�ݺ�ߣ

‫‌ها‌و‌ابزارهای‌نوآورانه‬‫ک‬‫تکنی‬
‫برای‌تشخیص،‌تحلیل‌و‌ارائه‌راهکار‌حل‌مسائل‬
‫ارائه‌کننده‬‌:‫امیر‌ابراهیم‌زاده‬
‌‫آبان‬1395

If you do not express your own original
ideas, if you do not listen to your own
being, you will have betrayed yourself.
Rollo May

‫چرا‌این‌دوره‌آموزشی؟‬
•‫هر‬‫ایده‬،‫استارتاپی‬‫با‬‫شناخت‬‫یک‬
‫مسئله‬‫همراه‬‫است‬.
•‫هر‬‫ایده‬‫استارتاپی‬‫در‬‫جهت‬‫ارائه‬‫یک‬
‫راهکار‬‫برای‬‫حل‬‫آن‬‫مسئله‬‫همراه‬
‫است‬.
•‫‌ها‬‫ک‬‫تکنی‬‫و‬‫ابزارهای‬‫زیادی‬‫برای‬‫حل‬
‫مسائل‬‫ارائه‬‫شده‬،‫است‬‫الزم‬‫است‬
‫‌ها‬‫ن‬‫آ‬‫را‬‫بشناسیم‬.
‫امیر‌ابراهیم‌زاده‬
‫‌کار‌شرکت‌ایلیا‬‫و‬‌‫ب‬‫مشاور‌کس‬
‫دانشجوی‌دکتری‌مهندسی‌صنایع‬
‫سه‌سال‌فعالیت‌در‌حوزه‌استارتاپی‬

‫مباحث‌مورد‌بحث‬
•‫‌های‬‫ک‬‫تکنی‬‫تشخیص‬‫مسئله‬:
(‫وضعیت‬‫آرمانی‬–‫فهرست‬‫کردن‬‫شکایات‬–‫ایفای‬‫نقش‬)
•‫‌های‬‫ک‬‫تکنی‬‫تحلیل‬‫مسئله‬:
(‫کسب‬‫اتفاق‬‫نظر‬–‫به‬‫تصویر‬‫کشیدن‬‫مسئله‬–‫نمودار‬‫اس‬‫تخوان‬
‫ماهی‬–‫تکنیک‬5‫چرا‬-‫نقشه‬‫ذهنی‬)
•‫‌های‬‫ک‬‫تکنی‬‫ارائه‬‫راهکار‬‫برای‬‫مسئله‬:
(‫توفان‬‫فکری‬-‫درهم‬‫شکستن‬‫مفروضات‬)

‫��ردازی�Ĭ�īه�Ĭ�īقبل�Čاز��رود�Čبه�Čاید�Ĭ

‫تشخیص‌مسئل‬‫ه‬‫تحلیل‌مسئله‬‫راهکار‌مسئله‬
•‫وضعیت‬‫آرمانی‬
•‫فهرست‬‫کردن‬‫شکایات‬
•‫ایفای‬‫نقش‬

‫تشخیص‌مسئل‬‫ه‬
‫یک‬‫وضعیت‬‫آرمانى‬‫را‬‫خلق‬‫و‬‫وضعیت‬‫موجود‬‫را‬‫با‬‫آن‬
‫مقایسه‬‫کنید‬.
‫چه‬‫‌هایى‬‫ف‬‫اختال‬‫وجود‬‫دارد؟‬
‫چرا‬‫این‬‫‌ها‬‫ف‬‫اختال‬‫وجود‬‫دارد؟‬
‫چه‬‫مسائل‬‫یا‬‫‌هایى‬‫ت‬‫فرص‬‫را‬‫این‬‫‌ها‬‫ف‬‫اختال‬‫به‬‫همراه‬
‫‌آورد‬‫ى‬‫م‬‫؟‬

