"Για που τραβάει...η αλεπού;"
- 1. «Για πού, για πού… τραβάει η αλεπού;» Πρόγραμμα Σχολικών δραστηριοτήτων Νηπιαγωγείο Στεφανόβουνου Υπεύθυνη Νηπιαγωγός: Τσιαβέ Ειρήνη Σχολικό Έτος: 2016-2017
- 2. ΠΟΙΟΙ ΕΙΜΑΣΤΕ Είμαστε 5 προνήπια και 3 νήπια από το Νηπιαγωγείο Στεφανόβουνου και η Νηπιαγωγός Τσιαβέ Ειρήνη
- 3. ΓΙΑΤΙ ΕΝΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΛΕΠΟΥ Πριν μερικούς μήνες, δύο αδερφάκια που φοιτούν στο νηπιαγωγείο μας, μας είπαν ότι στο κτήμα τους έχουν μια αλεπού !!!!! Όλοι μας απορήσαμε, και πρώτη απ’ όλους η …κυρία, λέγοντας ότι η αλεπού δεν είναι κατοικίδιο ζώο….. Τα αδερφάκια επιμένανε και το μεσημέρι ρωτήσαμε τους γονείς τους. Το επιβεβαίωσαν: Μια μικρή αλεπού τρύπωσε στο κτήμα και τώρα μένει εκεί με τα άλλα ζώα… Αυτό ήταν η αφορμή για να θελήσουμε να γνωρίσουμε καλύτερα αυτό το ζώο.
- 4. Παιδαγωγικοί στόχοι του προγράμματος • Να γνωρίσουν την αλεπού, που ζει , τι τρώει, τους κινδύνους από τους οποίους απειλείται. • Να κατανοήσουν την αναγκαιότητα της ύπαρξής της και της συμβολής της στη λειτουργία του οικοσυστήματος, τον ρόλο που παίζει στην τροφική αλυσίδα και στην ισορροπία της φύσης • Να κατανοήσουν ότι δεν υπάρχουν «άχρηστα» είδη. Κάθε είδος δεν αποτελεί απλά ένα κομμάτι σε ένα μωσαϊκό, αλλά αποτελεί «σύνδεσμο» σε ένα πολύπλοκο οικοδόμημα, τυχόν απώλεια του οποίου μπορεί να οδηγήσει σε κατάρρευση όλου του οικοδομήματος.
- 5. Πεδία σύνδεσης με τα προγράμματα σπουδών • Σύνδεση με όλες τις γνωστικές περιοχές του ΔΕΠΠΣ • Ενεργητική συμμετοχή • Ομαδοσυνεργατική μέθοδος • Βιωματική μάθηση • Συνεργασία με την οικογένεια. • Έρευνα στο διαδίκτυο και στο διαθέσιμο εκπαιδευτικό υλικό.
- 6. Στο πλαίσιο αυτό κάναμε: -Αξιοποίηση των πρότερων γνώσεων και αντιλήψεων των παιδιών -Αξιοποίηση επιστημονικών διαδικασιών: -Διερεύνηση, παρατήρηση, ερμηνεία, επικοινωνία, διατύπωση ερωτημάτων -Αξιοποίηση των ΤΠΕ (Διαδίκτυο, Youtybe, Διαδραστικές εφαρμογές μέσα από διάφορα παιχνίδια) -Παιχνίδια ρόλων-σχεδιασμός, προετοιμασία, παρουσίαση -Αξιολόγηση
- 7. Τι ξέρω Τι θέλω να μάθω Πως θα το μάθω Δουλέψαμε ως εξής:
- 8. Το πρόγραμμα είχε διάρκεια 3 μήνες: (Από τον Μάρτιο μέχρι τον Μάιο 2017)
- 9. Τι ξέρουν τα παιδιά για την αλεπού Ζει μέσα σε μπάλες με άχυρο Η αλεπού τρώει κότες και ποντίκια Φοβάται τα σκυλιά Το παραμύθι: Η αλεπού και το λελέκι Έχει χρώμα καφέ και λίγο άσπρο και μπορεί και πορτοκαλί Είναι πονηρή γιατί κοροϊδεύει τις κότες για να τις φάει
- 10. Τι θέλουμε να μάθουμε για την αλεπού Από τι υλικό είναι φτιαγμένη η φωλιά της; Παραμύθια για την αλεπού Παροιμίες για την αλεπού Η αλεπού σε άλλες χώρες Τι τρώει; Τραγούδια για την αλεπού Να δούμε ταινίες με την αλεπού Που ζει η αλεπού; Από ποιον κινδυνεύει; Ποιον φοβάται η αλεπού; Είναι η αλεπού πονηρή; Να παίξουμε παραμύθια με την αλεπού Πόσα αλεπουδάκια γεννάει και τι τρώνε; Ποιήματα για την αλεπού
- 11. Από πού θα πάρουμε πληροφορίες Από το διαδίκτυο ( internet) Βιβλία που έχουμε στο σχολείο μας Από τους γονείς μας Από βιβλία που έχουμε στο σπίτι μας Από παππούδες και γιαγιάδες
- 12. Θεματικές ενότητες • Η ζωή της αλεπούς • Η αλεπού των παραμυθιών . • Η αλεπού των τραγουδιών. • Η αλεπού των παροιμιών.
