ݺߣ

ݺߣShare a Scribd company logo

даатгал

•Download as PPT, PDF•
•
Ж
Жанарбеков Жагслаг

ХИС НУХС Бизнесийн Тэнхим БМ-II Илтгэл: Даатгалын хөгжил

1 of 22
Download to read offline
Даатгалын хөгжил
ДААТГАЛ • Даатгал гэдэг нь гэрээний үндсэн дээр нэг талаас даатгуулагч өөрийн эд хөрөнгө, ашиг сонирхлоо болзошгүй аюул, эрсдэлээс учирч болох хохирлоо нөхөх баталгаатай байх болон тохиролцсон болзлоор нөхөн авах зорилгоор даатгуулж, түүний төлөө зохих хураамж төлөх, нөгөө талаас даатгагч нь даатгуулагчид учирч болох хохирлыг бүрэн буюу зарим хэсгийг төлөхөөр үүрэг хүлээж, эрх эдлэх харилцаа юм.
Даатгал • Аливаа эрсдэлээс иргэн, аж ахуй нэгж байгууллагын эд хөрөнгө, ашиг сонирхолыг бүрэн бүтэн байлгах буюу хамгаалах, гарсан хохиролыг барагдуулах зохиулалт бүхий мөнгөн хөрөнгийн сан байгуулах үйл ажиллагаа юм.
Даатгалын үүсэл • МЭӨ 2000-3000 Хятад, Вавилон • МЭӨ 1750 Эртний Грек, Ром /буяны нийгэмлэг, оршуулгын зардал
Дундад зууны үеийн даатгал • 12-р зуун гал болон малд учрах сүйрлээс урьдчилан сэргийлэх • 1680 он Эдвард Ллоедын дэлхийд алдартай Ллоед даатгалын компанийн суурь бий болсон • 1347 он анхны далайн тээвэрлэлтийн бодлого Санта Клара хөлөг онгоц • Итали улсын Ачиемем сүмд анх даатгалын хөгжлийн эхлэлийг тавьсан. •16-р зууны дунд үед Италид Арилжааны даатгал бий болсон. • 1601 он Англи улсад анхны даатгалын акт /полис/ гарсан.
Дундад зууны үеийн даатгал • 1663 онд Жеймс Додсон гэдэг хүн Лондонгийн бүх оршуулгын газрын мэдээллийн үндсэн дээр нас барагсдын дундаж нас болоод жилд нас бардаг тохиолдлын тоог тогтоож, уг статистик мэдээллээ амьдралын даатгалын хураамжийн тооцоололд ашиглажээ • 19-р зуунд давхар даатгал єргєжин хєгжиж, мэргэжлийн давхар даатгалын компаниуд бий болж эхэлжээ. / Германд 1846 онд хамгийн анхны давхар даатгалын компани Gologne re /
Дундад зууны үеийн даатгал • 1887 онд анхны галын даатгалын баталгаа хулгайн эрсдэлийг оруулаад хэд хэдэн эрсдэ1666 он Англи улсын нийслэл Лондонд их түймэр гарч үүний улмаас Галын Даатгал бий болсон • 18-р зууны үйлдвэрлэлийн хувьсгал /хүнд үйлдвэрүүд, шинэ технологиуд, машин механизмууд/ • 1680 онд Английн хатан хаан II Elizabeth /улсын 2 даатгалын компани/ . • сүйх тэрэгний нээлт 1930 / тээврийн хэрэгслийн даатгал, замын хөдөлгөөний хууль/
даатгал
ДААТГАЛЫН ЗАХ ЗЭЭЛ • Даатгалын үйлчилгээ шаардагдаж буй даатгуулагчид, тэдгээрийн эрэлтийг хангаж буй даатгагчид, даатгалын дэд бүтцийн зохион байгуулалтыг багтаан үйлчилж байдаг санхүүгийн зах зээлийн онцгой хэлбэр юм. • Худалдаж борлуулж болох онцгой таваар болох “даатгалын үйлчилгээ”-тэй холбогдон гарч ирсэн эдийн засгийн харилцааны системийг хэлнэ. • Даатгалын зах зээлийн хөгжих үндсэн нөхцөл нь даатгалын хамгаалалтын нийгмийн зайлшгүй хэрэгцээг хангах явдал юм.
