬ ‫دیتن‬.
٣-‫نامان‬ ‫هنارتنا‬.
٤-‫وێنان‬ ‫لبمێن‬‫ئه‬ ‫دروستكرنا‬ ‫و‬ ‫ونان‬ ‫لگرتنا‬‫هه‬.
٥-‫گرۆپ‬.
٦-‫یج‬‫په‬.

‫رێنی‬‫نه‬ ‫و‬ ‫رێنی‬‫ئه‬
‫رێنی‬‫ئه‬
١-‫بساناهیه‬‫بۆ‬‫بكارئینانێ‬.
٢-‫ز‬‫بله‬‫هاندن‬‫گه‬.
٣-‫هاریكاره‬‫بۆ‬‫وان‬‫سێن‬‫كه‬‫كولین‬‫فه‬‫و‬‫دویڤچونان‬،‫ن‬‫دكه‬‫ك‬‫وه‬،‫ڤان‬‫رۆژنامه‬‫خویندكار‬‫و‬‫هێ‬‫دادگه‬.
٤-‫تیێ‬‫مروڤایه‬‫نێزیكی‬‫ئێك‬‫ت‬‫دكه‬.‫سنوران‬‫ناهێلیت‬.
٥-‫جهێ‬‫می‬‫هه‬‫سان‬‫كه‬‫یه‬‫هه‬‫و‬‫س‬‫كه‬‫ل‬‫زێده‬‫نینه‬،‫و‬‫ر‬‫هه‬‫س‬‫كه‬‫زو‬‫واره‬‫تێن‬‫بابه‬‫وی‬‫دڤێن‬‫دبینیت‬.
٦-‫هاریكاره‬‫بۆ‬‫ریكالمكرنێ‬،‫یان‬‫رچاڤكرنا‬‫به‬‫متایێ‬‫خۆ‬.
٧-‫اڵتیان‬‫وه‬‫ته‬‫دكه‬‫ڤانێ‬‫رۆژنامه‬‫التی‬‫وه‬.
٨-‫ڤانیا‬‫رۆژنامه‬‫لكترونی‬‫ئه‬‫ڤ‬‫ره‬‫به‬‫پێشتر‬‫ت‬‫دبه‬.

‫رێنی‬‫نه‬ ‫و‬ ‫رێنی‬‫ئه‬
‫رێنی‬‫نه‬
١-‫بكاردئینن‬ ‫خراب‬ ‫و‬ ‫هنێ‬‫دگه‬ ‫نزم‬ ‫فس‬‫نه‬ ‫سێن‬‫كه‬ ‫ك‬‫هنده‬.
٢-‫دزیت‬ ‫د‬ ‫می‬‫ده‬.
٣-‫ئاخڤن‬ ‫د‬ ‫دی‬ ‫سانێن‬‫كه‬ ‫بناڤێ‬ ‫ك‬‫هنده‬.
٤-‫ت‬‫دكه‬ ‫یدا‬‫په‬ ‫بونێ‬‫ئالوده‬.
٥-‫ن‬‫دكه‬ ‫الڤ‬‫به‬ ‫و‬‫دره‬ ‫ژ‬ ‫باسێن‬ ‫و‬ ‫نگ‬‫ده‬ ‫ك‬‫هنده‬.
٦-‫ت‬‫دكه‬ ‫یدا‬‫په‬ ‫خێزانی‬ ‫كێشێن‬.
٧-‫ڤیت‬‫ردكه‬‫ده‬ ‫ژیواری‬ ‫ژ‬.
٨-‫چاڤدێریێ‬ ‫بونا‬‫نه‬!
٩-‫دا‬ ‫ترسیێ‬‫دمه‬ ‫ضێخیته‬ ‫د‬ ‫سی‬‫كه‬ ‫ندیێ‬‫تمه‬‫تابه‬.

‫دا‬ ‫جڤاكی‬ ‫تورێن‬ ‫د‬ ‫ئێمناهی‬
‫حوسیێ‬‫سه‬ ‫رێگرێن‬ ‫ڤایروس‬ ‫دژه‬ ‫رنامێن‬‫به‬ ‫دانانا‬:‫وان‬ ‫ژ‬:
١-‫ر‬‫نده‬‫فه‬‫بیتده‬http://www.bitdefender.com
٢-٣٦٠‫سێکیورێتی‬ ‫توتال‬https://www.360totalsecurity.com/en
٣-‫ئاڤست‬www.avast.com
٤-‫ئاگرین‬ ‫دیوارێ‬https://personalfirewall.comodo.com
٥-‫سیێ‬ ‫و‬ ‫سهح‬ ‫بادەکێن‬ ‫دژە‬https://www.safer-networking.org

‫داتایان‬ ‫بونا‬‫رزه‬‫وبه‬ ‫تێكچون‬ ‫ژ‬ ‫پاراستن‬:
-‫نهبه‬ ‫باوەر‬ ‫خوش‬ ‫یێ‬.
-‫نهبه‬ ‫خهمسار‬ ‫یێ‬.، ‫پشکنه‬ ‫ب‬ ‫کارەبێ‬
-‫ههبیت‬ ‫داتایان‬ ‫ژ‬ ‫کوپیهکێ‬ ‫ژ‬ ‫پتر‬.
-‫عهورکی‬ ‫ههلگرتنا‬ ‫ژ‬ ‫وەرگرتن‬ ‫مفا‬Clouding،‫بوکس‬ ‫دروپ‬ ‫وەکی‬google drive‫و‬mega.nz.