‫یکی‬‫از‬‫موثرترین‬‫‌ها‬‫ش‬‫رو‬‫برای‬‫تشخیص‬‫بهتر‬‫یک‬‫مس‬،‫ئله‬
‫استفاده‬‫از‬‫نظرات‬‫و‬‫شکایات‬‫‌نفعان‬‫ی‬‫ذ‬‫در‬‫مورد‬‫آن‬‫موض‬‫وع‬
‫است‬.
‫تکنیک‬‫مصاحبه‬‫از‬‫‌نفعان‬‫ی‬‫ذ‬(‫تلفنی‬/‫حضوری‬)‫‌توا‬‫ی‬‫م‬‫ند‬
‫بسیار‬‫کارساز‬‫باشد‬.
‫‌نفع‬‫ی‬‫ذ‬:‫هر‬‫فرد‬/‫سازمانی‬‫که‬‫بر‬‫موضوع‬‫مورد‬‫بحث‬‫اثر‬
‫‌گذارد‬‫ی‬‫م‬‫و‬‫یا‬‫از‬‫آن‬‫اثر‬‌‫ی‬‫م‬‫پذیرد‬.

‫الزمه‬‫ایفای‬‫نقش‬‫این‬‫است‬‫که‬‫شما‬‫وانمود‬‫کنید‬‫شخص‬
‫دیگری‬‫هستید‬.
‫یا‬‫جلوی‬‫همکاران‬‫و‬‫‌های‬‫ی‬‫‌تیم‬‫م‬‫ه‬‫خودتان‬‫نقش‬‫بازی‬‫کنید‬
‫یا‬‫جلوی‬‫سایر‬‫‌دفعان‬‫ی‬‫ذ‬‫نقش‬‫بازی‬‫کنید‬
‫نکته‬:‫هدف‬‫از‬‫نقش‬‫بازی‬‫کردن‬‫را‬‫گم‬‫نکنید‬!

•‫کسب‬‫اتفاق‬‫نظر‬
•‫به‬‫تصویر‬‫کشیدن‬‫مسئ‬‫له‬
•‫نمودار‬‫استخوان‬‫ماهی‬
•‫تکنیک‬5‫چرا‬
•‫نقشه‬‫ذهنی‬

‫تحلیل‌مسئله‬
‫‌هاى‬‫ک‬‫تکنی‬‫بیشمارى‬‫براى‬‫کسب‬‫اتفاق‬‫نظر‬‫وجود‬‫دارد‬.‫از‬
‫جمله‬‫این‬‫‌ها‬‫ک‬‫تکنی‬‫‌توان‬‫ى‬‫م‬‫به‬‫رأى‬‫گیرى‬‫به‬‫‌اى‬‫ه‬‫شیو‬
‫دموکراتیک‬‫و‬‫آزادمنشانه‬‫و‬‫دور‬‫هم‬‫نشستن‬‫و‬‫بحث‬‫درب‬‫اره‬
‫مسئله‬‫تا‬‫زمان‬‫رسیدن‬‫به‬‫یک‬‫اتفاق‬‫نظر‬‫گروهى‬‫اشاره‬‫کرد‬.

‫یکى‬‫از‬‫‌هایى‬‫ه‬‫را‬‫که‬‫مطمئن‬‫‌شوید‬‫ى‬‫م‬‫مسئله‬‫واقعى‬‫را‬
‫شناسایى‬،‫‌اید‬‫ه‬‫کرد‬‫کشیدن‬‫تصویرى‬‫از‬‫آن‬‫مسئله‬‫اس‬‫ت‬.
‫از‬‫این‬‫فرآیند‬‫همچنین‬‫مى‬‫توان‬‫براى‬‫خلق‬‫راهکارهاى‬
‫مختلف‬‫استفاده‬‫کرد‬.
‫منظور‬‫از‬‫تصویرسازی‬:
‫تصویر‬‫خود‬‫مسئله‬–Story Board
‫تصویر‬‫مسیر‬‫سفر‬‫مشتری‬–Customer Journey

‫تصویرکردن‌مسئ‬‫له‬
‫تصویر‬‫خود‬‫مسئله‬–Story Board

‫تصویر‬‫مسیر‬‫سفر‬‫مشتری‬
Customer Journey
‫مسئله‌را‌از‌چشم‌مشتریان‌نگ‬‌‫اه‬
‫کنید‌و‌به‌روی‌کاغذ‌آورید‬