ДААТГАЛЫН ЗАХ ЗЭЭЛИЙН ОНЦЛОГ •Даатгуулагч болон даатгагч байгууллага хоёрын ашиг сонирхолын үндсэн дээр хэрэгждэг.
ДААТГАЛЫН ЗАХ ЗЭЭЛД ТАВИГДАХ ШААРДЛАГА • Арилжаа хийх сонирхолтой худалдагч, худалдан авагчидтай байх • Арилжаалах өөрийн гэсэн бүтээгдэхүүнтэй байх • Зохицуулагдах эрх зүйн акттай байх • Арилжаанд оролцогч талууд нь харилцан ашигтай байх • Эдийн засгийн хувьд тогтвортой байх
ДААТГАЛЫН ЗАХ ЗЭЭЛИЙН ҮҮСЭЛ ХӨГЖИЛ • Даатгалын зах зээлийн хөгжлийн үе шатыг 4 хуваан авч үздэг. 1.1934-1960 он Даатгалд суралцаж эхэлсэн он жилүүд 2. 1960-1980 он гуравдагч орнуудтай давхар даатгал хийж эхэлсэн он жилүүд 3. 1980-1990 он даатгалын компаниуд бие даан хөгжиж эхэлсэнон жилүүд 4. 1990 оноос өнөөг хүртэлх үе зах зээлийн харилцааны даатгалын хөгжлийн он
1934-1960 ОН ДААТГАЛД СУРАЛЦАЖ ЭХЭЛСЭН ОН ЖИЛҮҮД • 1934 он – Сангийн яамны харьяанд “Улсыг аюулаас хамгаалах газар” нэртэйгээр анхны даатгалын байгууллага байгуулагдсан. • 1935 онд ЗХУ-ын Госстрах даатгалын газартай хамтран давхар даатгалын үйл ажиллагааг эхлүүлсэн. • 1936 оноос ААНБ-ын хөрөнгийн даатгал хийж эхэлсэн. • 1941 оноос Даатгалын мэргэжлийн боловсон хүчнийг бэлтгэх ажил эхэлсэн. • 1946 оноос Амь насны даатгал хийгдэж эхэлсэн. • 1947 оноос Тээврийн хариуцлагын заавал даатгал хийгдэж эхэлсэн. • 1953 оноос Зорчин явагчдын даатгал хийж эхэлсэн.
1960-1980 ОН ГУРАВДАГЧ ОРНУУДТАЙ ДАВХАР ДААТГАЛ ХИЙЖ ЭХЭЛСЭН ОН ЖИЛҮҮД • 1962 оноос “Улсыг аюулаас хамгаалах газар” нь “Улсын даатгах газар” нэртэй болж өөрчлөгдсөн. • 1964 оноос гуравдагч орнуудын даатгалын компаниудтай давхар даатгалын чиглэлээр хамтран ажиллаж эхэлсэн. • 1964 оноос нэгдэл хоршооллын мал сүрэг, САА- н таримал ургамлуудыг заавал даатгалд хамруулж эхэлсэн. • 1974 оноос ОУ-н болон гадаадын байгууллагын барилга байгууламж, тээврийн хэрэгслийн заавал даатгал хийгдэж эхэлсэн.
