สรุปȨ้อหาวิชาการพัฒȨหลักสูตรก่อนสอบระหว่างภาค
- 2. ประเด็นเนื้อหา ความหมาย ความสำคัญ ประเภท แนวคิดทฤษฎี ปรัชญา ปัจจัยที่มีผลต่อการพัฒนาหลักสูตร กระบวนการพัฒนาหลักสูตร
- 3. ความหมาย หลักสูตร หมายถึง มวลประสบการณ์ทุกอย่างྺองผู้เรียน
- 4. ความหมาย : อกสารหลักสูตร
- 5. ความหมาย : อกสารหลักสูตร
- 6. ความหมาย : หลักสูตรในฐาȨที่เป็Ȩุดหมายปลายทาง
- 7. ความหมาย : หลักสูตรในฐาȨที่เป็ȨิชาและȨ้อหาสาระที่จัดให้แก่ผู้เรียน
- 8. ความสำคัญของหลักสูตร สุนีย์ ภู่พันธ์ ( 2546:17) สรุปความสำคัญของหลักสูตร นำเสนอเพียงบางส่วน ดังนี้ เป็นเสมือนเบ้าหลอมพลเมืองให้มีคุณภาพ เป็นมาตรฐานของการจัดการศึกษา เป็นโครงการและแนวทางในการให้การศึกษา ในระดับโรงเรียนหลักสูตรจะเป็นแนวปฏิบัติแก่ครู เป็นแนวทางในการส่งเสริมความเจริญงอกงามและพัฒนาการของเด็กตามจุดมุ่งหมาย หลักสูตรย่อมทำนายลักษณะของสังคมในอนาคตว่าจะเป็นอย่างไร
- 9. องค์ประกอบของหลักสูตร จุดมุ่งหมายของหลักสูตร (Curriculum Aims) เนื้อหา (Content) การนำหลักสูตรไปใช้ (Curriculum Implementation) การประเมินผลหลักสูตร (Evaluation)
- 10. ประเภท / รูปแบบของหลักสูตร วิชัย ตันศิริ ( 2549: / 242-250) อธิบายถึงรูปแบบของ หลักสูตร 5 รูปแบบ ดังนี้ รูปแบบเนื้อหาสาระวิชา (Subject-Based) รูปแบบของ “ Broad Fields” รูปแบบของหลักสูตรที่ยึดกระบวนการทางสังคมและภารกิจของชีวิตเป็นแกนหลัก (Social Processes and Life Functions) รูปแบบหลักสูตรที่ยึดประสบการณ์เป็นแกน (Experience Curriculum) รูปแบบของหลักสูตรแกนร่วม (Core Curriculum)
- 11. 1. รูปแบบเนื้อหาสาระวิชา (Subject-Based) เป็นรูปแบบที่เก่าแก่ที่สุด และยังคงเป็นแกนหลักของระบบโรงเรียนทั่วโลก เพราะ การจัดการเรียนการสอนตามสาขา ทำให้ง่ายต่อการสอน แต่ละสาขาวิชา ได้วางลำดับก่อนหลังของหลักการหรือความคิดไว้แล้ว การใช้สาขาวิชาเป็นแกนหลักของการเรียนการสอน ช่วยฝึกสมอง (ความคิด) ของผู้เรียนให้คิดอย่างมีตรรกะ ทำให้ผู้เรียนมีแนวคิดตามแก่นแท้ของวิชาการ และเชื่อว่าความรู้เหล่านี้จะเป็นประโยชน์ต่อการแก้ไขปัญหาในอนาคต
- 12. 2. รูปแบบของ “ Broad Fields” “ Broad Fields” คือ การรวมสาขาที่ใกล้เคียงกันให้เป็นหมวดหมู่เดียวกัน เนื่องจากมีข้อวิพากษ์ว่า หลักสูตรตามสาขาทำให้ นร . มองไม่เห็นภาพรวมของความเป็นจริง แต่ปัญหาของสังคมมีลักษณะข้ามมิติสาขาวิชา กลุ่มสาระการเรียนรู้