‫تصویر‬‫مسیر‬‫سفر‬‫مشتری‬–Customer Journey

‫یکی‬‫از‬‫‌های‬‫ش‬‫رو‬‫بسیار‬‫سودمند‬‫برای‬‫تحلیل‬‫مسائل‬‫ن‬‫مودار‬
‫استخوان‬‫ماهی‬‫است‬.‫نمودار‬‫استخوان‬‫ماهی‬‫که‬‫گاهی‬‫به‬
‫آن‬‫نمودار‬‫ایشیکاوا‬(‫علت‬‫و‬‫معلول‬)‫نیز‬‫‌گویند‬‫ی‬‫م‬‫توس‬‫ط‬
‫پرفسور‬‫کائور‬‫ایشکاوا‬‫از‬‫دانشگاه‬‫توکیو‬‫طراحی‬‫شد‬.‫هدف‬
‫اصلی‬‫این‬،‫تکنیک‬‫شناسایی‬‫و‬‫تهیه‬‫فهرستی‬‫از‬‫کلی‬‫ه‬‫علل‬
‫احتمالی‬‫مسئله‬‫مورد‬‫نظر‬‫است‬.

‫استخوان‌ماهی‬
‫نمونه‬‫از‬‫یک‬‫مسئله‬

‫حل‬‫کنندگان‬‫مسئله‬‫را‬‫به‬‫بررسى‬‫تمامى‬‫اجزاى‬‫مسئله‬‫قبل‬‫از‬‫تص‬‫میم‬
،‫گیرى‬‫تشویق‬‫‌کند‬‫ى‬‫م‬.
‫به‬‫نمایش‬‫روابط‬‫بین‬‫علل‬‫و‬‫اهمیت‬‫نسبى‬‫آن‬‫علل‬‫کمک‬‫‌کند‬‫ى‬‫م‬.
‫به‬‫شروع‬‫فرآیند‬‫خالق‬‫کمک‬‫‌کند‬‫ى‬‫م‬.
‫به‬‫شروع‬‫یک‬‫توالى‬‫منطقى‬‫براى‬‫حل‬‫مسئله‬‫کمک‬‫‌کند‬‫ى‬‫م‬.
‫به‬‫حل‬‫کنندکان‬‫مسئله‬‫کمک‬‫‌کند‬‫ى‬‫م‬‫تا‬‫به‬‫جاى‬‫تأکید‬‫بر‬‫بخش‬‫کو‬‫چکى‬
،‫ازمسئله‬‫کل‬‫مسئله‬‫را‬‫ببیند‬.
‫به‬‫افراد‬‫کمک‬‫‌کند‬‫ى‬‫م‬‫به‬‫جاى‬‫این‬‫شاخه‬‫و‬‫آن‬‫شاخه‬‫پریدن‬‫روى‬‫مسائل‬
‫واقعى‬‫تمرکز‬‫کنند‬.

‫یکی‬‫از‬‫‌ترین‬‫ه‬‫ساد‬‫و‬‫کم‬‫‌ترین‬‫ه‬‫هزین‬‫‌ها‬‫ک‬‫تکنی‬‫به‬‫منظو‬‫ر‬
‫شناسایی‬‫مشکالت‬‫‌ای‬‫ه‬‫ریش‬‫یک‬،‫مسئله‬‫تکنیک‬"‫پن‬‫ج‬‫چرا؟‬"
‫است‬.
‫در‬‫واقع‬‫با‬‫پرسیدن‬‫‌های‬‫ل‬‫سوا‬"‫چرا؟‬"،‫گوناگون‬‫به‬‫دنبا‬‫ل‬
‫یافتن‬‫علل‬‫‌ای‬‫ه‬‫ریش‬‫خواهیم‬‫بود‬.
‫این‬‫تکنیک‬‫ساده‬‫‌ی‬‫ه‬‫شد‬‫تکنیک‬"‫استخوان‬‫ماهی‬"‫است‬.