1980-1990 ОН ДААТГАЛЫН КОМПАНИУД БИЕ ДААН ХӨГЖИЖ ЭХЭЛСЭН ОН ЖИЛҮҮД • Даатгалын байгууллага нь Сангийн яамны харьяа Улсын даатгалын ерөнхий газар болж зохион байгуулагдсан. • Аймаг сумдад даатгалын бие даасан төлөөлөгчид ажиллах болсон. • Газар тариаланг давхар даатгалд хамруулах болсон
1990 ОНООС ӨНӨӨГ ХҮРТЭЛХ ҮЕ ЗАХ ЗЭЭЛИЙН ХАРИЛЦААНЫ ДААТГАЛЫН ХӨГЖЛИЙН ОН ЖИЛҮҮД • 1990 онд УДЕГ-г “Монгол даатгал” компани болгон өөрчлөн зохион байгуулсан. • Хувийн хэвшлийн даатгалын компаниуд олноор байгуулагдаж эхэлсэн. • Даатгалын тухай анхны хуулийг 1997 оны 12 сард УИХ-аас батлан гаргасан. • Зарим томоохон ослыг даатгалаас нөхөн төлсөн байна. • 1998 онд Даатгалын тухай хуулийн дагуу Даатгалын хяналтын алба нь СЯ-ы харьяанд байгуулагдсан
1990 ОНООС ӨНӨӨГ ХҮРТЭЛХ ҮЕ ЗАХ ЗЭЭЛИЙН ХАРИЛЦААНЫ ДААТГАЛЫН ХӨГЖЛИЙН ОН ЖИЛҮҮД • 2003 онд Даатгалын компаниудын санхүү төлбөрийн чадварын зэрэглэлийг тогтоосон. • 2004 онд УИХ-аар даатгалтай холбоотой шинэ хуулиудыг баталсан. • 2005 онд даатгалын компаниудын үйл ажиллагаанд зэрэглэлийг тогтоосон.
ДААТГАЛЫН МЭРГЭЖЛИЙН ОРОЛЦОГСОД • “даатгалын төлөөлөгч” гэж даатгагчийн хууль ёсны ашиг сонирхлыг хамгаалах, түүний нэрийн өмнөөс хэлцэл болон эрх зүйн бусад үйлдэл хийх үүрэг бүхий даатгагчийн томилсон буюу эрх олгосон этгээдийг; • “даатгалын зуучлагч” гэж даатгагч болон даатгуулагчаас олгосон бүрэн эрхийн дагуу, түүний ашиг сонирхлын төлөө, хэлцэл хийх этгээдтэй холбож өгөх, үүнийхээ төлөө хөлс, шагнал авах эрх бүхий этгээдийг;
ДААТГАЛЫН МЭРГЭЖЛИЙН ОРОЛЦОГСОД • “даатгалын хохирол үнэлэгч” гэж даатгагч болон даатгуулагчийн нэрийн өмнөөс даатгалын гэрээтэй холбоотой нэхэмжлэлийг хянан шалгах, бодит хохирлыг тогтоох, талуудын хооронд хэлэлцээ хийх чиг үүргийг бие даан хэрэгжүүлэх, ийнхүү хэрэгжүүлсний төлөө цалин хөлс болон бусад төлбөр авах эрх бүхий этгээдийг; • “актуарч” гэж даатгагчийн төлбөрийн чадварын түвшин, санхүүгийн тогтвортой байдлыг хангах зорилгоор учирч болзошгүй эрсдлийг урьдчилан үнэлж, эдийн засаг, математикийн тооцоо, судалгааны үндсэн дээр үйл ажиллагаа явуулдаг этгээдийг
ДААТГАЛЫН ЗАХ ЗЭЭЛИЙН БҮТЭЭГДЭХҮҮН 1. Амь нас, эрүүл мэнд, ашиг сонирхолтой холбоо бүхий даатгал •Амьдралын даатгал •Гэнэтийн ослын даатгал •Эрүүл мэндийн даатгал •Хөдөлмөрийн чадвар алдалтын даатгал 2. Эд хөрөнгийн даатгал •Төрийн байгууллагын өмчийн даатгал •Хувийн өмчийн даатгал 3. Хариуцлагын даатгал •Мэргэжлийн хариуцлагын даатгал •Жолоочийн хариуцлагын даатгал •Бүтээгдэхүүний хариуцлагын даатгал г.м
ДААТГАЛЫН БАЙГУУЛЛАГЫН АШИГТ АЖИЛЛАГАА • 2013 онд “Бодь даатгал” ХХК 1776.9 сая төгрөг, “Нэйшнл лайф даатгал” ХХК 75.4 сая төгрөг, “Практикал даатгал” ХХК 40.8 сая төгрөг, “Хаан даатгал” ХХК 699.0 сая төгрөгийн тус тус алдагдалтай ажилласан ба энэ нь нийт даатгалын салбарын хуримтлагдсан ашгийг бууруулахад нөлөөлсөн байна.
