1. ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ Σελίδα 1 από 15
ΑΛΓΕΒΡΑ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΙ
Αξιοσημείωτες ταυτότητες :
babia abi
222
2
babia abi
222
2
iabi bbaabia
32233
33
iabi bbaabia
32233
33
babiabia
22
)(
ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΤΟΥ i
3,
2,1
1,
,1
4
i
i
iii
uuk
Σχόλιο: Όταν η τιμή μιας παράστασης εξαρτάται από την δύναμη iν
, τότε
γράφουμε τον ν με την μορφή ν=4κ+υ (υ=0,1,2,3) και εξετάζουμε τις
περιπτώσεις: ν=4κ , ν=4κ+1, ν=4κ+2, ν=4κ+3.
Σχόλιο: Για οποιοδήποτε μιγαδικό αριθμό z έχουμε:
i) 0Im ZRz
ii) 0Re ZIz
2. ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ Σελίδα 2 από 15
Σχόλιο: Για να λύσουμε στο C μια ανίσωση της μορφής 0)( zP ή 0)( zP ,
όπου P(z) πολυώνυμο του z, θέτουμε z=x+yi με x,yR και καταλήγουμε σε
ανίσωση της μορφής α+βi0 ή α+βi0 με α,βR. Τότε έχουμε:
i) α+βi0 0 και 0
ii) α+βi0 0 και 0
Σχόλια πάνω στις συζυγείς παραστάσεις:
i) azz 2 =2Re(z)
ii) bizz 2 =2Im(z)
iii) Αν γνωρίζω ότι ο z είναι πραγματικός τότε ισχύει zz
iv) Αν γνωρίζω ότι ο z είναι φανταστικός τότε ισχύει zz
v) Για να δείξω ότι ο μιγαδικός w είναι πραγματικός πρέπει να δείξω ότι
ww
vi) Για να δείξω ότι ο μιγαδικός w είναι φανταστικός πρέπει να δείξω ότι
ww ή ww
Μέτρο μιγαδικού:
4. ΔΕΝ ΙΣΧΥΕΙ γενικά η σχέση 22
zz . Η σχέση αυτή ισχύει ΜΟΝΟ
στην περίπτωση που ο z είναι ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΣ ενώ στην περίπτωση που
ο z είναι ΦΑΝΤΑΣΤΙΚΟΣ ισχύει 22
zz
5. Αν μας δίνεται ότι kz όπου k>0 τότε ισχύει
z
k
zkzzkz
2
222
ή
z
k
z
2
3. ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ Σελίδα 3 από 15
6. Σε θέματα εύρεσης μέτρου μιγαδικού εφαρμόζουμε τις ιδιότητες του
μέτρου ως προς τις αντίστοιχες πράξεις.
7. Όταν ζητείται να δειχτεί κάποια ισότητα ή ανισότητα που περιέχει μέτρα,
κάνουμε ότι κάναμε και με τις απόλυτες τιμές (υψώνω στο τετράγωνο )
χρησιμοποιώντας την ισότητα zzz
2
.Αποφεύγουμε γενικά την
αντικατάσταση των μιγαδικών στην μορφή a+bi. Αυτό το κάνουμε στο
τέλος των πράξεων όταν δεν επιδέχεται τίποτα άλλο.