- 13. Για να απαντηθούν τα ερωτήματα των παιδιών: Ξεκινώντας: • Βάλαμε την λέξη ΑΛΕΠΟΥ στη μηχανή αναζήτησης και αρχίσαμε να εντοπίζουμε πληροφορίες από το διαδίκτυο. • Οργάνωσα το υλικό, κρατώντας τα πιο αξιόλογα και αυτά που μας ενδιέφεραν και άρχισε η επεξεργασία του. • Παρακολουθούσαμε, συζητούσαμε, συγκρίναμε, διακρίναμε δίνοντας απαντήσεις στα ερωτήματα που θέσαμε. Έτσι, μάθαμε τα εξής εντυπωσιακά για την αλεπού που θα θέλουμε να τα μοιραστούμε μαζί σας:
- 14. Η αλεπού είναι ένα υπέροχο ζώο, που ζει σε κάθε ήπειρο του πλανήτη, εκτός από την Ανταρκτική.( Εντοπίσαμε στο χάρτη τα μέρη που ζει και που δεν ζει ) Συγγενής του λύκου, του τσακαλιού και του σκύλου, είναι ένα σαρκοβόρο τετράποδο με πλούσιο κοκκινωπό τρίχωμα, μυτερό ρύγχος και φουντωτή ουρά. (Συγκρίσεις-Ομοιότητες- διαφορές) Είναι μοναχικό ζώο, αντίθετα με τα ξαδέλφια της που ζουν σε αγέλες. Μόνο όταν μεγαλώνει τα παιδιά της φτιάχνει προσωρινές κοινότητες. Η φωλιά της αποτελείται από ένα ευρύχωρο διαμέρισμα με πολλές εξόδους, τις οποίες τις αφήνει για προληπτικούς λόγους…. Πέρα από αυτό, ζει, κυνηγά και κοιμάται πάντα μόνη…
- 15. Δεν κατασκευάζει ποτέ την φωλιά της αλλά καταλαμβάνει την φωλιά του ασβού με τον εξής τρόπο: Μπαίνει στην φωλιά του ασβού όταν αυτός απουσιάζει και αποθέτει εντός της φωλιάς τις ακαθαρσίες της και φεύγει. Όταν ο ασβός επιστρέψει, λόγω της κακής μυρωδιάς, εγκαταλείπει την φωλιά του. Έτσι επιστρέφει η αλεπού και εγκαθίσταται μέσα σ' αυτήν, όπου την διαρρυθμίζει όπως αυτή θέλει.