даатгал

More Related Content

даатгал

  • 2. ДААТГАЛ • Даатгал гэдэг нь гэрээний үндсэн дээр нэг талаас даатгуулагч өөрийн эд хөрөнгө, ашиг сонирхлоо болзошгүй аюул, эрсдэлээс учирч болох хохирлоо нөхөх баталгаатай байх болон тохиролцсон болзлоор нөхөн авах зорилгоор даатгуулж, түүний төлөө зохих хураамж төлөх, нөгөө талаас даатгагч нь даатгуулагчид учирч болох хохирлыг бүрэн буюу зарим хэсгийг төлөхөөр үүрэг хүлээж, эрх эдлэх харилцаа юм.
  • 3. Даатгал • Аливаа эрсдэлээс иргэн, аж ахуй нэгж байгууллагын эд хөрөнгө, ашиг сонирхолыг бүрэн бүтэн байлгах буюу хамгаалах, гарсан хохиролыг барагдуулах зохиулалт бүхий мөнгөн хөрөнгийн сан байгуулах үйл ажиллагаа юм.
  • 4. Даатгалын үүсэл • МЭӨ 2000-3000 Хятад, Вавилон • МЭӨ 1750 Эртний Грек, Ром /буяны нийгэмлэг, оршуулгын зардал
  • 5. Дундад зууны үеийн даатгал • 12-р зуун гал болон малд учрах сүйрлээс урьдчилан сэргийлэх • 1680 он Эдвард Ллоедын дэлхийд алдартай Ллоед даатгалын компанийн суурь бий болсон • 1347 он анхны далайн тээвэрлэлтийн бодлого Санта Клара хөлөг онгоц • Итали улсын Ачиемем сүмд анх даатгалын хөгжлийн эхлэлийг тавьсан. •16-р зууны дунд үед Италид Арилжааны даатгал бий болсон. • 1601 он Англи улсад анхны даатгалын акт /полис/ гарсан.
  • 6. Дундад зууны үеийн даатгал • 1663 онд Жеймс Додсон гэдэг хүн Лондонгийн бүх оршуулгын газрын мэдээллийн үндсэн дээр нас барагсдын дундаж нас болоод жилд нас бардаг тохиолдлын тоог тогтоож, уг статистик мэдээллээ амьдралын даатгалын хураамжийн тооцоололд ашиглажээ • 19-р зуунд давхар даатгал єргєжин хєгжиж, мэргэжлийн давхар даатгалын компаниуд бий болж эхэлжээ. / Германд 1846 онд хамгийн анхны давхар даатгалын компани Gologne re /
  • 7. Дундад зууны үеийн даатгал • 1887 онд анхны галын даатгалын баталгаа хулгайн эрсдэлийг оруулаад хэд хэдэн эрсдэ1666 он Англи улсын нийслэл Лондонд их түймэр гарч үүний улмаас Галын Даатгал бий болсон • 18-р зууны үйлдвэрлэлийн хувьсгал /хүнд үйлдвэрүүд, шинэ технологиуд, машин механизмууд/ • 1680 онд Английн хатан хаан II Elizabeth /улсын 2 даатгалын компани/ . • сүйх тэрэгний нээлт 1930 / тээврийн хэрэгслийн даатгал, замын хөдөлгөөний хууль/
  • 9. ДААТГАЛЫН ЗАХ ЗЭЭЛ • Даатгалын үйлчилгээ шаардагдаж буй даатгуулагчид, тэдгээрийн эрэлтийг хангаж буй даатгагчид, даатгалын дэд бүтцийн зохион байгуулалтыг багтаан үйлчилж байдаг санхүүгийн зах зээлийн онцгой хэлбэр юм. • Худалдаж борлуулж болох онцгой таваар болох “даатгалын үйлчилгээ”-тэй холбогдон гарч ирсэн эдийн засгийн харилцааны системийг хэлнэ. • Даатгалын зах зээлийн хөгжих үндсэн нөхцөл нь даатгалын хамгаалалтын нийгмийн зайлшгүй хэрэгцээг хангах явдал юм.