ΑΣΚΗΣΕΙΣ
4.1.Να αποδείξετε ότι για κάθε N ισχύει:
iiii
iii 321
321 1111
4.2.Να λύσετε στο C την εξίσωση: 3iz-(1-i)(z+1)=(3-i)2
4.3.Να βρείτε τις τιμές του Ra για τις οποίες η εικόνα του
i
i
ai
i
z
3
32
2
1
στο μιγαδικό επίπεδο ανήκει στην ευθεία y=x
4.4.Για τις διάφορες θετικές ακέραιες τιμές του ν, να βρείτε την τιμή
της παράστασης : Α=(1+iν
)(1+i2ν
)
4.5.Να βρείτε όλες τις τιμές της παράστασης: Α=1-
i+i2
-i3
+…+(-1)ν
iν
, N
4.6.Να βρείτε τον γεωμετρικό τόπο των σημείων Μ(z) στο μιγαδικό
επίπεδο για τα οποία ο z3
είναι πραγματικός και μάλιστα 1
3
z
4. ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ Σελίδα 4 από 15
4.7.Να βρεθεί ο πραγματικός αριθμός x για τον οποίο ισχύει
)221(
3
1
1
1
i
xi
xi
4.8.Να βρείτε τις τιμές της παράστασης Α=(1+iν
)(1+i2ν
)(1+i3ν
), N
4.9.Αν ix
i
i
yix
z
42
1
, ( Ryx , ), να βρείτε το γεωμετρικό τόπο του
σημείου (x,y) έτσι ώστε η εικόνα του z στο μιγαδικό επίπεδο να
ανήκει στηνευθεία y=-x.
4.10. Να βρείτε τον γεωμετρικό τόπο των σημείων Μ(z) για τον
οποίο είναι Re(z3
)=Re(z).
4.11. Να βρείτε τους μη πραγματικούς μιγαδικούς αριθμούς z για
τους οποίους z2
-4z<0 και Re(z2
)=3
4.12. Να βρείτε το γεωμετρικό τόπο των σημείων M(z) στο μιγαδικό
επίπεδο για τα οποία είναι:
a) Re(z2
)=0
b) Im(z2
)=2
c) Re(z-iz)=2
4.13. Αν Cz και ο αριθμός )( iz
iz
iz
w
είναι φανταστικός :
a) Να αποδείξετε ότι το σημείο M(z) γράφει κύκλο στο μιγαδικό
επίπεδο.
b) Να βρείτε την οξεία γωνία των εφαπτομένων του παραπάνω
κύκλου , οι οποίες διέρχονται από το σημείο Α(-2,0).
4.14. Αν z=x+yi (x,y R) και
1
2
z
z
w (z≠1), να βρείτε το
γεωμετρικό τόπο των σημείων (x,y) για τα οποία ο αριθμός w είναι
πραγματικός.
5. ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ Σελίδα 5 από 15
4.15. Για κάθε μιγαδικό z ≠0, να αποδείξετε ότι ο αριθμός
z
z
z
z
w
11
είναι πραγματικός.
4.16. Έστω μιγαδικός z≠-i.αν ο αριθμός iz
iz
w
είναι φανταστικός,
να αποδείξετε ότι το σημείο M(z) κινείται πάνω σε κύκλο.
4.17. Για κάθε μιγαδικό z, να αποδείξετε ότι
12121212
)()( zizziz
4.18. Να βρείτε τους μιγαδικούς z για τους οποίους οι αριθμοί z και
z3
είναι συζυγείς μιγαδικοί.
4.19. Αν ο αριθμός
12
z
z
είναι φανταστικός (zC), να βρείτε το
γεωμετρικό τόπο του σημείου M(z).
4.20. Να βρείτε όλους τους μιγαδικούς αριθμούς z για τους οποίους ο
αριθμός zzw 22
είναι μη αρνητικός πραγματικός αριθμός. Στη
συνέχεια, να παραστήσετε αυτούς τους αριθμούς στο μιγαδικό
επίπεδο.
4.21. Αν z=(2x-1)+(3y+2)i με x,yR και η εικόνα του
1
1
z
z
w στο
μιγαδικό επίπεδο κινείται επάνω στον άξονα y΄y, να αποδείξετε ότι:
a) Το σημείο (x,y) γράφει έλλειψη,
b) Το σημείο M(z) γράφει κύκλο.
4.22. Αν είναι 3
1
9
z
z
(z≠1), να αποδείξετε ότι η εικόνα του z στο
μιγαδικό επίπεδο γράφει κύκλο.
4.23. Αν είναι 3311 zz , να αποδείξετε ότι 32 z και να
βρείτε το σύνολο των εικόνων των μιγαδικών z.
6. ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ Σελίδα 6 από 15
4.24. Αν z1,z2 είναι διαφορετικοί μιγαδικοί και ο αριθμός
21
21 )(
zz
zzi
w
είναι πραγματικός, να αποδείξετε ότι 21 zz και
αντιστρόφως.
4.25. Αν οι εικόνες των μιγαδικών z1,z2 μιγαδικό επίπεδο είναι
εσωτερικά σημεία του κύκλου C:x2
+y2
=1, να αποδείξετε ότι:
∣z1−z2∣∣1− z1 z2∣
4.26. Να αποδείξετε ότι τα άθροισμα και η διαφορά δυο μη
μηδενικών μιγαδικών έχουν το ίδιο μέτρο, αν και μόνο αν το πηλίκο
τους είναι φανταστικός αριθμός.
4.27. Για κάθε μιγαδικό z, να αποδείξετε ότι: zzzz 211
4.28. Αν νΝ*
και zC με (1+iz)ν
=(1-iz)ν
, να αποδείξετε ότι ο z είναι
πραγματικός αριθμός.
4.29. Αν 3
2
12
z
z
και z≠-2, να αποδείξετε:
a) Ότι εικόνα του z στο μιγαδικό επίπεδο διαγράφει κύκλο.
b) Να βρεθεί ο αR ώστε η εικόνα του z=(2α+5)+(α-2)I να ανήκει
στον παραπάνω κύκλο.
4.30. Αν είναι 12 z και 11 z , να αποδείξετε ότι 31 z
4.31. Αν 0321 azzz , να αποδείξετε ότι:
321133221 zzzazzzzzz
4.32. Αν 0321 azzz και z1+z2+z3=0, να αποδείξετε ότι
133221 zzzzzz
7. ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ Σελίδα 7 από 15
4.33. Αν η εικόνα του μιγαδικού z διαγράφει στο μιγαδικό επίπεδο
τον κύκλο κέντρου Ο και ακτίνας 2, να αποδείξετε ότι η εικόνα του
μιγαδικού z
zw
1
διαγράφει έλλειψη.
4.34. Αν 212 zz , να αποδείξετε ότι η εικόνα του z στο
μιγαδικό επίπεδο διαγράφει κύκλο.
4.35. Αν ισχύει 3
1
10
2
z
z
και z≠10, αποδείξετε ότι:
a) 8
2
zzz
b) 31 z
4.36. Να βρεθεί ο γεωμετρικός τόπος της εικόνας του z στο μιγαδικό
επίπεδο, όταν:
a) 4
22
iziz
b) iziz 3212
4.37. Αν z=(2x-1)+(2y+6)i με x,yR και 3432 iz , να
αποδείξετε ότι το σημείο Μ(z) στο μιγαδικό επίπεδο διαγράφει
κύκλο.
4.38. Αν 1z και 12
2
iz
iz
w ,να αποδείξετε ότι και 1w .
4.39. Αν 11 z και 12 z , να αποδείξετε ότι 2121 1 zzzz .
4.40. Να εξετάσετε πότε ισχύει η ισότητα ∣z1−z2∣=∣z1∣∣z2∣ .
4.41. Αν ∣z1z2∣=∣∣z1∣−∣z2∣∣ και z2≠0, να αποδείξετε ότι ο αριθμός
z1
z2
είναι αρνητικός πραγματικός αριθμός ή μηδέν.
8. ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ Σελίδα 8 από 15
4.42. ∣z1∣=2 , ∣z2∣=5 και z3=−3
2
i
2
4
, να βρείτε την μέγιστη τιμή
του ∣2z1−3z25z3∣ .
4.43. Αν είναι ∣z − 2i ∣≤5 , να βρείτε τη μέγιστη και την ελάχιστη
τιμή του ∣z − 146i∣ .
4.44. Να βρείτε όλα τα σημεία M(z) του μιγαδικού επιπέδου για τα
οποία είναι ∣z −i∣∣z 1∣ .