- 13. 3. รูปแบบหลักสูตรที่ยึดกระบวนการทางสังคมและภารกิจของชีวิตเป็นแกน Herbert Spencer มองโลกว่า ประกอบด้วยกิจกรรม 5 ด้าน ได้แก่ ภารกิจเพื่อความอยู่รอด อาชีพ การเลี้ยงบุตรธิดา รักษาความสัมพันธ์ที่เหมาะสมทางสังคมและการเมือง การใช้เวลาว่างเพื่อความสุข
- 14. 3. รูปแบบหลักสูตรที่ยึดกระบวนการทางสังคมและภารกิจของชีวิตเป็นแกน การจัดหลักสูตรโดยยึดภารกิจของชีวิตน่าจะทำให้การเรียนการสอนมีความหมายต่อผู้เรียน ทำให้การเรียนสัมผัสกับปัญหาจริงของชีวิต และง่ายต่อความเข้าใจ
- 15. 3. รูปแบบหลักสูตรที่ยึดกระบวนการทางสังคมและภารกิจของชีวิตเป็นแกน หลักสูตรของมลรัฐเวอร์จิเนีย ในช่วง ค . ศ . 1934 เป็นต้นมา จัดตามแนวทางนี้ โดยยึด 9 ประเด็นหลัก การปกป้องชีวิต และรักษาสุขภาพ การหาเลี้ยงชีพ การสร้างครอบครัว การแสดงออกด้านจิตวิญญาณทางศาสนา การตอบสนองต่อความรู้สึกเรื่องความงาม
- 16. 3. รูปแบบหลักสูตรที่ยึดกระบวนการทางสังคมและภารกิจของชีวิตเป็นแกน หลักสูตรของมลรัฐเวอร์จิเนีย ในช่วง ค . ศ . 1934 เป็นต้นมา จัดตามแนวทางนี้ โดยยึด 9 ประเด็นหลัก การแสวงหาการศึกษา การร่วมมือทางสังคม การพักผ่อนหย่อนใจ การปรับปรุงสภาพแวดล้อมทางกายภาพ
- 17. 4. รูปแบบหลักสูตรที่ยึดประสบการณ์เป็นแกน (Experience Curriculum) ตามแนวคิด John Dewey การเรียนรู้ที่แท้จริงเกิดจากประสบการณ์และการเรียนจากการแก้ไขปัญหาชีวิต ยึดความสนใจของผู้เรียนเป็นหัวข้อของการเรียนการสอน คล้ายรูปแบบหลักสูตรที่ยึดกระบวนการทางสังคมและภารกิจของชีวิตเป็นแกนหลัก แต่เป็นแนวทางปลายเปิด คือไม่มีกรอบแน่นอน
- 18. 4. รูปแบบหลักสูตรที่ยึดประสบการณ์เป็นแกน (Experience Curriculum) ในช่วง ค . ศ . 1930 มลรัฐแคลิฟอร์เนีย ได้นำแนวคิดของการจัดหลักสูตรประถมศึกษาโดยยึดความสนใจของเด็กเป็นแกนหลัก ซึ่งจำแนกได้ว่ามี 8 ประการ ได้แก่ ชีวิตในบ้าน โลกธรรมชาติ ชุมชนรอบตัวเด็ก อาหาร การผลิต และการจำหน่าย การคมนาคมขนส่ง ชีวิตในชุมชนสมัยก่อน ชีวิตในชุมชนของประเทศอื่น ประสบการณ์ของชีวิตในสังคม
- 19. 4. รูปแบบหลักสูตรที่ยึดประสบการณ์เป็นแกน (Experience Curriculum) รูปแบบหลักสูตรแบบประสบการณ์นี้ หากนำไปเป็นส่วนหนึ่งงของหลักสูตรเนื้อหาวิชา อาจจะทำให้หลักสูตรเนื้อหาวิชาสมบูรณ์ยิ่งขึ้น
- 20. 5. รูปแบบของหลักสูตรแกนร่วม (Core Curriculum) ทาบา มีความคิดเห็นว่า รูปแบบหลักสูตรแบบแกนร่วม เกิดขึ้นเพื่อที่จะตอบสนองต่อความต้องการและความคิดเห็นอันหลากหลายของ 4 รูปแบบที่ผ่านมา วัตถุประสงค์ก็เพื่อบูรณาการหลากหลายสาขาวิชา เพื่อตอบสนองความสนใจและความต้องการของผู้เรียน และเพื่อส่งเสริมการเรียนรู้ที่ผู้เรียนมีบทบาทสำคัญ