- 16. Είναι πολύ στοργικός γονέας. Η αλεπού αναπαράγεται μια φορά τον χρόνο, από ένα μέχρι και έντεκα μικρά (μέσος όρος τα έξι), τα οποία γεννιούνται με τα μάτια κλειστά μέχρι και την ένατη μέρα. Αυτή την περίοδο την περνούν τα νεογνά με τη μητέρα τους στο λαγούμι, την ίδια ώρα που ο πατέρας κυνηγά για να φέρνει πίσω την πολύτιμη τροφή. Τα μικρά παραμένουν στην τρυφερή αγκαλιά των γονέων μέχρι και τον έβδομο μήνα της ζωής τους, την ίδια ώρα που η μητέρα προστατεύει και περιποιείται τα παιδιά της με ζηλευτή στοργή και αφοσίωση…
- 17. Μπορεί η αλεπού να γίνει γατούλα και να στρογγυλοκάθεται στον καναπέ; Μπορεί και παραμπορεί! Βγαίνει και σε κατοικίδιο!!! Αν συλληφθεί σε μικρή ηλικία εύκολα εξημερώνεται. Αλλά το ένστικτό της πάντοτε την ωθεί προς την ελευθερία και όταν βρει την πρώτη της ευκαιρία, σίγουρα θα δραπετεύσει. Υπάρχουν μάλιστα online pet shops που την πουλούν ως κατοικίδιο, με την τιμή της να είναι βέβαια τσουχτερή, κάπου στα 7.000 ευρώ! Έχει πολλά κοινά με τη γάτα. Σαν τη γάτα, η αλεπού δραστηριοποιείται μόλις πέσει το σκοτάδι, καθώς η διάταξη των οπτικών κυττάρων στα μάτια της ευνοεί την όραση σε συνθήκες αμυδρού φωτός. Διαθέτει και αυτή ευαίσθητα μουστάκια και προεξοχές στη γλώσσα και περπατά στα δάχτυλα των ποδιών, με το κομψό βάδισμά της να μοιάζει πολύ με το αντίστοιχο του μικρού αιλουροειδούς.
- 18. Όχι μόνο δεν είναι απειλούμενο με αφανισμό είδος σε κανένα μέρος, αλλά έχει τη μεγαλύτερη γεωγραφική εξάπλωση από κάθε άλλο είδος σαρκοβόρου. Ο μεγαλύτερος εχθρός της είναι ο άνθρωπος, ο οποίος προσπαθεί με διάφορα μέσα να την εξοντώσει. Μέχρι και την Αυστραλία έχει αποικίσει, από τη στιγμή που κατέφτασε στην ήπειρο…Η πολική αλεπού δεν τουρτουρίζει αν το θερμόμετρο δεν φτάσει στους -70 βαθμούς Κελσίου Κατά περιόδους έχει επικηρυχθεί από το κράτος, σαν επιβλαβές ζώο στην οικιακή πτηνοκτηνοτροφία.
- 19. Η τροφή της αλεπούς ποικίλει. Κυρίως τρέφεται με κουνέλια, λαγούς, ποντικούς, άγρια και ήμερα πτηνά. Όταν δεν βρίσκει τροφή τρώει σκαθάρια, ακρίδες και καρπούς. Επίσης πάρα πολλές φορές ψάχνει για φωλιές αγρίων πτηνών και ερπετών και τρώει τ' αυγά τους ή και τους νεοσσούς. Συχνά κάνει επιδρομές σε κοτέτσια, κυρίως την νύχτα αλλά και την ημέρα. Όταν μπει στο κοτέτσι, δεν τρώει μια κότα, αλλά πνίγει αρκετές και προσπαθεί να τις απομακρύνει. Σκάβει με τα νύχια της σε μαλακό χώμα τις κρύβει και γυρίζει την νύχτα και τις κουβαλάει στην φωλιά της. Συνήθως αυτό γίνεται όταν έχει μικρά και πρέπει να τους κουβαλάει τροφή στην φωλιά.
- 20. ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ ΑΛΕΠΟΥΣ Το ευφυέστατο αυτό αγρίμι του δάσους, είναι το τρομερότερο φόβητρο των πουλερικών και κατέχει μια εξέχουσα θέση στην λαογραφία και όχι μόνο στη δική μας. Τη συναντάμε στις λαϊκές παραδόσεις λαών στις τέσσερις γωνιές του κόσμου: Από πλήθος ασιατικών μύθων (η αλεπού με τις 9 ουρές) και την κατεργάρα αλεπού των ινδιάνικων προφορικών παραδόσεων της Αμερικής. Και οι Φιλανδοί έχουν αρχαίο θρύλο με πολική αλεπού!