4.45. Έστω μιγαδικός z≠-1 και f z =∣
z2
−1
z1
∣
a) Να βρείτε τον αριθμό f 3−5i
b) Να δείξετε ότι f z = f z .
4.46. Αν ∣
3z−i
2− z
∣=
1
2 , να αποδείξετε ότι η εικόνα του z στο μιγαδικό
επίπεδο διαγράφει κύκλο που διέρχεται από την αρχή των αξόνων.
4.47. Αν η εικόνα του μιγαδικού z στο μιγαδικό επίπεδο διαγράφει
κύκλο κέντρου Ο(0,0) και ακτίνας ρ≠1, να αποδείξετε ότι η εικόνα
του w=z
1
z διαγράφει μια έλλειψη.
4.48. Αν z1,z2C και z2
= z1*z2 να αποδείξετε ότι:
∣
z1z2
2
z∣∣∣
z1z2
2
− z∣∣=∣z1∣∣z2∣ .
4.49. Για κάθε z1,z2C, να αποδείξετε ότι:
a) ∣z1 z21∣
2
∣z1−z2∣
2
=1∣z1∣
2
1∣z2∣
2
b) ∣z1 z2−1∣
2
−∣z1−z2∣
2
=1−∣z1∣
2
1−∣z2∣
2
.
9. ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ Σελίδα 9 από 15
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ
4.50. Δίνεται μιγαδικός αριθμός z για τον οποίο ισχύει 1z .Να
αποδείξετε ότι ο αριθμός:
2
2
1
1
z zi
w
z zi
είναι πραγματικός αριθμός
4.51. Δίνονται z ,w∈ℂ για τους οποίους ισχύει 1z w .Να
αποδείξετε ότι: 3 1 3z w zw z w zw
4.52. Δίνονται μιγαδικοί αριθμοί z και w τέτοιοι ώστε 2 2 1z i zi
και ο αριθμός
50
40
w i
w i
είναι φανταστικός.
a) Να βρείτε τα z και w .
b) Να αποδείξετε ότι : 2 3 2 3z w zw w z
c) Να αποδείξετε ότι ο αριθμός
1
z wi
u
zwi
είναι φανταστικός.
4.53. Δίνονται z∈ℂ και x ∈ℝ για τους οποίους ισχύουν:
1xi5
⋅zi310
=x−i5
⋅z−3i10
. Να αποδείξετε ότι ο αριθμός z είναι
πραγματικός.
4.54. Δίνονται μιγαδικοί αριθμοί z και w για τους οποίους ισχύει
2−i20
⋅z30
=4−3i10
⋅w30
.Να αποδείξετε ότι:
a) z w
b) Ο αριθμός 2 2
zw
u
z w
είναι πραγματικός.
4.55. Έστω οι μιγαδικοί z που ικανοποιούν την ισότητα
10 10
4 z z .
Να αποδείξετε ότι:
a) 4z z
10. ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ Σελίδα 10 από 15
b) Οι εικόνες των μιγαδικών z ανήκουν στην ευθεία x=2.
4.56. Δίνεται μιγαδικός αριθμός z∈ℂ για τον οποίο ισχύει
5 5
32 4z i z i .
a) Να βρείτε το z .
b) Να αποδείξετε ότι ο αριθμός
2
2
z i
w
z i
είναι φανταστικός.
4.57. Έστω z=8-6i και w ∈ℂ , με 6w . Να αποδείξετε ότι
4≤∣z w∣≤ 16 .