‫بهێز‬ ‫پاسوردێن‬ ‫ههلگرتنا‬ ‫و‬ ‫دانان‬:
-‫بیت‬ ‫درێژ‬.‫بیت‬ ‫بزەحمهت‬.‫بیت‬ ‫بتنێ‬ ‫ته‬ ‫بۆ‬.
-‫ئینه‬ ‫بکارنه‬ ‫حسابا‬ ‫ههمی‬ ‫بو‬ ‫پاسورد‬ ‫ئێک‬.
-‫گوهوڕە‬ ‫ب‬ ‫بهردەوام‬.
-‫بیت‬ ‫ته‬ ‫بهرێن‬ ‫و‬ ‫دەور‬ ‫ژ‬ ‫نه‬.
-‫بکه‬ ‫تێست‬https://howsecureismypassword.net/
http://www.passwordmeter.com/
https://password.kaspersky.com/
-‫بکه‬ ‫پاشکهفت‬ ‫ههلگرە‬ ‫ب‬Keepass.info, lastpass.com

‫ستیار‬‫هه‬ ‫داتایێن‬ ‫ژناڤبرنا‬:
-‫بهروەخت‬ ‫داتایێن‬ ‫و‬ ‫فایل‬ ‫ژێبرنا‬.
-‫ئێرسهر‬ ‫بهرنامێ‬ ‫وەک‬ ‫داتایان‬ ‫ژێبرنا‬ ‫و‬ ‫نههێالن‬ ‫بۆ‬ ‫هاریکار‬ ‫بهرنامهکێ‬ ‫کارئینان‬ ‫ب‬
http://www.heidi.ie/eraser.

•‫كرن‬‫رزه‬‫به‬ ‫و‬ ‫شارتن‬‫ڤه‬ ‫خۆ‬:
•‫كی‬‫وه‬ ‫ئێمن‬ ‫برێكێن‬ ‫رنێتێ‬‫ئینته‬ ‫ب‬ ‫كرن‬ ‫ندی‬‫یوه‬‫په‬ ‫و‬ ‫پارێزی‬ ‫خۆ‬HTTPS :
•‫بروکسی‬Proxy
•incognito mode

•‫دا‬ ‫جڤاكی‬ ‫سایتێن‬ ‫د‬ ‫هلێڤڕی‬ ‫ندیا‬‫تمه‬‫تایبه‬:
•‫ندی‬‫تمه‬‫تایبه‬:‫خۆ‬ ‫ژیانا‬ ‫و‬ ،‫سی‬‫كه‬ ‫یێن‬ ‫خۆ‬ ‫زانیاریێن‬ ‫پاراستنا‬ ‫د‬ ‫یه‬ ‫تاكی‬ ‫مافێ‬.
•-‫بخوینیت‬ ‫ته‬ ‫ههمی‬ ‫خهلک‬ ‫ڤهکری‬ ‫پهرتوکهکا‬ ‫نهبه‬.
•-‫گرێدایی‬ ‫ڤه‬ ‫ئینتهرنێتێ‬ ‫ب‬ ‫کومپیوتهرێ‬ ‫وی‬ ‫د‬ ‫نهکه‬ ،‫بیت‬ ‫بهالڤ‬ ‫نهڤێت‬ ‫ته‬ ‫تشتێ‬.
•-‫دکهی‬ ‫قهبیل‬ ‫ژی‬ ‫وی‬ ‫ههڤالینیا‬ ‫تو‬ ‫یێ‬ ‫وەسا‬ ‫ههر‬ ،‫ههرە‬ ‫لدویڤ‬ ‫گهلهک‬ ‫دکهی‬ ‫داخاز‬ ‫کهسهکێ‬ ‫تۆ‬ ‫ههتا‬.
•-‫بون‬ ‫ژدایک‬ ‫وەک‬ ،‫کریه‬ ‫ئاشکرا‬ ‫خۆ‬ ‫ژیانا‬ ‫ژ‬ ‫چ‬ ‫ته‬ ‫بزانه‬...‫هتد‬.
•-‫ههبیت‬ ‫خۆ‬ ‫فایلێن‬ ‫ئاپێ‬ ‫باک‬ ‫ته‬ ‫بال‬ ‫ههردەم‬.
•-‫نهکه‬ ‫ژبیر‬ ‫خۆ‬ ‫کهفتیێن‬ ‫بدویڤ‬.

‫نه‬ ‫یان‬ ‫باشه‬ ‫یێ‬ ‫بزانه‬ ‫جڤاكی‬ ‫سایتێن‬ ‫ر‬‫سه‬ ‫دانیه‬ ‫خۆ‬ ‫وێنێن‬ ‫ری‬‫به‬
http://memorability.csail.mit.edu/demo.html#score

‫دوماه��ا�Ĭ�īبهروەخت�Ĭ

�ݺ�ߣ

تورێن جڤاکی و ئێمناهیا وان

More Related Content

تورێن جڤاکی و ئێمناهیا وان