  • 10. ДААТГАЛЫН ЗАХ ЗЭЭЛИЙН ОНЦЛОГ •Даатгуулагч болон даатгагч байгууллага хоёрын ашиг сонирхолын үндсэн дээр хэрэгждэг.
  • 11. ДААТГАЛЫН ЗАХ ЗЭЭЛД ТАВИГДАХ ШААРДЛАГА • Арилжаа хийх сонирхолтой худалдагч, худалдан авагчидтай байх • Арилжаалах өөрийн гэсэн бүтээгдэхүүнтэй байх • Зохицуулагдах эрх зүйн акттай байх • Арилжаанд оролцогч талууд нь харилцан ашигтай байх • Эдийн засгийн хувьд тогтвортой байх
  • 12. ДААТГАЛЫН ЗАХ ЗЭЭЛИЙН ҮҮСЭЛ ХӨГЖИЛ • Даатгалын зах зээлийн хөгжлийн үе шатыг 4 хуваан авч үздэг. 1.1934-1960 он Даатгалд суралцаж эхэлсэн он жилүүд 2. 1960-1980 он гуравдагч орнуудтай давхар даатгал хийж эхэлсэн он жилүүд 3. 1980-1990 он даатгалын компаниуд бие даан хөгжиж эхэлсэнон жилүүд 4. 1990 оноос өнөөг хүртэлх үе зах зээлийн харилцааны даатгалын хөгжлийн он
  • 13. 1934-1960 ОН ДААТГАЛД СУРАЛЦАЖ ЭХЭЛСЭН ОН ЖИЛҮҮД • 1934 он – Сангийн яамны харьяанд “Улсыг аюулаас хамгаалах газар” нэртэйгээр анхны даатгалын байгууллага байгуулагдсан. • 1935 онд ЗХУ-ын Госстрах даатгалын газартай хамтран давхар даатгалын үйл ажиллагааг эхлүүлсэн. • 1936 оноос ААНБ-ын хөрөнгийн даатгал хийж эхэлсэн. • 1941 оноос Даатгалын мэргэжлийн боловсон хүчнийг бэлтгэх ажил эхэлсэн. • 1946 оноос Амь насны даатгал хийгдэж эхэлсэн. • 1947 оноос Тээврийн хариуцлагын заавал даатгал хийгдэж эхэлсэн. • 1953 оноос Зорчин явагчдын даатгал хийж эхэлсэн.
  • 14. 1960-1980 ОН ГУРАВДАГЧ ОРНУУДТАЙ ДАВХАР ДААТГАЛ ХИЙЖ ЭХЭЛСЭН ОН ЖИЛҮҮД • 1962 оноос “Улсыг аюулаас хамгаалах газар” нь “Улсын даатгах газар” нэртэй болж өөрчлөгдсөн. • 1964 оноос гуравдагч орнуудын даатгалын компаниудтай давхар даатгалын чиглэлээр хамтран ажиллаж эхэлсэн. • 1964 оноос нэгдэл хоршооллын мал сүрэг, САА- н таримал ургамлуудыг заавал даатгалд хамруулж эхэлсэн. • 1974 оноос ОУ-н болон гадаадын байгууллагын барилга байгууламж, тээврийн хэрэгслийн заавал даатгал хийгдэж эхэлсэн.