- 21. Οι Ασιατικοί λαοί την θεωρούν ως την ενσάρκωση της πονηριάς. Μύθοι άπειροι αλληγορικοί και μη, κυκλοφορούν στον λαό, αποδίδοντας στην αλεπού • ευφυΐα, • πανουργία και • ασυνήθιστη ευστροφία και ετοιμότητα πνεύματος
- 22. Τα παιδιά ενεπλάκησαν σε δραστηριότητες από όλες τις μαθησιακές περιοχές, τονίζοντας έτσι το διαθεματικό χαρακτήρα του προγράμματος.
- 23. • να συμμετέχουν σε συζητήσεις και να χρησιμοποιούν στοιχειώδη επιχειρηματολογία • να περιγράφουν, να εξηγούν και να ερμηνεύουν • να «χρησιμοποιούν» τη βιβλιοθήκη της τάξης και να κάνουν συγκεκριμένες επιλογές βιβλίων, ανάλογα με το θέμα με το οποίο απασχολούνται κάθε φορά • να ακούν και να κατανοούν μια διήγηση, ένα κανόνα παιχνιδιού ή άλλα απλά κείμενα που κάποιος τους διαβάζει φωναχτά • να παίρνουν πληροφορίες από διάφορες πηγές, στις οποίες συνυπάρχουν γραπτός λόγος και εικόνα • να αντιγράφουν λέξεις που εξυπηρετούν λειτουργικές ανάγκες και ανταποκρίνονται στα ενδιαφέροντά τους
- 24. • να προβληματίζονται και να ερευνούν ποικίλες καταστάσεις • να στηρίζονται σε προηγούμενες γνώσεις και εμπειρίες, να κάνουν απλές υποθέσεις και να καταλήγουν σε σχετικά συμπεράσματα • να «ερμηνεύουν» γενικά στοιχεία του κόσμου που τα περιβάλλει μέσα από διαδικασίες παρατήρησης και περιγραφής, αντιστοίχισης και συμβολικής αναπαράστασης • Να οργανώνουν κι να επεκτείνουν τις γνώσεις τους σχετικά με τους αριθμούς
- 25. • Να πλάθουν, να μορφοποιούν • Να χρησιμοποιούν με πολλούς τρόπους διάφορα υλικά για να κάνουν μικροκατασκευές • Να εκφράζονται με τον αυτοσχεδιασμό και τη μίμηση, να εκφράζουν σκέψεις και συναισθήματα • Να συνεργάζονται και να δημιουργούν από κοινού • Να εξοικειώνονται με τις τεχνικές του κουκλοθεάτρου και της παντομίμας • Να συνεργαστούν, να πάρουν αποφάσεις, να μοιράσουν ευθύνες και να οργανώσουν από κοινό μια εκδήλωση της τάξης • Να δημιουργούν πολλαπλής φύσης καλλιτεχνικά δημιουργήματα( κατασκευή κούκλας, σκηνικών, μάσκας) • Να τραγουδάνε απλά τραγούδια ομαδικά μέσα στην τάξη
- 26. • να ταυτίζουν τον υπολογιστή με μια μηχανή που βοηθάει τον άνθρωπο στην εργασία του και που μπορεί να τον χρησιμοποιήσει για παιχνίδι και διασκέδαση • να συνεργάζονται σε ομάδες για την παραγωγή κάποιου έργου και να σέβονται τις απόψεις και την εργασία των άλλων • Να χρησιμοποιούν κατάλληλο λογισμικό για να εκτελέσουν παιχνίδια εξερεύνησης και επίλυσης απλών προβλημάτων
- 27. • Να αποκτήσουν περιβαλλοντική συνείδηση, φιλική στάση ζωής προς το περιβάλλον και τα ζώα, αίσθημα ευθύνης και συνεργασίας. • Να δουλέψουν ομαδικά και να συνεργάζονται. • Να μάθουν να ερευνούν και να συλλέγουν πληροφορίες. • Να αναπτύξουν τον προφορικό και γραπτό τους λόγο. • Να ξεπεράσουν τις φοβίες τους όχι μόνο για το ζώο αλλά και γενικότερα. • Να μάθουν να είναι υπεύθυνοι .
- 28. Από βιβλία που υπήρχαν στο σχολείο , αλλά και άλλα που έφεραν από το σπίτι, δημιουργήσαμε τη βιβλιοθήκη της αλεπούς.