•‫‌ی‬‫ه‬‫نقش‬‫ذهنی‬‫تکنیکی‬‫گرافیکی‬‫است‬‫که‬‫برای‬‫ِم‬‫ی‬‫ترس‬‫ارتب‬‫اط‬‫موجود‬
‫میان‬‫‌های‬‫ت‬‫قسم‬‫مختلف‬‫اطالعات‬‫گردآوری‬‫شده‬‫یا‬‫‌ها‬‫ه‬‫اید‬‫به‬‫کار‬
‫‌رود‬‫ی‬‫م‬.‫در‬‫این‬،‫تکنیک‬‫هر‬‫داده‬‫یا‬‫ایده‬‫روی‬‫کاغذ‬‫نوشته‬‫شده‬‫و‬
‫بعد‬‫با‬‫خط‬‫یا‬‫منحنی‬‫به‬‫ایده‬‫یا‬‫داده‬‫قبل‬‫یا‬‫بعد‬‫از‬‫خودش‬‫وصل‬
‫‌شود‬‫ی‬‫م‬.
•‫برای‬‫تهیه‬‫نقشه‬،‫ذهنی‬‫اول‬‫باید‬‫عبارت‬‫یا‬‫کلمه‬‫ای‬‫را‬‫در‬‫وسط‬
‫صفحه‬‫بنویسیم‬.،‫بعد‬‫باید‬‫هرچیزی‬‫که‬‫در‬‫رابطه‬‫با‬‫آن‬‫کلمه‬‫ی‬‫ا‬
‫عبارت‬‫به‬‫ذهن‬‫مان‬‫‌رسد‬‫ی‬‫م‬‫در‬‫گوشه‬‫و‬‫کنار‬‫همان‬،‫صفحه‬‫بدون‬
‫هیچ‬‫ترتیب‬‫مشخصی‬‫یادداشت‬‫کنیم‬.‫دست‬‫آخر‬‫هم‬‫باید‬‫سعی‬‫ک‬‫نیم‬
‫ارتباط‬‫ِن‬‫ا‬‫می‬‫تمام‬‫آن‬‫‌ها‬‫ت‬‫عبار‬‫یا‬‫کلمات‬‫را‬‫با‬‫هم‬‫پیدا‬‫کنیم‬.

•‫توفان‬‫فکری‬
•‫درهم‬‫شکستن‬‫مفروضات‬

‫راهکار‌مسئله‬
‫گروه‬‫می‬‫تواند‬‫راه‬‫حل‬‫بهتری‬‫نسبت‬‫به‬‫فرد‬‫ارائه‬‫کن‬‫د‬.
‫کسانی‬‫که‬‫در‬‫آثار‬‫و‬‫نتایج‬‫تصمیم‬‫و‬‫یا‬‫اجرای‬‫آنرا‬‫ب‬‫ه‬
‫عهده‬،‫دارند‬‫اگر‬‫خود‬‫درآن‬‫تصمیم‬‫گیری‬‫نقش‬‫داشته‬
‫باشند‬‫راحت‬‫تر‬‫آن‬‫را‬‫‌پذیرند‬‫ی‬‫م‬.
‫کار‬‫گروهی‬‫به‬‫تالش‬‫گسترده‬‫تر‬‫در‬‫امر‬‫جست‬‫و‬‫جو‬‫و‬
،‫پژوهش‬‫کمک‬‫‌کند‬‫ی‬‫م‬.
‫میل‬‫به‬‫مخاطره‬‫پذیری‬‫متعادل‬‫‌شود‬‫ی‬‫م‬.

‫توفان‬‫فکری‬‫مؤثرترین‬‫و‬‫احتماال‬‫متداولترین‬‫فرآیند‬
‫گروهی‬‫است‬.
‫این‬‫تکنیک‬‫بیش‬‫از‬60‫سال‬‫پیش‬‫به‬‫منظور‬‫افزایش‬
‫کمیت‬‫و‬‫کیفیت‬‫‌های‬‫ه‬‫اید‬‫تبلیغاتی‬‫طراحی‬‫شد‬.
‫به‬‫این‬‫دلیل‬‫نام‬‫آن‬‫را‬‫یورش‬‫یا‬‫توفان‬‫فکری‬‫گذارده‬‫‌اند‬
‫که‬‫مغز‬‫و‬‫فکر‬‫شرکت‬‫کنندگان‬‫توفانی‬‫را‬‫در‬‫مسئل‬‫ه‬‫ایجاد‬
‫‌کرد‬‫ی‬‫م‬.
‫فرآیند‬‫توفان‬‫فکری‬‫با‬‫یک‬‫گروه‬6‫تا‬12،‫نفره‬‫یک‬
‫سرپرست‬‫و‬‫یک‬‫منشی‬‫سر‬‫و‬‫کار‬‫دارد‬.

