พิธีลี้ยงผีྺองจังหวัึϸะเชิงเทรา
- 1. พิธีลี้ยงผี
ประชากรจังหวัดฉะเชิงเทรา ที่ตําบลหัวสําโรง อําเภอแปลงยาว ซึ่งเปนกลุม
คนชาวเขมร มีคติความเชื่อเรื่องของผี ซึ่งในปจจุบันตามความเปนจริงแลวความเชื่อ
เหลานี้ก็เริ่มที่หมด และอาจจะสูญหายไปในที่สุดตามยุค โลกาภิวัฒน และคนรุนหลัง
ในปจจุบันนี้สวนใหญแลวจะทํางานโรงงานอุตสาหกรรมกันเสียมากกวา ความเชื่อเรื่อง
แบบนี้ก็มักมีแตในกลุมคนแกหรือคนมีอายุในหมูบานชะเปนสวนใหญ แตในปจจุบันนี้
ก็ยังมีหมูบานอีกหลายหมูบานที่ยังใหความเคารพและเชื่อในเรื่องของการเลี้ยงผีอยู
นอกเหนือจากหมูบานหัวสําโรงแลวก็ยังมีหมูบานสระสองตอน หมูบานดงยาง ตําบล
หนองแหน อําเภอพนมสารคาม และตําบลดงนอย อําเภอราชสานต สวนใหญแลวเปน
หมูบานที่มีเชื้อสายเขมรเหมือนกัน ที่ยังใหความเคารพและเชื่อในพิธีลี้ยงผีอยู ซึ่งเวลา
ที่คนเจ็บไขไปหาหมอก็รกษาไมหาย ก็จะมีการไปดูทรง เหมือนหมอดูแตจะมีผมาเขา
ั ี
รางทรงเพื่อสื่อสารกับผีปูยาตายายตามเชื้อสายของคนปวย แลวก็จะมีการตีกลองเลี้ยงผี
เพื่อใหหายเจ็บหายไขเปนปกติ
- 2. ขั้นตอȨิธีการ
โดยในตอนเชาจะมีคนแกในหมูบานจะมาทําของที่ใชสําหรับทําพิธีใน
ตอนกลางคือ ที่เรียกวา จวม จะทําจากตนกลวยประกอบกับหมากพลูใบขนุน
ใบตาลดอกลั่นทม หรือเรียกวาดอกลีลาวดีในปจจุบัน และก็ขาวตอก จะทําตาม
จํานวนรางทรงที่มาเขาผี โดยรางทรงสวนใหญจะเปนผูหญิงแตถาหากเปนผีที่
ใหญๆอยางผีประจําหมูบานก็จะมีรางเปนผูชาย การเลี้ยงผีจะเลี้ยงในเวลากลางคืน
บริเวณกลางแจงพอเลี้ยงเสร็จแลว ก็จะมีตีกลองเลี้ยงผีที่ในบานอีกหนึ่งที่ แตเลี้ยง
ผีบนบานนี้จะเปนการเลี้ยงผีตามเชื้อสายของคนปวย เมื่อคนทรงบนบานดวยการ
จุดธูปบอกผีแลว เขาจะบูชาดวยเครื่องเซนมีขนมบัวลอยแลวก็ขนมตาควายและก็
ผาแดง ก็จะมีจวมประจํารางนั้น เครื่องสังเวยในพิธีมีขาวตอกเงินเหรียญ เทียน
ไขและขาวสารใสไวในภาชนะจักสานหรือไมแกะสลักที่เรียกวา โตก
- 3. ขันตอนพิธีกรรม (ตอ)
้
ในพิธีกจะมีการตีกลองรองเพลงเรียกผีเปนภาษาเขมร คนทรงผี
็
แตงตัวดวยชุดสีแดง แลวมีผาอีกผืนคลุมตั้งแตศรีษะลงมาโผลหนา
เพียงหนอยเดียว เมื่อมีองคมาประทําทําแลวรางทรงจะมีลักษณะตัว
สั่นๆกระโดดโลดเตนแลวจะออกอาการทาทางรําอยางสนุกสนาน
เหมือนคนดีใจ แตบางรูปก็จะรองใหเสียใจที่คิดวาเชื้อสายของตน
ไมใหความสนใจเลย คนทรงจะอมเหลาขาวไวในปากเพือพนใหคน ่
เจ็บจะพนตั้งแตศรีษะมาเรื่อยจนถึงปลายเทาของผูปวย ( ในกรณีคน
ปวยนั่ง ) หากคนปวยนั่งไหวก็นอนรักษา คนทรงจะพนตามตัวคน
ปวยทางตะวันตกไปทางตะวันออก คือพนตามขวางนั้นเอง
- 4. ขันตอนพิธีกรรม (ตอ)
้
เมื่อการตีกลองเลี้ยงผีเปนอันเสร็จพิธีแลว ก็จะใหผูชายที่มีอายุซึ่ง
อาจจะเปนญาติพี่นอง หรือเพื่อนบานที่มารวมทําพิธีก็ได จะนําสิ่งของที่
ทําพิธีเสร็จแลวไปทิ้งที่ทางสามแพรง อยางเชน จวม ก็จะฟนดวยมีด
กอนแลวราดดวยเหลาขาวแลวนําไปทิ้ง
สวนเปลที่ทําเหมือนกระบะก็จะทําขาวดํา ขาวแดง แลวก็พลาสด
โดยใชผักตางๆใสไว พรอมดวยไขหนึ่งใบกับขาวสารหนึ่งถวยนํามาใส
ไวในกระบะ จากนั้นก็นําไปทิ้งที่ทางสามแพรงเหมือนกันแลวก็ดึง
ตนหญาบริเวณนั้นมาหนึ่งกํามือเพื่อเปนการเรียกขวัญ ในภาษาเขมรจะ
พูดกันวา ฮาวประรึง
หลังจากที่พิธีทุกอยางแลวเจาของบานก็จะหาขาวปลาอาหารมาให
ชาวบานใกลเคียงรับประทานกัน เพื่อแสดงถึงความขอบพระคุณที่มาอยู
เปนเพื่อนกัน
- 5. การทํางาȨȂྺองการเลี้ยงผี
การทํางานป จะมีการตีกลองเลี้ยงผีในเดือนหกของทุกป ในเชา
ตอนเชาจะมีการทําบุญที่ศาลประจําหมูบาน แลวจะทําการตีกลองใน
ตอนกลางคืน ชาวบานทุกคนก็จะนําเหลาขาวกับน้าอัดลมมาให
ํ
แลวรางทรงก็จะพนใหเพื่อเปนสิริมงคล
- 6. แหลงที่มา
แหลงที่ไดมา สอบถามคนแกในชุมชนของหมูบานสระสอง
ตอน ตําบลหนองแหน อําเภอพนมสารคาม จังหวัดฉะเชิงเทรา
บุคคลที่ใหสัมภาษณ
นางเสงี่ยม นพรัตน อายุ 90 ป เกิด พ.ศ. 2463 ที่อยู บานสระ
สองตอน บานเลขที่ 47 หมูที่ 5 ตําบลหนองแหน อําเภอพนมสาร
คาม จังหวัดฉะเชิงเทรา
นางเสงียบ นพเทศ อายุ 73 เกิด พ.ศ. 2480 ที่อยู บานสระสอง
ตอน บานเลขที่ 47/1 หมูที่ 5 ตําบลหนองแหน อําเภอพนมสารคาม
จังหวัดฉะเชิงเทรา ( รางทรงประจําหมูบานสระสองตอน )