- 30. Τα παραμύθια τα επεξεργαστήκαμε με ποικίλους τρόπους: • ζωγραφική • δραματοποίηση • κουκλοθέατρο • γλωσσικά παιχνίδια , παιχνίδια με τους τίτλους των παραμυθιών, • Ανασύνθεση ιστοριών
- 41. Η παραμυθοσαλάτα μας σε eBook στο storyjumper
- 42. Και ένα ακόμη αγαπημένο παραμύθι: « Η αλεπού και τα αλεπουδάκια» Στο πρόγραμμα αυτό, τα παιδιά διάλεξαν τις εικόνες και τα πρόσωπα που ήθελαν , και στήσανε το δικό τους παραμύθι. Πρόσθεσα το κείμενο και το δημοσιεύσαμε. Θα μπορούσαμε και να το εκτυπώσουμε. Άρεσε πολύ…
- 45. Ένα κουτί παπουτσιών, κούκλες και σκηνικά φτιαγμένα από τα παιδιά και …
- 46. « Η παράσταση αχίζει!!!»
- 54. Με τις παροιμίες παίζαμε παντομίμα!!!
- 56. Τα παιδιά διαλέξανε (κλικάρουν) από τις εικόνες τις διαφάνειας μόνο αυτές που έχουν την λέξη «αλεπού». Και ανάλογα με την εικόνα που διαλέγουν, βγαίνει η εικόνα: Α. Μπράβο Β. Προσπάθησε πάλι.
- 59. Αξιοποιώντας το θέμα έκανα και κάποιες δραστηριότητες που δεν σχετίζονται τόσο με την διερεύνηση του θέματος αλλά είναι περισσότερο δραστηριότητες εμπέδωσης από άλλες μαθησιακές περιοχές, όπως των μαθηματικών και της γλώσσας.
- 61. Με τη σειρά τραβάνε καρτέλες και ταΐζουν την αλεπού τόσο όσο γράφει ο αριθμός της καρτέλας . Οι καρτέλες είναι πρόσθεσης (+2), αφαίρεσης (-1) αλλά και μηδενικές. Νικητής όποιος την χορτάσει πρώτος!
- 62. Δική τους ιδέα ήταν να κάνουμε το δικό μας παζλ. Ζωγράφισαν μία εικόνα, την πλαστικοποιήσαμε και την κόψαμε.
- 67. • Για πού τραβά η αλεπού???, Γιώργος Χατζηπιερής. • Η αλεπού και ο κόρακας , Ρεμπούτσικα/Ζιώγα • Η Αλεπού, Mazoo and The Zoo • Η αλεπού καλόγρια
- 68. • Η αλεπού δασκάλα • Η αλεπού και καλόγρια • Η αλεπού και το λιοντάρι • Η αλεπού και ο κόρακας • Η αλεπού και η αρκούδα
- 69. Στο τέλος της χρονιάς έγινε μία παράσταση – παρουσίαση στους γονείς, συγγενείς και φίλους. Τα παιδιά παρουσίασαν το πρόγραμμα: • ξεκινώντας από αυτά που έμαθαν για τη μαγευτική ζωή της και τους εντυπωσίασαν, τις απαντήσεις δηλ. στα ερωτήματά τους • Συνεχίσανε με απαγγελίες μύθων σε έμμετρη μορφή. • Παρουσιάσανε παροιμίες και αναφέρανε τα παραμύθια που διαβάσαμε • Τραγουδήσανε και χορέψανε το αγαπημένο τους « Για πού τραβάει η αλεπού;» • Δραματοποιήσανε την ιστορία « Η αλεπού και τα αλεπουδάκια».
- 70. Κάπου εδώ το ταξίδι μας θα σταματήσει. Αλλά δεν θα τελειώσει. Ειλικρινά, και τα παιδιά και εγώ το χαρήκαμε πάρα πολύ.
- 71. Αξιολόγηση Το πρόγραμμα σε όλα τα στάδια εμπεριείχε διαδικασίες αξιολόγησης και αναστοχασμού. Υπήρξε • αρχική αξιολόγηση (στις πρότερες γνώσεις και αναπαραστάσεις), • διαμορφωτική αξιολόγηση στην οικοδόμηση εννοιών και γνώσεων συμμετέχοντας σε διαλογικές μορφές επικοινωνίας) • και τελική αξιολόγηση ( στάδιο ερμηνείας – παρουσίασης ).