  • 15. 1980-1990 ОН ДААТГАЛЫН КОМПАНИУД БИЕ ДААН ХӨГЖИЖ ЭХЭЛСЭН ОН ЖИЛҮҮД • Даатгалын байгууллага нь Сангийн яамны харьяа Улсын даатгалын ерөнхий газар болж зохион байгуулагдсан. • Аймаг сумдад даатгалын бие даасан төлөөлөгчид ажиллах болсон. • Газар тариаланг давхар даатгалд хамруулах болсон
  • 16. 1990 ОНООС ӨНӨӨГ ХҮРТЭЛХ ҮЕ ЗАХ ЗЭЭЛИЙН ХАРИЛЦААНЫ ДААТГАЛЫН ХӨГЖЛИЙН ОН ЖИЛҮҮД • 1990 онд УДЕГ-г “Монгол даатгал” компани болгон өөрчлөн зохион байгуулсан. • Хувийн хэвшлийн даатгалын компаниуд олноор байгуулагдаж эхэлсэн. • Даатгалын тухай анхны хуулийг 1997 оны 12 сард УИХ-аас батлан гаргасан. • Зарим томоохон ослыг даатгалаас нөхөн төлсөн байна. • 1998 онд Даатгалын тухай хуулийн дагуу Даатгалын хяналтын алба нь СЯ-ы харьяанд байгуулагдсан
  • 17. 1990 ОНООС ӨНӨӨГ ХҮРТЭЛХ ҮЕ ЗАХ ЗЭЭЛИЙН ХАРИЛЦААНЫ ДААТГАЛЫН ХӨГЖЛИЙН ОН ЖИЛҮҮД • 2003 онд Даатгалын компаниудын санхүү төлбөрийн чадварын зэрэглэлийг тогтоосон. • 2004 онд УИХ-аар даатгалтай холбоотой шинэ хуулиудыг баталсан. • 2005 онд даатгалын компаниудын үйл ажиллагаанд зэрэглэлийг тогтоосон.
  • 18. ДААТГАЛЫН МЭРГЭЖЛИЙН ОРОЛЦОГСОД • “даатгалын төлөөлөгч” гэж даатгагчийн хууль ёсны ашиг сонирхлыг хамгаалах, түүний нэрийн өмнөөс хэлцэл болон эрх зүйн бусад үйлдэл хийх үүрэг бүхий даатгагчийн томилсон буюу эрх олгосон этгээдийг; • “даатгалын зуучлагч” гэж даатгагч болон даатгуулагчаас олгосон бүрэн эрхийн дагуу, түүний ашиг сонирхлын төлөө, хэлцэл хийх этгээдтэй холбож өгөх, үүнийхээ төлөө хөлс, шагнал авах эрх бүхий этгээдийг;
  • 19. ДААТГАЛЫН МЭРГЭЖЛИЙН ОРОЛЦОГСОД • “даатгалын хохирол үнэлэгч” гэж даатгагч болон даатгуулагчийн нэрийн өмнөөс даатгалын гэрээтэй холбоотой нэхэмжлэлийг хянан шалгах, бодит хохирлыг тогтоох, талуудын хооронд хэлэлцээ хийх чиг үүргийг бие даан хэрэгжүүлэх, ийнхүү хэрэгжүүлсний төлөө цалин хөлс болон бусад төлбөр авах эрх бүхий этгээдийг; • “актуарч” гэж даатгагчийн төлбөрийн чадварын түвшин, санхүүгийн тогтвортой байдлыг хангах зорилгоор учирч болзошгүй эрсдлийг урьдчилан үнэлж, эдийн засаг, математикийн тооцоо, судалгааны үндсэн дээр үйл ажиллагаа явуулдаг этгээдийг
  • 20. ДААТГАЛЫН ЗАХ ЗЭЭЛИЙН БҮТЭЭГДЭХҮҮН 1. Амь нас, эрүүл мэнд, ашиг сонирхолтой холбоо бүхий даатгал •Амьдралын даатгал •Гэнэтийн ослын даатгал •Эрүүл мэндийн даатгал •Хөдөлмөрийн чадвар алдалтын даатгал 2. Эд хөрөнгийн даатгал •Төрийн байгууллагын өмчийн даатгал •Хувийн өмчийн даатгал 3. Хариуцлагын даатгал •Мэргэжлийн хариуцлагын даатгал •Жолоочийн хариуцлагын даатгал •Бүтээгдэхүүний хариуцлагын даатгал г.м
  • 21. ДААТГАЛЫН БАЙГУУЛЛАГЫН АШИГТ АЖИЛЛАГАА • 2013 онд “Бодь даатгал” ХХК 1776.9 сая төгрөг, “Нэйшнл лайф даатгал” ХХК 75.4 сая төгрөг, “Практикал даатгал” ХХК 40.8 сая төгрөг, “Хаан даатгал” ХХК 699.0 сая төгрөгийн тус тус алдагдалтай ажилласан ба энэ нь нийт даатгалын салбарын хуримтлагдсан ашгийг бууруулахад нөлөөлсөн байна.