- 21. 5. รูปแบบของหลักสูตรแกนร่วม (Core Curriculum) ตัวอย่าง รูปแบบที่เป็นแกนร่วมจริงๆ ได้แก่ หลักสูตรแกนร่วมที่บูรณาการสาขาวิชาเป็นหนึ่งเดียว เช่นบูรณาการประวัติศาสตร์และวรรณคดี ตามยุคสมัย การบูรณาการอาจรวมไปถึงวิชาวิทยาศาสตร์ และศิลปะ ได้ด้วย หลักสูตรแกนร่วมที่ยึดปัญหาที่มีขอบเขตค่อนข้างกว้างเป็นแกนการจัด โดยคัดเลือกเนื้อหาวิชาต่างๆ ที่จะช่วยแก้ปัญหาและความสนใจของผู้เรียน หลักสูตรแกนร่วมที่ประกอบด้วยกิจกรรมต่างๆ ซึ่งครูและนักเรียนวางแผนร่วมกัน ตามสภาพความต้องการของกลุ่มนักเรียน
- 22. 5. ปัจจัยที่มีผลต่อการพัฒนาหลักสูตร สังคมและวัฒนธรรม เศรษฐกิจ การเมืองการปกครอง วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ข้อมูลพื้นฐานที่เกี่ยวกับโรงเรียน ชุมชนหรือสังคมที่โรงเรียนตั้งอยู่ ข้อมูลของการศึกษาหลักสูตรเดิม
- 23. ปรัชญา กลุ่มสารัตถนิยม ( Essentialism) เน้น “ สาระ” ที่สำคัญของความรู้ กลุ่มนิรันตรวาท หรือ ถาวรนิยม (Perennialism) มุ่งที่จะสอนความรู้ที่ได้รับการยกย่องว่าเป็น “สัจนิรันดร์กาล” มุ่งที่ฝึกวินัยทางความคิด เน้น เรียนวิชาที่ยาก เช่น ภาษาลาติน กรีก คณิตศาสตร์ เหมาะผู้เรียนที่เป็น “หัวกระทิ”
- 24. ปรัชญา กลุ่มก้าวหน้านิยม “ Progressivism” ไม่ได้ให้ความสำคัญของ “สาระ” เป็นลำดับแรก แต่ “สาระ” จะมาหลังการทดลองปฏิบัติเสียก่อน ไม่เน้นเรื่องการฝึกวินัยจิต แต่จะเน้นความเจริญงอกงามของจิต - หรือสมองจากประสบการณ์การเรียนรู้ที่เกี่ยวข้องกับชีวิตในปัจจุบัน หรือที่เป็นความสนใจของผู้เรียน
- 25. ปรัชญา กลุ่มสร้างสรรค์สังคมใหม่ (Reconstructionism) การศึกษามิใช่เรื่องของปัจเจกบุคคลเท่านั้น แต่เป็นเรื่องของส่วนรวมที่จะต้องมีจุดมุ่งหมายเพื่อแก้ไขปัญหาของโลกปัจจุบัน กลุ่มอัตถิภาวนิยม (Existentialism) เน้นเสรีภาพทางการเรียนของแต่ละบุคคล
- 26. บรรณานุกรม วิชัย ตันศิริ . 2549. อุดมการณ์ทางการศึกษา ทฤษฎีและภาคปฏิบัติ . กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย . สุนีย์ ภู่พันธ์ . 2546. แนวคิดพื้นฐานการสร้างและการพัฒนาหลักสูตร . เชียงใหม่ : สำนักพิมพ์ The Knowledge Center ในเครือ บริษัท ดวงกมลเชียงใหม่ จำกัด . กระทรวงศึกษาธิการ . 2551. หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณ์การเกษตร แห่งประเทศไทย จำกัด .