- 72. Τι πετύχαμε Το πρόγραμμα είχε μία αρκετά καλή ροή ως προς τις δραστηριότητες και οι αρχικοί του στόχοι επιτεύχθηκαν καθώς τα παιδιά συμμετείχαν με πολλή όρεξη και ενδιαφέρον ως το τέλος ( διαρκής εμπλοκή, συγκέντρωση προσοχής, προθυμία). Δόθηκαν ευκαιρίες να εκφραστούν με το λόγο και το σώμα τους, να εξωτερικεύσουν σκέψεις και συναισθήματα, να αναδείξουν δεξιότητες, να διατυπώσουν ανησυχίες, να περάσουν μηνύματα , να διασκεδάσουν, να δημιουργήσουν, να γνωρίσουν πολύ καλά ένα ζώο και να το αγαπήσουν. Επίσης, μπορέσαμε να μοιραστούμε αυτά που γνωρίσαμε, τόσο με τους πολύ κοντινούς μας ανθρώπους(οικογένεια) όσο και με την ευρύτερη κοινωνία, μέσω της παρουσίασης του προγράμματος από την ιστοσελίδα του σχολείου, αλλά και της παρουσίασης που έγινε στην γιορτή του τέλους σχολικής χρονιάς στην ευρύτερη τοπική κοινότητα.
- 73. Δυσκολίες που αντιμετωπίσαμε ως προς την υλοποίηση του προγράμματος • Οι δυσκολίες ως προς την υλοποίηση του προγράμματος εντοπίζονται κυρίως στο ότι δεν υπήρχε δυνατότητα συνεργασίας με κάποιον σχετικό φορέα ή ειδικό. • Ακόμη και το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας που είχαμε προγραμματίσει να πάμε, δεν ανταποκρινόταν στις ανάγκες του προγράμματος. • Η αλήθεια είναι ότι θα μπορούσα να προσκαλέσω έναν κτηνίατρο να μας μιλήσει για την αλεπού, αλλά το σκέφτηκα πολύ αργά. • Η προγραμματισμένη επίσκεψη για να γνωρίσουμε την αλεπού δεν έγινε ,γιατί η αλεπού μετά από 15 μέρες εξαφανίστηκε από το κτήμα!!! • Τέλος, έχοντας στο μυαλό μου τη δική μου γιαγιά και τα ατέλειωτα παραμύθια με τον κυρ Νικόλα και την κυρά Μάρω, οι πληροφορίες από παππούδες και οι γιαγιάδες ήταν περιορισμένες και σίγουρα δεν ήταν οι αναμενόμενες.
- 74. Τα παιδιά : Άκουσαν, έπαιξαν , δημιούργησαν, αξιολόγησαν. Αυτός ήταν και ο βασικός στόχος του προγράμματος.
- 75. ΥΛΙΚΟ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΑΜΕ Εκπαιδευτικό υλικό αναρτημένο στο διαδίκτυο, όπως: • Α. « Ο μαγικός κόσμος των αλεπούδων της Disney (https://www.youtube.com/watch?v=G7TeZLe0RZ8) • Β.100 Μύθοι του Αισώπου που είναι σε έμμετρη μορφή(http://100mythoi.blogspot.gr/2014/11/blog- post.html) • Γ. Εκπαιδευτικό υλικό αναρτημένο στο διαδίκτυο με παροιμίες για τις αλεπούδες (http://paidio.blogspot.gr/2010/11/blog-post_1189.html) • Δ. γενικές πληροφορίες, « Τι δεν ξέρουμε για την αλεπού» (http://www.newsbeast.gr/environment/arthro/749744/ti-den-xeroume-gia-tin-alepou) • Ε. Βικιπαίδεια • (https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CE%BB%CE%B5%CF%80%CE%BF%CF%8D) • Παραμύθια που υπάρχουν στο σχολείο μας και άλλα που φέρανε τα παιδιά, με κεντρικό πρόσωπο την αλεπού. • Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Σπουδών για το Νηπιαγωγείο
- 76. Καλό Καλοκαίρι!!