4.58. Δίνονται μιγαδικοί z και w με 3z και 5w . Να αποδείξετε ότι:
a) 9≤∣2z−3w∣≤ 21
b) 2≤∣iz w∣≤8
4.59. Για κάθε z ,w∈ℂ να αποδείξετε ότι : 3∣z −w∣≤∣4z−7w∣∣4w− z∣
4.60. Δίνονται οι μιγαδικοί z1.z2 και w για τους οποίους ισχύει 1w και
1 2 0z z w . Να αποδείξετε ότι:
a) 1 2 0wz z
b) 1 2z z
c)
2 2 2 2
1 2 1 2 2 1 1 22 3 2 3z z z z z z z z
4.61. Δίνεται ο αριθμός 60 50
i i .
a) Να βρείτε τον αριθμό α.
b) Αν ισχύει 8 2z i z i , να βρείτε το z .
c) Να αποδείξετε ότι ο αριθμός
2
2 4
z
w
z
είναι φανταστικός
αριθμός.
11. ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ Σελίδα 11 από 15
4.62. Δίνεται η συνάρτηση ( )
z z
f z
z z
, όπου z μιγαδικός αριθμός.
a) Να βρείτε για ποιές τιμές του z δεν ορίζεται η συνάρτηση f(z).
b) Να βρείτε τον αριθμό (f(i))2011
.
c) Να αποδείξετε ότι για κάθε επιτρεπόμενη τιμή του z, ο αριθμός
f(z) είναι φανταστικός.
4.63. Δίνεται η συνάρτηση
3
( )
3
iz
f z
iz
.
a) Να βρείτε για ποιές τιμές του z ορίζεται η συνάρτηση f(z).
b) Να βρείτε τον αριθμό (f(3))2010
.
c) Αν ( ) 1f z , να αποδείξετε ότι ο αριθμός z είναι πραγματικός.
d) Αν ο αριθμός f(z) είναι φανταστικός , να βρείτε το z .
4.64. Έστω Α,Β,Γ οι εικόνες των μιγαδικών αριθμών z1=1+2i,z2=3-i,
z3=-3i αντίστοιχα . Να αποδείξετε ότι το τρίγωνο ΑΒΓ είναι
ορθογώνιο και ισοσκελές.
4.65. Έστω z ,w∈ℂ¿
, με z≠w , για του οποίους ισχύει
z iw iz w . Να αποδείξετε ότι:
a) Ο αριθμός zw είναι πραγματικός,
b) Αν Α,Β είναι εικόνες των μιγαδικών z και iw αντίστοιχα και Ο η
αρχή των αξόνων, τότε το τρίγωνο ΑΟΒ είναι ορθογώνιο στο Ο.
4.66. Έστω ότι για τον μιγαδικό z ισχύει:
5 5
5 1 5z z
a) Να αποδείξετε ότι:
5 1 5z z
1z
12. ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ Σελίδα 12 από 15
b) Αν w=5z+1, να βρείτε τον γεωμετρικό τόπο των εικόνων M(w)
στο μιγαδικό επίπεδο.
4.67. Δίνεται ο μιγαδικός αριθμός z=λ+3-(2λ-4)i, με λ∈ℝ . Να
βρείτε:
a) Τον γεωμετρικό τόπο των εικόνων του z, καθώς το λ
μεταβάλλεται στο ℝ ,
b) Την ελάχιστη τιμή του z .
4.68. Δίνεται ο μιγαδικός αριθμός z για τον οποίο ισχύει
3 5 2z i iz i . Να βρείτε :
a) Τον γεωμετρικό τόπο των εικόνων του z,
b) Την ελάχιστη τιμή του 4 2z i .
4.69. Δίνεται μιγαδικός αριθμός z για τον οποίο ισχύει
9 3 5z z . Να βρείτε:
a) τον γεωμετρικό τόπο των ειόνων του z,
b) τη μέγιστη και την ελάχιστη τιμή του 5 6z i .
4.70. Δίνονται μιγαδικοί z και w για τους οποίους ισχύει:
6 3 3iz i και
2 30
5( ) 8 0w w w i .Να βρείτε:
a) Τον γεωμετρικό τόπο των εικόνων του z,
b) Την ελάχιστη και τη μέγιστη τιμή του z ,
c) Τον γεωμετρικό τόπο των εικόνων του w,
d) Τη μέγιστη και την ελάχιστη τιμή του z w .