‫هیچگونه‬‫قضاوتی‬‫درباره‬‫هیچ‬‫پیشنهادی‬‫صورت‬
‫‌گیرد‬‫ی‬‫نم‬.
‫کلیه‬‫‌ها‬‫ه‬‫اید‬‫حتی‬‫‌های‬‫ه‬‫اید‬‫پوچ‬‫و‬‫غیرعملی‬‫مورد‬‫استق‬‫بال‬
‫قرار‬‫‌گیرند‬‫ی‬‫م‬.
‫کمیت‬‫‌ها‬‫ه‬‫اید‬‫هدف‬‫اصلی‬،‫است‬‫زیرا‬‫به‬‫کیفیت‬
‫‌انجامد‬‫ی‬‫م‬.
‫‌ها‬‫ه‬‫اید‬‫را‬‫می‬‫توان‬،‫ترکیب‬‫اصالح‬‫و‬‫انتخاب‬‫کرد‬.

‫یکی‬‫از‬‫موانع‬‫مهم‬،‫خالقیت‬‫مفروضات‬‫قبلی‬‫است‬‫که‬‫نا‬‫خودآگا‬‫ه‬
‫اجازه‬‫نمی‬‫دهد‬‫فکر‬‫در‬‫همه‬‫جهات‬‫به‬‫حرکت‬‫در‬‫آید‬.
‫بسیاری‬‫از‬‫مفروضات‬‫قبلی‬‫ممکن‬‫است‬‫در‬‫اصل‬‫همان‬‫زمانی‬‫که‬‫در‬
‫ذهن‬‫ما‬‫ایجاد‬‫شده‬،‫اند‬‫غلط‬‫باشند‬.
‫بسیاری‬‫از‬‫آنها‬‫به‬‫مرور‬‫زمان‬‫اعتبارشان‬‫را‬‫از‬‫دست‬‫داده‬‫اند‬‫یا‬
‫بسیاری‬‫از‬‫آنها‬‫به‬‫دلیل‬‫تغییر‬‫شرایط‬‫بی‬‫اعتبار‬‫شده‬‫اند‬.
‫اما‬‫مسئله‬‫این‬‫است‬‫که‬‫فرد‬‫متوجه‬‫این‬‫تغییرات‬‫و‬‫اشتباهات‬‫ن‬‫یست‬
‫و‬‫هنوز‬‫با‬‫مفروضات‬‫قبلی‬‫به‬‫مسئله‬‫نگاه‬‫‌کند‬‫ی‬‫م‬.
‫شناسایی‬‫مفروضات‬‫خود‬‫و‬،‫دیگران‬‫اولین‬‫قدم‬‫برای‬
‫تغییر‬‫مفروضات‬‫است‬.

‫صحبت‌آخر‬
‫اگر‬‫‌ای‬‫ه‬‫اید‬‫در‬‫ذهن‬‫دارید؛‬
‫زندانیش‬،‫نکنید‬
‫از‬‫بیانش‬،‫نترسید‬
‫برای‬‫اجرایش‬‫‌ترین‬‫م‬‫مه‬،‫گام‬‫دست‬‫به‬
‫عمل‬‫شدن‬،‫است‬
‫‌هایش‬‫ت‬‫شکس‬‫دلسردتان‬،‫نکند‬
‫تا‬‫محقق‬‫شود‬‫و‬‫دنیا‬‫شما‬‫را‬‫ستا‬‫یش‬
‫کند‬

‫سوال��اسخ؟�Ĭ

�ݺ�ߣ

تکنیک های نوآورانه برای حل مسائل

More Related Content

تکنیک های نوآورانه برای حل مسائل