4.71. Δίνονται μιγαδικοί z και w για τους οποίους ισχύει:
(2 ) 7 11 5 5i z i και 2 4 10 2w i w i . Να βρείτε:
a) Τον γεωμετρικό τόπο των εικόνων του z,
13. ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ Σελίδα 13 από 15
b) Την ελάχιστη και τη μέγιστη τιμή του z ,
c) Τον γεωμετρικό τόπο των εικόνων του w,
d) Τη μέγιστη και την ελάχιστη τιμή του z w .
4.72. Δίνεται z ∈ ℂ− {0,− 1 } και η συνάρτηση:
1
( )
1
z
f z
z
a) Να βρείτε τον αριθμό (f(i))90
.
b) Να αποδείξετε ότι
1
( ) ( ) 0f z f
z
.
c) Αν ισχύει ( ) ( )f z f z , να αποδείξετε ότι ο αριθμός z είναι
πραγματικός.
d) Να βρείτε το γεωμετρικό τόπο των εικόνων των μιγαδικών
αριθμών z για τους οποίους ισχύει: ( ) (2 )f z f i
4.73. Δίνεται ο μιγαδικός αριθμός z και η συνάρτηση
( ) Re( )f z z z i .
a) Να βρείτε το (3 7)f i .
b) Αν η εικόνα του f(z) βρίσκεται στη διχοτόμο της 1ης-3ης
γωνίας των αξόνων, να αποδείξετε ότι z≠0
c) Αν ισχύει
2
Re( ( )) 2Re( ) 3f z z , να βρείτε τον γεωμετρικό
τόπο των εικόνων των μιγαδικών z.
d) Αν οι μιγαδικοί αριθμοί z1 και z2 ανήκουν στον γεωμετρικό τόπο
του προηγούμενου ερωτήματος να βρείτε την μέγιστη τιμή του
1 2z z .
4.74. Δίνονται οι μιγαδικοί αριθμοί z και w για τους οποίους ισχύει
z =
4− 3i
5
⋅w .
14. ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ Σελίδα 14 από 15
a) Να αποδείξετε ότι οι εικόνες των z και w ισαπέχουν από την
αρχή των αξόνων.
b) Να αποδείξετε ότι ο αριθμός
z w
u
z w
είναι φανταστικός .
c) Αν ο γεωμετρικός τόπος των εικόνων του z είναι ο κύκλος με
κέντρο Κ(0,-5) και ακτίνα ρ=3, να βρείτε:
Τον γεωμετρικό τόπο των εικόνων w,
Την μέγιστη και την ελάχιστη τιμή του w .
4.75. Δίνεται ο μιγαδικός αριθμός w για τον οποίο ισχύει
75 90
3 2 26w w i w w i
a) Να βρείτε τον γεωμετρικό τόπο των εικόνων του w.
b) Να βρείτε ποιός από τους παραπάνω μιγαδικούς w έχει το
ελάχιστο μέτρο.
c) Για την τιμή του w που βρήκατε στο προηγούμενο ερώτημα ,
θεωρούμε τους μιγαδικούς αριθμούς z για τους οποίους ισχύει:
2 210
6z i z w . Να βρείτε:
Τον γεωμετρικό τόπο των εικόνων του z,
Την μέγιστη και την ελάχιστη τιμή του 1 5z i .
4.76. Δίνεται η εξίσωση 3 1 3 1 3 .z z i i
a) Να βρείτε τον αριθμό z.
b) Να βρείτε τον αριθμό
2011
3u z i .
c) Δίνεται ο μιγαδικός αριθμός w για τον οποίο ισχύει
w z w u , όπου z και u οι μιγαδικοί που βρήκατε στα δυο
προηγούμενα ερωτήματα. Να βρείτε:
15. ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ Σελίδα 15 από 15
Τον γεωμετρικό τόπο των εικόνων του w,
Την ελάχιστη τιμή του w .